Sendibođi Sinfóníunnar 1975 reddađi mokkakápum Perlmans

Perman Ice Mocca 1975

Einu sinni fyrir langalangalöngu, aftur í sótsvartri forneskju á rangri öld, starfađi ég under-cover fyrir Sinfóníuhljómsveit Íslands. Ég var um tíma eins konar fyrsta fiđla í reddingum fyrir heimsfrćga listamenn sem ţurftu ađ fá eitthvađ fyrir sinn snúđ. Listamenn eru, eins og allir vita, alltaf staur. Ég hefđi vitaskuld getađ leikiđ á langspil í Sinfóníunni, en eftir slíkum músíkköntum var ţví miđur ekki mikil eftirspurn. Í stađ ţess var í snatti og reddingum fyrir hina margfrćgu hljómsveit á hjara veraldar.

Ritstjóri Fornleifs starfađi af og til á unglingsárunum sem sendisveinn hjá RÚV; tvö heil sumur ađ ţví er mig minnir, einnig í jólafríum og svo tvo daga á viku snemma árs 1975. Ég klippti yfir áramótin og límdi minningar inn í bćkur fyrir dagsskrárdeildina. Ţađ var nú heldur ekki leiđinleg vinna, enda vann mađur međ sćtum stelpum í límeríinu á 5. hćđ í Skúlagötu 4.

Í ţá daga hélt RÚV utan um fjármál Sinfóníunnar og fyrir Sinfóníuna var gjarnan mikiđ snatt. Gunnar Guđmundsson, sem var eitthvađ skyldur ömmu minni (skagfirsku tengslin), var ţá framkvćmdastjóri Sinfóníunnar og hafđi skrifstofu neđst á Laugarvegi. Ţar réđi hann ríkjum međ frú Ásthildi Egilson (systir Gunnars Egilsonar klarínettuleikara, sem fćddur var á Spáni). Ásthildur og Gunnar tóku ávallt vel ađ móti sendisveinum og ósjaldan međ konfektmola eđa öđru nammi.

Margir landsţekktir menn fengu vinnu á sumrum sem stikkírenddrengir og stúlkur. Fyrir minn tíma var ţar sendisveinn, sem Guđmundur Magnússon hét, er síđar varđ sagnfrćđingur, settur Ţjóđminjavörđur og blađamađur Moggans. Ţarna var t.d. líka skólabróđir minn Einar Gröndal, og um leiđ og ég byrjađi hóf störf í sendisveinastöđu jómfrú Sigríđur Árnadóttir sem síđar varđ fréttamađur. Hún varđ síđar ţjóđţekkt og annáluđ fyrir yfirgengilega raddfegurđ og margt annađ. Sigríđur var einfaldlega séní, líkt og viđ mörg ţarna í sendlastarfinu. Hún  gerđi sér lítiđ fyrir, eftir ađ lítilmenni og hrappar grófu undan henni hjá Stöđ 2, og fór í lögfrćđinám sem hún lauk á mettíma og cum laude etc. Nú sćkir hún vonandi íslenska glćpona til saka.

Ungsendlar RÚV voru hiđ mesta einvala liđ, ţó međ fáeinum undantekningum eins og t.d. mér.  

Afi minn, (Vilhelm Kristinsson f. 1903 og sem ólst upp í Skuggahverfinu) sem var komminn hátt í áttrćđisaldurinn hafđi náđ sér í vinnu sem "sendiherra" hjá RÚV á Skúlagötunni eftir ađ hann var ađ komast á aldur í starfi sínu sem yfirvatnsvörđur hjá Reykjavíkurhöfn, en sökum starfs síns var hann stundum kallađur Villi Vatns (ég hef áđur skrifađ ýmislegt hér á blogginu um hinn íslenska Villa afa. Leitiđ og ţér munuđ finna). Allir ţekktu afa, og ađeins af góđu einu.

Fornleifur reddar Perlman

Eitt sinn, snemma árs 1975, var afi veikur og ég fékk ađ taka einstaka "vaktir" hans sem sendisveinn međ skóla. Mig minnir ađ ég hafi tekiđ tvo daga í viku. Ţá var ég einn morguninn beđinn um ađ fara og ná í beiđni hjá Gunnari Guđmundssyni og fara međ hann til gjaldkerans á 5. hćđ á Skúlagötu 4. Hún sendi mig svo međ ávísun upp á X-ţúsundir dollara, sem ég fór međ í gamalli brúnni leđurtösku niđur í banka. Ţar átti ég ađ greiđa fiđlaranum Itzhak (sem á hebresku er boriđ fram It´srock) Perlman, sem beiđ ţar međ konu sinni, hćkjum og hjólastól. Perlman hafđi ungur veikst af lömunarveiki.

Hann sat í norđursal bankans og beiđ eftir ţví ađ fara út á flugvöll. Ég gaf mig til kynna og hann sagđi skćlbrosandi eitthvađ í ţessum dúr: You are the man with the money; I am sooo happy to see you. Litlu gat ég svariđ, nema einhverju uh og oh en mig minnir ađ ég hafi sagt unfortunately it isn´t my money.

Eftir ađ búiđ var ađ afgreiđa ávísunina, sem tók drykklanga stund, fékk Perlman 2-3 búnt af dollurum frá mér í stóru umslagi bankans. Ég kvaddi ţau hjónin međ virktum. Ţau brunuđu síđar út á flugvöll, ađ ţví er mig minnir međ Ashkenazi í gráa kátalákanum hans, og flýđi Perlman ţar međ sífellt fall íslensku krónunnar og skattayfirvöld í BNA.

Nýlega fór ég ađ leita ađ upplýsingum um tónleikana sem ég greiddi mćestro Perlman fyrir áriđ 1975, eftir ýmsum hringaleiđum. Ţá fann ég m.a. baksíđugrein í Vísi, sem segir frá kaupum fiđlusnillingsins ísraelska á nokkrum mokkaskinnsjökkum og frökkum í Rammagerđinni.

Mig grunar, ađ Perlman haft lítiđ cashflćđi og ţurft peninga til ađ borga fyrir allar kápurnar sem hann pantađi á sig konuna og börnin og fjölskyldumeđlimi međ milligöngu Vladimirs. Ţá kom greiđsluţjónusta Vilhjálms Arnar sér svo sannarlega vel, og ţađ löngu áđur en VISA og ađrir plastpeningar voru byrjađir ađ grafa undan efnahag Íslands.

Hver var svo ţáttur Ashkenazis í ţessum mökkurbissnes međ Mokkapelsa?

Jú, ţađ lítur út fyrir ađ Ashkenazi hafi veriđ hinn versti Mokkakápu-pusher. Látum gamlan góđkunningja föđur míns heitins, Hauk Gunnarsson heitinn í Rammagerđinni hafa orđiđ: "Askenazy er eins og pabbi allra ţessara frćgu tónlistarmanna, sem koma hingađ til landsins. Hann hefur komiđ međ ţá marga". Ţetta upplýsti Haukur blađamann Vísis um. Nokkrum dögum áđur hafđi Vladimir til ađ mynda veriđ međ Daniel Barenboim í eftirdragi til ađ koma honum í íslenskan gćrupels.

Nćst ţegar ég kem til Íslands, og ţađ verđur bráđlega, verđ ég ađ athuga hvort ég hafi nú loks ráđ á Mokkaskinnskápu. Kannski eru ţeir ekki lengur í tísku. Ef til vill eru ţeir enn alltof dýrir og ég ţarf líka stóran belg úr fjölda lamba. Hugsanlega gćti ég trođiđ upp á Laugarvegi međ langspiliđ mitt og safnađ mér fyrir kápu međ túristabetli, sem er orđin ţjóđariđja landsmanna. Mig hefur sannast sagna alltaf langađ í svo sem eina Mokkaskinnskápu, enda hálfgerđur kósakki og jafnvel kominn af ótíndum gćruţjófum úr Skagafirđi í ofanálag.

Kannski fýsir einhvern ađ vita, hvađ Perlman spilađi fyrir gesti í Háskólabíói kvöldiđ áđur en hann fékk peningana hjá mér til ađ kaupa allar Mokkakápurnar fyrir familíuna heima í New York. Jú, hér fáiđ ţiđ matseđilinn:

Tónleikar 1975 međ Itzhak Perlman

ŢAKKIR: Fornleifur fćrir framkvćmdastjóra Sinfóníunnar, Láru Sóleyju Jóhannsdóttur og nótnastjóra hennar, Kristbjörgu Clausen, innilegar ţakkir fyrir upplýsingar um tónleikana fimmtudaginn 20. febrúar 1975. Ég komst ţví miđur ekki á tónleikana - en reddađi ţó mokkainu daginn eftir.


Tíminn stendur í stađ á Lćkjartorgi

Ţetta var í ţá tíđ er útlendingar voru heldur ekki vel séđir á Íslandi og suma dreymdi um Hitler, líkt og ađra dreymir um fangabúđir og útvísanir í dag. Ađrir létu sér nćgja ađ lesa Vísi. Myndin fyrir neđan er tekin á sama tíma en nokkrum árum fyrr en sú efri. Hvenćr breytast tímarnir? Ekki spyrja Fornleif, hann er pikkfastur í fortíđinni.

Neđst má sjá Kana handan viđ horniđ hringja í Honey á Hofsvallagötunni úr sćnska símaklefanum (sjá nánar um hann hér á Fornleifi).

s-l162c

Lćkjartorg

Kanar phone Home to mummy and Honey


Harley-Davidson og brúđhlaup á Borgundarhólmi

Harley í Svanneke 2

Í fyrrakveld komum viđ hjónin heim frá Borgundarhólmi, ţar sem viđ vorum viđstödd afmćli og síđar brúđhlaup afmćlisbarnsins sem vinnur á háskólanum í Hróarskeldu og brúđarinnar sem er fyrrv. samstarfskona konunnar minnar á DTU (Danmarks Tekniske Universitet). Sú heppna er nú starfsmađur á sama háskóla og eiginmađurinn. Sá heppni er af írskum ćttum og frá Nýja Sjálandi, en brúđurin er um 25 árum yngri en guminn, en ţau eru eins og sköpuđ hvort fyrir annađ.

Ţetta var mín fyrsta heimsókn til eyjunnar. Ég varđ ekki fyrir neinum vonbrigđum. Allt var líkt og í ćvintýri og brúđkaupiđ einstaklega fallegt og brúđkaupiđ ađ siđ húmanista fór fram á lyngi vöxnum klettum viđ hafiđ syđst á Borgundarhólmi.

Viđ voru á hólminum í rúma viku og tókum á leigu sumaríbúđ í Melsted nćrri Gudhjem. Gudhjem er m.a. ţekkt af ţví ađ G.Franklín forsetaframbjóđandi rak ţar hótel um skeiđ. Hóteliđ sá ég líka eitt kvöldiđ er bćrinn var skođađur. Ég skil ekkert í Franklíni ađ vilja verđa forseti, ţegar hann gat veriđ hótelhaldari í hálfgerđri paradís. En vetrarmánuđirnir á Borgundarhólmi geta víst veriđ frekar óarđsamir.

Villi var samt ekki alveg alsćll í Paradís. Um eyjuna alla rakst mađur á fjölmarga Alzheimerrokkara ađ viđra fáka sína. Alzheimerrokkarar eru gráhćrđir og stundum krúnurakađir karlar um sextugt á barmi blöđruhálskirtilskrabbameinsins. Ţeir eru kappklćddir í ţađ sem svarar heilu sófasetti af húđum af svartsútuđum nautpeningi. Stundum situr ćvintýraleg kona, örlítiđ alkahólíseruđ en prúđ, á aftursćtinu.

Síđasta daginn á eyjunni sátum viđ og nutum ískaffis á hafnarbakkanum í Svaneke. Ţá komu mjög pent, sćnskt helgar-MC gjeng, greinilega af öđrum toga en dönsku gamlingjarnir.

Samstarfskona konu minnar á DTU, sem einnig var gestur í brúhlaupinu, slóst í för međ okkur heim í Skódanum okkar og ég fór í tengslum viđ ađ mađur sá svo marga Alsheimersriddara, ađ segja henni frá ţví, er mér var eitt sinn bođiđ í MC-klúbb gyđinga og múslíma í Danmörku, ţví menn höfđu frétt ađ fyrir utan heimili mitt vćri af til lagt heljarins Hondu međ farţegasćti. Ţađ tilheyrđi reyndar ekki mér, en ađeins eldri manni sem bjó í íbúđinni fyrir neđan okkur. Hann er nú riđinn til himna blessađur karlinn úr einhverju innanmeini sem felldi hann eftir ađ hann skyldi viđ konuna sem átti íbúđina og ţau voru flutt á brott. Ég er viss um ađ hann brunar nú um vetrabrautina sem sendibođi á Himnaharley.

Ég sagđi svo frá hrćđslu minni viđ ţessi tćki, sem kemur til af ţví karl fađir minn var nćstum búinn ađ drepa sig á Harley-Davidson, sem hann keypti uppi á Velli, minnir mig ađ hann hafi sagt mér, eftir ađ hann flutti til Íslands. Hann var međ annan fótinn uppi á Velli. Hann var orđinn of ţreyttur ađ fara međ rútu frá Keflavík til Reykjavíkur til ađ hitta mömmu.

Fađir minn hóf ađ versla á Íslandi og ţurfti (vegna fordóma bankastjóra) fyrst um sinn ađ vera međ heildverslun sína í Keflavík, eđa nánar tiltekiđ í bílskúr í Njarđvík. Hjóliđ, sem hann keypti, var grćnt Harley-Davidson bifhjól frá fyrri hluta 5. áratugarins. Ţađ var hjól eins og ţau sem fađir minn sá bruna um borgir og sveitir Hollands, ţegar bandamenn frelsuđu heimaland hans. Sú sjón hefur örugglega veriđ ţćgileg tilfinning hjá ungum manni sem hafđi faliđ sig hjá ţremur mismunandi fjölskyldum á Fríslandi.

Eitt sinn um miđbik 6. áratugarin var karlinn á hjólinu á Hringbrautinni, neđan viđ Landsspítalann, ţegar svo illa vildi til ađ axlarólin á vindfrakka hans eđa Hekluúlpu krćktist í bakljós eđa krók á pallbíl sem ók framhjá honum og mjög nćrri. Pabbi dróst á eftir bílnum nokkra tugi metra og slasađist illa. Hann var međvitundarlaus í 2-3 daga og síđar í sárum í nokkrar vikur ađ ná sér á sjúkraheimili Hvíta Bandsins, sem var efst á Skólavörđustígnum (númer 37) ađ ţví er ég best veit.

Harleyinn var gerónýtur og fađir minn settist aldrei aftur upp á bifhjól. Hins vegar flutti hann inn létt bifhjól, eđa réttara sagt reiđhjól međ litlum mótor frá Tékkóslóvakíu sem Reiđhjólaverslunin Örninn tók síđan ađ sér, ţegar yfirvöld kröfđust verkstćđisţjónustu í tengslum viđ innflutninginn. Ţađ dćmi hafđi pabbi ekki alveg hugsađ til enda.

Nú, ţegar ískaffiđ var búiđ, löbbuđum viđ um Svaneke til ađ eyđa tímanum áđur en haldiđ skyldi til ferjulćgisins í Rřnne. Rétt handan viđ horniđ viđ höfnina, í götu sem kallast Lakseruten, rákumst viđ svo á "Harleyinn hans pabba". Svona atvik eru stórfurđuleg ađ mínu mati.

Ég hafđi upp á eigandanum í bílskúr á móti verbúđinni ţar sem hjóliđ stóđ. Hann var ađ dytta ađ mótorhjólum. Hann sagđi mér ađ hjóliđ vćri hans og ađ ţađ hefđi upphaflega veriđ kanadískt herhjól. Ég sagđi honum ađ ég hefđi veriđ ađ enda viđ ađ segja frá bifhjóli föđur míns og slysi hans fyrir um 66 árum síđan. Ţađ ţótti honum einnig "stćrkt" og "utrolig tilfćldighed".

Ţađ hjól sem ég sá í Svanneke um daginn var mjög umbreytt WLC 1942 gerđ, sem framleidd var í Kanada, og var kannski ekki alveg eins og ţađ hjól sem fađir minn brunađi á í nokkra mánuđi fyrir slysiđ sem hann lenti í á Hringbrautinni. En slík smáatriđi skipta ekki máli fyrir söguna.

Ég upplifđi ađrar tilviljanir í ţessari för okkar til Borgundarhólms, en ég segi kannski frá ţví síđar.

618681355cd19d020c918c95_a166940-v6

Sendibođinn J.W. King, á Harley-Davidson mótorhjóli, tekur viđ dúfnaskeyti úr hendi J. Hanleys korporals; Royal Corps of Signals (RCCS), Englandi 10. febrúar 1943. Sjá frábćra síđu um bifhjól kanadíska hersins á 20. öld hér.

 


Býsna skal til batnađar

Ned 2

Ţađ hefur víst ekki fariđ framhjá neinum, ađ austur á landi er veriđ ađ grafa upp heljarmikla og fallega skálarúst frá ţví fyrir "hefđbundiđ" landnám. Einkunnarorđin ţví eldra ţví betra, virđist vera mjög í tísku um ţessar mundir. Á Stöđ virđist hafa veriđ fjölbýlishús, sem norđmenn kölluđu skĺle pĺ skĺle pĺ skĺle.

Bjarni, fornvinur minn, Einarsson grefur upp svo kallađa "stöđ" austur á Stöđvarfirđi. Ţar hefur hann fundiđ indverska perlu úr áđur óţekktum steini (Kreolite) (sjá hér sćllar minningar), og meira ađ segja Auga Allah - perlu (sjá hér). Hin mikla bćjarrúst, er bćkistöđ fólks sem mikilmenni í Noregi, Haraldr heldurknappr, sendi til ađ vinna vöru sem nóg var til af í norskri lögsögu. Fólkiđ sem dvaldi í Stöđ var skv. Bjarna vini mínum, var sent fullmönnuđu frá Noregi. Áhöfnin stundađi svo veiđa og handverk - og brćddi lýsi. Einnig var siglt med skreiđ til Noregs. Ţetta mun hafa veriđ mjög arđbćr iđja sem sannar enn og aftur ađ Norđmenn stíga ekki í vitiđ. 

Nú er Bjarni í neđstu gólfskánum elsta skálans á Íslandi og fornminjarnar velta upp eins og áđur og eru jafnframt hrađtúlkađar á stađnum eđa á FB.

Dýr

Lítill "sandsteinsmoli" (sem sennilegar er leirmillilagasteinn skv. Páli Imsland jarđfrćđingi, sem á liđinni öld gerđi rannsókn á álíka steinum fyrir mig), rétt tćplega 2,5 sm. ađ ţvermáli, fannst nú í vikunni austur á Stöđ.

Bjarni tjáđi öllum á FB sinni 14. júní, ađ á molann hefđi veriđ rist mynd af dýri (sjá ljósm. efst). "Hver fjandinn", hugsađi ég, ţegar ég sá ţađ; "Ţekktu menn tígrisdýr eđa sebrahesta í Noregi á tímum hins óarđbćra stöđvaćvintýris á Íslandi?"

Skip

Op3

En einn vinur Bjarna í útlöndum benti honum varlega á, ađ ef mađur sneri myndinni 180 gráđur vćri komin mynd af skipi undir fullum seglum. Bjarni sneri steininum ţegar viđ og viti menn: Ţarna var kominn farkosturinn sem ferjađi farandsverkafólkiđ til Íslands, til ađ vinna ódýrt vöru sem kostađi miklu meira ađ vinna í verđbólgu-Noregi. Bjarni skrifađi: Svona ćtti hún ađ snúa og ţá höfum viđ skip undir seglum. Býsna klassískt riss af víkingaskipi.

Ég stakk upp á sebrahesti - eđa dauđum sebrahesti á bakinu, til vara, ef völunni er snúiđ 181 gráđu. Einnig datt mér í hug kort yfir helstu götur Kaupangs í Noregi. Ég er nefnilega alinn upp á annarri stofnun í frćđunum en Bjarni, og vill helst fá greiningu á skurđlistaverkinu undir smásjá, áđur en ég sći ferju farandsverkamannanna á Stöđ á setlagasteini.  En ég söng ţá ađeins međ hinum vitleysingunum á FB og stakk upp á ađ í stafni knarrar Bjarna F. á Stöđ stćđi stöđvarstjórinn (Lagerkommandant líkt og ţeir hétu síđar hjá mikilli menningarţjóđ í suđri). Hann getum viđ kallađ Auđunn Djúpúđga.

Jamm, svo dásamlega margslungin (og snćlduvitlaus) getur fornleifafrćđin á Íslandi veriđ.

Býsna skal til batnađar, líkt og ţeir sögđu löngu síđar á löglegri landnámsöld sem hrint var í framkvćmd áriđ 872 eftir eitthvađ hádegiđ í ágústmánuđi ţađ ár -  Ódýr grútur hćtti samstundis ađ fljóta frá Íslandi til Noregs. Norska krónan hefur reyndar aldregi boriđ barr sitt eftir ţađ, sem og eftir ađ einhver ćttarlýti úr Gulaţingslögum kenndi Íslendingum ađ teikna skip undir seglum. Ljóstrađi hann ţar međ upp hernađarleyndarmáli. Norđmenn náđu sér eigi fyrr en Guđ gaf ţeim olíuna.

Spurning til Bjarna F. Einarssonar: Hvađa mynstur er ţađ sem sést á kanti steinsins?

Op 4


Um tattúin tvö, Eggert og Vilhjálm Higginson

IMG_8282 kopi c

Ég sá um daginn á FB, ađ hinn síungi skólafélagi minn úr barnaskóla, Eggert Pálsson, var á tónleikaferđalagi í Edinborg. Hann er eins og allir vita páku-maestro Sinfóníunnar.

Öfunda ég Eggert af ţví ađ vera í borginni fögru, ţó ađ hann sé ţar örugglega í S-inu sínu. Eggert hefur nefnilega lengi veriđ Helgarskoti (sem er eins konar drag-fyrirbćri). Hann bregđur sér oft í litrík kjölt og blćs úr sekk sínum - ţ.e. löngu eftir ađ hann hćtti ađ vera Ironmann (sem var í bernsku). Svo langt geng ég auđvitađ ekki, ţó ég hafi alltaf veriđ fullgildur Superman og örugglega ekta McWilliams inn viđ beiniđ.

Ég var í Edinborg í fyrra eftir langt hlé, og hef plön um ađ fara ţangađ aftur bráđlega.

Fyrir fáeinum dögum horfđi ég ég ţátt í norska sjónvarpinu um sögu Tattoosins i Edinborg (Eidyn´s borg /Auđunarborg: á skosk-gelísku Důn Čideann). Sú saga hófst áriđ 1949. Norđmenn eru sólgnir í ađ horfa á ţessa hátíđ í kringkastinu, enda verđa flestir ţeirra glađir, og jafnvel građir, ţegar ţeir heyra lúđrasveit - og sannanlega stífgrađir af ađ ganga í takt.

Ţó ég sé friđsemdarmađur, hef ég alltaf haft gaman ađ horfa á hina árlegu ţćtti frá ţessum hátíđum međ sekkjapípum, trommuslćtti, herlúđrasveitum og hátíđarherćfingum. Ţar gćtu gömlu, norsku erfđaeindirnar í mér enn veriđ ađ gerja . 

En ţessar kenndir og fiđringur koma líklega til af ţví, ađ fyrst er ég sigldi út fyrir landsteinanna međ foreldrum mínum (1971), á Gullfossi, var fyrsti viđkomustađurinn Edinborg. Ţar náđi fađir minn í miđa á Tattúiđ sem voru fyrir sćti efst á trépöllunum sem ţá voru, sem allir riđluđust og hristust. Ţađ var rigningarsuddi ţađ kvöld, og heldur köld upplifun - og ég ađ drepast í lofthrćđslunni.

IMG_4886 b

Pallarnir fyrir Tattúiđ eru nú ekki ósvipađir geimskipi í Spielberg-mynd. Ljósm. VÖV, 2022.

Ţađ sem fćstir vita ef til vill ekki, er ađ orđiđ tattoo er komiđ úr 17. aldar hollensku og hefur ekkert međ húđflúr ađ gera. Á 17. öld lét herinn trumbumeistara sína ganga um öldurhúsahverfi Amsterdam og tromma viđvörun til kráareigenda um ađ taka hanann af öltunnum sínum. Ţađ var kallađ "ađ taka hanann af": doe den tap toe. Ţetta var gert svo ađ hermenn og sjóliđar sneru til herstöđvar sinnar eđa leiguhúsnćđis á guđlegum tíma. Ţessi stoppklukka međ trommum og pákum varđ síđar ađ fastri siđvenju, tattoo, til ađ koma hermönnum í bćliđ. Nú spyrja örugglega einhverjir, hvort ađ tattúiđ sem fólk er ađ skreyta sig međ í dag sé eitthvađ ţessu skylt. Svo er alls ekki; ţađ tattoo (upprunalega tattow á ensku) er fengiđ ađ láni úr máli Samóaeyinga, tatau, sem ţýđir ađ slá -  međ vísun í vćngjabein af stórri leđurblöku međ oddi sem ţá var notuđ til húđflúrs, međ ţví ađ slá ţví á ákveđin hátt í húđina. Ţá er ţađ komiđ á hreint. 

Ég hef aldrei veriđ gefinn fyrir húđflúr, en Tattooiđ í Edinborg heillađi mig og gerir enn, ţó ég sé ekki einn af ţeim sem ganga mikiđ í takt. Norsku litningagarmarnir verđa ekki svo kátir ađ mér rísi af ţví hold. Minningin um hátíđahöldin í Edinborg, ţegar ég kom ţar í ágúst 1971, heillar mig enn.

Ţegar ég var ţar í fyrra međ frú Irene, fórum viđ upp ađ kastala og allt var lokađ vegna tattoosins. Ég spurđi hvort hćgt vćri ađ fá miđa. Blessuđ konan í miđasölunni hló bara og sagđi sposk á skotaensku:

Darrhling, you hoeve tuu mudder to get them, or buyi them a yeeeehar in advance, or even tuu yeeeharsh.

Nćst er ég verđ í Auđunarborg, kaupi ég miđa fram í tímann og verđ svo í McWilliam kjöltu, en án varalits, á 6 röđ (80 pund).

Smukke Irene B

Hér er ástin mín hún Irene međ mér í janúar 1989 uppi á Kastalahćđ klćdd í gamlan Aquascutum frakka föđur míns sem ég notađi töluvert á Englandi 1988-89. Ţá var ég oft spyrđur, hvađan af Bretlandseyjum ég kćmi, m.a. vegna rykfrakkans. Ég svarađi venjulega: From the Northern most of the Isles, where your balls freeze like Haggis if you wear a kilt. Háskólinn í Durham tókst einnig ađ gefa mér nýtt nafn í einu bréfi sinna til mín, ţví Sheila á skrifstofu deildarinnar var illilega orđblind. Ég varđ ađ Higginson. Google gefur skýringar á öllu: The original Gaelic form of Higginson was O hUgin, which is derived from the word uiging, which is akin to the Norse word Viking.

Myndin efst var tekin af mér í bol, skyrtu, peysu og jakka í 20 stiga hita af einhverjum snápskota á Edinborgarhćđ í ágúst 1971. Ég var ţví ekki eins herđabreiđur og McWhorther vörđur, ţó ţannig gćti ţađ litiđ út. McWhorther ćttin vill helst ekki láta rugla sér viđ Markwhortherćttina.

Myndin, meee..eeh, hér fyrir neđan sýnir, hvers konar herbergi kindarlegur Higginson frá Íslandi fćr sjálfkrafa, svo hann ţjáist ekki af heimţrá.

IMG_4836 c

 


Snřrre-Střre á Íslandi - Síđbúin 17. maí kveđja

Hormangari 2

Um daginn sást til norsks hormangara í Sundhöllinni í Reykjavík. Hann krafđist ţess auđvitađ ađ fá Snřrrelaug aftur til Noregs. Eins og allir vita er SNŘRR alnorskt fyrirbćri, sem er samt nákvćmlega ţađ sama og ţađ sem Íslendingar kalla hor, sem ađ mestu er ćttuđ frá Noregi og er algegnt í erfđamengi Íslendinga. Ađ fornu voru margar Snřrrelaugar í Noregi og sér í lagi á Íslandi.

Međ nýja ţjóđariđnađinum getiđ ţiđ, landsmenn góđir, reiknađ út hve mikil aukning hors verđur í íslenskum laugum.

Lausn er ţó í sjónmáli eftir ađ Evrópuráđiđ gaf Íslandi undanţágu fyrir miklu laugarhori. "Iceland will be Snotless, sooner or later", sagđi von der Layer frá ESB. Horiđ frá Íslandi verđur flutt til Úkraínu í gámum og ţví slett á Rússa međ HOR OR-flaugum bandarískum. Pútínveldiđ mun hrynja međ leynivopni Íslendinga.

Ja, vi elsker dette landet.

Hormangari 4

Sjá einnig ćsifrétt D(r)ónans frá Stríđssöngvakeppni Evrópu.


Hannes á selnum

Hannes á selnum

Prófessor viđ Háskóla Íslands (emeritus est) hélt nýveriđ fyrirlestur í París. Sagđist hann feta í fótspor manns sem uppi var 1056-1133, sem stundađi nám viđ háskóla sem fyrst var stofnađur 1257. Háskóli Íslands hefur greinilega misst mikla mannvitsbrekku úr röđum sínum. Sjá blogg prófessorsins hér.

Sumir lýđskrumarar eru svo auđtrúa, ađ ţeir trúa jafnvel vitleysunni úr sjálfum sér.

Til upplýsingar set ég hér grein eftir mig um lćrdóm Sćmundar og skólavist. Ég er međ ađrar áherslur en ţegar menn trúđu ţví ađ Sćmi hefđi veriđ í skóla í París sem ekki varđ til fyrr en rúmum 100 árum eftir dauđa Sćma.

Sćmundur á selnum sat ţó vart viđ háborđiđ međ prófessorum sínum líkt og HHG gerđi forđum í Oxfurđu. 

Myndin efst er af hundinum Hannesi sem átti heima í Stykkishólmi á síđustu öld. Myndin hér fyrir neđan er hins vegar af Sćmundi ungum á leiđ til náms, án námslána og berum fyrir vindum.

Hannes á selnum

 


Víkingar mćltu sér mót í Óđinsvéum 3. maí 2023

Bamberger

Í gćr ók ég alla leiđ til Óđinsvéa, ţar sem ég međ tveggja daga fyrirvar fyrirvara skráđi mig á ráđstefnu í háskólanum Syddansk Universitet (SDU) - sem enn má kalla Odense Universitet. Ađ finna tiltekinn ráđstefnusal á háskólanum í Óđinsvéum, er álíka og ađ verđa villtur í völundarhúsi. Ţađ tók mig drykklanga stund ađ finna salarkynnin O100, en ég kom sem betur fer tímanlega eftir langan gang eftir ranghölum ađal lćrdómseturs Fjóns.

Í gćr var haldin Ţverfagleg Víkingaráđstefna. Ţćr hafa veriđ haldnar í 40 ár á mismunandi stöđum ţó međ hléi í farsóttum. Ég fór á nokkrar ţessara ráđstefna er ég var stúdent í Árósum forđum, en svo hef ég gert langt hlé ţangađ til í gćr, og ég varđ ekki fyrir vonbrigđum. Else Roesdahl, fyrrverandi prófessor minn í viđ Miđaldafornleifafrćđideildina viđ Árósaháskóla, og einn af frumkvöđlum ţverfaglegu ráđstefnanna um Víkinga flutti yfirlitsfyrirlestur, svo ég gat ekki látiđ mig vanta.

Landsýn Greer Jarrets

Ég varđ ekki fyrir vonbrigđum. Ţarna voru flutt góđ erindi. Sérlega naut ég ţess ađ heyra um rannsóknir Greer Jarrets sem stundar rannsóknir viđ háskólann í Lundi. Hann hefur ásamt nokkrum ađstođarmönnum í norskum ćttćringi sem sver sig í ćtt viđ skip víkingaaldar rannsakađ strandferđir manna viđ Noregsstrendur á Víkingaöld; Til dćmis hvađa ađferđir menn höfđu viđ siglingar, t.d. siglingar eftir landsýn (landkenningu) og ađrar ađferđir. Greer tjáđi mér ađ hann vćri ađ hefja rannsóknir sínar á ţví hvađ segir um slíkt í íslenskum miđaldabókmenntum.

Snekkjufrćđi

Michael Lerche Nielsen lektor viđ Hafnaráskóla flutti afar áhugaverđan fyrirlestur um örnefni í Danmörku sem hafa forliđina Snekker- og Snekke, og sem sum geta vísađ til "snekkja" sem sum skip á víkingaöld voru kölluđ. En nöfnin geta tengst svo mörgu öđru líkt og Lerche Nielsen benti á.

Ţar sem fađir minn var geymdur á Fríslandi í síđara stríđi hjá ţremur mismunandi fjölskyldum, kom nafniđ á bćnum Sneek upp í höfđi mér. Á frísnesku mun sneek vera stađur sem skagar fram eđa er hćrri umhverfiđ. Ţađ fćr mann til ađ hugsa um Snekkerhřjer í Danmörku, sem lektor Lerche Nielsen greindi frá, sem vart hafa nokkuđ međ herskip danskra víkinga ađ gera. En hver veit, kannski dregur Sneek nafn sitt af ţeim snekkjum sem Egill Skallagrímsson og ađrir ribbaldar sigldu á til Fríslands, ţar sem Egill forfađir framdi grimmdarleg fjöldamorđ. Löngu síđar flutti fađir minn inn King-piparmyntur til Íslands, en ţćr eru framleiddar í Sneek og eru vissulega heimsfrćgar í Hollandi. Nú er King-verksmiđjan ţví miđur komin á hendur sćnskra sykurvíkinga hjá fyrirtćki sem ber hiđ frekar ókrćsilega nafni Cloetta. 

 

KING SNEEK

Fjársjóđir í Fćsted

Ađ öđrum ólöstuđum var afar áhugavert ađ heyra Lars Grundvad (Museet Sřnderskov i Vejen kommune) segja frá rannsóknum sínum á stórfenglegum sjóđum og byggingarleifum sem fundist hafa í Fćsted á Suđur-Jótlandi. Gripirnir sem fundist hafa í Fćsted (HBV 1498) koma margir víđa ađ. Grundvald sýndi okku m.a. bjöllu frá Bretlandseyjum, ţó jafnmargar slíkar bjöllur hafi fundist á Íslandi og Bretlandseyjum (sjá t.d hér og hér), voru ţćr nú líklega ekki framleiddar á Fróni. Nú er ein, frá 10. öld fundin í Fćsted og stćkkar nú útbreiđslusvćđi bjallnanna.

Fyrirlestur Else Roesdahl

Bamberger

Lokapunktinn setti svo the Grand lady of Viking studies Else Roesdahl sem m.a. sagđi gestum sögu ţverfaglegu Víkingaráđstefnanna, en hafđi einnig kafla um rannsóknir sínar á Bamberg skríninu sem varđveitt er í Bayerisches Nationalmuseum í München.

Nú vara ég landsmenn mína strax viđ ađ reyna ađ gera skríniđ íslenskt, líkt og sumir ţeirra hafa reynt međ taflmennina á British Museum, sem forđum fundust á Ljóđey (Lewis í Orkneyjum). Skríniđ er ekki kassi fyrir taflmenn - eđa er ţađ ţađ? Ţađ verđur einhver biđ á ţví ađ hćgt verđi ađ gera DNA rannsóknir á rostungstönninni í Bamberg-skríninu vegna frćđilegs stirđleika í Ţýskalandi. Ţćr gćtu sýnt af hvađa stofni rostungurinn var. En ţangađ til verđur skríniđ aldanskt, í Mammen-stíl (sem ber nafn Mammen sem er stađur 10 km, eđa svo austan viđ Viborg (Véborg) og - ekki síst vegna ţess ađ fyrir nokkrum árum fundust leifar álíka skríns í jörđu viđ Haldum kirkju ca. 20 km. NV af Árósi (sjá hér). Skrín ţessi verđa ţví seint tekin frá Dönum, ţó eitt ţeirra sé ţví miđur hálfgerđur niđursetningur í München.  

Ţess ber ađ geta, ađ álíka skrín, sem í laginu eins og skáli var eitt sinn til í kirkjunni í Cammin í Pommern. Skríniđ hvarf ţví miđur í síđari heimsstyrjöld Menn telja líklegt ađ ţađ hafi veriđ sama skríniđ og Snorri Sturluson segir frá ađ Eiríkur Sveinsson Danakonungur/Erik Ejergod (d. 1103) hafi gefiđ Sigurđi Jórsalafara Noregskonungi (d. 1130) sem gaf ţađ kirkjunni í Kungshälla (Kóngshellu) austan Málmhauga (Malmö) á Skáni. Ţví var síđan rćnt af Vindum áriđ 1939 sem gerđu strandhögg á Skáni og varđveittu ţeir ţađ í dómkirkjunni Kamién í núverandi Póllandi. Hvernig Snorri vissi ţetta allt, er svo annađ mál - en Íslendingar eru, eins og allir vita, ávallt međ nefiđ niđur í hvers manns koppi.

camminskrinet-skatten-som-forsvant-fig-3-660Ein af mörgum afsteypum af Cammin-skríninu, ţessi er í Oslo.

The male strip finale

Rúsínan í pylsuendanum á ţessari góđu ráđstefnu var eins konar male-strip-finale ungs fornleifafrćđings, er tók ţátt í ráđstefnunni. Hann var hvattur til ađ sýna ráđstefnugestum hve steindur hann er um kroppinn (sjá mynd efst). Hann brá sér ţví úr kyrtli sínum og gaf gestum "én pĺ Bambergskrinet".

Já, ţannig eiga auđvitađ allar ráđstefnur ađ vera. Ég hef leyft mér ađ setja bláa velsćmisrćmu yfir rassskoruna á manninum međ flúriđ. Ţar var hvort sem ekkert fornfrćđilegt ađ sjá og hann á örugglega eftir ađ ţakka mér ţađ góđviljaverk. Ţađ er Else Roesdahl, sem klappar módelinu lof í lófa. Henni voru einnig ţökkuđ góđ störf gegnum árin.

Ég ţakka svo fyrir mig og er farinn ađ hlakka til nćstu ţverfaglegu Víkingaráđstefnu.


Katy O'Faeran wishing for a green spring

Katy

Dame Katy O´Faeran (of Iceland) is dreaming about a visit by Mr. Zelenskij in Reykjavík in the middle of the month of May, where she can discuss her green roots while handing him some green pocket money for defenses against the Rus in Garđaríki. Isn´t that absolutely romantic. People, who want war and not PEACE.


Til et fredlřst foredrag pĺ Arbejdermuseet

IMG_7106 b

I gĺr (18. april 2023) betalte jeg hele 270 kr. for at hřre forfatteren og forhenvćrende TV-reporter Samuel Rachlin fortćlle om Putin samt krigen i Ukraine. Hvor foregik det mon? Jo, af alle steder under de rřde faner i Arbejdermuseets festsal.

Jeg tillod mig at betale dette lidt spegede belřb, selvom jeg vidste, at det muligvis slet ikke kun gĺr til Rachlin, men hovedsageligt til hjćlpemateriale som bl.a. bliver afhćndet til en jřdehadsk nazi-paramilitćr gruppe i byen Lutsk, som kalder sig selv Vijskova Posta (Militćrposten). Lćs mere om den her i en post jeg havde pĺ min FB. 

Samuel Rachlin talte om Putin og en mulige afslutning af krigen i Ukraine. Fred og fredsforhandlinger blev desvćrre ikke rigtigt nćvnt, for Rachlin kendte Putin tilsyneladende sĺ godt som baggĺrdsdreng fra St. Petersborg, at der var ingen tvivl i hans hoved om at fred ikke er nogen lřsning. Rachlin sammenlignede Putin med Hitler og pĺstod at Putin begĺr folkedrab i Ukraine.

IMG_7094 LangRachlin talte for, at det militćrt relativt svage Rusland skulle knuses. Han pĺstod to gange, at Putin begĺr folkedrab i Ukraine, og tilslutter sig desvćrre til den střrre gruppe af jřder som endnu ikke har lćrt hvad folkedrab er jfr. de internationale, vedtagne definitioner, som netop bygger pĺ jřderenes skćbne under 2. verdenskrig, som bl.a. overgik dem med god hjćlp fra ukrainere. Spurgt til, hvorfor "Vesten" ikke allerede havde kastet sig ud i krigen, eftersom Putin-vćldet er sĺ svagt som Rachlin pĺstod, kom Rachlin heldigvis i tanker om Ruslands atomvĺben, som under ingen omstćndigheder mĺtte fřres i stilling - derfor střttede man jo Ukraine, sĺdan som man gřr.

I de hele taget sĺ var tilhřrerskaren meget forskellig fra den danske arbejderklasse. En herre ytrede "sikke mange rřde faner" da han gik forbi mig inde i salen. En af de tre midaldrende spegesild, tilsyneladende fra en af velhaver-omrĺderne nord for Křbenhavnstrup, klukkede som en rugende hřne, hver gang Rachlin sagde noget frćkt om Putin, om folkedrabet i Ukraine eller om Ruslands forestĺende fald.

Men Rachlin bedyrede i den meget korte, efterfřlgende spřrgerunde, med seks spřrgere, som han selv kortede ned til tre, at det kun blev en konventionel krig. Men FRED nćvnte han ikke og ej heller Makron eller Kina som fredsmćglere. Det var ham mere magtpĺliggende at tale om Rusland som en slyngelstat som intet kunne og hvis řkonomi var pĺ střrrelse med Italiens. Men nok derfor nćvnte Rachlin heller ikke en dyt om gasledninger og energikrisen i Europa, hvor parolen er blevet onvandlet til Atomkraft jadak.

Egentlig regnede jeg ikke med andet fra Samuel Rachlin side. Fornylig bukkede han nćsten i střvet da han fik kors af laveste rang fra Litauen, en stat som kategorisk nćgter at se sin Nazifortid i řjnene og som internationalt lyver om den. Mĺske fik Rachlin korset for sin ytring om, at hvis hans forćldre havde nĺet at blive i Litauen, sĺ var de ikke blevet sendt til Sibirien af russerne, men derimod til Danmark af tyskerne.

Rachlin er vist meget dĺrligt bevandret i Litauens historie, og for den sags skyld Danmarks nyere historieforskning. Danmarks legationsrĺd i Litauen fřr anden verdenskrig var nazist som ikke hjalp jřder. Officielt hjalp Danmark heller ikke dansk-fřdte jřder som havde giftet sig med jřder i udlandet.

Sĺ enkelt og afstumpet var den danske hjćlpermentalitet. Sibirien, helvede pĺ jord, var trods alt den redning som familien Rachlin aldrig ville have fĺet i Litauen. Journalisten som berettede om det litauiske kors af den laveste grad, som Samuel Rachlin har modtaget, og som han fra nu af bćrer, antog, at familien Rachlin blev sendt til et "Gulag i Sibirien". Jo, journaliststanden har ikke den hjernekapacitet som den mĺske een gang har haft. De har nok ikke lćsg 16. ĺr i Sibirien.

Desuden syntes jeg Rachlins beskrivelse af Putin under foredraget pĺ Arbejdermuseet, bedre passede den beskrivelse som jeg har dannet mig af Donald Trump. Tanken strejfede mig: Mĺske har Rachlin genbrugt en af sine gamle taler?

Magtens Korridore rb

Nĺr Rachlin havde affejet flere spřrgsmĺl, fik vi god og heftig rock med Magtens Korridorer som var afgjort det bedste i aftenens program under de rřde faner, som Rachlin ellers har brugt broderparten af sit liv til at bekćmpe. MKs tekster var mere aktuelle for fred end Rachlins skingre og monotone krigsagitation. Det nćstbedste i aftenens program var, da KOLOs leder erkendte i det stille, at "de mĺske ikke altid har har haft de rigtige partnere i Ukraine". Mĺske havde han lćst om min kritik af KOLOs hjćlp til Vijskova Posta som er en paramilitćr ny-nazistgruppe som hylder den Ukrainske jřde- og polakmorder Stepan Bandera.

Danskere i Vijskova Postas S-runebil

Bahnsen og Lauridsen kunne lide at křre i denne ottehjulede off-tracker som er pyntet med en S-rune, et bogstav fra runealfabetet som mange nazigrupper har tilfćlles, bl.a. gamle SS. Hvor dum kan man vćre?

Jo, KOLO Nordic har desvćrre givet materiale til en nazigruppe i Lutsk, som hylder folkedrabet pĺ Europas jřder. Jeg viste eksempler pĺ det gode samarbejde pĺ min FB i gĺr d. 18. april 2023, og inden i e-mails som jeg sendte til Arbejdermuseet event-arrangřr samt Samuel Rachlin. Arbejdermuseet svarede, men det har Samuel Rachlin desvćrre ikke haft tid til. Krig tager jo al hans tid i en alder af 76, og han mener i řvrigt at han lever i den farligste tidsperiode i hele sit liv.

fra danske pakker til Banderpakker b sharpUslřrede er Lauridsen og Bahnsen fra danske KOLO Nordic. Pakker fra KOLO bliver videresendt til frontkćmpere med A-4 store etikette med billede af jřdemorderen Stepan Bandera. De slřrede mćnd er fra den paramilitćre nazi-gruppe Vijskova Posta. Billedet stammer fra Vijskova Postas FB-side. Nedenunder ses Lauridsen fra KOLO Nordic sammen med lederen af Vijskova Posta. Nej det er ikke i Det Sorte Hav de fĺr sig en dykkert, men ved Damarks kolde kyst - midt under krigen i Ukraine. Ren hygge? I gĺr fotograferede Bandera-dyrkerens ven i Arbejdermuseet for KOLO Nordic under Samuel Rachlins foredrag.

Lauridsen og Pavlo Tsapiuk i DK midt under Krigen B

Nazischwein Rachlinven

Lederen af Vijskova Posta - KOLO Nordics samarbejdspartner, hr. Pavlo Tsapiuk. Hans idol, jřdemorderen Stepan Bandera, i baggrunden.

Jeg skal da nok blive anklaget for at vćre en Putin-agent, 006, eller noget der er endnu vćrre, grundet mine fredsřnsker og meninger. Men jeg er blot til FRED; den samme fred som i Shu-bi-duas sang: Vi vil fred her til lands som gruppen sang sĺ smukt under den Kolde Krig. Det gode ord fred er desvćrre ikke lćngere pĺ mode i Danmark.

Jeg hĺber Samuel Rachlin kommer pĺ andre tanker, og ser at han mĺske ikke har noget tilfćlles med en gruppe som har samkvem med neo-nazister der dyrker jřdemordere.


Ť Fyrri síđa | Nćsta síđa ť

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikiđ á Javascript til ađ hefja innskráningu.

Hafđu samband