Sóttkví og sagan

Árið 1628 var séra Ólafur Egilsson fluttur úr Barbaríinu á skipi frá Salé í núverandi Marokkó til Livorno á Ítalíu. Tilgangurinn með því að skila síra Ólafi úr þrælakistunni var nú ekki vegna þess að hann var sínöldrandi í vistinni eða óbrúklegur til þrælavinnu. Ætlunin var að láta hann vinna að því að kría út lausnargjaldi fyrir landa sína sem enn voru í prísund sinni í Norður-Afríku. Mannrán gengu oft út á það.

Siglingin til Livorno var ævintýraleg og Ólafur lýsir henni vel í reisubók sinni (sem áður hefur verið rætt um hér á Fornleifi). 

Séra Ólafur segir meðal annar frá sóttkví um borð á því skipi sem flytur hann til Livorno (Legor/Leghorn; sjá efst á málverki Abrahams Storcks)

Ólafur lýsir þessu svo:

Nokkrum dögum þar eftir komum vér undir þá ey, sem nefndist Malta, í hverri s(ankti) Páll var um stund. En þá þar er nokkrum dögum komum vér undir Italia, þar sem kapteinninn átti heima, og staður nefnist Legor, og þar mátti þeir allir úti bíða á skipinu í 6 daga, og enginn af þeim sinn fót á land setja fyrr en þeir væru skoðaðir af einum þar til settum meistara. En að landinu máttu þeir fara, og þeirra kvinnur, sem þar heima áttu, máttu sjá þá og tala við þá, en ekki nærri þeim koma. En þá strax var mér af einum Italinus gefið vín að drekka, epli og ostur að eta, svo þá var mér hjálpar von, hefði það svo lengi staðið. Ég má svo segja sem Job sagði: Guðs andlit hefir gert mig og andi þess almáttuga hefur haldið mér við lífið. Ég er að sönnu drottins.

Greinargóð lýsing Jóns á sóttkví þeirri sem hann var settur í á skipi á ytri höfninni í Livorno er ein sú fyrsta sem til er frá Evrópu, þótt fyrirbærið sé þekkt miklu fyrr. Livornobúar reistu mikla sóttvarnarstöð um 1648, skammt frá borginni, þar sem sjúklingar og grunaðir urðu að hafa viðkomu eftir að þeir voru komnir í land. Það hefur vafalaust ekki verið nein lúxushótelvist.

Sóttkví Ólafs árið 1628 er frábær fyrsti kafli í sögu Íslendinga sem þurfa að taka tillit til fjöldans (annarra en sjálfs síns og reksturs) þegar þeir koma frá svæðum, þaðan sem pestir og veikindi geta borist. Ólafur stóð sig vel en það er því miður ekki hægt að segja um suma í seinni köflum sóttkvíarsögu Íslands.

Borgari stórþjóðar einnar í Evrópu flýr úr sóttkví á Íslandi árið 2021.

Árið 2021 talar íslenska þjóðin einna mest um eldgos en nú er mikið talað um smitin á leikskólanum Jörfa í Reykjavík, sem bárust þangað, að sögn, frá erlendum manni, búsettum á Íslandi. Sá braut reglur um sóttkví og varð valdur að smiti barna með hegðun sinni eftir að hann kom frá mesta smitasvæði í Evrópu um þessar mundir. Það brot sýnist mér nálgast glæp.

Því miður telja fáeinir landar þessa pólska einstaklings, er braut sóttvarnalögin á Íslandi, að gagnrýni Íslendinga á erlent fólk sem vinnur á Íslandi í lengri eða skemmri tíma á Íslandi, og sem brýtur íslensk lög, sé í ætt við áróður nasista gegn gyðingum.

Ungur Pólverji tók upp hanskann fyrir landa sinn sem braut sóttkví á Ísland eftir komu frá dvöl í Póllandi, með því að birta hatursteikningu/smáplakat úr dagblaði á pólsku, Nowy Kurjer Warszawski. Hann birti þetta á visir.is . 

Nowy Kurjer gefið var út í síðara stríði í stóru upplagi og líkaði mörgum Pólverjum vel. Blaðið var rekið og gefið út af þjóðverjum og örlitlu broti Pólverja sem unnu með þeim á einn eða annan hátt í anda þess fólks sem leggst undir stórveldi og eins og lóða tíkur. 

Plakat sem fylgdi dagblaðinu Nowy Kurjer Warszawski árið 1942. Pólverji einn á Íslandi birti myndina við athugasemd sína á visir.is til að líka gagnrýni Íslendinga á Pólverja, sem brjóta lög á Íslandi, við ofsóknir Þjóðverja gegn gyðingum. Þetta er ein versta smekkleysa sem ég hef séð nýlega á Íslandi.

En hvað fær ungan, og sýnilega gagnrýninn Pólverja, búsettan á Íslandi, til að setja samasemmerki milli gyðingahaturs í Póllandi í seinni heimsstyrjöld, og Íslendinga sem eru óánægðir með að Pólverji á Íslandi brjóti sóttkví og valdi þannig smiti meðal barna á leikskólanum Jörfa í Reykjavík?

Kannski getur pólska sendiráðið skýrt fyrir okkur slíkt hegðunarmynstur einstakra þegna sinna á Íslandi? Sannast sagna ber sendiráðinu að tjá sig um málið.

Fylgjum reglunum eins og Séra Ólafur Egilsson gerði á skipinu við Livorno árið 1628, og berum virðingu fyrir þeirri þjóð sem við höfum ákveðið að búa á meðal. Gagnrýni er holl og Pólverjar á Íslandi eiga að láta í sér heyra. En eitruð samlíking, þar sem Pólverji með brenglaða sögusýn líkja örlögum sínum á Íslandi, þegar þeir eru teknir í brjóta sóttkvíarlög, við örlög gyðinga í Póllandi er afar ósmekkleg og yfirgengisleg.

Ég mæli að lokum með þessari grein, ef menn vilja lesa um sóttkvíar á 17. öld. En til vara geta menn lagst í íhugun og spurt sjálfa sig, hvernig á því stendur að þegnar ESB-ríkis, þar sem sumt fólk telur sig í alvöru hafa orðið verr út síðari heimstyrjöld en gyðingar, hafi eflst svo mikið að þeir sjái sig til neydda að brjóta lög smáríkis á hjara veraldar sem hefur veitt þeim vinnu sem ekki stendur til boða í stórríkinu sem þessir ESB-stórborgarar koma frá? Er mögulegt að hluti vinnuaflsins frá Póllandi fyrirlíti þá þjóð sem þeir vinna fyrir? Ég hef engin svör, en það verður að spyrja spurninga til að fá svör.