Bloggfćrslur mánađarins, maí 2015

Lygar í Feneyjum í bođi Menntamálaráđuneytis?

tilbei_sla_i_feneyjum.jpg

Hér hefur áđur veriđ skrifađ um trúarlegt framlag Íslands til heimslistarinnar á Tvíćringnum í Feneyjum. Moskan er óneitanlega óvenjulegt og grátbroslegt framlag frá landi, ţar sem trúleysi er nćr orđiđ ađ "ríkistrúarbrögđum" unga fólskins og hluta sjálfskipađrar menningarelítu.

Nú er ţví haldiđ til streitu, ađ eingöngu sé um listsköpun ađ rćđa. En ţví meira sem ég les um "sýninguna" í Feneyjum, og sé frá henni, ţví minna finn ég fyrir listinni - nema ţá listinni ađ skrumskćla og ljúga.

bjorg_stefansdottir.jpg

Nú síđast varpar Mennta- og Menningarráđuneytiđ inn "sprengju". En hún er algjörlega óvirk sprengjan sú. Ólćs embćttiskona sem starfar fyrir ráđuneytiđ, Björg Stefánsdóttir (mynd), birtir tvćr klausur á ítölsku, sem hún segir ađ hún muni núa um nasir gangrýnenda sýningarinnar í Feneyjum fyrir 20. maí nćstkomandi. Ţessi ítalska klausa hefur ţó ađeins veriđ birt óţýdd á vef Mennta- og Menningarráđuneytisins (sjá hér). Björg Stefánsdóttir forstöđumađur Kynningarmiđstöđvar Íslenskrar Myndlistar (KÍM) ber ábyrgđ á ţessari "ítölskukennslu" ráđuneytisins, en hefur greinilega ekki nćga ţekkingu í ítölsku til ađ skilja ţađ sem hún birtir óţýtt á vef Mennta-og Menningarráđuneytisins.

Ég las skjaliđ sem Björg Stefánsdóttir hefur tínt til í umrćđunni um íslömsku Feneyjarkirkjuna. Ţó ég sé kannski ekki mikill ítölskumađur, ađeins međ međ ítölsku 10 og 20 upp á vasann, en allmikla latínu úr ţeim óheilaga skóla MH, ţá er
mér ljóst, eins og öllum sem kynnt sér hafa máliđ, ađ kirkjan hefur veriđ afhelguđ. Hefur hún m.a. veriđ notuđ sem júdóklúbbur hef ég lesiđ mér til. En í skjali kirkjuyfirvalda  frá 1973 kemur ţó greinilega fram, ađ kirkjuna megi ekki nota til tilbeiđslu, Ţađ ákvađ patríarki Feneyja, Albino Luciani, sem síđar var nefndur Jóhannes Páll páfi inn fyrsti. Í texta ţeim frá 1973 sem Menntamálráđuneytiđ birtir óţýddan stendur:

Kirkjuhérađ Langbarđalands og Feneyja [í umsjá] ţjóna Maríu [La Provincia Lombardo- Veneta dei Servi di Maria], sem ekki er fćrt ađ halda uppi helgihaldi í kirkju Heilagrar Maríu Miskunnarinnar [Sancta Maria della Misericordia], ákvađ ađ selja hana međ milligöngu yfirmanns kirkjudeildarinnar [biskups /Padre Provincial], og upplýsir ađ tekjurnar munu verđa notađar til ađ "fást viđ skuldir ţćr sem íţyngja stjórnsýslu kirkjudeildarinnar". Patríarki Feneyja, Albino Lucani [hann hét reyndar Luciani og síđar varđ hann Jóhannes Páll I, páfi], ákvađ ađ kirkja yrđi lokuđ fyrir tilbeiđslu og ţjónađi framvegis til veraldlegra nota.

Upphaflegur texti:

La Provincia Lombardo -Veneta dei Servi di Maria, non potendo conservare al culto in Venezia la chiesa di Santa Maria della Misericordia, decise di alienarla a mezzo del suo Padre Provinciale, dichiarando che il ricavato sarebbe servito “a far fronte ai debiti che gravano l'amministrazione provinciale”. Il Patriarca di Venezia Albino Lucani [sic], decretň che la chiesa sarebbe stata chiusa al culto per essere destinata ad usi profa

johnpauli_1260489.jpg

Jóhannes Páll 1. páfi í Róm bauđ, er hann var patríarki í Feneyjum, ađ ekki mćtti nota Sancta Maria della Misericordia til tilbeiđslu eftir ađ hún var afhelguđ. Íslenskir uppivöđsluseggir og íslenskt ráđuneyti hafa nú brotiđ ţá tilskipun. Í byggingunni er nú beđiđ djúpt til Allah (sjá efst).

Moskan í Sancta Maria della Misericordia i Feneyjum er ţessa stundina ekki í veraldlegri notkun. Ţađ er veriđ ađ kenna trúarbrögđ og biđja í moskulíkinu á sýningunni (sjá mynd efst). Ţađ fara fram trúarlegar athafnir og trúbođ er stundađ.

En samkvćmt skjalinu frá árinu 1973, sem Menntamálaráđuneytiđ dregur fram, stendur svart á hvítu, ađ ekki megi nota kirkjuna til tilbeiđslu. Sú regla hefur veriđ brotin. Moskan í kirkjunni er ađför ađ ákvörđun patríarkans í Feneyjum, sem síđar varđ páfinn í Róm. 

Björg Stefánsdóttir yfirmađur KÍM hefur sýnt ađ hún er ekki starfi sínu vaxin og Mennta- Menningarmálaráđuneytiđ verđur ađ biđjast afsökunar á ţví ađ starfsmenn ráđneytisins séu ekki fćrir um ađ skilja tungumáliđ í ţví landiđ ţar sem fara fram dýrustu myndlistasýningarnar sem litla, fátćka Ísland tekur ţátt í.

Heimasíđu listaverksins breytt

Skömmu eftir ađ ég skrifađi fyrri grein mína um máliđ (sjá hér) breyttist yfirlýsing sýningarinnar og sagt var frá Fondaco dei Turchi, sem ég hafđi greindi frá í grein minni. En greinilega kunna ekki allir ađ lesa sér til gagns.

Á Heimsíđunni www.mosque.is kom einnig skömmu síđar "frétt" um Fondaco dei Turchi. Ţar fer einnig fram ógeđfelld sögufölsun. Ţađ er látiđ vaka í veđri ađ múslímar hafi ávallt veriđ sýnd lítilsvirđing í Feneyjum, líkt og gyđingum fyrr á tímum og ađ vera múslíma í Feneyjum hefđi veriđ undir sömu reglur sett og reglur fyrir gyđinga í gettóum. Hér verđur gagnrýninn lesandi ađ gera sér grein fyrir ţví ađ Feneyjarmenn og furstar annarra kristinna borgríkja viđ Miđjarđarhaf, elduđu grátt silfur viđ Ottómana og ađra múslíma. Ţađ er ekki hćgt ađ líkja kjörum gyđinga í gegnum aldirnar í Feneyjum viđ veru múslíma í ţeirri borg. Ţađ sýnir fáfrćđi, fordóma og fölsun stađreynda.

Múslímar voru gestir i Feneyjum fyrr á öldum, eftir ađ ţeir höfđu í aldarađir barist gegn Feneyingum, en gyđingar bjuggu á Ítalíu, áđur en Íslam varđ til - allt frá tímum Rómverja. Ţetta er líkt og ţegar ţví er haldiđ fram ađ Ottómanar og önnur múslímaveldi viđ Miđjarđarhaf hafi verndađ gyđinga sem flýđu frá Spáni og Portúgal. Jú, gott og vel, en ţađ gerđist ađeins gegn stórfelldu gjaldi og sér skattlagningu á gyđinga. Í heimi múslima voru og eru allir ađrir en múslímar, 2. flokks borgarar. Nú á dögum eru gyđingar í sérflokki hjá múslímum, enn hatađir og nćr gjörvallur heimur múslíma býr viđ hatrammt gyđingahatur, ţó svo ađ gyđingar búi ekki í nema örfáum löndum múslíma. Hatriđ er mikiđ og sjúkt.

Međan múslímar leyfa ekki kristnum ađ koma inn í t.d. Mekka eđa Medína, og ţeir kasta steinum eftir gyđingum í Jerúsalem og Hebron, er enginn sem tekur viđleitni ţá sem hugsanlega er í "verki" "Svíslendingsins" í Feneyjum alvarlega.

Moska í kirkju er kannski list á góđum degi, en hún er líka móđgun viđ alla ţá sem ekki mega ganga í Medínu vegna ţess ađ ţeir eru óhreinir, kristnir, gyđingar, hindúar eđa búddistar.

Moska í kirkju er svívirđing viđ ţá sem lenda í ţví ađ íslamistar brenna kirkjur ţeirra og nauđga konum og dćtrum ţeirra. Moska í kirkju í Feneyjum er sömuleiđis móđgun viđ ţá gyđinga sem ekki mega heimsćkja heilögustu stađi sína, nema ađ verđa fyrir steinkasti og líkamsárásum af hendi múslíma. Hún er sömuleiđis vanvirđing viđ öll ţau trúarbrögđ og ţá menningu sem öfgamúslímar nútímans eyđa nú öllum ummerkjum um í nafni trúar sem ţarf ađeins eins viđ: Ekki listsýningar á vegum lýđrćđisríkis úr Ballarhafi, heldur verulegrar siđbótar og hugarfarsbreytingar.

ibrahim_sverrir_og_lafur_stefan.jpg

Til ađ bćta brenni á eldinn, ţá hefur íslenski múslíminn Ólafur Stefán Halldórsson  veriđ gerđur ađ "sýningargrip" í kirkjunni fyrrverandi í Feneyjum. Ólafur, sem sést hér međ "ţjóđlistarverkinu" Sverri Íbrahím í íslömsku kirkjunni í Feneyjum, hefur vísvitandi flutt lygasögur af međferđ Múhameđs spámanns á gyđingum (sjá hér). Hann hefur međ einfeldni sinni móđgađ fólk af öđrum trúarbrögđum.


I Danmark er FOLKEDRAB et besvćrligt ord

armenian-genocide.jpg

   Den 12. maj 2013, kun fĺ dage efter at Danmark fejrede 70-ĺret for befrielsen i 1945, nćgtede et flertal af partier i Folketinget at tage stilling til og fordřmme folkemordet pĺ armenierne i 1915-1918.

Enhedslisten har stillet et meget naturligt forslag: ”I anledning af 100 ĺret for det armenske folkedrab opfordrer Folketinget Tyrkiet til at sikre respekt for landets etniske, religiřse og nationale mindretal."

Men nej, opbakningen udeblev i debatten, bortset fra en klar střtte fra Liberal Alliance. Nogle af de politikere som var tilstede i Folketingsalen, vćrgede sig derimod under debatten d. 12. maj 2015 ved at bruge ordet folkedrab. Andre mener ikke at et parlament er et "passende sted" at komme med erklćringer om "vanskelige fćnomener" som folkedrab.

armeniere_1260383.jpgStore dele af det politiske Danmark stikker hovedet i sandet som en forvirret struds, nĺr diskussionen gĺr pĺ folkemord. Det ser ud til at den danske krćmmermentalitet endnu en gang vejer tungest. Man vil ikke fřlge en rćkke nordiske landes eksempel og kritisere Tyrkiet for benćgtelse af det armenske folkedrab. Til trods for at Paven i Rom samt en rćkke EU-stater har fordřmt folkemordet pĺ armenierne, stĺr Danmark stejlt og forsvarer igen sin egen lille samarbejdspolitik - i dette tilfćlde med tyrkerne.

Danske lig i lasten

Mens det armenske folkedrab og andre folkedrab forvolder Danmark en hovedpine, har det officielle Danmark i ĺrtier i sine ambassader udleveret skrřner og hvidvaskninger af nyere dansk historie. Danmark, danske politikere og dansk diplomati hřster anerkendelse for redningen af jřderne i Danmark til Sverige. Den Danmarkshistorie som det officielle, politiske Danmark střtter og udleverer til godtroende udlćndinge er dog langt fra at vćre sand. Den er kun et alternativ til andre opfattelser og nyere forskning som har vist helt nye sandheder. Det officielle Danmark vil derimod ikke udbrede oplysninger om, hvorledes danske samarbejdspolitikere var med til at udvise jřdiske flygtninge fra Danmark i perioden 1940 til 1943. Den danske ambassade i Washington har bl.a. afslĺet at formidle denne artikel.

Det var ikke samarbejdspolitikken og danske politikere som reddede jřder i Danmark til Sverige i 1943. Tvćrtimod, sĺ var kollaborationen med til at statslřse jřder blev udvist fra Danmark i ĺrene 1940-43. Udvisningerne skete med opbakning fra politikere i Socialdemokratiet, det Radikale Venstre og flere partier. Drevet af krćmmermentalitet og handelsinteresserne bistod disse partier de danske justits- og politimyndigheder der tilbřd jřder og andre til udvisning fra Danmark. Endda Martin Lidegaards ministerkollegaer, under besćttelsen, gjorde det muligt at holocaust blev "beriget" med 21 uskyldige mennesker som Danmark udviste til den visse dřd. I blandt ofrene var břrn. Udvisningerne var et drabeligt produkt af samarbejdspolitikken, hvor mange danske politikere agerede som tjenestevillige hunde. Samarbejdspolitikken var et morderisk redskab som bidrog til Holocaust -  til folkedrab. I 2015 bifalder store dele af det officielle Danmark samarbejdspolitikken, men vćlger at tie om folkemordet pĺ armenierne.

Udenrigsminister Martin Lidegaard vil ikke rřre ved det armenske folkemord med en ildtang. Samtidig deltager det danske udenrigsministerium sĺmćnd i lanceringen af et bogprojekt, med en reklame for lancering af ministerens brors bog (se her og her). Bo Lidegaard har skrevet flere břger om velsignelsen ved at Danmark samarbejdede med det Tredje rige. Den agitation er ved at ligne en besćttelse. Berřmmelsen af dansk-tysk nazisamarbejde finder man ogsĺ i bogen Landsmćnd (2013), som er udkommet oversat til snart 10 sprog. Bogen handler om de danske jřders flugt til Sverige i 1943. Udenrigsministerens bror hvidvasker historien og pĺstĺr, at redningen af de danske jřder skyldes samarbejdet med besćttelsesmagten.

Med rig assistance fra det politiske Danmark og en annonce for hans boglancering i USA pĺ udenrigstjenstens hjemmeside, fĺr omverdenen den opfattelse, at danskerne bifalder samarbejdet med nazister, samt at danske politikere sammen med en gemen, lille, tysk nazist reddede de danske jřder til Sverige. I Bo Lidegaard bog om jřdernes redning er der ikke overraskende ingen henvisning til den forskning som beviser at samarbejdspolitikken var skyld i danske myndigheders udvisninger af jřder i perioden 1940-43. De udvisninger kan man lćse om i denne bog. Det ubehagelige faktum, at Danmark deltog i Holocaust er blevet forsřgt vasket rent fra historien af Bo Liedegaard og hans disciple (se kritik her).

officiel_reklame_for_lidegaard.jpg

Udenrigsministeriet pĺtager sig ĺbenlyst bogreklamer for alternative hypoteser, som hćvder a samarbejde med nazisternes var den bedste lřsning for Danmark under besćttelsen, og at jřder blev reddet af politikere - politikere som dog beviseligt var antisemitter.

I en lille pjece om besćttelsestiden i Danmark, som er udkommet pĺ flere sprog i adskillige genudgivelser og revisioner, og som besřgende har kunnet fĺ udleveret i Danmarks reprćsentationer, nćvnes heller intet om de jřder som bl.a. Udenrigsministeriet bidrog til at myrde i ĺrene 1940-43, den gang Udenrigsministeriet deltog i folkedrab. I pjecen pĺstĺs der, at det var en tysk diplomat, Georg Ferdinand Duckwitz, sammen med kollaborations-politikere som reddede de danske jřder til Sverige i 1943. Men der er ikke plads til oplysning om at inden den tyske besćttelse i 1940 sĺ gjorde de samme politikere det til en forbrydelse at skjule en jřdisk flygtning. Udenrigsministeriets pjece nćvner heller ikke, at den nćrmeste ven til Duckwitz i Danmark var Horst Pflugk-Harttung, som i 1938 blev iřmt fćngselsstraf i Danmark for spionage. Duckwitz var sĺledes tidligere medarbejder af Alfred Rosenberg, nazisternes fřrende jřdeideolog og senere i spionen Horst Pflugk-Harttungz omgangskreds. Under et forhřr i Arizona i 1945 kunne Horst Pflugk-Harttung stolt oplyste, at det var ham personligt som i 1919 skřd den tyske socialistleder Karl Liebknecht.

Er der noget om dette fornemme bekendtskab i den officielle historie som Danmark serverer i sine ambassader? Nej, for nogle af de historikere som politikerne pĺstĺr at har til opgave at "dřmme" og formidle viden om f.eks. folkedrabet pĺ armenierne har selv ikke formĺet at fortćlle hele sandheden om folkedrabslige aspekter af Danmarkshistorien.

duckwitz_fortabte_lommekalendere_1260307.jpg

Duckwitz´ lommekalendere, en kilde som Hans Kirchhoff ikke brugte for at skrive en biografi over Duckwitz´ liv og levned. Foto Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson 2006.

I en nylig biografi om Danmarks store ven, Duckwitz, den pĺstĺede redningsmand af de danske jřder, udelader forfatteren, Hans Kirchhoff, et vćld af grundkilder. Kirchhoff affejer uden argumenter al tidligere kritik af Duckwitz (se f.eks. her). Han glorificer kollaborationen og pĺstĺr, at han har brugt alle tilgćngelige kilder om helten Duckwitz. Det har han ikke. Ikke et eneste citat bruger Kirchhoff fra Duckwitz' lommekalendere.

I 1960erne fandtes 11 af disse lommekalendere. I dag er kun 4 af dem bevaret i Udenrigsministeriets politiske arkiv i Berlin. Historikere pĺ Rigsarkivet afhćndede disse vigtige lommekalendere til Duckwitz i 1960erne. I de lommekalendere som Duckwitz ikke stak under stolen, kan man lćse, hvorledes de danske jřders redningsmand ĺrligt sendte fřdselsdagshilsner til Alfred Rosenberg, og hvorledes Duckwitz omgikkes morderen Pflugk-Harttung i Danmark, samt en rćkke andre hřjtstĺende nazister.

arizona_on_liebknecht_underlined.jpg

Den amerikanske flĺdes forhřrsrapport fra 1945, hvori Pflugk-Harttung indrřmmer mordet pĺ Karl Liebknecht. Morderen og spionen Pflugk-Hartung var en af Duckwitz´ bedste venner.

Det officielle og politiske Danmark spreder sĺledes uden třven usandheder og friseret sandhed om dansk besćttelsestidshistorie, mens det officielle og politiske Danmark  ĺbenbart ikke kan tage pĺ sandheder om folkedrabet pĺ armenierne.

En politiker (Lars Barfoed) fra et dansk politisk parti (Konservative), som under besćttelsen fraterniserede med besćttelsesmagten og som i 1940 anbefalede indfřrslen af hřje straffe til dem som skjulte jřdiske flygtninge, omtaler folkedrabet pĺ armenierne som "mange tusind mennesker som mistede livet". Martin Lidegaard, der reprćsenterer de Radikale, partiet som efter sigende var hjernen bag den vellykkede samarbejde med nazisterne ifřlge hans bror, Bo Lidegaard, anerkender ikke engang det armenske folkedrab som vćrende et folkedrab.

Det er mĺske forstĺeligt, at danske historikere pĺ en hvidvaskningsmission for et politisk parti med en meget blakket fortid ser igennem fingre med de relativt fĺ jřder som blev udvist af det politisk korrekte Danmark i 1940-43. Men hvordan kan det dog vćre, at man ikke vil tage stilling til drabet pĺ en halvanden million armeniere? Er det krćmmermentaliteten, den dĺrlige samvittighed, eller mĺske en lille, uappetitlig blanding af begge dele, med et stćnk af trusler fra Tyrkiet?

Det officielle Danmark lancerer gennem en af sine reprćsentationer en meget omdiskuteret bog, hvor kollaboration med nazismen bliver forherliget og hvidvasket, mens Danmark ikke řnsker at rřre ved et veldokumenteret folkedrab, som danskere som Karen Jeppe, Marie Jacobsen og Carl Ellis Wandel sĺ fřlgerne af (se her). Man ser fřlgerne den dag i dag, og den disrespekt som Tyrkiet viser Tyrkiets etniske, religiřse og nationale mindretal.

Den danske dobbeltmoral sender ganske vist ogsĺ nogle underlige signaler til omverdenen. Sĺdan som nogle danske historikere selektivt vćlger de kilder der passer dem og ikke rřrer andre, vćlger Tyrkiet selektivt de kilder der passer deres benćgtelse. Hvis det ikke batter, truer man og myrder dem som ytrer sig om det armenske folkedrab. De som ytrer sig om danske udvisninger af jřder bliver heldigvis "kun" censureret.

danturcdenial_2.jpg

Alle lande har lig i lasten. Tyrkiet og Danmark foretager hvidvaskning af historien, hvert land pĺ sin egen sćre mĺde.

Lignende artikler:

9 April: It´s Danish Butter Cookie Day

Danish Holocaust Distortion

 

Anbefalet lćsning:

itemimage_aspx.jpg


Bastrup Stenhus

bastrup_1855_nm_1983_1260082.jpg

32 ĺr efter at jeg skrev en 14-dages opgave, som var en del af bifagseksamen i Middelalder-arkćologi ved Aarhus Universitet, besřgte jeg det faste fortidslevn jeg fik til opgave at skrive om tilbage i januar 1983. Dengang var det sĺledes, at man fřr en bestemt dato skulle aflevere nogle fĺ litteraturlister over forskellige fortidslevn, faste og lřse, sakrale eller profane. Siden valgte ens professor eller lektorer ét levn, som han/hun řnskede at man skrev om.

I kategorien faste profane fortidslevn, udfćrdigede jeg bl.a. en liste over Bastrupanlćgget pĺ Sjćlland i kategorien borge, befćstninger og herregĺrde, som var det omrĺde jeg allermindst interesserede mig for. Det var naturligvis rygtedes at jeg ikke gad borge, hvis ja da ikke har ytret det selv ved en velvalgt lejlighed. Og minsandten om jeg sĺ ikke fik borgen som opgave, dvs. Bastrup tĺrnet.

bastrup.jpg

Jeg mĺtte derfor pĺ mit kollegievćrelse i gang med en intensiv-lćsning, for ikke at afslřre mit uhyre ringe kendskab til tĺrnet. Men jeg havde et trumf oppe i ćrmet i al min usle uvidenhed.

To og tredive ĺr senere, en blćsende lřrdag morgen i maj, besĺ jeg ruinen af Bastrup for fřrste gang. Det var sĺ mĺske her Ebbo de Bastetorp Skjalmsřn boede i 1100-tallet begyndelse. Ebbe var biskop Absolons farbror.

Jeg var dog ikke imponeret, selvom tĺrnet som delvis er bygget af frĺdstenskvadre mĺ have knejset majestćtisk over landskabet for 900 ĺr siden. Bevaringstilstanden pĺ ruinen kalder pĺ lřsninger hos de ansvarlige. En dĺrligt vedligeholdt trappe op til en platform oppe pĺ den tykke mur har trin med rĺddent trć og er farlig for besřgende. Man har anlagt usmagelige palisader af hvide og polerede beton-fallosser i Jelling, mens der ĺbenbart ikke er rĺd til at vedligeholde Bastrup. Ved et telefonopkald til Kulturstyrelsen et par dage efter mit besřg viste det sig at Kulturstyrelsens eksperter havde vćret pĺ stedet - dagen fřr jeg var der. De var nĺet til den samme konklusion som jeg. En plan man lavede i 2008 er er aldrig realiseret. I Danmark afsćtter man, som bekendt, latterlig fĺ midler til fortidsminder, arkćologisk forskning og museal virksomhed.

Efter besřget lćste jeg for fřrste gang i 33 ĺr min gamle opgave pĺ 25 sider med 68 fodnoter. Jeg var heller ikke imponeret. Det var derimod Hans Stiesdal, som var censor pĺ opgaven. Som ekspert pĺ bl.a. borge havde han skrevet den nyeste litteratur om borge, bl.a. om Bastrup: Die ältesten dänischen Donjons i borgtidsskriftet Chateau Galliard VIII (1977). Det havde jeg naturligvis med, og havde terpet mig gennem den tysksprogede artikel. Jeg havde nćvnt alt det vigtigste i min islandsk-prćgede danske afhandling, men det som imponerede censor mest var en ganske lille blćktegning som jeg indsatte som Fig. 1. (se řverst) Den havde borgeeksperten Stiesdal, trods den menneskealder han arbejdede pĺ Nationalmuseet aldrig lagt mćrke til. Og det vidste jeg ikke. Men i litteraturen om Bastrup tĺrnet have jeg derimod aldrig set tegningen nćvnt. Nu finder jeg pĺ www en radering fra Illustrerede Tidende i 1860, som ogsĺ viser ruinen pĺ en anden mĺde end den kom til at se ud efter en rćkke restaureringer.

1024px-bastruptaarnet_ill-t_1860.jpg

fraadsten_udvendig_bastrup_1260099.jpg

Jeg  havde under en af mine mange besřg pĺ Nationalmuseets lćsesal i begyndelsen af 1980-erne, pĺ jagt efter islandske fortidsminder som ingen havde skrevet om fřr, stĺet, mens jeg ventede pĺ ekspedition, og gloet pĺ alle tegningerne og malerierne pĺ vćggene. Heriblandt en ganske lille blćktegning af "Badstrup Ruin" fra 1855, af en ukendt kunstner. Samme dag som jeg fik opgaven udleveret af nu afdřde lektor Ole Schiřrring, ringede jeg fra kollegiets mřnttelefon d. 3. januar 1983 til Nationalmuseets lćsesal og bad om en affotografering af tegningen. Den kom med posten nogle dage inden jeg afleverede opgaven.

Denne tegning viser muligvis, at der var hvćlvinger i det nederste stokvćrk af Bastrup tĺrnet. Jeg konkluderede blot:

"Undertegnede vil dog ikke gřre et nćrmere forsřg i at bestemme billedets kildevćrdi, men hvis lignede tegninger i privateje fandtes, kunne de uden tvivl bidrage til en tolkning af, hvordan tĺrnet sĺ ud fřr man pĺbegyndte de enorme restaureringer."

middelalderen.jpg

Ĺret efter mřdte jeg Hans Stiesdal in personam pĺ Nationalmuseet i Křbenhavn, hvor han hřrte at jeg befandt mig. Han ville gerne drikke en kop kaffe med mig, men det kunne jeg desvćrre ikke, for jeg skulle med toget hjem til Ĺrhus. Han ville sĺmćnd kun fortćlle mig, hvor imponeret han var over at jeg havde lagt mćrke til den lille tegning af Bastrup pĺ lćsesalens vćg, som han aldrig havde lagt mćrke til fřr han fik min opgave i hćnderne. Han belřnnede det med en meget god karakter. Den tĺrnhřje tĺrnekspert var derfor glad, jeg var glad for min visuelle hukommelse og den gode karakter. Men jeg bliver stadig ikke ophidset, den dag i dag, hvis jeg ser et tĺrn. - Jo, mĺske lidt. Den manglende vilje mod borge og befćstninger har nok noget at gřre med min sygelige hřjdeskrćk samt mit fredelige og anti-militaristiske sind.

fugletaelling_bastrup_2015_1260094.jpg

I maj 2015, da jeg endelig tog mig sammen for at besřge Bastrup-tĺrnet, stod fem sĺkaldte "fuglespottere" ved foden af ruinen og kiggede meget intenst i deres kikkerter ud pĺ sřen. De fortalte mig andćgtig, at de allerede havde "spottet" 47 fuglearter ved Bastrup Sř.

4937138259_574012c7cc_b.jpgJeg ved derimod, at de havde i hvert fald set 48, for de var slet ikke klare over at de havde spottet en gćv, islandsk řrn. 


Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson i maj 2015


Samsćtiđ á Mjóna var hjá Mini - ef ţađ var ţar

a_porta.jpg

Um daginn frétti ég af áhugaverđri grein í Morgunblađinu um fund 32 Íslendinga međ Joseph Paul Gaimard lćkni, sem m.a. er ţekktur fyrir stórverk sitt um Ísland. Nú er ég búinn ađ verđa mér út um ţessa góđu grein í Helgarmogganum, en hún er eftir vin minn Guđmund Magnússon sagnfrćđing, blađamann m.m.

Hinir 32 Íslendingar héldu samsćtiđ fyrir Gaimard. Ţetta gerđist ţann 16. janúar áriđ 1839. Grein Guđmundar er mjög áhugaverđ, en eitt skyggir á til ţess ađ ég geti leyft mér ađ kalla hana frábćra:

Á upphafssíđu greinarinnar er mynd af veitingastađnum Café a Porta eins og hann leit út fyrir nokkrum árum (sjá efst). Guđmundur heldur ţví fram (eđa er međ vangaveltur um) ađ samsćtiđ hafi veriđ haldiđ á Café a Porta, en ţađ fćr ekki stađist. Undir myndinni upplýsir Guđmundur:

"Veitingastađurinn Cafe a Porta í Kaupmannahöfn. Íslendingar sóttu hann mikiđ á 19. öld og kölluđu ţá stađinn mjóna. Ekki er kunnugt hvar samsćtiđ til heiđurs Gaimard var haldiđ 1839, en vel má vera ađ ţađ hafi veriđ ţarna"

Rangfćrsla um samsćti

Ţarna var samsćtiđ fyrir Gaimard ekki, ţví innréttingin er í Jugendstíl og ţar ađ auki í húsi sem ekki var byggt fyrr en áriđ 1857.

Saga Café a Porta og ţess stađar, sem Íslendingar kölluđ Mjóna, eđa réttara sagt hjá Mjóna er ţessi:

Áriđ 1792 opnađi Svisslendingur, Johan Soltani ađ nafni, kaffihús í gömlu húsi á horni Lille Kongensgade 1-3 og Kongens Nytorv 17. Ţetta var tvílyft hús líklega frá fyrri hluta 18. aldar. Ţađ er húsiđ, ţar sem sem Íslendingarnir héldu Gaimard samsćti áriđ 1839. Ţegar ţeir gerđu ţađ var húsiđ í eigu Jacobs Minis eldra, sem einnig var ćttađur frá Sviss. Hann kallađi kaffihúsiđ Kaffehus for galante Folk, ţ.e.a.s. kaffihús fyrir fólk eins og mig og Guđmund Mangnússon, eđa ţá sem rumpulýđurinn kalla Latte lepjandi 101 liđ. En venjulega var stađurinn kenndur viđ Mini.

Nafniđ Mjóni er greinilega dregiđ af nafni Jabobs Minis (Mini/Mjóni). Sonur Minis, Jacob Mini yngri, var einnig mjög ţekktur í kaffihúsa- og veitingastađabransanum í Kaupmannahöfn um miđbik 19. aldar og stofnađi m.a. hinn ţekkta stađ Divan í Tivoli, Síđar stóđ fjölskyldan í innflutningi á líkjörum og víni.

Viđbót 7.5.2015: Jacob Mini var ítalskrar ćttar og kom frá Graubünden í Sviss. Hann opnađi Kaffehus for Galante Folk. Áriđ 1802 opnađi í sama húsi Svissneskt kaffihús (Schweizercafé) sem rekiđ var af Geremia Mini (sem líklegast var ćttingi Jacobs Minis en hugsanlega sami mađur og Jacob), Lorenzo Gianelli, Tomaso Lardelli og Carlo Palmani. Geremia Mini rak stađinn síđastur, áđur en hann var seldur Stephan a Porta (Viđbótar upplýsingar frá Křbenhavns Museum). Samkvćmt annarri heimild áreiđanlegri kölluđu Íslendingar Jacob Mini Mjóna, og Gianelli kölluđu ţeir Njál. Á 18. og 19. öld var retorómanska algengasta tungumáliđ í Graubünden, alpakantónunni sem Mjóni og félagar komu frá. Kantónan heitir á heitir Grischun á retórómönsku og upp á ítölsku Grigioni, sem úttalast nćstum ţví eins og Grísajóni.

Löngu eftir samsćti Íslendinga fyrir Gaimard áriđ 1839, eđa áriđ 1857, opnađi annar Svisslendingur, Stephan A Porta, kaffihús og kökuhús (Konditori) á sama stađ og Mini eldri hafđi veitt heiđursfólki ţjónustu sína.

Ţađ vakti mikla athygli ţegar A Porta opnađi og dagblađiđ Fćdrelandet skrifađi:

"Endelig har hovedstaden fĺet en Café sĺ smagfuld og rigt udstyret, at den ikke behřver stĺ tilbage for de eleganteste i Europa."

A Porta keypti kaffihús "Mjóna" og lét umsvifalaust rífa bygginguna og byggđi stórt múrteinshús sem enn stendur.

Salur sá sem Guđmunur birtir mynd af er hins vegar ekki innréttađur fyrr en á 20. öld og er í Júgendstíl. (Viđbót: Frekari vefrannsókn leiddi í ljós, ađ McDoanld nauđgađi jugend-innréttingunni).

Var ţađ svo hjá Mjóna, ađ fundurinn var haldinn? Ţađ vitum viđ ekki međ vissu. En miđađ viđ hve rómađur sá stađur var međal Íslendinga, ţá er ţađ alls ekki ólíklegt, og held ég ađ Guđmundur Magnússon sé ekki fjarri sannleikanum hvađ ţađ varđar.

mcdoni_a_kgs_nytorv.jpg

McDóni viđ Kgs. Nytorv er nú enginn Mjóni.

Mjóni verđur ađ borgarabúllu

Nú heitir stađurinn McDonald. Mikil mótmćli urđu fyrir ca. 3-4 árum, ţegar ađ ţađ fréttist ađ Café a Porta eđa Porta sem stađurinn hét ţá ćtti ađ víkja fyrir McDonald. McDonald frćndi gerđist mjög menningarlegur og gaf út ţetta rit í tilefni af ómenningalegum hryđjuverkaáformum sínum á Kongens Nytorv. Ekki borđa ég oft á McDonalds og hef ekki komiđ á ţennan stađ til ađ athuga hvort Jugendstíll rćđur ţar ríkjum eđa einhver lágkultúrleg plastinnrétting frá villimannţjóđfélaginu í Vestri.

Ţađ verđur ljótt, ţegar ţeir fornvinirnir Guđmundur Magnússon og Ögmundur Skarphéđinsson bókasafnari biđja um ađ fá skilti á McDonalds til ađ minnast fundar 32 Íslendinga međ Gaimard. I wouldn´t be loving it. Ţeir Guđmundur og Ögmundur mega heldur ekki viđ ţví ađ fá sér borgara á ţessum stađ. En ţeir gćtu yfir kaffitári og salati látiđ hugann reika aftur til hrákalds janúardags áriđ 1839, ţegar ađrir menningarlegir Íslendingar sátu í öđru húsi, hugsanlega á sama stađ, og drukku kaffi og borđuđu flan međ Monsieur Joseph Paul Gaimard. Ég kem og fć mér Mjónu-borgara ţeim til samlćtis.

Hvađ hefđu Jónas og Jón gert?

Ekki er ég viss um ađ Jónas Hall eđa Jón Sigurđsson ţćđu ađ samsćtast okkur á McDóna. En stutt er yfir á Hvids Vinstue ţegar viđskiptum viđ ameríska bautabóndann er lokiđ. Viđ mćtum ţar allir í bláum tvíhnepptum rykfrökkum međ gyllta hnappa.

Viđbót 1. desember 2019 - Samsćtiđ var á Ferrini!

Vangaveltur Guđmundar Magnússonar um ađ samsćtiđ hafi veriđ á Mjóna (kaffihúsi Mini), eiga alls ekki viđ rök ađ styđjast, líkt og mig grunađi er ég rýndi í grein hans. Í nýrri bók Árna Snćvarr um Gaimard, sem bert titilinn Mađurinn sem Ísland elskađi, er gátan leyst. Árni sýnir fram á ađ samsćtiđ hafi veriđ á Ferrini. Og ţađ er allt annar handleggur.
 
Mini, sem eftir 1857 var orđiđ ađ enn fínna kaffi- og kökuhúsi og ţá kallađ Cafe a Porta (ţá var eigandi Stefano Porta), var til húsa á Kongens Nytorv 17, en Ferrini var til húsa á Kongens Nytorv 5. Eigandinn ţar var sonur skóara sem settist ađ í Kaupmannahöfn á 19. öld. Hann var ađ öllum líkindum ekki Ítali, ţrátt fyrir suđrćnt nafniđ.
 
Ég sé á Mediastream-Aviser, ţar sem menn geta lesiđ gömul dönsk dagblöđ, ađ samsćtiđ til heiđurs Gaimard er tengt viđ Ferrini eins og Árni Snćvarr segir réttilega í bók sinni. Hann bćtir viđ ađ restaurant Ferrini hafi veriđ á Slotsholmen en ţađ er hins vegar leiđ villa sem er ćttuđ úr bók eftir Pál Valsson. Á Slotsholmen voru engar krár ađ ţví er ég best veit. Á Ferrini var H.C. Andersen fastagestur. McDonalds var sem betur fer ekki til í ţá daga. H.C. hefđi hlaupiđ í spik og aldrei skrifađ neitt almennilegt.

 


Ófrumlegur "Svissari" á tvíćringnum

Ţegar ég las frétt um verk svissneska listamannsins Christophs Büchels sem verđur framlag Íslands á Feneyjartvíćringnum, gat ég ekki annađ en brosađ í kampinn, og mér var hugsađ til ţessa ađ framleiđslu Svisslendinga hefđi heldur hrakađ og úrverk nákvćmninnar hefđi orđiđ einhverju öđru ađ bráđ.

Ţví er haldiđ fram í fréttatilkynningu frá íslenskum yfirvöldum, ađ sýningin á "Mosku" Büchels fari fram í aflagđri kirkju frá 10. öld og er lögđ viđ ljósmynd af Google Earth.

Ţetta er rangt. Sýningin fer fram í kirkju frá 14. öld, sem stendur viđ Rio della Sensa í Cannaregio-hverfi í Feneyjum.  Hún er hins vegar á stađ ţar sem munkaklaustur var stofnađ á 10. öld, en engin kirkja frá ţeim tíma er lengur ofan "jarđar". Ţađ er ţví mikill misskilningur ađ listainnstallasjónin "moskan" eftir Christoph Büchels sé sett upp í kirkju frá 10 öld.

misericordia_1259256.jpg

Kirkjan, sem ađ sögn á ađ hýsa "mosku" Büchels, sést hér grćnlituđ.

Á vefsíđunni ArtNews koma áđurgreind ósannindi um stađsetningu sýningarinnar fram, en einnig er greint frá ţessu:

“We are proud to support THE MOSQUE, Iceland’s contribution to the Biennale,” Sverrir Agnarsson, the president of the Muslim Community of Iceland, said in a statement released to press. “It is particularly fitting that this project coincides with the campaign to construct the first mosque in Reykjavik. In the past, prejudice and political pressures in both Iceland and Italy made it impossible to imagine mosques in either place.”

Hér er Sverrir ađ sverta landsmenn sína í erlendum fjölmiđlum. Ég líđ ţađ ekki ađ Sverrir Agnarsson sé ađ ljúga um mig og reyndar flesta Íslendinga, sem ekkert hafa á móti moskum. Hatursmenn mosku á Íslandi er mjög lítill hópur. Ég er sannarlega fyrsti Íslendingurinn sem stakk upp á byggingu mosku Íslandi, og skrifađi meira ađ segja um ţađ í Moggann (sjá hér). Ţađ var á ţeim árum sem Sverrir Agnarsson var í vinfengi viđ glćpamanninn Gaddafí.

Mađur verđur ađ spyrja sig, hver sé tilgangurinn međ ósannindum Sverris?

Réttara ţćtti mér og sanngjarnara, ef Sverrir hefđi sagt meira frá tilganginum međ verk­inu í Feneyjum, ţ.e. ađ "ađ draga at­hygli ađ stofn­ana­vćdd­um ađskilnađi og for­dóm­um í sam­fé­lag­inu".  Sverrir hefđi ţví miklu frekar átt ađ segja frá ţeim hatursfulla ríg sem er á milli tveggja safnađa múslíma á Íslandi (sjá hér), í stađ ţess ađ ljúga upp á íslensku ţjóđina ađ hún sé fjandsamleg moskum. Hvađa tilgangi ţjónar slíkur slefberaháttur á Alţjóđavettvangi?

Kannski verđur í "moskunni" í Feneyjum sérsýning á öllum ţeim stöđum ţar sem öđrum trúarbrögđum er ófćrt ađ vera og óheimilt ađ iđka, ţar sem múslímar ráđa? Í nafni Íslam og fordóma er á 21. öld veriđ ađ má leifar af trúarbrögđum annarra af yfirborđi jarđar. Fordómar eru mjög varasamt orđ.

Ég vona ađ ţessi yfirlýsing Sverris sýni hans innri mann frekar en ekki eđli trúarbragđa ţeirra sem hann ađhyllist. Áđur en sýningin hefst ćtla ég ađ opnum hug ađ ađ nota tćkifćriđ og ţakka honum fyrir hin stóru svissnesku menningaráhrif á Íslandi. Fyrst og fremst Toblerone, en einnig Milka Lilla Pause, ránum af bankareikningum fórnalamba síđari heimsstyrjaldar, ađ ógleymdum kúkú-úrnum. Grazie Svizzeria!

Hr. Büchel til upplýsingar hefđi veriđ ţarfara verk fyrir hann ađ vinna ef hann hefđi sýnt heiminum í gegnum listsköpun sína, ađ hatriđ gegn Íslam í heimalandi hans Sviss hefur veriđ á sömu nótunum, en miklu almennara, og hatur lítils hóps á Íslandi. Andstćđingar mínaretta í Sviss (2009) og "Pegida" á Íslandi nota sama myndmáliđ.
stop_svizzeria_1259236.jpgstop_islanda.jpgFrumleikinn í hatrinu er ţessa dagana er greinilega álíka lítill og í listunum.

Sömuleiđis langar mig ađ benda á ófrumleika ţessa annars ágćta listamanns, sem slegiđ hefur rótum á Íslandi. Moskuleysiđ í Feneyjum, og meint andstađa viđ ađ byggja mosku í elsta hluta Feneyja, er gömul klisja sem margir listamenn hafa gert sér mat úr. Ekkert er nýtt í ţví. Hér t.d. fljótandi moska sem arkitekt einn stakk upp á.

374e41ebbccac91a9109d82db12d8fba.jpg

Hugmynd ađ fljótandi mosku í Feneyjum

Sverrir Agnarsson bćtti viđ í yfirlýsingu sinni: “It is our hope that — InshaAllah — projects such as these will lead to flourishing activities among Muslims internationally, and to greater, more fulfilling, peace-loving interaction between all of us in Venice, Reykjavik, and cities everywhere.”

Áđur en ţađ gerist verđa menn ađ hćtta ađ ljúga um ţjóđ sína á alţjóđlegum vettvangi. Jafnvel ţótt ég hefđi einn manna séđ fyrir mér mosku međan Sverrir var í Líbýu, hefur Sverrir ekkert umbođ til yfirlýsinga eins og ţeirra sem hann setur fram á alţjóđavettvangi. Ekki einu sinni frá Allah.

Ţađ sýnir söguleysi og fáfrćđi, ţegar ţví er haldiđ fram ađ múslímar í Feneyjum hafi aldrei haft almennilega tilbeiđslustađi ţar á fenjunum. Feneyingar voru í verslunarsamskiptum viđ lendur múslíma frá 9.öld e. Kr. á 17. öld var reist stórbygging á eldri byggingar frá 13. öld, fyrir kaupmenn frá Tyrklandi (Ottómana. Byggingin fékk heitiđ Fondaco dei Turchi og er enn til, vel viđgert og variđ. Byggingin var var jafnt sendiráđ, verslunarmiđstöđ, hótel sem pakkhús Tyrkja. Ţar var einnig moska!

fontego_turchi_2.jpg

Fondaco dei Turchi

Vonandi fá múslímar í Feneyjum ađ reisa sér mosku á tilheyrilegum stađ, ţar sem ekki verđa spjöll á heimsminjum, en Feneyjar eru á heimsminjaskrá SŢ. Ţađ geta múslímar greinilega ekki skiliđ. Ţeir vilja byggja mosku í fornri borg sem er friđlýst og á heimsminjaskrá. Sverrir segir ađ byggingar moska séu "impossible" ađ hugsa sér á Íslandi og á Ítalíu. Hvers vegna er ţá stćrsta moska Evrópu í Róm og fyrrverandi meirihlutinn í borgarstjórn Reykjavíkur búinn ađ úthluta góđri lóđ handa mosku í Reykjavík? Verđa múslímar ekki ađ gera hreint fyrir sínum dyrum, áđur en ţeir fara ađ krefjast ţess sem ţeir taka ekki í mál i löndum ţar sem Íslam eru lög?

Sýning Íslands á Tvíćringnum í Feneyjum er ađ mínu mati stuđningur viđ glundrođasköpun á Ítalíu. Ţađ er međ sýningunni veriđ ađ gera ţví skóna ađ múslímum séu allar bjargir bannađar á Ítalíu, en einnig á Íslandi. Ţetta er auđvita ekki satt. Múslímum á Íslandi leyfist meira ađ segja ađ lítilsvirđa hvern annan. Hvenćr verđur tekiđ á ţví í sýningu á tvíćringnum?


mbl.is Moska í íslenska skálanum
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Ť Fyrri síđa

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikiđ á Javascript til ađ hefja innskráningu.

Hafđu samband