Lausn á 3. getraun Fornleifs

Sigurvegari 3. getraunar Fornleifs heitir Tumi Þór Jóhannsson og býr á Ísafirði. Hann þekkti greinilega heimaslóðirnar, því myndin sýnir Hæstakaupstað árið 1877. Þá var Tumi ekki fæddur og því var mér spurn, hvernig hann sá að þetta var á Ísafirði? Tumi svaraði, að það væru fjöllin, enda eru þau vel teiknuð. Jón Steinar hefði nú átt að þekkja þetta líka.

Myndin í þriðju gátu Fornleifs sýndi þá félaga Gerrit Verschuur (1840-1906) og J.C. Greive (1837-1891) frá Hollandi, sem komu til Íslands í maí 1877, eins og greint var frá í blöðum þess tíma. Þeir ferðuðust um landið í mánaðartíma. Myndin sem spurt var um sýnir þá á Ísafirði, kappklædda, líklega nokkrum klukkustundum áður en þeir stigu á skipsfjöl og sneru aftur til síns heima.

Gerrit Verschuur

Gerrit Verschuur  var þekktur ferðalangur, sem skrifaði m.a. frægar bækur um ferðir sínar til Asíu og Ástralíu.  J.C. Greive var þekktur listamaður sem sérhæfði sig í að teikna myndir við ferðalýsingar í myndríkum vikublöðum sem urðu algeng afþreying fyrir borgarstéttina í Evrópu um miðja 19. öldina. Ljósmyndin var dauði listamanna eins og Greive. 

J.C. Greive

Á myndinni, sem spurt var um, sjáum við þá félaga í Hæstakaupstað (Ísafirði) í júní 1877, en frá Ísafirði sigldu þeir til Bretlandseyja á leið heim til sín. Það er Gerrit Verschuur sem stendur með kúluhatt (stækkið myndina með því að klikka á hana) og talar við karl og konu í söðli, og J.C. Greive stendur og teiknar og vekur það verðskuldaða athygli einhverra karla.

J.C. Greive teiknar sjálfan sig?

Myndin bitist í 2. tölublaði hollenska vikuritsins EigenHaard árið 1870. Rit þetta kom út í borginni Haarlem á síðari hluta 19. aldar og var lesið víða í Hollandi og Belgíu. Gerrit Verschuur birti ferðalýsingu sína frá Íslandi með titlinum Ultima Thule, of Eene maand op Ijsland. 

Teikningar J.C. Greive höfðu verið sendar þeim félögum Joseph Burn-Smeeton og Auguste Tilly,   Breta og Frakka, sem ráku saman fyrirtæki sem vann málmstungur úr teikningum listamanna til nota í myndablöðum margra landa Evrópu.

Ýmsar skemmtilegar teikningar aðrar eru við Íslandslýsingu Verschuurs í nokkrum fyrstu heftunum af vikublaðinu EigenHaard árið 1878, t.d af torfbæ á Seyðisfirði með einkennilegt strýtulaga hornherbergi. Falleg mynd er frá Flateyri af lýsisbræðslu, mynd af konum í skautbúningi fyrir utan Dómkirkjuna í Reykjavík (sjá neðar) og af þeim félögum Verschuur og Greive úti í Engey svo eitthvað sé upp talið. Mynd af þeim félögum, þar sem þeir gistu í kirkjunni á Mosfelli í Mosfellsdal birtist fyrir allmörgum árum í Lesbók Morgunblaðsins. Karl faðir minn, sem átti þessar myndir, gaf eina þeirra, og líklega þá skemmtilegustu, Sigurjóni Sigurðssyni sem lengi var kaupmaður á Snorrabraut, og skrifaði Sigurjón heitinn smá grein um Mosfell og myndina sem má lesa hér.  Ég birti kannski síðar einhverjar af öðrum myndum Greive frá Íslandi.

Við tröppur Dómkirkjunnar í Reykjavík áður en kirkjan var tekin í gegn og lagfærð árið 1878.

Athugasemdir

[Jón Steinar Ragnarsson, 20.11.2011 kl. 08:44]

Ég nefndi þetta nú í fyrstu athugasemd en þú tókst ekki undir það.

[Jón Steinar Ragnarsson, 20.11.2011 kl. 08:55]

[Jón Steinar Ragnarsson, 20.11.2011 kl. 08:58]

Hæstikaupstaður 1890. Þannig kannaðist ég við hann. Tvö húsanna standa enn en húsið í miðið er horfið. Ég gerði raunar módel af því úr eldspýtum þegar ég var lítill pjakkur.  Sjónhornið er svipað og á teikningunni og eru skarpari drættir í fjallsmyndinni en teikningin gefur til kynna.

[FORNLEIFUR, 20.11.2011 kl. 09:01]

Jón Steinar, þú bættir svo við: 

"Hef ekki hugmynd um staðinn í raun.

Gæti því verið  ferðabók Joseph Paul Gaimard.

Var hann ekki að þvælast í Skagafirðinum? "

Þú ert hálfgerður sigurvegari, sem dróst sigurinn til baka.

Ég þekki ljósmyndina, gæti húsið til hægri á myndinni verið það sem sést í bakgrunni teikningar Greive? Getur einhver frætt mig um hvaða bygging og strompar þetta voru á teikningu Hollendingsins.

[Jón Steinar Ragnarsson, 20.11.2011 kl. 09:13]

Þetta eru frá vinstri: Sölubúðin byggð 1873. Naustið og Faktorshúsið byggt 1788. Það var kannski það sem ég flaskaði á. Þessi hús stóðu öll þarna á þeim tíma sem teikningin er gerð. Húsið í bakgrunni myndarinnar er erfitt að tengja þessum húsum þar sem sniðið á mæninum er frekar gleitt.  Teiknaranum hefur allavega tekist að sneyða vel hjá því sem máli skiptir.  Fjaran lá fyrir neðan Naustið og þar var bryggja áföst húsin að mig minnir.

[FORNLEIFUR, 20.11.2011 kl. 09:14]

Jón Steinar, ég verð auðvitað að eyða eldir heitum sem ég gef myndum, næst þegar ég er með getraun.

[Jón Steinar Ragnarsson, 20.11.2011 kl. 09:16]

Ég tek ósigrinum sáttur, því ég man ekki eftir að hafa séð þetta sjónhorn fyrr. Merking myndarinnar Efsti Kaupstaður var það sem ég gekk út frá og veit ekki til þess að það nafn sé að finna annarstaðar. Raunar hvergi eins og ég bendi á, því þetta er kallað Hæstikaupstaður enn í dag.  En út frá því dró ég allavega fyrstu alyktun mína.

[Jón Steinar Ragnarsson, 20.11.2011 kl. 09:18]

Jamm...þú mættir muna eftir að breyta nafni myndarinnar svo maður finni það ekki í properties.

[Jón Steinar Ragnarsson, 20.11.2011 kl. 09:26]

Hann afi minn Jón Grímsson átti gríðarlegt safn gamalla mynda, sem ég held að byggðasafnið hafi fengiið eftir hans dag. Ég lá löngum stundum yfir þessum myndum og flaug um heima fortíðar sem barn. Kallinn var líka mikill sagnabrunnur og skráði eitthvað af heimildum, sem ég veit ekki hvað hefur orðið af. Einhvern tíma fóru þeir Jökull Jakobson um götur bæjarins og rifjuðu upp söguna í útvarpsþætti, slatthálfir að sjálfsögðu.  Sá gamli var farlama og í hjólastól og ferðaðist raunar í huganum og fór ekki út fyrir hússins dyr þótt Jökull léti það líta þannig út.  Klukkan á kontórnum kom upp um svindlið með áværu tikki og sló hátt og snjallt með reglulegu millibili.

[Jón Steinar Ragnarsson, 20.11.2011 kl. 09:32]

Það væri helst hann Jón Sigurpálson safnavörður og skólabróðir, sem gæti hjálpað þér með að greina þessar byggingar. Ég er allavega jafn mát með þær og í upphafi.

[FORNLEIFUR, 20.11.2011 kl. 09:36]

 Ég hef misst af þeim þætti, hlustaði á þá alla ef ég komst til þess.