Forlaget Vandkunsten - et mindeord

Weekendavisen har i afsnittet Bøger (13. okt. 2023, side 2) med meget fattige ord mindedes det nu, efter sigende definitivt afdøde forlag Vandkunsten.

Vandkunsten blev drevet con amore og var derfor helt anderledes end de store forlag som er 95% + kold og kynisk forretning. Forlag skal desværre være en forretning for at kunne overleve i en verden, hvor færre og færre kan læse og endnu færre forstå. Det gør kapitalforlagene dog ikke til bedre forlag end Vandkunsten eller andre småforlag.

Jeg nød godt af Vandkunsten, og desuden boede jeg, inden forlaget blev født, på Vandkunsten (nr. 6) og gik dagligt forbi springvandet på pladsen foran bygningen.

Det sprøjtehovedet som jeg er, nøjes med at skrive nogle mindeord på latin om det nu hedengangne forlag, som ofte lavede bedre ting end forlag med 100 gange mere kapital i baglommen.

En mindeartikel på latin har faktisk 43% større chance for at blive læst end en paragraf i det selvhøjtidelige internet-afskrift som man kalder Weekendavisen. Var jeg en pengemand, ville jeg omgående genoplive Vandkunsten. Vand giver kultur - Hvorfor mon de kaldte det likvider?

In Memoriam

Domus divulgationis dicta VANDKUNSTEN (Fons) transiit.

Post XXIII annos laboris passionisque, fons sapientiae iam non fluit. Aqua ibi, pressio est, sed pecunia quae in mundo aegroto omnia moderatur non est. Naturae elementa semper evanescunt propter pecuniam et avaritiam.

Fui unus ex illis felicibus hominibus quos editorius Søren Møller Christensen sub ala suo suscepit cum librum meum Medaljens Bagside edidit. Id ei semper habeo gratus.

Sed recordor unam societatem, quam in tergo libri mei commemo, 100 exemplaria emisse, ut ea in pyram perderet. Fabulam narravi de conditore societatis, Danicus, qui Iudaeos tantum diligebat ut eos ad Christianam convertendos cogeret, macula conspicui erat.

Quis unquam lepide disseruit, sensum aestheticum et laborem in libellorum negotiorum prosperis facere? Plerique, commercii vendo sola res est quae illis librum aperit - et non necessario legit. Tempus vivimus quo liber factus est quod carere potes. Multi non possunt legere sine iniuria, et plerique legere non possunt.

Diarium Felium illustrata - nam feles illuminata - etiam desiderabitur. Fontanus virtutis requiescat in pace. Magister Møller Christensen, vir fortissimus est in tempore pessimo.

I det kattens år 2023

Danske skønlitterære forfattere advarede mod Forlaget Vandkunsten på denne usmagelige måde. Tryk på billedet for at se teksten, eller find den her:

So it´s October (1943) again, and what have you learned ?

Every year, Denmark remembers the days of early October 1943, when most Jews in Denmark fled/saved themselves/and in some cases were saved to Sweden - if they were not deported to Theresienstadt to take part in a weird window-dressing game of the Germans in Theresienstadt, made possible with the aid of officials of the Danish Red Cross.

Annually, at this time of year, you see the reaction of some Danes on social media, who are passionate about the Palestinian cause and compare Jewish survivors who were not murdered in the Shoah (Holocaust) to Nazis. They call the state of the Jews a "Nazi state" and the ideology behind the creation of a new Jewish state is dubbed "apartheid". Such a sick and distorted view of history should not be of much concern, but one is naturally forced to do so, because the children and grandchildren of Danish Nazis are still engaged in their fight against the Jews. Unfortunately, that phenomenon in some cases seems to be hereditary.

Also in 2023, on the 80th anniversary of the flight to Sweden,  in the days leading up to the celebration that "it all went a little better in little Denmark than everywhere else", politically biased Danes are comparing Nazism with Zionism and everything else they can do to screw up today´s Jews. There is no coincidence that that battle occurs in Denmark; It´s something of a tradition. Some Jews have even begun to thank Himmler for their rescue. Please listen to historian/journalist Bent Blüdnikow in an interview; Click here and on "Lyt videre", to listen to historian and journalist Adam Holm in the program Fight for History (Kampen om Historien); Approx. 39 minutes into the program, where Bent Blüdnikow, who probably has been Donald Trump´s biggest fan in Denmark, tells about his respect for "Himmler´s rescue of the Danish Jews".

Such a view comes as a surprises and will also surprise experts far beyond Denmark´s watery borders! In the above mentioned radio-broadcast Dr. Silvia Goldbaum Tarabini corrects Mr. Blüdnikow, invited in connection with the publication of her fantastic new Book on the Danish Jews in Theresienstard: Danske jøders liv og død i Theresienstadt, released a couple of weeks ago in Danish by publishing house Gyldendal in Copenhagen. Her book in Danish bases on her Ph.D. thesis from Technische Universität Berlin: The Jews of Denmark in the Holocaust; Life and Death in Theresienstadt Ghetto. Routledge 2021. (Now available in paperback).

However, when a special type of Danes think October´43 can be compared to the terrorist fight for Palestine´s freedom, I like to tell the story of two ungifted Icelanders (who were then,until 1944), still citizens of the Kingdom of Denmark). They were stranded in Denmark during the war, where one studied to be a telegraph operator and the other made ends meet as a convivial pianist in a restaurant north of Copenhagen. A network with the participation of a German spy leader in the Abwehr and, among other things, the notorious Danish policeman Max Pelving, who was one of many Jew-haters among Danish policemen, a dozen Icelanders were acquired in Copenhagen to go on spy missions to Iceland. But first they had to be trained in Germany. 

Two of the Icelanders, whom the Nazis recruited in Copenhagen were sent for training at a spy-academy run by the SS in the suburb of Lehnitz, Northeast of Berlin, not far from the concentration camp of Sachsenhausen.

Together with the Icelanders at the school in Lehnitz (seen on the mugshot above), there were men from different countries such as the Soviet Union (including many from the later Ukrainian area), Croatia, Italy, Ireland, England and Norway. The school in Lehnitz was not the only one of its kind in the Reich. Other Icelanders were sent to courses on a farm near the German-Polish border. The farm was owned by a German Abwehr-intelligence officer stationed in Copenhagen.

After completing a course, the two young Icelandic men were sent by boat from Norway to Iceland. British and American forces in Iceland intercepted communications to and from the Norwegian speedboat and arrested Iceland´s answer to Dum-Dumber on arrival. They were sent to Denmark and interrogated there. The photographs at the top were taken immediately after they were arrested. Although it doesn´t look good.

Fortunately, these two gentlemen from Iceland were quite cooperative and told the British everything they wanted to know. One of them also gave extra information about their two Palestinian schoolmates in the SS school in Lehnitz, Kotoup and Ramma(r)dan, sent there by the Grand Mufti over Jerusalem who was on speaking terms with both Hitler and Himmler, because he dreamed of the same things like them. In defence of my two less gifted compatriots, it must be stated that, after all, they did not have much respect for the two Palestinians and their cause.

One of the two Palestinians, Koutop, whose full name was Fawzi al-Qutb, boasted that in the 1930s in Jerusalem he had murdered many civilian Jews and British soldiers in a series of terrorist actions, during the wave of murderous violence known as the Arab Revolt 1936-39.

 

In 1943, Palestinian Fawzi al-Qutb was a student at one of the terror and spy academies. He was at Lehnitz outside Berlin together with Icelanders and, among others, Danes.

The Palestinians were going on different missions than the Icelanders in the picture at the top of this report. The mission of the two Palestinians was to murder Jews. Missions that certain Danes, to this day, find it appropriate to compare with Danish resistance during World War II. The Icelander who told the British about the Palestinian terrorist al-Qutb had apparently not passed by Sachsenhausen on the way to the SS school in Lehnitz, and or had not heard of the extermination of Jews that the Germans had gradually begun.

Please don´t forget that Danish authorities and politicians, who are still praised for having "saved the Danish Jews to Sweden", immediately after the war initiated attempts to deport Jews who had managed to escape to Denmark in the 1930s. Many stateless Jews, who also saved themselves to Sweden together with Danish Jews, received a greeting from the Danish authorities immediately after the war with a warning of immediate deportation. Jews who found their way to Denmark after the end of the war were branded in police reports as socialists or communist spies (without them being so). You can read about the love that the Jews met after the war in my book Medaljens Bagside (2005) for more details. It is not enough to believe - you must also read and know. This also applies to the Danish historian-journalist who now thanks Heinrich Himmler for saving the Danish Jews.

Can official Denmark, which has not done away with the continued anti-Semitism in Denmark after WWII, celebrate anything, and especially in these years when convicted xenophobes still sit in the Danish Parliament and boast of humanity? Yes, the only thing to do is to keep on going and hope that history is not perverted by people with a strange agenda, or historians who cannot read sources and think that the beast on the right in the picture below had something to do with the rescue of the Danes Jews.

Danish historians, who for some reason or another believe that Heinrich Himmler was involved in the rescue of the Danish Jews, and others still, who even believe that if other occupied states in Nazi-occupied Europe had introduced the same values of collaboration with the Nazis like the Danish Politicians did (read about that obfuscation here), are not good news for the further understanding of the 1943 Jewish experience in Denmark.

Fortunately, there is light at the end of a dark Danish research-tunnel. Silvia Goldbaum Tarabini´s above mentioned volumes are among the bright lights, which eliminates the dark and sometimes ridiculous nationalism and ignorance in some Danish WWII historiography.

Så er det Oktober 43 igen - og hvad har man lært?

Hvert år mindes man i Danmark de dage da jøder i Danmark flygtede/reddede sig selv/og i nogle tilfælde blev reddet til Sverige - hvis de ikke blev deporteret til Theresienstadt for at deltage i et spil for galleriet som tyskerne skabte bl.a. med hjælp fra individer og Røde Kors i Danmark.

Årligt, på denne tid af året, ser man reaktion fra folk på de sociale medier, som brænder for den palæstinensiske sag og sammenligner overlevende jøder, som ikke blev myrdet i Shoah (holocaust) med nazister. Jødernes stat kalder de "Nazistat" og ideologien bag oprettelse af en ny jødisk stat bliver kaldt "apartheid". Sådan et sygt og forkvaklet historiesyn burde man ikke tage sig af, men man bliver naturligvis tvunget til det, for børn og børnebørn af danske nazister er stadig i gang i deres kamp mod jøderne. Det fænomen går desværre i arv.

Også i år, i dagene op til fejringen af at "det hele gik lidt bedre i lille Danmark end alle andre steder", sammenligner danskere med politisk skævsyn nazismen med zionisme og alt andet de kan gøre for at svine nutidens jøder til. Der er ingen tilfældighed bag at den slags forekommer i Danmark; Det er mere en tradition. Enkelte jøder er endda begyndt at takke Himmler for deres redning (lyt til Bent Blüdnikow i et interview, klick her med Adam Holm i programmet Kampen om Historien ca. 39 minutter ind i programmet, hvor Bent Blüdnikow, Donald Trumps største fan i Danmark, ytrer sin respekt for Himmlers redning af de danske jøder) - Det undrer, og vil også undre langt ud over Danmarks vandede grænser!

Jeg fortæller gerne, når en meget speciel type danskere mener Oktober´43 kan sammenlignes med terrorkampe for Palæstina, historien om to småtbegavede islændinge (som dengang stadig var borgere i Kongeriget Danmark).

De to Islændinge var strandet i Danmark under krigen, hvor den ene studerede til telegrafist og den anden drev den af som hyggepianist på en restaurant nord for København. Et netværk med deltagelse af en tysk spionleder i Abwehr og bl.a. den notoriske danske politimand Max Pelving, der var en blandt mange jødehadere i Politiet, erhvervede en snes islændinge i København til at tage på spionmissioner til Island. Men først skulle de uddannes.

To af dem de fik fat i blev sendt til træning på en spionskole som SS drev i forstaden Lehnitz, nordøst for Berlin, ikke langt fra Sachsenhausen.

Sammen men islændingene på skolen i Lehnitz, var der mænd fra forskellige lande såsom Sovjetunionen (herunder det Ukrainske område), Kroatien, Italien, Irland, England og Norge. Skolen i Lehnitz var ikke den eneste af slagsen. Andre islændinge blev sendt til en Abwehr officer i København som organiserede kurser på sin gård ved den tysk-polske grænse.

Efter et fuldendt kursus blev de to unge islandske mænd sendt med en båd fra Norge til Island. De britiske og amerikanske styrker i Island opsnappede kommunikationer til og fra den norske motorbåd og anholdt Islands svar på Dum-Dumber ved ankomsten. De blev sendt til Danmark og afhørt dér. Fotografierne øverst blev taget umiddelbart efter at de blev anholdt. Skønt ser det ikke ud.

Disse to herrer fra Island var heldigvis ret samarbejdsvillige og fortalte briterne alt de ville vide.

Den ene af dem gav også ekstra information om deres to palæstinensiske skolekammerater i SS-skolen i Lehnitz, Kotoup og Ramma(r)dan, sendt dertil af Stormuftien over Jerusalem som var på talefod med både Hitler og Himmler, for han drømte om de samme ting som dem.

Til forsvar for mine to småtbegavede landsmænd, må oplyses, at de trods alt ikke havde så megen respekt for de to palæstinenser og deres sag. En af de to palæstinensere, Koutop, hvis fulde navn var Fawzi al-Qutb, pralede med at han i 1930erne i Jerusalem havde myrded mange civile jøder og britiske soldater ved en række terroraktioner, nok under den bølge af drabsvold som man kalder Den arabiske Opstand 1936-39.

Fawzi al-Qutb, var studerende på et SS-terror og spionakademi uden for Berlin sammen med islændinge og bl.a. danskere.

Palæstinenserne skulle på andre missioner end islændingene på billedet øverst i denne beretning. Palestinensernes mission var at myrde jøder. Missioner som visse enfoldige danskere, den dag i dag, finder det magtpåliggende at sammenligne med dansk modstandskamp under 2. Verdenskrig. Islændingen som fortale briterne om den palæstinensiske terrorist al-Qutb havde tilsyneladende ikke kommet forbi Sachsenhausen på vejen til SS-skolen i Lehnitz, og eller ikke hørt om jødeudryddelserne som tyskerne så småt var gået i gang med.  

Glem ikke, at danske myndigheder og politikere, som stadig høster ros for at have "reddet de danske jøder til Sverige", lige efter krigen igangsatte forsøg på at udvise jøder, som det var lykkedes for at flygte til Danmark i 1930erne.

Mange statsløse jøder, som også reddede sig selv til Sverige sammen med danske jøder, fik lige efter krigen en hilsen med posten fra de danske myndigheder med varsling om umiddelbar udvisning. Jøder som fandt vejen til Danmark efter krigens afslutning, blev i politirapporter brændemærket som socialister eller kommunistspioner (uden at de var det). I kan læse om den kærlighed som jøderne mødte efter krigen i min bog Medaljens Bagside (2005) for nærmere detaljer.  Det er ikke nok at tro - man skal også læse og vide. Det gælder også den danske historiker-journalist som nu takker Himmler for redningen af de danske jøder. Det manglede da bare. 

Kan det officielle Danmark, som ikke har gjort op med den fortsatte antisemitisme i Danmark efter krigen, fejre noget som helst, og specielt i disse år når dømte fremmedhadere stadig sidder i Folketinget og praler sig af medmenneskelighed? Jo, det eneste at gøre er at blive ved, og håbe at historien ikke perverteres af folk med en underlig dagsorden, eller historikere som ikke kan læse kilder og specielt, hvis de tror manden til højre på billedet herunder havde noget med redningen af de danske jøder at gøre.

Félagi Árni, sendiherra okkar í Kaupmannahöfn

Mér til mikillar gleði hefur loks verið sendur dugandi og ekta sendiherra til Kaupmannahafnar, sem ekki er úr embættisverksmiðju Sjálfstæðisflokksins.

Árni Þór Sigurðsson, gamall skólafélagi í MH, var vart búinn að skella hurðinni í lás í Moskvu, að hann fékk lyklavöldin í Kaupmannahöfn. Þannig á að gera það.

Ég leyfði mér að óska nýjum sendiherra lýðveldisins til hamingju, og tel víst að nú verði ég loks boðinn aftur í sendiráðið, líkt og þegar ég veitti Svavari heitnum ráð og fékk danskvand fyrir.

Ég skrifaði eftirfarandi á FB sendiráðsins, sem ég má búast við að verði þvegið þegar menn koma til vinnu nk mánudag.

Mér finnst húfan hans Árna fara honum svo vel og legg til að hann fái leyfi til að bera þetta höfuðfat sem embættishatt.

Eins tel ég að það fari Árna vel að aka um á hraðskreiðum sportsbíl, silfruðum, líkt og forveri hans hefur gert á miklum hraða. Maður verður að vera á hraðskreiðum bílum til að mæta tímanlega í hanastél. Ég lýsti því í fyrra, hvernig bíll er ekki alltaf nóg fyrir hraðskreiða sendiherra. Þyrla eða dróni gæti orðið lausnin, eins og umferðin er oft í Kaupmannahöfn.

Þessa lofræðu ritaði Fornleifur á FB sendiráðsins:

Ekki hefur komið betri maður í embættið síðan Svavar Gestsson gegndi því. Allir hinir hafa verið íhaldsrindlar og sér í lagi einn sem dundaði sér við að kaupa málverk og skran, ef hann rægði ekki landsmenn sína á skransölum Kaupmannahafnar. Það er því bylting, að Árni sé kominn á koppinn í Køben. Vertu velkominn kammeráð Árni. Eitt ber að varast hér í landi, og það eru eggin. Þau eru harðari, ódýrari og ferskari en þau sem kastað var í þig á Íslandi í síðustu byltingu. Lifi byltingin í Kaupmannahöfn.

Ásjónur

Hinn glaði Mercedeseigandi efst til vinstri er sami maðurinn og á öllum hinna myndanna, nema þeirri sem aðeins er af konunni hans og afkvæmunum. Algengasta stellingin er hins vegar sú sem sést í næstneðstu röð lengst til hægri. Heimild Facebook.

Hauskúpan í Hryllingshúsinu

Á síðustu dögum óheilögum, og eftir að öll gos fjöruðu út, hafa verið miklar vangaveltur í gangi um uppuna og aldur höfuðbeina sem fundust í risi Ráðherrabústaðarins nú nýverið - svona rétt til að ljúka fornleifagúrkuvertíðinni formlega.

Allir keppast um að koma með eins lygilegar sögur og útleggingar á beinum þessum og hugsast getur. Gúrkutíðin hjá fornleifafræðingunum er vissulega búin í ár og væntanlega eru þetta bara einhverjar Rassen-rófufréttir sem henta óstöðvandi hrekkjavökuleik Hryllingsríkisstjórnarinnar, sem nú er við völd; kannski eitthvað til að draga athyglina frá því að Bjarni Ben er kominn í hlutverk fasteignasala með helstu fasteignir ríkisins í púkki. Sagan er jafnvel orðin betri en flest það sem Faraldur Handriðason hefur látið frá sér fara.

Dr. Bjarni F. Einarsson hefur þegar tjáð sig um að höfuðskeljarnar, sem fundust undir þiljum háaloftsins í laufskála Katrínar Jakobsdóttur, hljóti að vera frá því fyrir landnám og verið sé skipulega að reyna að fela þá staðreynd.

Ýmsar aðrar tilgátur, en fyrirlandnámsráðgáta Bjarna, voru settar fram af yfirlýsingarglöðum fornleifafræðingum, áður en Kári Stefánsson sagðist hugsanlega geta leyst gátuna með raðgreiningu einni saman - ef beinin eru nógu vel varðveitt.  "Hugsanlega" er víst tískuorð sem Kári notar sjaldnar en nokkur annar maður á Íslandi.

Því sem Kári gleymdi hins vegar, var að segja alþjóð sem fylgjast með dularfulla beinafundinum í Ráðherrabústaðnum, að raðgreining á A(ncient)-DNA niðurstöðum er oft mjög mikið stag, þar sem fyllt er upp í stór göt með líkindum.

Agnar Helgason, sem fyrir löngu var einn helsti gagnrýnandi ÍE, eða allt þar til að Kári fór að bera á hann brakandi nýja seðla úr sjóðum ÍE, hefur fengið kúpubrotin úr draugahúsinu við Tjarnargötu í sínar hendur til að raðgreina erfðaefnið sem kynni að leynast í höfuðskeljunum. Sunna Ebenesersdóttir, sem vinnur verkið með honum, er frægust ásamt öðrum fyrir að hafa gert hefur allar kerlingar á Íslandi keltneskar (þ.e. ættaðar frá Bretlandseyjum) með tölfræðilegri vankunnáttu.

Einnig er lofað AMS-kolefnisaldursgreiningu. Sitthvað mun örugglega koma í ljós, þegar upp verður staðið. Kúpan mun tala, þótt allt sé á henni hvínandi. Kannski er konan á kúpunni frá því fyrir landnám eins og Bjarni vinur minn telur víst. Ekkert ber að útiloka fyrr en mælingar koma frá ÍE. Þær eru vitanlega lög...(hlæ).

Mannfræðingarnir Agnar og Sunna krukka í beinin úr bústað hryllingsríkisstjórnarinnar.

Fornleifi gamla hefur þótt afar gaman að skoða allar tilgáturnar sem hingað til hafa verið settar fram um þessi bein. Hann smátístir af kátínu. 

Margrét Hallgrímsdóttir, fyrrv. þjóðminjavörður sem nú orðin yfirskrifstofumadamma hjá einum af stærstu notendum Ráðherrabústaðarins á okkar tímum, Katrínu Jakobsdóttur, hefur alltaf eitthvað til málanna að leggja, enda alltaf í miklum rekstri.

Skrifstofu-Magga telur persónulega, að þarna séu örugglega komin hnakkabein (bakhluti á hauskúpu) og að fundnar séu leifar af kvenmanni, jafnvel rauðhærðri. Það væri vitanlega skemmtileg tilgáta frá skrifstofustjóranum í Forsætisráðuneytinu, sérlega í ljósi þess að faðir hennar ók eitt sinn afturábak kringum landið eða þar til bakkgírinn brenndi úr sér. Skrifstofumaddaman á ekki langt að sækja bakspegilssýnina. Ef þetta er rétt hjá skrifstofustjóranum, þá hafa konur einnig verið með augu í hnakkanum hér áður fyrr og kannski er formóðir Margrétar loks fundin. Ég vona að það verði allt saman raðgreint með mikilli varúð.

En allt það sem Kontor-Margrét slettir úr klaufunum er vitaskuld rangt, því eitt af þeim beinum sem Agnar og Sunna sjást handfjatla er Os frontale úr skepnu, og greinilegri úr agnarsmárri konu með meðalhátt enni, sem öll hefur verið minni en Sunna mannfræðingur. Kannski var konan innan við lögaldur er hún gekk á vit feðra sinna, hvenær sem sá aldur var á tímum hennar. En vonandi er þó, að beinin séu úr eldri feminae en því barni sem verðandi guðfræðingur tók einu sinni á beinið á síðustu öld einhvers staðar í Vesturbænum og stútaði þar með lífi hennar.

Einn merkur maður heyrðist telja höfuðskeljarnar í gólfinu úr sel. Landselir eru hins vegar með töluvert stærri höfuð, og voru líka meira fílósófískt þenkjandi en flestar íslenskar konur fyrr og síðar, og sumir hverjir með hærra enni en þær. Sumar íslenskar konur eru oft jafngreindar og loðnar systur þeirra sem staddar eru á flæðiskeri. Hver veit; Brotin gætu ef til vill verið úr selskonunni, sú er sjö átti börn á landi og sjö í sjó. Það tel ég líka afar ólíklegt eftir að hafa hraðgreint þrívíddarmyndir af landselsbeinum og borið þær saman við myndir af kúpubrotunum undir gólfþiljunum í Ráðherrabústaðnum. Skeljarnar eru óneitanlega úr mannskepnu (kvk, þessari geð sem er öllu greindari en karlarnir).

Til vara skal talið að þetta séu öskubakkar afvegaleiddra iðnaðarmanna í byrjun 20. aldar.

Væntanlega er það rétt, að iðnaðarmennirnir sem gleymdu hausabrotunum í risinu þegar það var byggt ofan á norska glæshýsi hvalveiðmannsins Ellefsen fyrir Vestan, áður en það var selt á krónu og flutt til Reykjavíkur, hafi notað konuhausinn sem öskubakka. Beinin virðast af myndum að dæma vera sótug í heilahvelinu - og það ekki aðeins vegna ljótra hugsana. Það skildi þó aldrei vera góðar tyrkneskar sígarettur frá byrjun 20. aldar sem Kári og Co. fá aldursgreiningu og erfðagreiningu á.

Óeðlileg umgengni með mannabein er kannski ekki alveg ókunnur Íslendingum á 20. öld.

Bróðir Ólafs Péturssonar endurskoðanda, sem slapp með glæsilegri hjálp Sjálfstæðismanna frá dómstólum í Noregi fyrir glæpi sem hann framdi þar, var býsna óvirðulegur í umgengni við leifar forfeðranna. Kjartan Pétursson hjálpaði íslenskum nasista, Eiði Kvaran og þýskum samverkamanni hans (sem áður hefur verið ritað um á Fornleifi, sjá hér) við að tína saman mannabein í uppblásnum kirkjugarði á bæjarstæði í Þjórsárdal sem kallað hefur verið Skeljastaðir.

Kjartan Pétursson brunavörður, bróðir Ólafs Péturssonar glæpamanns í Noregi, sem einnig var virkur félagi í nasistaflokknum líkt og Ólafur bróðir hans, notaði eina höfuðskelina sem þeir rændu í Þjórsárdal sem eins konar hjálm - Totenkopf - þegar hann var námumaður fyrir Rassennasista í Þjórsárdal. Hins vegar hefur Iðnaðarmaðurinn, sem slökkti á sígarettustubbum sínum eða London Docks vindlinum í höfuðskel á konu uppi í nýju risi Ráðherrabústaðarins hefur kannski ekki verið nasisti, en svívirðilega óeðlileg umgengni með leifar af liðnu fólki, þótt tóbakið sé gott, hefur lengi varðað við lög. Íslenskir karlar eru og verða djövvulsins ruddar - alveg eins og mæður þeirra!

Mér datt eitt andartak í hug önnur túlkun. Hermann Jónasson, sem þarna bjó um tíma, fékk oft sendar veglegar gjafir frá  þýskum höfðingjum í Þriðja Ríkinu; T.d. styttu, sem fræg er orðin og sem fjölmargir erfingjar Hermanns berjast enn um. Ætli að þarna sé komin höfuðskel úr gyðingakonu sem honum hefur verið send, best til þess nýt að vera öskubakki. Ég er þó farinn ofan af þeirri hugsun. Slíkur heimilisiðnaður í útrýmingarbúðum Þjóðverja úr líkamsleifum fórnarlamba nasismans kom víst miklu síðar til en er Hermann bjó í Ráðherrabústaðnum, svo Hermann is off the hook í þetta sinn. Framsóknarmenn eru ekki alltaf glæponarnir, þótt sumir sjálfstæðismenn haldi það. En margur heldur mig sig og öfugt.

Um tíma mun í Hryllingshúsi ríksstjórnar Katrínar Jakobsdóttur hafa búið ungur lögfræðingur er Hans G. Andersen hét, sem var þá nýkominn var úr námi við Harvard Háskólann í BNA. Nú fara málin kannski að tengjast - eða kannski flækir þessi tilgáta málið einum of. Var það ekki skýrsla Hans G. Andersen, sem send var með fyrrverandi flokksfélaga Ólafs Péturssonar, nasistans í Noregi, Sigurjóni Sigurðssyni síðar lögreglustjóra í Reykjavík? Jú, mikið rétt, og í skýrslunni voru Norðmönnum settar línurnar þegar Sjálfstæðismenn reyndu að bjarga íslenskum nasista undan réttvísinni í Noregi, líkt og hann væri höfðingi inn mestur frá Íslandi. En hefði Hans G. Andersen drepið vindlinga sína í höfuðskel af lítilli og aumri konu? Hann varð vitaskuld sendiherra líkt og Jón Baldvin síðar, en það sannar auðvitað ekki nokkurn skapaðan hlut. Andersen er stikkfrí í bili.

Við bíðum óþolinmóð eftir raðgreiningu Kára Klón. Þangað til verður einfaldlega of reimt í hryllingshöll ríkisstjórnarinnar - sem kemur sér kannski vel. Fasteigna-Bjarni er einmitt núna í frígír með leyfi Kötu, og er að hugsa um að stofna Íslenska hryllingssafnið í húsinu. Fölsuð málverk, raðgreind af Óla forverði, verða þar á veggjum í stað veggfóðurs. Það mun svo sannarlega efla túrhestabissnessinn Íslenska. Ef Bjarni misstígur sig með þau áform, getur hann þó fjandakornið alltaf orðið héraðsbakari.

Kumlateigur milli Suðurgötu og Tjarnargötu

 

Nei, kannski vita menn alls ekki að norðurbakki Tjarnarinnar var "hugsanlega" allur einn langur kumlateigur. Þar hafa fundist mannabein, sem örugglega eru ekki úr kristnum sið. Á einni af elstu ljósmyndunum frá Reykjavík frá 1868 (sjá hér ofar; sjá enn fremur hér) má kannski enn sjá móta fyrir kumlum elstu íbúanna í Reykjavík. Mikill fjöldi beina fundust sömuleiðis við bakka Tjarnarinnar á sínum tíma (fyrir tíma fornleifarannsókna þar) við hinar ýmsu byggingarframkvæmdir. Það voru mestmegnis dýrabein, jafnvel geirfuglabein (Kentucky Fried Geirfugl); einnig nokkur mannabein inn á milli að því er mig minnir. Þau eru flest enn geymd í Kaupmannahöfn.

Nú er komið hótel, þar sem áður var gamli kirkjugarðurinn í Reykjavík. Vanvirðingin við grafarfriðinn sýndi sig svo sannarlega er hann var grafinn upp vegna framkvæmda sem þykja nauðsynlegastar fyrir nýjan þjóðaratvinnuveg Íslendinga, ferðamannaiðnaðinn. Nútíminn hefur alltaf þótt merkilegastur á Íslandi. Því er ekkert furðulegt við það að menn rekist á forn mannabein þegar þeir byggja og breyta í þessai framtakssömu þúð, þar sem allt er endilega ekki gert í réttri röð.  

Fornleifur leyfir sé að taka þátt í þjófstartinu í niðurstöðukapphlaupinu um konuna undir kvisti, sem samkvæmt Möggu fyrrverandi þjóðminjaverði var með augun í hnakkanum - eða þangað til að sannleikur Kára verður borinn fram á silfurfati. Fornleifur heldur, ef AMS-aldurgreiningin tekst vel (einnig væri hægt að gera hefðbundna greiningu), að konan sé frá fyrstu öldum byggðar á Íslandi. Vegna skekkjuvalda sem þekktir eru gæti niðurstaðan jafnvel gefið aldur fyrir hið hefðbundna landnám. Kolefnisaldursgreiningar henta ekki allt of vel til þess að greina neitt nákvæmlega ef það er frá síðari hlut 9. aldar. Það hefur þó farið framhjá ýmsum, sem fá slíkar greiningar gerðar.

Fornleifur von Besserwissen telur að meintur öskubakki á háaloftinu í Ráðherrabústaðnum, í stækkaðri höll norska hvalveiðimannsins Ellefsens, sé kominn úr kumlateig Landnáms-Reykvíkinganna. Fornleifur telur, án raðgreiningar eða kolefnisaldurgreiningar að öskubakkinn sé frá þeim tíma er karlarnir fóru hvorki betur né verr með konur, lifandi eða liðnar - en iðnaðarmenn sem drápu á vindlingum sínum í höfuðskeljum kvenna... Að ógleymdum guðfræðistúdentspervertinu, sem síðar varð dómprófastur í Reykjavík, eftir að hafa notað auman vindling sinn alrangt og ólöglega í Vesturbænum. Ef tóbak hefði verið til á 9. öld, hefði höfuðskelin úr konu eða ambátt frá Írlandi, með augu í hnakkanum, auðvitað verið tilvalinn öskubakki.

Íslendingar kunna greinilega að skemmta sér og fjandanum. Þjóðin hefur lengi verið meira eða minna kexrugluð og það er hrekkjavaka allt árið á Íslandi... að minnsta kosti í Reykjavík. Hrekkjavakan var, gott ef ekki er, fundin upp á Íslandi.

Kári gortar sig

Hættið að brjóta heilann um þetta.  Kári og Co. í ÍE munu brátt koma með raðgreiningarniðurstöðu og skýra allt og jafnvel setja nafn á eiganda beinanna - að því er hann heldur. Hann gortar sig þar að auki, og heldur lítilmannlega, af því í viðtali við fréttamann RúV (sjá hér), að honum hafi með aðild sína að málinu með höfuðskeljarnar, tekist að komast í veg fyrir að Katrín Jakobsdóttir gæti skrifað glæpasögu um beinin í draugahúsi ríkisstjórnarinnar. Það mun víst eiga hug hennar allan, og miklu frekar en pólitíkin sem hún lætur BB-bakara um (sem nú bakar hauskúpuköku). Þessi yfirlýsing Kára sýnir, að hann á það til að vera ekki hlutlægur. Kannski getur hann það  ekki. Reyndar er þessi yfirlýsing hans honum til hinnar mestu skammar.

Aðspurður um, hvort beinin gætu hafa tilheyrt læknanema (sem enginn þekkir þó af kvistinum í ráðherrabústaðnum), sópar Kári því stórkarlalega af borðinu, líkt og hann sé alvitur.

En kannski ætti þessi stóri vísindamaður að lesa grein eftir sér meiri fræðimann og hógværari, Sigurð Þórarinsson, um beinin í kirkjugarðinum á Skeljastöðum: Sigurður skrifaði litla grein í Árbók Fornleifafélagsins árið 1967, þar sem hann segir frá því hvernig fyrrnefndir nasistar fóru í kirkjugarðinn á Skeljastöðum til að ná sér í bein. Sigurður skrifar þar: 

Sumarið 1935 dvaldist Eiður Kvaran á Íslandi, en hann hafði undanfarinn vetur unnið að rannsóknum í mannfræði við háskólann í Greifswald í Þýzkalandi. Með honum kom til Íslands þetta sumar þýzkur kollega hans, Wolf Helmuth Rottkay. Eiður hafði hug á því að ná sér í íslenzkar beinagrindur fornar til mælinga og sneri sér í því skyni til kunningja síns, Kjartans Péturssonar, þáv. slökkviliðsmanns í Reykjavík, sem ferðazt hafði víða um landið. Benti Kjartan Eiði á, að sér væri kunnugt um, að læknastúdentar hefðu komizt yfir hauskúpur og önnur bein úr Skeljastaðakirkjugarði í Þjórsárdal, enda myndi þar mikið af beinum að hafa. (Árbók hins íslenzka Fornleifafélags 1967, bls.53; lesið greinina hér)

Sá hluti þjóðarinnar sem enn heldur að Kári Stefánsson sé alvitur, mætti fara að athugað sitt ráð. Bein voru sömuleiðis tekin af læknastúdentum í Hafursfjarðarey (Haffjarðarey) á Mýrum, áður en hann var rannsakaður.

Að lokum legg ég til að Kári Stefánsson raðgreini sjálfan sig hið fyrsta til að athuga, hvort hann sé ekki örugglega komin af Gorgeiri landnámsmanni í Alvitru á Fjöllum. Það er svo margt sem gæti bent til þess.

 

Buuuuuhh!

Sendiboði Sinfóníunnar 1975 reddaði mokkakápum Perlmans

Einu sinni fyrir langalangalöngu, aftur í sótsvartri forneskju á rangri öld, starfaði ég under-cover fyrir Sinfóníuhljómsveit Íslands. Ég var um tíma eins konar fyrsta fiðla í reddingum fyrir heimsfræga listamenn sem þurftu að fá eitthvað fyrir sinn snúð. Listamenn eru, eins og allir vita, alltaf staur. Ég hefði vitaskuld getað leikið á langspil í Sinfóníunni, en eftir slíkum músíkköntum var því miður ekki mikil eftirspurn. Í stað þess var í snatti og reddingum fyrir hina margfrægu hljómsveit á hjara veraldar.

Ritstjóri Fornleifs starfaði af og til á unglingsárunum sem sendisveinn hjá RÚV; tvö heil sumur að því er mig minnir, einnig í jólafríum og svo tvo daga á viku snemma árs 1975. Ég klippti yfir áramótin og límdi minningar inn í bækur fyrir dagsskrárdeildina. Það var nú heldur ekki leiðinleg vinna, enda vann maður með sætum stelpum í límeríinu á 5. hæð í Skúlagötu 4.

Í þá daga hélt RÚV utan um fjármál Sinfóníunnar og fyrir Sinfóníuna var gjarnan mikið snatt. Gunnar Guðmundsson, sem var eitthvað skyldur ömmu minni (skagfirsku tengslin), var þá framkvæmdastjóri Sinfóníunnar og hafði skrifstofu neðst á Laugarvegi. Þar réði hann ríkjum með frú Ásthildi Egilson (systir Gunnars Egilsonar klarínettuleikara, sem fæddur var á Spáni). Ásthildur og Gunnar tóku ávallt vel að móti sendisveinum og ósjaldan með konfektmola eða öðru nammi.

Margir landsþekktir menn fengu vinnu á sumrum sem stikkírenddrengir og stúlkur. Fyrir minn tíma var þar sendisveinn, sem Guðmundur Magnússon hét, er síðar varð sagnfræðingur, settur Þjóðminjavörður og blaðamaður Moggans. Þarna var t.d. líka skólabróðir minn Einar Gröndal, og um leið og ég byrjaði hóf störf í sendisveinastöðu jómfrú Sigríður Árnadóttir sem síðar varð fréttamaður. Hún varð síðar þjóðþekkt og annáluð fyrir yfirgengilega raddfegurð og margt annað. Sigríður var einfaldlega séní, líkt og við mörg þarna í sendlastarfinu. Hún  gerði sér lítið fyrir, eftir að lítilmenni og hrappar grófu undan henni hjá Stöð 2, og fór í lögfræðinám sem hún lauk á mettíma og cum laude etc. Nú sækir hún vonandi íslenska glæpona til saka.

Ungsendlar RÚV voru hið mesta einvala lið, þó með fáeinum undantekningum eins og t.d. mér.  

Afi minn, (Vilhelm Kristinsson f. 1903 og sem ólst upp í Skuggahverfinu) sem var komminn hátt í áttræðisaldurinn hafði náð sér í vinnu sem "sendiherra" hjá RÚV á Skúlagötunni eftir að hann var að komast á aldur í starfi sínu sem yfirvatnsvörður hjá Reykjavíkurhöfn, en sökum starfs síns var hann stundum kallaður Villi Vatns (ég hef áður skrifað ýmislegt hér á blogginu um hinn íslenska Villa afa. Leitið og þér munuð finna). Allir þekktu afa, og aðeins af góðu einu.

Fornleifur reddar Perlman

Eitt sinn, snemma árs 1975, var afi veikur og ég fékk að taka einstaka "vaktir" hans sem sendisveinn með skóla. Mig minnir að ég hafi tekið tvo daga í viku. Þá var ég einn morguninn beðinn um að fara og ná í beiðni hjá Gunnari Guðmundssyni og fara með hann til gjaldkerans á 5. hæð á Skúlagötu 4. Hún sendi mig svo með ávísun upp á X-þúsundir dollara, sem ég fór með í gamalli brúnni leðurtösku niður í banka. Þar átti ég að greiða fiðlaranum Itzhak (sem á hebresku er borið fram It´srock) Perlman, sem beið þar með konu sinni, hækjum og hjólastól. Perlman hafði ungur veikst af lömunarveiki.

Hann sat í norðursal bankans og beið eftir því að fara út á flugvöll. Ég gaf mig til kynna og hann sagði skælbrosandi eitthvað í þessum dúr: You are the man with the money; I am sooo happy to see you. Litlu gat ég svarið, nema einhverju uh og oh en mig minnir að ég hafi sagt unfortunately it isn´t my money.

Eftir að búið var að afgreiða ávísunina, sem tók drykklanga stund, fékk Perlman 2-3 búnt af dollurum frá mér í stóru umslagi bankans. Ég kvaddi þau hjónin með virktum. Þau brunuðu síðar út á flugvöll, að því er mig minnir með Ashkenazi í gráa kátalákanum hans, og flýði Perlman þar með sífellt fall íslensku krónunnar og skattayfirvöld í BNA.

Nýlega fór ég að leita að upplýsingum um tónleikana sem ég greiddi mæestro Perlman fyrir árið 1975, eftir ýmsum hringaleiðum. Þá fann ég m.a. baksíðugrein í Vísi, sem segir frá kaupum fiðlusnillingsins ísraelska á nokkrum mokkaskinnsjökkum og frökkum í Rammagerðinni.

Mig grunar, að Perlman haft lítið cashflæði og þurft peninga til að borga fyrir allar kápurnar sem hann pantaði á sig konuna og börnin og fjölskyldumeðlimi með milligöngu Vladimirs. Þá kom greiðsluþjónusta Vilhjálms Arnar sér svo sannarlega vel, og það löngu áður en VISA og aðrir plastpeningar voru byrjaðir að grafa undan efnahag Íslands.

Hver var svo þáttur Ashkenazis í þessum mökkurbissnes með Mokkapelsa?

Jú, það lítur út fyrir að Ashkenazi hafi verið hinn versti Mokkakápu-pusher. Látum gamlan góðkunningja föður míns heitins, Hauk Gunnarsson heitinn í Rammagerðinni hafa orðið: "Askenazy er eins og pabbi allra þessara frægu tónlistarmanna, sem koma hingað til landsins. Hann hefur komið með þá marga". Þetta upplýsti Haukur blaðamann Vísis um. Nokkrum dögum áður hafði Vladimir til að mynda verið með Daniel Barenboim í eftirdragi til að koma honum í íslenskan gærupels.

Næst þegar ég kem til Íslands, og það verður bráðlega, verð ég að athuga hvort ég hafi nú loks ráð á Mokkaskinnskápu. Kannski eru þeir ekki lengur í tísku. Ef til vill eru þeir enn alltof dýrir og ég þarf líka stóran belg úr fjölda lamba. Hugsanlega gæti ég troðið upp á Laugarvegi með langspilið mitt og safnað mér fyrir kápu með túristabetli, sem er orðin þjóðariðja landsmanna. Mig hefur sannast sagna alltaf langað í svo sem eina Mokkaskinnskápu, enda hálfgerður kósakki og jafnvel kominn af ótíndum gæruþjófum úr Skagafirði í ofanálag.

Kannski fýsir einhvern að vita, hvað Perlman spilaði fyrir gesti í Háskólabíói kvöldið áður en hann fékk peningana hjá mér til að kaupa allar Mokkakápurnar fyrir familíuna heima í New York. Jú, hér fáið þið matseðilinn:

ÞAKKIR: Fornleifur færir framkvæmdastjóra Sinfóníunnar, Láru Sóleyju Jóhannsdóttur og nótnastjóra hennar, Kristbjörgu Clausen, innilegar þakkir fyrir upplýsingar um tónleikana fimmtudaginn 20. febrúar 1975. Ég komst því miður ekki á tónleikana - en reddaði þó mokkainu daginn eftir.

Tíminn stendur í stað á Lækjartorgi

Þetta var í þá tíð er útlendingar voru heldur ekki vel séðir á Íslandi og suma dreymdi um Hitler, líkt og aðra dreymir um fangabúðir og útvísanir í dag. Aðrir létu sér nægja að lesa Vísi. Myndin fyrir neðan er tekin á sama tíma en nokkrum árum fyrr en sú efri. Hvenær breytast tímarnir? Ekki spyrja Fornleif, hann er pikkfastur í fortíðinni.

Neðst má sjá Kana handan við hornið hringja í Honey á Hofsvallagötunni úr sænska símaklefanum (sjá nánar um hann hér á Fornleifi).

Harley-Davidson og brúðhlaup á Borgundarhólmi

Í fyrrakveld komum við hjónin heim frá Borgundarhólmi, þar sem við vorum viðstödd afmæli og síðar brúðhlaup afmælisbarnsins sem vinnur á háskólanum í Hróarskeldu og brúðarinnar sem er fyrrv. samstarfskona konunnar minnar á DTU (Danmarks Tekniske Universitet). Sú heppna er nú starfsmaður á sama háskóla og eiginmaðurinn. Sá heppni er af írskum ættum og frá Nýja Sjálandi, en brúðurin er um 25 árum yngri en guminn, en þau eru eins og sköpuð hvort fyrir annað.

Þetta var mín fyrsta heimsókn til eyjunnar. Ég varð ekki fyrir neinum vonbrigðum. Allt var líkt og í ævintýri og brúðkaupið einstaklega fallegt og brúðkaupið að sið húmanista fór fram á lyngi vöxnum klettum við hafið syðst á Borgundarhólmi.

Við voru á hólminum í rúma viku og tókum á leigu sumaríbúð í Melsted nærri Gudhjem. Gudhjem er m.a. þekkt af því að G.Franklín forsetaframbjóðandi rak þar hótel um skeið. Hótelið sá ég líka eitt kvöldið er bærinn var skoðaður. Ég skil ekkert í Franklíni að vilja verða forseti, þegar hann gat verið hótelhaldari í hálfgerðri paradís. En vetrarmánuðirnir á Borgundarhólmi geta víst verið frekar óarðsamir.

Villi var samt ekki alveg alsæll í Paradís. Um eyjuna alla rakst maður á fjölmarga Alzheimerrokkara að viðra fáka sína. Alzheimerrokkarar eru gráhærðir og stundum krúnurakaðir karlar um sextugt á barmi blöðruhálskirtilskrabbameinsins. Þeir eru kappklæddir í það sem svarar heilu sófasetti af húðum af svartsútuðum nautpeningi. Stundum situr ævintýraleg kona, örlítið alkahólíseruð en prúð, á aftursætinu.

Síðasta daginn á eyjunni sátum við og nutum ískaffis á hafnarbakkanum í Svaneke. Þá komu mjög pent, sænskt helgar-MC gjeng, greinilega af öðrum toga en dönsku gamlingjarnir.

Samstarfskona konu minnar á DTU, sem einnig var gestur í brúhlaupinu, slóst í för með okkur heim í Skódanum okkar og ég fór í tengslum við að maður sá svo marga Alsheimersriddara, að segja henni frá því, er mér var eitt sinn boðið í MC-klúbb gyðinga og múslíma í Danmörku, því menn höfðu frétt að fyrir utan heimili mitt væri af til lagt heljarins Hondu með farþegasæti. Það tilheyrði reyndar ekki mér, en aðeins eldri manni sem bjó í íbúðinni fyrir neðan okkur. Hann er nú riðinn til himna blessaður karlinn úr einhverju innanmeini sem felldi hann eftir að hann skyldi við konuna sem átti íbúðina og þau voru flutt á brott. Ég er viss um að hann brunar nú um vetrabrautina sem sendiboði á Himnaharley.

Ég sagði svo frá hræðslu minni við þessi tæki, sem kemur til af því karl faðir minn var næstum búinn að drepa sig á Harley-Davidson, sem hann keypti uppi á Velli, minnir mig að hann hafi sagt mér, eftir að hann flutti til Íslands. Hann var með annan fótinn uppi á Velli. Hann var orðinn of þreyttur að fara með rútu frá Keflavík til Reykjavíkur til að hitta mömmu.

Faðir minn hóf að versla á Íslandi og þurfti (vegna fordóma bankastjóra) fyrst um sinn að vera með heildverslun sína í Keflavík, eða nánar tiltekið í bílskúr í Njarðvík. Hjólið, sem hann keypti, var grænt Harley-Davidson bifhjól frá fyrri hluta 5. áratugarins. Það var hjól eins og þau sem faðir minn sá bruna um borgir og sveitir Hollands, þegar bandamenn frelsuðu heimaland hans. Sú sjón hefur örugglega verið þægileg tilfinning hjá ungum manni sem hafði falið sig hjá þremur mismunandi fjölskyldum á Fríslandi.

Eitt sinn um miðbik 6. áratugarin var karlinn á hjólinu á Hringbrautinni, neðan við Landsspítalann, þegar svo illa vildi til að axlarólin á vindfrakka hans eða Hekluúlpu kræktist í bakljós eða krók á pallbíl sem ók framhjá honum og mjög nærri. Pabbi dróst á eftir bílnum nokkra tugi metra og slasaðist illa. Hann var meðvitundarlaus í 2-3 daga og síðar í sárum í nokkrar vikur að ná sér á sjúkraheimili Hvíta Bandsins, sem var efst á Skólavörðustígnum (númer 37) að því er ég best veit.

Harleyinn var gerónýtur og faðir minn settist aldrei aftur upp á bifhjól. Hins vegar flutti hann inn létt bifhjól, eða réttara sagt reiðhjól með litlum mótor frá Tékkóslóvakíu sem Reiðhjólaverslunin Örninn tók síðan að sér, þegar yfirvöld kröfðust verkstæðisþjónustu í tengslum við innflutninginn. Það dæmi hafði pabbi ekki alveg hugsað til enda.

Nú, þegar ískaffið var búið, löbbuðum við um Svaneke til að eyða tímanum áður en haldið skyldi til ferjulægisins í Rønne. Rétt handan við hornið við höfnina, í götu sem kallast Lakseruten, rákumst við svo á "Harleyinn hans pabba". Svona atvik eru stórfurðuleg að mínu mati.

Ég hafði upp á eigandanum í bílskúr á móti verbúðinni þar sem hjólið stóð. Hann var að dytta að mótorhjólum. Hann sagði mér að hjólið væri hans og að það hefði upphaflega verið kanadískt herhjól. Ég sagði honum að ég hefði verið að enda við að segja frá bifhjóli föður míns og slysi hans fyrir um 66 árum síðan. Það þótti honum einnig "stærkt" og "utrolig tilfældighed".

Það hjól sem ég sá í Svanneke um daginn var mjög umbreytt WLC 1942 gerð, sem framleidd var í Kanada, og var kannski ekki alveg eins og það hjól sem faðir minn brunaði á í nokkra mánuði fyrir slysið sem hann lenti í á Hringbrautinni. En slík smáatriði skipta ekki máli fyrir söguna.

Ég upplifði aðrar tilviljanir í þessari för okkar til Borgundarhólms, en ég segi kannski frá því síðar.

Sendiboðinn J.W. King, á Harley-Davidson mótorhjóli, tekur við dúfnaskeyti úr hendi J. Hanleys korporals; Royal Corps of Signals (RCCS), Englandi 10. febrúar 1943. Sjá frábæra síðu um bifhjól kanadíska hersins á 20. öld hér.

 

Býsna skal til batnaðar

Það hefur víst ekki farið framhjá neinum, að austur á landi er verið að grafa upp heljarmikla og fallega skálarúst frá því fyrir "hefðbundið" landnám. Einkunnarorðin því eldra því betra, virðist vera mjög í tísku um þessar mundir. Á Stöð virðist hafa verið fjölbýlishús, sem norðmenn kölluðu skåle på skåle på skåle.

Bjarni, fornvinur minn, Einarsson grefur upp svo kallaða "stöð" austur á Stöðvarfirði. Þar hefur hann fundið indverska perlu úr áður óþekktum steini (Kreolite) (sjá hér sællar minningar), og meira að segja Auga Allah - perlu (sjá hér). Hin mikla bæjarrúst, er bækistöð fólks sem mikilmenni í Noregi, Haraldr heldurknappr, sendi til að vinna vöru sem nóg var til af í norskri lögsögu. Fólkið sem dvaldi í Stöð var skv. Bjarna vini mínum, var sent fullmönnuðu frá Noregi. Áhöfnin stundaði svo veiða og handverk - og bræddi lýsi. Einnig var siglt med skreið til Noregs. Þetta mun hafa verið mjög arðbær iðja sem sannar enn og aftur að Norðmenn stíga ekki í vitið. 

Nú er Bjarni í neðstu gólfskánum elsta skálans á Íslandi og fornminjarnar velta upp eins og áður og eru jafnframt hraðtúlkaðar á staðnum eða á FB.

Dýr

Lítill "sandsteinsmoli" (sem sennilegar er leirmillilagasteinn skv. Páli Imsland jarðfræðingi, sem á liðinni öld gerði rannsókn á álíka steinum fyrir mig), rétt tæplega 2,5 sm. að þvermáli, fannst nú í vikunni austur á Stöð.

Bjarni tjáði öllum á FB sinni 14. júní, að á molann hefði verið rist mynd af dýri (sjá ljósm. efst). "Hver fjandinn", hugsaði ég, þegar ég sá það; "Þekktu menn tígrisdýr eða sebrahesta í Noregi á tímum hins óarðbæra stöðvaævintýris á Íslandi?"

Skip

En einn vinur Bjarna í útlöndum benti honum varlega á, að ef maður sneri myndinni 180 gráður væri komin mynd af skipi undir fullum seglum. Bjarni sneri steininum þegar við og viti menn: Þarna var kominn farkosturinn sem ferjaði farandsverkafólkið til Íslands, til að vinna ódýrt vöru sem kostaði miklu meira að vinna í verðbólgu-Noregi. Bjarni skrifaði: Svona ætti hún að snúa og þá höfum við skip undir seglum. Býsna klassískt riss af víkingaskipi.

Ég stakk upp á sebrahesti - eða dauðum sebrahesti á bakinu, til vara, ef völunni er snúið 181 gráðu. Einnig datt mér í hug kort yfir helstu götur Kaupangs í Noregi. Ég er nefnilega alinn upp á annarri stofnun í fræðunum en Bjarni, og vill helst fá greiningu á skurðlistaverkinu undir smásjá, áður en ég sæi ferju farandsverkamannanna á Stöð á setlagasteini.  En ég söng þá aðeins með hinum vitleysingunum á FB og stakk upp á að í stafni knarrar Bjarna F. á Stöð stæði stöðvarstjórinn (Lagerkommandant líkt og þeir hétu síðar hjá mikilli menningarþjóð í suðri). Hann getum við kallað Auðunn Djúpúðga.

Jamm, svo dásamlega margslungin (og snælduvitlaus) getur fornleifafræðin á Íslandi verið.

Býsna skal til batnaðar, líkt og þeir sögðu löngu síðar á löglegri landnámsöld sem hrint var í framkvæmd árið 872 eftir eitthvað hádegið í ágústmánuði það ár -  Ódýr grútur hætti samstundis að fljóta frá Íslandi til Noregs. Norska krónan hefur reyndar aldregi borið barr sitt eftir það, sem og eftir að einhver ættarlýti úr Gulaþingslögum kenndi Íslendingum að teikna skip undir seglum. Ljóstraði hann þar með upp hernaðarleyndarmáli. Norðmenn náðu sér eigi fyrr en Guð gaf þeim olíuna.

Spurning til Bjarna F. Einarssonar: Hvaða mynstur er það sem sést á kanti steinsins?