Fćrsluflokkur: Handritin

Norđmenn eru sögulaus ţjóđ

akr-fb.jpg

og ţađ háir ţeim greinilega svo mjög ađ ţeir eru nú farnir ađ fjöldaframleiđa Flateyjarbók međ teikningum eftir teiknisögulistamann, sem myndskreytir í sunnudagaskólastíl, sem hann mun hafa alist upp í ef trúa má Herópinu norska hér á árum áđur (sjá hér). Hallelúja og amen!

Í fréttum Stöđvar 2 í gćr mátti sjá nokkur verk Anders Rue Kvĺle (myndin efst er af honum). Međal annars má sjá norska kletta á Lögbergi. Ţetta eru kjánalegar klisjur sem minna á sunnudagaskólamyndir amerískra sértrúarsafnađa.

Kerlingarnar međ skuplurnar frá 8. áratugnum eru greinileg enn sexí í ţessum "víkingalistiđnađi". Indíánarnir á Vínlandi eru hrein fjarstćđa. Víkingalistamađurinn Andrés hrjúfi frá Hváli hefđi gert sjálfum sér og öđrum greiđa ef hann hefđi haft Íslandskort sér viđ hliđ. Ţá hefđi ekki gosiđ í Vestmannaeyjum áriđ 1000 eins og á ţessari mynd:

sunnudagskolamyndin.jpg

Í myndefninu fer "den konstruktive sagakritikken" hans Ţorgríms frá Tittlingastöđum (Torgrim Titlestad) út um ţúfur og víđan völl. Fornleifafrćđi, listfrćđi og lágmarks heimildagagnrýni virđist lítt geđjast prófessornum úr Stafangri. Eins og öllum má vera ljóst er Flateyjarbók uppspuni einn, ritađur af landeyđum til ađ komast í mjúkinn hjá norskum herrum. Alltaf sama sagan. Ţađ sem nú hefur veriđ prentađ í Noregi, og ber sama nafn og öndvegisrit okkar, er nútíma glansmyndasafn sem líklegast hefđi glatt međlimi "Hirđarinnar" í Norsk Nasjonal Samling meira en nokkra ađra. Ţessi útgáfa er tćr tímaskekkja!

Norđmenn fá ađ kjassa Flateyjarbók

Mér til mikils hryllings eru greinilega enn til Íslendingar sem setja öll lög og reglur úr sambandi til ađ ţjónkast viđ duttlunga erlendra manna sem hafa áhuga á Íslandi. Međan íslenska ţjóđin hefur vart fengiđ ađ sjá Flateyjarbók nema ljótum kassa viđ Suđurgötu, og um tíma í öđrum kassa viđ Hverfisgötu, sem ekki var gćtt nógu vel fyrir Forstöđukonu Árnastofnunar, svo hún lét fjarlćgja handritin sem voru í vörslu annarrar forstöđukonu - ţá getur norskur klisjumyndaframleiđandi og sagnfrćđingur, sem hefur fengiđ einhverja flugu, fengiđ ađ hampa okkar rómađa menningararfi án ţess ađ hafa hanska, líkt og einhver vergjörn norsk smástelpa sem fćr ađ flađra upp um Justin Bieber.

Fyrr má nú fyrr vera. Íslendingar eru fífl, enda flestir komnir af Norđmönnum. Ţađ er ćttarsvipur á mörgu. Nú má búast viđ halarófu af fólki sem kemur til landsins til ađ láta mynda sig međ Flateyjarbók. Ţađ liggur viđ ađ mađur segi: Handritin aftur til Kaupmannahafnar!!!

img_5106.jpg

Ţorgrímur úr Ballarkoti fékk líka ađ handfjatla menningararfinn í Ţjóđmenningarhúsinu. Kannski var ţetta tilefniđ til ţess ađ bókin var tekin ţađan í fússi af Guđrúnu Nordal? Eitthvađ yrđi nú sagt ef ég vippađi mér upp í Oseberg-skipiđ á skítugum skónum međ tilvísun til ţess ađ formóđir mín, Sigríđur Svarta, hefđi veriđ heygđ í ţví. Ćtli ég fengi ekki svítu viđ hliđina á berserknum Breivík fyrir slík helgispjöll?


Rassbolti

weiditz_trachtenbuch_010-011.jpg

Af öllum boltaleikum veraldar valdi heimurinn örugglega leiđinlegustu gerđina, knattspyrnuna. Á Ítalíu var ţekktur fjöldi knattleika á endurreisnartímabilinu, en Ítalir hafa tekiđ ástfóstri viđ fótboltann frá Bretlandseyjum, sem jafnvel hefur stoliđ nafni gamalla knattleikja Ítalíu, calcio.

Leiđinleg fyrirbćri eins og Rugby og bandaríski ruđningsboltinn hafa lifađ af, og jafnvel er kominn ný gerđ af ţví síđastnefnda, ţar sem ungar konur leika, og ţar sem rassskoran, rasskinnarnar og brjóst eru öllu sýnilegri en tuđran sem ţćr hlaupa međ og sparka ađeins nokkrum sinnum í.

Međ góđri markađssetningu og auglýsingaherferđ er Fornleifur viss um ađ "rassboltinn" frá Miđ-Ameríku hefđi líklega náđ heimsvinsćldum hefđu frumkvöđlar hans ekki dáiđ úr sjúkdómum sem hvíti mađurinn bar međ sér til nýja heimsins. Reyndar hafa menn veriđ ađ bauka viđ ađ endurreisa ţennan leik á mismunandi hátt í Mexíkó. Útkoman er upp og ofan enda mismikill ţjóđernisrembingur í "endurlífgunartilraunum" á ţessum knattleik.

Búningabók Christops Weiditz

Einn mađur ţýskur, Christop Weiditz ađ nafni, rómađi knattleik indíána mjög í Búningabók sinni (Trachtenbuch Christop Weiditz), handriti sem hann ritađi um og teiknađi búninga fólks sem hann komst í kynni viđ á Spáni og víđar. Handrit Weiditz er í dag varđveitt á Germanisches Nationalmuseum í Nürnberg og hefur handritanúmeriđ Hs. 22474. (Sjá nánar og meira hérhér og hér.er hćgt ađ sjá ađrar myndir Weiditz af indijánum og öđrum sem hann hitti á Spáni).

Taliđ er ađ Weiditz hafi teiknađ "rassboltamenn" áriđ 1528-29, er hann var staddur á Spáni. Áriđ 1528 tók Hernando Cortés, níđingurinn sem sigrađi Mexíkó međ farsóttum, nokkra indíána međ sér til Spánar. Ţar voru ţeir sýningargripir viđ hirđ Carlosar V, já ekki ólíkt Sverri Agnarssyni í moskugerningnum í Feneyjum nú nýlega. Međal ţessa indíána voru boltamenn Azteka. Ţeim lýsir vel Weidnitz í búningabók sinni.

rassbolti.jpg

Viđ myndirnar af indíánum í rassboltaleik (sem er nafn upp á mína ábyrgđ) skrifar Weiditz:

Auf soliche manier spilen die Indianer mit ainem auf geblassen bal mit dem hindert On die hend an Zue Rieren auf der Erdt haben auch ain hardt leder for dem hindern dar mit er vom bal den widerstreich Entpfacht haben auch solich ledern hent schuech an.

Sem skilst kannski betur á nútímaţýsku:

Auf solche Manier spielen die Indianer mit einem aufgeblasenen Ball mit dem Hintern ohne die Hände anzurühren auf dem Boden. [Sie] haben auch ein hartes Leder vor dem Hintern, damit dieses vom Ball den "Widerstreich" empfängt. Sie haben auch solche lederne Handschuhe an.

En fyrir ţá sem ekki hafa lćrt ţýsku útleggst ţetta á íslensku:

Á ţennan máta leika Indíánarnir međ uppblásinn bolta međ bakhlutanum, án ţess ađ snerta jörđina međ höndunum. [Ţeir] bera einnig hart leđur á bakhlutanum, ţannig ađ ţađ [leđriđ] gefi boltanum mótspyrnu. Ţeir bera einnig sams konar leđurhanska.

Gúmmíbolti

Ţó svo ađ Christoph Weidnitz lýsi uppblásnum bolta, sem menn ţekktu á Spáni og á Ítalíu, ţar sem slíkir boltar voru kallađir pellone eđa ballon, ţá hefur í ţessum leik Azteka örugglega veriđ notast viđ gúmmíbolta. Dómeníkusarmunkurinn Diego Duran lýsir ţannig bolta áriđ 1585.

Hann var jafn stór og lítill keilubolti og var gerđur úr efni sem kallast ollin sem er kvođa úr ákveđnu tré. Ţegar kvođan var sođiđ varđ hún teygjanleg. Kvođan er í miklum metum hjá ţessu fólki, bćđi sem lyf sem og til trúarlegra fórna.  [Gerđ ađ bolta] eru hopp og skopp eiginleikar boltans, upp og niđur, fram og til baka. Boltinn getur gert ţann sem hleypur á eftir honum örmagna áđur en hann nćr honum.

Kólumbus mun hafa tekiđ slíkan gúmmíbolta međ sér frá eyjunni Hispanjólu (ţar sem á okkar tímum heitir Haíti og Dómeníkanska lýđveldiđ).

Nćsta víst má telja ađ ţađ hafi veriđ til nokkrar gerđir af boltaleikjum í Miđameríku ţar sem notađir voru gúmmíboltar. Í Mexíkó vor knattleikir međ gúmmíboltum einnig hluti af trúarathöfnum. Í Mexíkó var leikiđ á stórum völlum eins og ţessum, Á síđari árum hafa menn reynt ađ endurvekja ţessa leiki á mjög mismunandi máta:

saced-aztec-ball-game-04.jpg

 

christoph_weiditz.jpgBrosleg sjálfsmynd Christoph Weiditz (1498-1559) eins og hann segist hafa litiđ út ţegar hann var 25 vetra. Jú, hann var greinilega líklegur til ađ hafa áhuga á ţjóleikum pilturinn sá.

Ţví miđur gaf Christoph ekki betri skýringar eđa leikreglur fyrir rassboltann sem hann varđ vitni ađ á Spáni, en ćtli sé ekki hćgt ađ skálda í eyđurnar. Ég sé ţetta fyrri mér: Áđur en leđurskjöldurinn kom til hefur ţađ líklega hent ađ menn hafi gripiđ boltann međ rasskinnunum, en ţađ var algjörlega bannađ. Ég sé fyrir mér miklar vinsćldir rassboltans. Innan nokkurra ára verđur ţessi fagri leikur ugglaust keppnisíţrótt á Ólympíuleikunum.

Skóverksmiđjur sem láta lítil börn líma sóla eru ţegar farnar ađ hanna "handskó" fyrir ţessa íţrótt, sem er miklu eldri og göfugri en knattspyrnan. Mannafórnum eftir leiki verđur stillt í hóf.

Ítarefni af netinu:

Hasso von Vinning: Paraphernalia for the Ceremonial Ball Game in Ancient Mexico

Felipe Solís: The Sacred Aztec Ball Game

Endurskapađur boltaleikur Azteka. Menn eru ekki allir á sömu skođun um hvernig reglurnar hafa veriđ. Mjög greinilegt er, ađ rassleđur ţađ sem Weidnitz teiknar á indíánum Cortez er ekki til stađar á leikmönnum í dag. Men taka boltann á lendina og međ mjađmahnykk eđa handleggshöggum. Allt frekar slappt ađ sjá. Fornleif grunar ađ blöndun viđ hvíta manninn, sem ávallt hefur veriđ mjög stífur og óliđugur, hafi mögulega gert ţađ ađ verkum ađ "nútíma-Aztekar" eru síđur liđugri en sumir forfeđur ţeirra voru á 16. öld.
 

Óđ Snorri Sturluson líka í gyđingahatri?

Gyđingar 

Á hinum síđustu og verstu tímum, ţegar gyđingahatur hefur sjaldnast veriđ meira í Evrópu og "venjulegir" Íslendingar skrifa í umrćđu á Smettiskruddu um umskurn, ađ gyđingar séu sjálfir ađ kalla yfir sig nýja helför, međan enn ađrir segja fjálglega frá ţví ađ ţeir hafi á ćvi sinni "lent í ferlegum Gyđingi, sem beitti bćđi slćgđ og kćnsku til ađ grćđa á ţeim sem öđrum, laug, sveik og stal og ţađ..." (sjá athugasemdir ţann 10. nóvember 2013 á snjáldurskinnu Ragnhildar Pálu, sem er mikill vinur gyđinga).

Ţegar svo hrćđilega er komiđ fyrir Íslendingum í ófétis hatrinu og fordómunum, er áhugavert ađ detta ofan á nýja frćđigrein um Snorra Sturluson og gyđinga. Ég hef sjálfur skrifađ niđursođna, en ţó mest lesnu (og stolnu) sögu gyđinga á Íslandi (sjá hér), en hefi aldri rekist á neitt um ađ Snorri forfađir minn, og okkar margra, eigi ađ hafa ritađ um gyđinga eđa gyđingdóm. Hann velti vissuleg fyrir sér ţjóđum ađ siđ fróđra samtíđarmanna sinna, sem vissu mest lítiđ um allt. En ţađ er glćnýtt fyrir mér ađ Snorri hefđi veriđ ađ gangast upp í gyđingum. Hann nefnir gyđinga ekki einu sinni í Eddu sinni.

Ungur frćđimađur viđ Harvard/UCL, Richard Cole ađ nafni, hefur mikiđ velt fyrir sér frásögnum  af gyđingum í fornbókmenntum Norđurlanda. Í nýrri grein (sem hér er í nýjustu gerđ sinni frá 2017, en ţessi grein var skrifuđ á grundvelli "draft" gerđar. Richard hefur breytt grein sinni eitthvađ) sem hann hefur ritađ um gyđinga og Snorra Sturluson er margt á huldu og flest mjög tilgátukennt. Segir Cole reyndar sjálfur ađ hugmyndir sínar, sem eru vćgast sagt frekar langsóttar, séu kannski "unpalatable". Ég verđa ađ viđurkenna ađ mér ţykir tilgáta Cole algjörlega óćt, ţótt margt áhugavert sé hćgt ađ lesa í grein ţessa unga, áhugaverđa frćđimanns sem ég fylgist međ á Academia.edu.

Múspells synir voru synir jötunsins Múspells, sem samkvćmt Snorra áttu ađ ríđa ađ Bifröst til ađ berjast viđ ćsina viđ Ragnarökkur á Vígríđarvelli ásamt öđrum illfyglum eins og Surti, Fenrisúlfinum og Miđgarđsormi. Cole telur ađ Snorri lýsi Múspels sonum í Eddu sinni (ca. 1215) međ minnum sem notuđ voru til ađ lýsa gyđingum, sér í lagi svo kölluđum "rauđum gyđingum" í frásögnum af Antikristi. Telur Cole ađ Snorri sé ađ nota lýsingar af "Rauđu gyđingunum" ţegar hann lýsir Múspells sonum. Samkvćmt miđaldahindurvitnum áttu ţeir ađ búa í Kákasus, einangrađir mjög, og áttu ţeir ađ koma á hinsta degi til ađ berjast viđ góđ öfl og til ađ koma í veg fyrir ćtlunarverk Krists.

Sér Cole margt líkt međ lýsingum á rauđu gyđingum og sögum af Loka og af ţursunum Múspellssonum. Segir hann ađ kenningin Muspellz synir hjá Snorra sé "halfrím" viđ kenninguna Ísrćls synir sem er skilgreining sem gefin er á gyđingum í Stjórnahandriti  (AM 226 and 228 folios) sem er samansafn frásagna úr Gamla Testamentinu og er frá 14. öld, en ekki ţeirri 13. eins og Cole heldur fram. Vitnar Cole einnig til miđaldakvćđis sćnsks og miđaldatréristu máli sínu til stuđnings. En Cole gleymir hins vegar ađ segja okkur ađ sćnska miđaldakvćđiđ Konung Alexander, sem inniheldur frásögn af "rauđum júđum", er frá 1380 og tréristan sem han birtir mynd af í grein sinni er úr ţýska ritinu Der Antichrist frá 1480. Elsti textinn sem nefnir rauđu gyđingana er handritiđ Der Jungere Titurel frá 1272 , og telur Cole ađ sagan ţar af rauđgyđingunum geti byggt á miklu eldri heimildum. Engar sönnur eru ţó fćrđar fyrir ţví eđa í riti ţví sem Cole vitnar í eftir Andrew Colin Gow. The Red Jews. Antisemitism in an Apocalyptic Age 1200-1600. (Leiden: E.J. Brill, 1995).  Mér ţykir í hćsta máta ólíklegt ađ Snorri Sturluson (1179-1241) hafi veriđ búinn ađ ná sér í hugmyndir sem byrjuđu ađ gerjast eftir 1220 suđur í Evrópu.

Rauđir Júđar

Ţessa mynd notar Cole til ađ fćra rök fyrir ađ lýsingar Snorra á Múspells sonum séu lánađar af lýsingum miđaldaruglubókmennta um svokallađa "rauđa júđa". Myndin er hins vegar ekki frá tímum Snorra, heldur frá 1480.

Grein Coles er tilraun til tilgátu. Hann setur ekki fram nein óyggjandi sannindi um ţekkingu Snorra Sturlusonar á gyđingum eđa notkun hans á gyđingalýsingum ţeim sem hann telur ađ Snorri heimfćri upp á ađra óvinsćlar eđa óferjandi fígúrur. Mér finnst Cole gera Snorra upp ţekkingu á frćđum og kreddum sem alls ekki eru varđveittar frá tímum Snorra sjálfs.

Ekki ćtla ég ađ útiloka, ađ Snorri hafi ţekkt til gyđingahaturs. Hugsanlega hefur Snorri fengiđ ađ láni einhver hatursminni um illsku gyđinga til ađ heimfćra á ţurs úr Múspellsheimum. En ef ekki liggja fyrir betri heimildir en ţćr sem Cole framreiđir, verđur ţetta í mesta lagi skemmtileg tilgáta og tómar vangaveltur. 

Myndin efst er niđurlensk eđa ţýsk trérista á pappír frá ca. 1470, sem sýnir gyđinga rćđa viđ Jóhannes skírara. Gyđingahatur, sem Cole sér bergmálast í lýsingum Snorra á Múspellssonum var vissulega í hćsta máti áţreifanlegt á miđöldum. Ţađ voru sannarlega til illmenni á tímum Snorra. Mörg ţeirra störfuđu innan kirkjunnar, sem eins og öfgaíslam í dag ól á og nćrđist á hatri í garđ annarra ţjóđa og trúarbragđa.

taxroll

Ţessi mynd er frá sama tíma og Snorri var upp á sitt besta. Myndin (músiđ myndina til ađ stćkka hana) er teiknuđ af meinfýsnum munki í skattaskrá Norwichborgar áriđ 1233, og á henni er hćđst ađ gyđingum sem bjuggu á ţeim tíma í borginni. Ţeir voru greinilega hatađir á sama hátt og konan hatađi gyđinga í athugasemd á smettiskruddu Ragnhildar Pálu um daginn.

Háđsmyndin er m.a. af Isaak syni Jurnetts, syni Eliabs. Hann er sýndur sem konungur međ ţrjú andlit. Í Norwich er reyndar enn til hús sem kallađ er Music Hall, sem er taliđ vera afbökun á Moishe Hall, og telja sumir ađ húsiđ sé ađ grunni til ţađ hús sem Isaak ben Jurnet bjó í á 13. öld. Ísak ţessi var lánadrottinn Hinriks III  Englandskonungs, svo og munka í Westminster sem hann saksótti fyrir skuldir, og einnig biskupsins af Norwich.

Moshe Mokke og kona hans Abigail eru einnig hćdd á níđteikningunni. Moshe Mokke var dćmdur fyrir ađ slá mann og síđar hálshöggvin fyrir ađ höggva silfur. Hinrik III greiddi aldrei Ísak fé ţađ sem hann skuldađi honum og setti á lög sem gerđi gyđingum lífiđ mjög leitt. Ţađ átti ađ heita ađ hann verndađi ţá, en fyrir ţađ lánuđu ţeir honum á mjög góđum kjörum og greiddu stundum sjálfir fyrir međ lífi sínu. (Hinrik III hef ég áđur nefnt. Hann elskađi hvítabjörn sinn meira en gyđinga. Heinrekur III tjóđrađi björninn í Tower of London og á tyllidögum fékk björninn ađ synda í Thamesá og veiđa sér fisk. Henrý var mikill dýravinur og átti líka fíl sem dó líklega úr rauđvínsdrykkju).

Áriđ 1144 var gyđingum í borginni Norwich kennt um barnaníđ og morđ, ţegar 12 ár drengur, Vilhjálmur ađ nafni, hvarf. Ţótt aldrei hafi sannast ađ Villi litli hefđi veriđ myrtur, og líklegra sé, ađ hann hafi veriđ grafinn lifandi af ćttingjum sínum sem héldu ađ hann vćri látinn, ţá komu upp svipađar ásakanir á hendur gyđingum á nćstu árum víđs vegar um Bretland. Vilhjálmur var tekinn í dýrlinga tölu. 

Líklegt er ađ beinagrindurnar 17 (ţar af 11 af börnum) sem fornleifafrćđingar fundu í brunni í Norwich (sjá hér) séu afleiđing múgćsingar sem greip um sig á Bretlandseyjum á 12. öld? Kannski töldu kirkjunnar menn, sem fengiđ höfđu fé ađ láni frá gyđingum, múgnum trú um ađ fólkiđ sem myrt var vćri Múspells börn og ţví réttdrćpt.

Gyđingahatur er enn notađ til ađ hlaupa frá skuldum sínum, til ađ fyrra sig ábyrgđ og til ađ kenna öđrum um allt sem miđur fer.  Ţađ sannađist er einn af pótentátunum sem settu Ísland á skuldamannabekk hér um áriđ ásakađi ásamt öđrum ýmsa gyđinga á Bretlandseyjum fyrir ađ reyna ađ ná í auđćvi sín fyrir slikk (sjá hér, hér, hér , hér og hér).


Fjórar drottningar í einum sal

707921


Frábćrt er ađ heyra ađ bók Jóns Ţ. Ţórs og Guđjón Friđrikssonar, Kaupmannahöfn, höfuđborg Íslands í 500 ár, sé loks ađ koma út. Hafđi ég búist viđ verkinu fyrr, en allt hefur sinn tíma, jafnvel ţótt verkiđ hafi veriđ margstyrkt af ríkustu mönnum Dana- og Íslandsveldis, lífs og liđnum.

Danadrottningu og Forseta voru afhent séreintök af bókinni, sem kemur ekki á markađ dauđlegra manna fyrr en í byrjun desember. Ţetta eru tvö bindi og munu ţau kosta 14.900 krónur, sem er líklega ekki hátt verđ fyrir 4 kílógramma bók. Ég hlakka til ađ lesa ţetta verk. Ég fć ţađ kannski ađ láni hjá Ţórhildi ţegar hún er búin ađ lesa ţađ.

Myndin hér ađ ofan segir margt. Hún er af Danadrottningu ţar sem hún skiptist á orđum um bókina viđ konung vorn Ólaf Ragnar. Greinilegt er á fasi Danadrottningar ađ hún er búin ađ finna villu. Hún er nokkuđ natin viđ slíkt.

Guđrún Nordal situr ţeim á vinstri hönd eins og Foxill Lady međ lágfótu slengda um hálsinn, búin ađ setja handritin aftur í tóma skápana í Ţjóđmenningarhúsinu. Guđrún hefur augljóslega skotiđ öđrum ref fyrir rass, eftir ađ hún hefur látiđ skikka yfirvald allra safna, Margréti Hallgrímsdóttur, til ađ setja nćturvörđ og brunatryggingu á handritin međan ţau verđa til sýnis í Ţjóđmenningarhúsin í eina viku (sjá hér).

Margrét ţjóđminjavörđur lítur dálítiđ veimiltítulega út og stjörf, ţarna fyrir aftan royalíteitin. Líklega verđur hún ađ kaupa sér einhvers konar kött um hálsinn til ađ geta klórađ sig fram á fremsta bekk. Hún stjórnar ţó húsinu sem ţau sitja í. Sigmundur Davíđ mun redda ţví, ef hún sparar alla ónauđsynlega starfsmenn og stofnanir í burtu fyrir hann, svo hann geti jafnađ skuldavanda eyđsluseggjanna. Ţannig á nefnilega ađ gera ţađ. Ţjóđernisrembingurinn í honum er bara yfirklór.

Ég hef lítiđ álit á framsóknarkóngum. Ţađ held ég líka ađ Árni Magnússon hefđi haft.


Kattarslagurinn um ţjóđmenninguna og ţjóđararfinn

Guđrún Norđdal

Furđulegt var ađ sjá og heyra (og lesa), hvađ mikiđ bar á milli í frásögnum forstöđumanna Ţjóđminjasafnsins og Árnastofnunar á framtíđ handritasýningarinnar í Ţjóđmenningarhúsinu viđ Hverfisgötu, sem heyrir undir stjórn Ţjóđminjasafns. Guđrún Nordal hefur nú tekiđ handritin heim í vel variđ Árnavirki. Hún gerđi ţađ um helgina, ţar sem ekki er tryggđ viđsćttanleg gćsla í Ţjóđmenningarhúsinu.

Margréti Hallgrímsdóttir lćtur sem ađ ekkert sé ađ, og eins og bruna- og innbústrygging á diskótekstaxta vćri nćgileg til ađ vernda ţjóđararfinn. Bakkar hún ekki međ ţađ. Guđrún sýnir hins vegar ekkert kálfskinn fyrr en fyllt hefur veriđ í botnlausa Menningarholuna viđ Hótel Sögu. Margrét ćtlar hins vegar ađ sýna Brennu-Njálssögu in originalis á nćsta ári, en ţađ er vitaskuld í óţökk Guđrúnar.

Hvor maddaman er frekust á eftir ađ koma í ljós. Guđrún vinnur eftir reglum (ţó hún láti dagsbirtu gćgjast inn í stofuna međ prismakrónuna á Árnastofnun, en slík birta mun ekki vera góđ fyrir handrit frekar en tröll), en Margrét virđist ávallt vinna eftir skipunum og ađ geđţótta, eins og hún vćri á fullu í pólitík.

Margrét telur ekki ástćđu til ađ hafa sólarhringsvakt á menningararfinum. Ćtli sé nokkur vakt á Ţjóđminjasafni Íslands? Hún talađi í fréttum eins og hún hefđi umbođ frá hćrri stöđum, og ţađ hefur hún kannski. Kannski beint úr fornminjaráđuneytinu.

Magga Klúbbs
Margrét segir hér frá stórfelldum breytingum á Ţjóđmenningarhúsinu á nćsta ári. Er veriđ ađ berjast um peningana sem fara í ţćr? Vann Margrét yfir Guđrúnu í fyrstu lotu slagsins um menningarkrónur Sigmundar Davíđs ?
 

Fyrir allnokkrum árum fór ég og skođađi nýjar sýningar Ţjóđminjasafnsins. Ţar uppgötvađi ég m.a. ađ ţađ lak frekar mikiđ međfram nokkrum gífurlega löngum gluggum í nýrri viđbyggingu, sem sett var á suđurgafl safnsins (undir yfirstjórn eiginmanns Guđrúnar Nordal). Ég tók eftir ţví ađ ung gćslukona gaf mér óhýrt auga, ţar sem ég gerđi mig líklegan til ađ ljósmynda lekann og fór ađ tala í eitthvađ tćki. Tćpum tveimur mínútum síđar kom Margrét Hallgrímsdóttir út á tröppurnar. Hún ţekkti mig greinilega ekki, enda ég međ hatt og skegg, en var greinilega mikiđ niđri fyrir vegna ţess ađ ég var ađ ljósmynda galla á nýlegri viđbyggingu hússins og spurđi mig af hverju ég vćri ađ ljósmynda gluggana. Ég gekk svo framhjá henni efst á tröppunum og lét ţau orđ falla ađ húsiđ lćki. Margrét gerđi sér alls ekki grein fyrir ţví hver ljósmyndarinn var ţví hún bauđ mér fáeinum árum síđar, og ţađ margoft, ađ skođa sýningarnar ókeypis ţegar ég vćri á landinu, ţar sem hún taldi ađ ég hefđi aldrei séđ nýopnađa sýningu safnsins í endurbćttum húsakynnum. Gaman vćri hins vegar ađ sjá reikninga fyrir viđgerđum á nýjum gluggum í viđbyggingunni.

Lengi var ţađ svo, ađ minnst mátti tala um hrikalegt ástand byggingar Ţjóđminjasafnsins og hvađ ţá endalausa óráđsíu í tíđ Ţórs Magnússonar. Eftir miklar og kostnađarsamar lagfćringar og breytingar var ţó mjög fljótt greinilegt, ađ húsiđ var enn ekki hćft undir sýningar á ţjóđararfinum. Lengi hefur ţađ veriđ svo á Íslandi, ađ mönnum ţćtti vćnst um ţađ sem nýtt var og sárast ađ missa ţađ. Ţjóđararfur sumra nćr ekki út fyrir ást á steypu, járni, gleri og plasti í ţjóđar-Hörpum og almúga-Kringlum.

Áhugi Guđrúnar Nordal á ţvi ađ koma handritum sínum í Hús íslenskra Frćđa, sem nú er stór hola sem Katrín Jakobsdóttir hóf gröft á rétt áđur en hún hvarf úr embćtti ráđherra, er líka skiljanlegur. Hafa ber í huga, ađ arkitektastofan Hornsteinar, sem rekin er af eiginmanni Guđrúnar Nordal hefur teiknađ "fjöreggiđ" og mun sjá ţar um hönnunarvinnu. Lag steinsteypunnar sver sig í ćtt viđ kórinn á Ţjóđminjasafninu sem ég skođađi hriplekan skömmu eftir ađ sá bakhluti Ţjóđminjasafnsins var vígđur. En í holunni viđ Hótel Sögu er allt í stáli,

Viđ erum hér ađ tala um fólk sem er vant ađ fá allt sem ţađ bendir á og sem gerir sér ekki grein fyrir ađ ţađ gerđust voveiflegir hlutir á Íslandi áriđ 2008. Nćturvakt í Ţjóđmenningarhúsinu getur vart kostađ mikiđ, međan ţjóđin er ađ safna í baukinn til ađ byggja enn einn minnisvarđann yfir arkitekta landsins. Margrét er nýbúinn ađ setja deildarstjóra á Ţjóđminjasafninu í rannsóknarstöđu, međan stađa deildarstjórans er ekki auglýst. Ef ekki er veriđ ađ spara međ ţví ađ setja starfsmenn safnsins í rannsóknarstöđu, ţá ćtti ađ vera til skildingur til ađ borga fyrir nćturvakt.

 Party house

Ţjóđararfsuppgröftur í eyđsluvímu fyrir kosningar. Ţetta er fínni tegund af fornleifafrćđi. Ţarna yfir holunni á í framtíđinni ađ hýsa miklu merkilegri hluti en forngripina handan viđ Suđurgötuna

Fornleifakjallari

Hćtt hefur veriđ viđ stćrsta fornleifauppgröft landsins og lokađ á 800 millur, sem ekki eru til.

Auđvitađ er ekki í mál takandi, ađ ekki sé sólarhringsgćsla á handritaarfi ţjóđarinnar í Ţjóđmenningarhúsinu viđ Hverfisgötu. Ţar hafa lengi ríkt mjög strangar reglur, og til dćmis hefur ţađ veriđ vonlaust mál fyrir forstöđumenn hússins ađ ráđa fjölskyldumeđlimi í hreingerningar. Nú er, sem sagt, líka bannađ ađ hafa sólahringsvakt. Hvort ţetta er kreppan, eđa bara andleg kreppa hjá stjórnanda Ţjóđminjasafni Íslands eđa eiginhagsmunapot hjá Guđrúnu Nordal, lćt ég lesendur mína sjálfa dćma. En vitaskuld á einnig ađ vera sólarhringsgćsla á menningararfinum í Ţjóđminjasafni Íslands, ţví ekki er hann minna verđur en bókfelliđ.


Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikiđ á Javascript til ađ hefja innskráningu.

Hafđu samband