Þýski krossinn
14.8.2013 | 07:07
Hvernig getur ólögulegur, íslenskur móbergshnullungur orðið að helgum krossi? Fyrst að krossi úr "engilsaxneskri kristni", og nú síðast að krossi frá" Hamborg eða Bremen"?
Í skrám Þjóðminjasafnsins er hægt að lesa þetta um stein sem fannst á Þórarinsstöðum í Seyðisfirði: Steinkross úr móbergi. Veðraður. Upphaflega jafnarma og óreglulegur að lögun. Lögun bendir til uppruna úr engilsaxneskri kristni.
Skoðar maður svo greinargerð um uppgröft á Þórarinsstöðum frá 1998, þegar "krossinn" fannst, er þessu slengt fram:
"Steinkrossinn sem fannst við uppgröftinn er trúlega elsti tilhöggni krossinn sem fundist hefur hingað hér á landi. Hann er höggvinn í móberg og er um 45 cm hár. Krossinn hefur staði norðan við nyrðri langvegg stafkirkjunnar, á undirstöðu úr torfi og grjóti. Hann er jafnarma og nokkuð óreglulegur í lögun eins og títt hefur verið með krossa sem eru tímasettir til mótunarára kristninnar í Norður-Evrópu."
Hér vitnar höfundur skýrslunnar ekki í neitt, en hnykkir þess í stað út einhverju rugli fra hoften eins og Danir segja. Engin röksemdafærsla var fyrir því að þetta væri kross með engilsaxnesku lagi. Engin sönnun liggur fyrir því, að þetta sé yfirleitt kross og að hann sé þar að auki frá Brimum eða Hamborg.
Hvernig veit Steinunn Kritjánsdóttir að þetta hafi verið "jafnarma" kross? Þessu ber henni að svara og sanna, áður en áfram verður haldið með endalaust rugl og óra.
Móbergs"krossinn" frá Þórarinsstöðum í lit og þegar hann fannst árið 1998.
En nú hefur Steinunn Kristjánsdóttir sent þennan hnullung, sem hún fann á Þórarinsstöðum í Seyðisfirði, á sýningu í Paderborn í Westfalen (sjá hér og hér). Sýningin er um Kristni og ber heitið CREDO. Samkvæmt fréttum lætur dr. Steinunn nú fylgja þá sögu með móbergssteininum, að hann sé frá Hamburg-Bremen. Ef menn suður í Paderborn trúa því, þá ætti frekar að kalla sýninguna CREDULUS (auðtrúa).
Ekki nóg með að þetta órökstudda rugl fær að fjúka í skýrslum og doktorsritgerð Steinunnar frá Gautaborg. Steinunn vitnar í einni rannsóknarskýrslu sinni í fund brots af tilhöggnum steini sem hugsanlega er af krossi eða grafsteini, og sem fannst við rannsóknir mínar að Stöng í Þjórsárdal. Fundur sá er ekki eldri en frá 11. öld. Á þeim steini sést að hann hefur verið höggvinn vandlega til og lagaður af einhverjum sem kunni til verka. Steinunn vitnar í grein eftir mig, þar sem hvergi er sagt að brotið sé frekar úr krossi eða grafsteini. Hvergi skrifa ég, að brotið sé frá síðari hluta 10. aldar eins og Steinunn heldur fram. Hvernig leyfir Steinunn Kristjánsdóttir sér að líkja hroðahnullungi sínum, án nokkurra sannanna fyrir því að hann hafi verið mótaður af manna höndum, við vandlega tilhöggvinn stein fundinn á Stöng í Þjórsárdal? Það eru afar óvönduð vinnubrögð. Vonandi kennir hún ekki öllu því fólki sem lærir fornleifafræði í HÍ slíka aðferðafræði.
Ólögulega, veðraða smákrossa, sem erfitt eða ógjörlegt er að aldursgreina, er að finna víða um Evrópu. Enginn þeirra er úr móbergi. En "krossinn" frá Þórarinsstöðum hefur ekki staðið og veðrast gegnum tíðina eins og þeir krossar. Hann er jarðfundinn. Þetta er mjög mjúkur íslenskur móbergssteinn, sem mylst úr við minnsta átak. Ég leyfir mér að efa að þetta sé yfirleitt kross. Á honum er ekkert mannaverk að sjá.
Menn hafa áður þóst finna mjög forna krossa á Íslandi, jafnvel úr harðari efni en móbergi, og er þessi saga kannski ágæt til að minna á það.
Hvernig er þá hægt að fara með ólögulegan móbergsstein til Paderborn og láta fólk trúa því að hann sé kross? Jú, ef ímyndunaraflið er sterkt og sjálfblekkingin mikil er greinilega hægt að segja allt á Íslandi og jafnvel líka í Þýskalandi (munið þið Icesave?). Þannig innistæðulaus fornleifafræði er greinilega kennd í Háskóla Íslands.
Það sem Steinunn hefur ekki fundið á Skriðuklaustri: Grænlenskar konur, Fílamaður, lásbogaör. Allt er hjóm og vitleysa og úr lausu lofti gripið. Annað, augljóst efni ræður hún heldur ekki við (sjá hér). Sama er tilfellið með hnullunginn við "stafkirkjuna" á Þórarinsstöðum. sem fannst á torfi, þar sem ekki var torfkirkja?? Ég er reyndar ekki viss um að Steinunn hafi fundið undirstöður stafkirkju á Þórarinsstöðum. Rústir voru þarna mjög raskaðar og ég tel að torf hafi upphaflega verið utan um eða í tengslum við steinhleðslu þá sem túlkuð er sem undirstaða undir stafkirkju.
Maður verður að spyrja. Hvenær hættir þessi ævintýrafornleifafræði Steinunnar Kristjánsdóttur? Þorir enginn að andmæla ruglinu? Verður ekki að hafa samband við einhvern í Paderborn og aðvara þá sem nú tilbiðja þar móbergshnullung frá Íslandi, því íslenskur fornleifafræðingur hefur fengið þá flugu að þetta sé þýskur kross - úr þessu fína Seyðisfjarðarmóbergi? Er enginn endi á vitleysunni?
Ach mein Lieber, þetta er að mati Fornleifs ekki þýskur kross sem þeir suður í Paderborn hafa fengið frá Íslandi, heldur óáfallinn ævintýrakross úr silfri úr Austfjarðarþokunni eða kannski bara illa farinn hundasteinn sem hundar hafa verið tjóðraði við svo þær kæmust ekki inn í guðs hús og migu á altarið. Mér hefur enn ekki tekist að finna mynd af steininum in situ (á fundarstað) eða á teikningum, en hann mun hafa staðið "norðan við nyrðri langvegg stafkirkjunnar."
Lesið þessa grein um hringlaga kirkjugarða og óundirbyggða kenningu Steinunnar og annarra um að torfkirkjur séu arfleifð frá Bretlandseyjum meðan að stafkirkjur séu skandínavísk uppfinning.
Meginflokkur: Fornleifar | Aukaflokkar: Furðufornleifafræði, Menning og listir | Breytt 21.10.2016 kl. 22:09 | Facebook
Athugasemdir
Finnst móberg yfirleitt fyrir Austan? Líparít finnst í Seyðisfirði en á kortum finn ég ekki móberg.
Ég er á því að þessi steinn sé úr setlagabelti/gamalli mýri. Sjáið efstu myndina.
FORNLEIFUR, 14.8.2013 kl. 15:18
Fyrirlestur:
http://www.thjodminjasafn.is/fyrir-gesti/a-dofinni/nr/3941
FORNLEIFUR, 30.8.2013 kl. 06:20
Bæta við athugasemd [Innskráning]
Ekki er lengur hægt að skrifa athugasemdir við færsluna, þar sem tímamörk á athugasemdir eru liðin.