Does Denmark really run on Principles?

Last week, Denmark had the honour of being the host for Abdel Fattha al Sissi, the president of Egypt. Nearly a week before the president´s plane arrived i Copenhagen´s international airport in Kastrup, some members of the Danish parliament, hardly spoke about anything except the Egyptian.

According to a series of political parties, mainly on the left, al Sissi is a dictator and even a mass murderer. The most righteous among righteous in Denmark (and they are many) didn´t welcome the official invite of the president. According to the righteous, among the people, who have welcomed Yasser Arafat, Nicolae Ceausescu and other notorious criminals, al Sissi is even worse - while any stop-over of an Israeli prime-minister is the worst possible scenario for little Denmark.

Anyone, who has studied Danish history of the last 200 year, or even further back, will quickly see that Danes, possibly due to the population size are not followers of great principles. The Danish recipe of invite much rather follows the principal, that if the visitor is economically important for Denmark, he is welcome. Guests, who can provide oil and resources, get to shake the hands of Danish Queens and Kings, and are ever so welcome, while leaders of e.g. "roage states" like Israel, which under attack from most of its neighbours cannot pay the Kingdom of Denmark a visit unless being apprehended by a Danish foreign minister, himself with his principles in tatters.

Now, when former warriors, like ex-al Quaeda terrorist Abu Mohammad al-Jolani (Golani), real name Ahmad al Sharaa, aka Hassan Abdul Ghany (see an anaysis of the 42 year old terrorist here) have invaded Damascus, they are welcomed by the very same Danish politicians, who want to keep al Sisi away from righteous Denmark and put Netanyahu on trial for genocide. We are proably more likely to see terrorist Ahmad al Sharaa on a state visit in Copenhagen, than any leader from Israel.

The Danish school system, being as bad as it really is (according to international monitoring agencies), hasn´t managed to get it through the thick Danish sculls, what the international definition of genocide is, a definition which btw is ratified by Denmark. 

ISIS members have never ratified any Genocide-declaration and nothing has really changed in the dictatorship of Syria with Assad gone. All the factions of that land will continue to hate Jews - and blame everything on the Jews, like they have done since the marking of Jews began in Damascus. Don´t think for a moment that the Germans invented that habit.

Heitt á könnunni ...

Áhyggjulaus æska mín byggði að mestu leyti á verulegri vinnu föður míns sem m.a. ávannst af óhóflegri kaffidrykkju og nýjungargirni Íslendinga. Ég segi frá því með stolti, að ég var sonur heildsala, sem vinstri menn á Íslandi sögðu fólki eins og mér að skammast mín fyrir að vera. Faðir minn var reyndar krati.

Faðir minn flutti inn ýmsan nautnavarning, þar með talið Willem 3. vindlinga. Hann hafði sjálfur ekki gott af að reykja þá og var heldur aldrei mikill reykingamaður. Hann hætti þeim ósið alfarið um fertugt. En mikið þótti langömmu minni, Guðrúnu Ólafsdóttur, varið í að fá kassa með Vilhjálmsvindlum um jólin. Hún andaðist 96 ára og reykti frá því að hún var barn. Dánarmein hennar var ekki tengt keðjureykingum hennar.

Langafi minn einn var kaupmaður í Utrecht og um skeið í Zaandam. Hann sérhæfði sig í nautnavöru svo sem tei og kryddi. Faðir minn flutti inn mikið af kryddi og um tíma flutti hann inn hollenskt kaffi sem var í allt öðrum gæðaflokki og betra en Ríó, Braga eða sori sá sem kallaðist Rydens. Douwe Egberts kaffið var líklega of gott fyrir bragðlauka Íslendinga - en einstaka smekkmenn söknuðu þess sárt er faðir minn hætti innflutningi á því kaffi.

Það hótaði þó engin honum fyrir það uppátæki, líkt og dýralæknir einn á Suðurland gerði, er faðir minn hætti innflutningi á munaðarvöru sem kallast Weinkraut, sem er súrkál, en bara betra en venjulegt súrkál.

Hér skal hins vegar kynnt til sögunnar bylting sem varð í uppáhellingum Íslendinga á kaffi á 7. áratug 20. aldar, er faðir minn hóf innflutning á einnota Filtropa pappírsuppáhellingarpokum (holl. Koffiefilterzakjes) og kaffisíum til slíkra uppáhellinga. 

Íslendingar tóku þessa nýjung fjálglega til sín og voru það fyrst tvö fyrirtæki í Hollandi sem framleiddu kaffisíupoka, þ.e. Melitta og Filtropa. Filtropa seldist miklu betur á Íslandi en Melitta á þeim árum.

Enn er verið að framleiða Filtropa, eftir að systkini af hollenskum ættum down under keyptu fyrir nokkrum árum verksmiðjuna í Maastrticht, sem stofnsett var árið 1962, og eru enn að verma Melittu undir uggum. Ég fór eitt sinn ungur með föður mínum til Maastricht til að skoða þessa verksmiðju en heillaðist lítt.

Ég tók virkan þátt í þessu kaffisíuævintýri föður míns. Ég tók einatt á móti pöntunum frá verslunum um allt land og var sérfræðingur í mismunandi stærðum og gerðum. Sömuleiðis fór ég með föður mínum á tollaskjalavapp á milli embætta í Reykjavík, sótti svo vöruna í pakkhús Eimskips með Hallgrími sendibílstjóra (frænda Ólafs Ragnars Grímssonar) og merkti kassa mismunandi kaupfélögum áður en flutningabílar fóru með þá um land allt, nærri því beint ofan í bollann þinn.

Bústýrur landsins köstuðu brátt sokkasíum sínum og bláu kaffikönnurnar fóru upp í skáp eða á öskuhauginn. Nútíminn var loks riðinn í hlað alveg innst inn í dýpstu afdali og krummaskuð landsins. Þar vildu menn ekkert annað en Filtropa. En amma mín, hún Sigríður Bertha á Hringbrautinni í Reykjavík, hélt hins vegar áfram rígfast í gömlu kaffisíuna - jafnvel í 10 ár eftir að tengdasonur hennar kom þessari byltingu fyrir alvöru inn í eldhús landsmanna.

Þess ber að geta, að faðir minn drakk sjálfur helst ekki kaffi. Hann var tekarl.

Ég fór sjálfur, þegar ég komst á kaffialdurinn, fljótlega yfir í pressukönnuna og jafnvel Neskaffið, meðan að aðrir fóru yfir í ítalskar vítisvélar sem pumpa og gutla öllum andskotanum upp úr sér þegar maður ýtir á takka.

Nú er svo komið að pappírspokarnir hollensku eru nær algjörlega að víkja fyrir ítölsku vítisvélunum og pressukönnunum, svo ekki sé minnst á Nespresso-leikföng ástarlífsins sem leikarinn George Clooney lokkaði konur til að óska sér í jólagjöf með sexappíli sínu einu að vopni, svo filters eða bindiyndis var þörf á öðru stöðum en á heitri konunni ... if you know what I mean:.

Filtropa posi frá velmektarárum Heildverslunarinnar Amsterdam.

Gömlu fötin foreldra formanns Viðreisnar eða nýju fötin keisarans?

Það hefur vakið athygli atferlisfræðinga, að Þorgerður Katrín formaður Viðreisnar hélt eins konar tískusýningu hér um daginn. Eftir kosningar hefur hún margsinnis farið í föt af foreldrum sínum og grimmt stundað partí eftir að í ljós kom að þjóðin var búinn að gleyma kúlulánunum sem nánasta fjölskylda hennar hagnaðist mjög af. Og það meðan að aðrir kúlugráðugir Mörlandar fóru hundruðum saman á hausinn og urðu að flytja alla leið til Noregs til að hefja eðlilegt líf að nýju. 

Sumir hafa velt fyrir sér, að formaðurinn sé með þessum skærutískusýningum á endurnota fatnaði, sísona að gefa sig á vit góðra minninga, en aðrir benda á að hún sé "að reyna að sýnast alþýðlegri en hún er, jafnvel til að höfða til tveggja forkvenna flokka sem Viðreisn stígur nú í vænginn við".

Hvað varðar klæðaskipti Þ. Katrínar Miklu von Kúlu má nefna sem dæmi, að einn daginn var hún í máðu svínaleðurspilsi af móður sinni og annan dag var hún í gallabuxum af föður sínum - að sögn ritstjóra sérblaðs Morgunblaðsins Með nefið í hvers manns koppi. 

Glöggur líkamsmannfræðingur, sem sérhæfir sig í pólitískum látalátum, sá þó fljótlega, að formaður Viðreisnar sagði ósatt um buxurnar. Þorgerður er höfðinu hærri en meintir foreldrar hennar. Sést það vel á myndinni hér fyrir ofan. Annaðhvort hafa buxurnar af föður hennar verið lengdar af góðum pólitískum skraddara, ellegar hrjáir einhver erfðabreyting, jafnvel stökkbreyting, formann Viðreisnar, því hún er verulega hærri en báðir foreldrar hennar og systur. Slíkur risvöxtur sést sjaldan. Svínapilsið var þar af leiðandi mun lengra á móður hennar, þegar hún skartaði því forðum sem ritari flugmála í Flugturninum á flugvellinum sem formaðurinn vill fyrir alla muni flytja niður í brunahraun á Reykjanesi, jafnvel áður en hún smalar Íslendingum inn í ESB. 

Menn spyrja sig eðlilega: Hvaða hundsvit hefur Fornleifur nú á kventísku, nema kannski þjóðbúningum? Hann hefur aldrei brugðið sér í pils móður sinnar, þó hann viðurkenni að hafa gengið í Aquascutum-frakka af föður sínum hér um árið - og ljósblárri ísraelskri herskyrtu sem karl faðir hans flutti inn snemma á 7. áratugnum ásamt hvítum netnærfötum, sem heitfengir Íslendingar voru ólmir í.

Þessi einkennilega forntískusýning formanns Viðreisnar veldur mér þó minnstum áhyggjum. Svæsnar yfirlýsingar um að gyðingar í Ísrael hafi framið þjóðarmorð, líkt og þær sem formaður Viðrisnar setti fram í kosningabaráttunni eru lygilega stórar og geta valdið Íslandi miklum vanda. 

Ef Þorgerður Katrín myndar stjórn og þykist hafa innistæðu fyrir skoðun sinni, fer það vonandi með henni ... og þeim lítt þenkjandi kjósendum sem kusu hana yfir sig.  

Sjálfstæðisflokkurinn gerði sjálfum sér örugglega greiða að losa við Þórdísi Kolbrúnu Reykfjörð Gylfadóttur úr röðum sínum, sem margsinnis hefur mært Hamas með því að lýsa því yfir að það hafi verið framið þjóðarmorð á Gaza.

Mig grunar að Kolbrún Reykfjörð sé á leiðinni í Viðreisn. Mossad segir það að minnsta kosti í óspurðum fréttum.

Mad-dömur íslenskra nútímastjórnmála vita greinilega ekki, hver alþjóðleg skilgreining er á þjóðarmorði. Kannski ekki nema von, þegar félagsskapur eins og Amnesty International virðist ekki vita það heldur og styður morðsveitir Hamas dyggilega að vanda. 

Vís orð Íslendinga (1)

Glöggt er gests augað, en stundum getur einstaka Íslendingur séð hlutina í réttu ljósi.

Dr. Halldór Björn Runólfsson, fyrrverandi safnstjóri Listasafn Íslands og kennari minn í litasögu í MH á 8. áratug 20. aldar. Hin vísu orð hans féllu í viðtali 25. febrúar árið 2017 við visir.is. Margt annað gott kemur frá Halldóri í sömu grein.

Halldór Björn talar í viðtalinu um Trumpinn í Íslendingum. Ég hef séð marga hugsanlega ættingja Trumps á Íslandi, en hef ekki komið orðum eins vel að lýsingunni á þessu furðufólki og Halldór Björn Runólfsson gerði þegar árið 2017.

Við eigum engan hauk í horni í stjórnsýslunni. Við Íslendingar erum soldið fyrir að göslast bara áfram í þessum efnum og mér finnst stundum eins og það sé örlítill Trump í okkur þar sem við metum ekki menntun og færni að verðleikum. „I love the un­educated!“ sagði Trump og við eigum þetta soldið til,“ segir Halldór Björn og hlær við tilhugsunina.

Meistari Halldór heldur áfram og safnar ekki vinum með því að segja sannleikann:

„Það örlar enn á fordómum gagnvart menntun í listum og listfræðum. Sumir virðast enn halda að þetta snúist um fínar frúr og sjá fyrir sér Gissur gullrass og frú Rassmínu að reyna að draga hann á Wagner-sýningar en hann vill bara fara að spila við strákana í bakherberginu. Þessi ranghugmynd er föst í okkur sem er synd og þess vegna er ég alltaf að segja mönnum að listamenn, ekki síst myndlistarmenn, séu alls ekki fólk sem fellur í þessa kríteríu fordómanna. Þeir eru miklu nær handverkinu – fólki sem er inni á verkstæðum og vill sjá hlutina verða til. Þegar ég horfi á þessa flóru af listamönnum sé ég fólk sem vill nota hendurnar og skapa. Þetta vilja menn ekki skilja því ef það er ekki fiskur eða hrávara þá eru öll ljós slökkt óháð því hversu mikil verðmæti myndlistin skapar. ...“

"Hvað ætli hann afi þinn segi, þegar hann sér myndina af þér"

Gaman verður að sjá þessa myndabók og skoða, og jafnvel lesa. Þessi maður, Ólafur K. Magnússon, var á staðnum og tók fyrir löngu mynd af mér - þar sem ég "safnaði grjóti" með latínustílana mína í plastpoka í vinstri hendi, nýmættur í Sundahöfn ásamt nokkrum skólafélögum úr MH, til að rannsaka jarðfræðina. Löngu síðar ritaði ég um þessa myndatöku sem ég lenti í hjá Ól. K. Magg. Les hér.

Já, það er ykkar einlægur, sem þarna er með trefil um andlitið til að bólgrafin vit mín ofkældust ekki, í þýskum íþróttaskóm og anorak úr Vinnufatabúðinni. Það var vinstri síll á manni.

Þegar Ólafur var búinn að skjóta mig með myndavél sinni sagði hann glaðhlakkalega við mig, eins og hann héldi að hann þekkti mig: "Hvað ætli hann afi þinn segi þegar hann sér myndina af þér". Mig minnir, þó það sé kannski ekki alveg rétt eftir haft, að ég hafi svarað hinum hávaxna ljósmyndara einhvern vegin í þessum dúr: "Hann verður stoltur af mér kallinn".

Vegna þessarar listagóðu myndar Óla K. af mér í rannsóknarferð í Sundahöfn, fékk ég um tíma viðurnefnið borgarskæruliðinn.

Löngu síðar frétti ég að Óli K. Magg. hafi haldið að ég væri einhver úldinn ættarlaukur af húsi eiðsvarinna íhaldsmanna - eins af innstu koppum í búri Valhallar. En blessaður kallinn fór mannavillt.

Menn eiga það reyndar til að rangfeðra mig. Einhvern tíman mjög snemma á þessari öld kom sendiherrafrú með ættarnafnið Rafnar í skranverslun, sem selur bling og bijouteri í Kaupmannahöfn. Þar ræður ríkjum lítil og fínlega kona sem gengur undir ættarnafninu Hartogsohn. Frú Hartogsohn er gift dönskum sagnfræðingi, Bent Bludnikow, sem síðar gerðist lélegur blaðamaður. Ég álpaðist til að vinna með honum áður en hann gerðist ötulasti talsmaður Trumps í Danmörku.

Hann segir mér einhverju sinni frá því að kona hans hafi talað við sendiherrafrúna frá Íslandi. Frú Hartogsohn sagði sendiherrafrúnni, að hún þekkti mann frá Íslandi. Frú Rafnar sagðist þá þekkja mig vel, sór fyrir það og sárt við lagði, að hún þekkti íslenskan föður Vilhjálms Arnar Vilhjálmssonar; hann átti að vera heildsali. Ég hváði, en sá þá að þessi samstarfsmaður minn um skeið, Trumpistinn, steig ekki í vitið - og gerir það reyndar ekki enn.

Þessa arfvitlausu raðgreiningu sendiherrafrúarinnar heitinnar, í skranversluninni Palægade í kóngsins Kaupmannahöfn forðum, hefur verið mjög erfitt að má af sér. Taldi hún mig vera tengdan hraðskreiðum lögmanni einum á Íslandi, sem ekur um á skrítnum mótorhjólum, sem oft dvelur á Ítalíu og er sonur Vilhjálms Hans Vilhjálmssonar heildsala (d. 1999). Kannski er ekki að furða, að frú Rafnar ruglaðist í ríminu, enda var faðir minn, sem tók sér nafnið Vilhjálmur Vilhjálmsson, líka heildsali en ekki í heildversluninni "Hólmi", heldur í "Amsterdam".

Sínu verra var er útúrdrukknar konur hringdu með jöfnu millibili heim um miðjar nætur og vildu ná tali af Vilhjálmi Vilhjálmssyni söngvara, sem þær vildu tjá ást sína eða eitthvað annað safaríkara. Stundum brá ég mér í gervi söngvarans og söng fyrir þær einn af slögurum þessa ástsæla söngvara og nafna föður mín, áður en ég tók símann úr sambandi. Brjálaðar konur eru leiðinlegar.

Til gamans er hér mynd af föður mínum sumarið 1946, þegar hann var snúinn aftur frá feluför sinni til Fríslands, þangað sem hann var sendur 1942. Á Fríslandi bjó hann hjá fjórum mismunandi fjölskyldum - vegna uppruna síns, sem ekki var nógur Rassenrein fyrir Hollendinga þess tíma. Myndin er tekin við Friðarhöllina í den Haag, en faðir minn bjó enn í foreldrahúsum skammt þar frá.

Þessi maður var á staðnum

Nú fer allt í hund og rófu

Í Covid-faraldrinum, nánar tiltekið árið 2022, rakst ég á kassa á skrankaupstefnunni e-Bay. Það var afar rammgerður kassi sem hinn merki maður Mark Watson hafði átt.

Watson, sem var guðfaðir íslenska fjárhundsins - eins og við þekkjum hann í dag, sýndi árið 1939 skyggnumyndirnar og hélt fyrirlestra í íslenska skálanum á New York World Fair í New York sumarið 1939. Tryggir lesendur Fornleifs geta lesið um það afrek hans og ástríður (hér) og skoðað myndasýningu hans (hér) í nýuppsetningu Fornleifs með tilheyrandi hetjutónum.

Skjöldurinn á skála Íslands á sýningunni í New York var eins og framhlið medalíunnar sem búinn var til fyrir Ísland.

Sumir kannast kannski við medalíu þá sem gerð var í tilefni að þátttöku Íslands á sýningunni árið 1939, og enn aðrir kynnu að þekkja bók Watsons The Iceland Dog 874-1956: A Research on the Icelandic Sheepdog by Mark Watson, Wensum Kennels, Nicasio, California, 1956, en í henni greindi hann frá starfi sínu við að gera íslenska hundinn að fullgildum kynstofni á meðal geltandi bræðra um allan heim. 

Ég læt hér fylgja myndir af medalíunni, en bókina góðu getur hundafólkið hugsanlega fengið að láni á góðum, íslenskum bókasöfnum - ef þau hafa ekki verið spöruð til Heljar, svo að í staðinn sé hægt að senda græna sokka til Úkraínu.

Bókin sýnir þeim sem þetta skrifar, að Watson var fyrst og fremst glaður amatör, eins og það er stundum kallað. En stundum eigum við þeim meira að þakka en spangólandi skýjaglópum í fílabeinsturnum fjórða flokks háskóla eins og t.d. eru reknir  á Íslandi. 

Skoðið aftur ljósmyndasýningu Watsons i New York árið 1939 og geltið og urrið endilega í mig, ef þið hafið einhverju við að bæta, sem mætti upplýsast og bæta við vitneskjuna um hinn góða Watson.

Prentmótagerð Hermanns Bertholds í Berlín og víðar

Gamall skólafélagi úr MH, sem ég ferðaðist með til Orkneyja fyrr í ár, ásamt öðru góðu fólki á sama reki og við, færði mér merkileg bók að gjöf í ársbyrjun. Hann hafði fundið bókina á fornbókasölu í Reykjavík. Hann taldi bókina vera gersemi fyrir mig, og það er hún svo sannarlega, enda er þetta fágæt og frekar verðmæt bók.

Bókin er eins konar katalóg yfir prentmót og stafi, upphafsstafi og alls kona bókarskreyti sem fyrirtæki Hermanns Bertholds í Berlín og víðar gáfu út. Stofnandi fyrirtækisins Berthold, var ekki gyðingur. Hann bjó til stafagerðir fyrir ýmis tungumál, sem fræðimenn þurftu öðru hvoru að nota. Árið 1924 gaf fyrirtæki Bertholds út stafabók fyrir hebreskar, arameískar og jiddískar bækur. Útgáfan var gerð með aðstoð Josephs Tscherkassky frá Kiev, sem hafði lengið rekið prentsmiðju fyrir hebreska prentun, Tanach-útgáfur (Gamla Testamentið), bænabækur alls kyns, sem og allra handa prentun á jiddísku, og allt niður í boðskort og jafnvel bíómiða. Bókin var endurprentuð árið 1940, en bróðurpartur þess upplags lenti á bókabrennum nasista og er sú útgáfa enn sjaldgæfari en katalógurinn frá 1924.

Bókina sem MH-ingurinn gamli fann, bar stimpil frá stofnun í Kaupmannahöfn, sem ekki er lengur til. Það var Den Grafiske Højskole. Ekki var bókin úr bókasafni skólans, heldur hefur hún öllu heldur verið seld þar áhugasömum prenturum framtíðarinnar, sem hugsanlega höfðu áhuga á að prenta á hebresku eða jiddísku. Lítið hefur þó verið um slíkt í Danmörku.  Hugsanlegt er þó einnig, að bókin góða hafi verið í einhverju handbókasafni skólans.

En það er þó staðreynd, að í Danmörku elska menn ekki bækur eins mikið og sumir Íslendingar gjöra.

Bókasafni Den Grafiske Højskole var að sögn komið fyrir á Konunglega Bókasafninu (KB), en það hefur ekki fengið eintak af téðri bók. Hið Konunglega Bókasafn Dana á aðeins eitt eintak, sem komið er úr einkabókasafni David Simonsens yfirrabbína (1853-1932).

Simonsen var svo mikill bókafíkill, að annað eins hefur vart þekkst - hvorki fyrr né síðar. Konan hans, Cora, var lítil mjóna, annars hefði hún ekki komist um íbúð þeirra hjóna fyrir skruddum. Bækur söfnuðust upp á gólfinu, og "allt í einu var komið bókaborð - og bókastóll". Þetta var fyrir þann tíma að menn fengu rykofnæmi. Sem betur fór komst Konunglega Bókasafnið í safn Simonsens að honum látnum. Það er einstakt, en nú hefur því verið hraukað inn í eitthvað pakkhús í iðnaðarhverfi utan Kaupmannahafnar.

Þeir sem hafa áhuga á meiri fróðleik um prentmótaframleiðsluna hjá Hermann Berthold, geta lesið sér til óbóta um prentmótabækur forlags Hermanns Bertholds hér.

Hér má finna afar lúið eintak af bókinni fyrir 400 "bucks"" bandarísk - ef einhver hefur áhuga.

The Pathetic "Port Memorial" in Porto

When I in a couple of articles in Danish Journal Rambam introduced the German Stolpersteine Project to Denmark, and even obtained permission, on behalf of the Danish Jewish Historical Society, for them to placed in the streets of Copenhagen, I didn´t visualize the range of misuse it would, and could be subjected to. Good ideas can go bad.

Nowadays, Stolpersteine are unfortunately in few cases placed in memory of people who caused the death of their fellow Human beings.

However, the most disgusting "version" of the memorial concept by artist Gunter Demnig, which I have seen, I came across outside a branch of the Museums of Porto (Museu do Porto/ Extensao do Duoro - Formerly known as the Port Wine Museum. Right in front of Rua da Reboleira 33-37, objects identical to the Stumbling Stones of Demnig are misused as some kind of an advertisement for Port wine-houses.

Photo: Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson

Running into the copy-cat installations outside one of the annexes of the Museu do Porto was the only bad experience on our last week Portugal visit. Yes, genuine Jew hatred is still a problem in Portugal, where Hamas-support is manifested in the former Jewish areas of Porto. Obviously it didn´t stop with the Inquisition. The copy-cat stumbling-stones in Rua da Reboleira are a disgrace to the present directors of the City Museums of Porto.

The "Port" Stolpersteine (Stumbling Stones) of the Museum Authorities of Porto in Rua da Reboleira is a cheap tourist trick reeking from the stench of anti-Semitism. The old hate-plague is still a problem when some citizens of Porto rally in support of Hamas - a rally going through the former Jewish areas of Porto. For Instance, a demonstration for affordable housing in Porto turned into a hate-fest for local Antisemites. Among the many demonstrators, who rallied for better student-housing in Porto, were those carrying antisemitic signs calling for "cleansing the world of Jews," "not to rent a house from Zionist murderers," "We want a home to live in and Palestine is liberated," and "Not Haifa and not Boavista, no to a Zionist capital!".

Also a June 2024 visit of EU Commissioner Ursula von der Leyen to Porto turned into a anti-Jewish / Hate Israel manifest.

However, if you happen to be a tourist in the beautiful city of Porto - and want to have a great walk through the Jewish history of Porto and all the possible remains of the areas, where Jews ones recided, I can warmly recommend Ricardo, a student of History at the University of Porto as your guide. His three hour walking tour, which you can join on the Internet, was one of the best of its kind I have ever been on. Ricardo, who is working on hist Master in the Jewish History of his city at a Porto University, will hopefully one day head a REAL museum for the long and very important history of the Jews of Porto.

Just adjacent to one of the three former Jewish districts in Porto, right below the Cathedral and the Bishop´s Palace of Porto, one finds an ornamented well, headed by an effeigy depicting a mother-Pelican that has cut her breast with her beak to feed her starving chicks with drops of blood. This symbol was originally used in Christian art, but also as a symbol for Jews, who "converted" to Christianity for a while to save their lives. This is the very symbol of the Portuguese Jewish Synagogue in Amsterdam, the Esnoga, also known as the Snoge by the inhabitants of Mokkum (the Yiddish name for Amsterdam). Photo: V.Ö.Vilhjálmsson.

The genuine Stolperstein below can be found in Copenhagen, and has a very special story (only in Danish), which illustrates the difficulties relating to the use of this object of memory. Photo: V.Ö.Vilhjálmsson.

200 skífur á Stöðinni eða bara mjólkursteinar

Dr. Bjarni F. Einarsson er búinn á vertíð sinni á Stöð í Stöðvarfirði í sumar. Ekki vantaði heldur stuðfréttir þetta árið (2024). Fyrr á árum hafa margar fréttir komist í annála og verið teknar fyrir í harðri gagnrýni Fornleifs, sem hefur reynt að sjá það skemmtilega í allri vitleysunni sem stundum vellur þarna upp úr moldinni fyrir austan.

Bjarni F. Einarsson greindi í ár sérstaklega frá skoðunum sínum á hringlaga steinflögum sem þar finnast í tugatali. Þær eru flestar manngerðar og úr steini sem er að finna í Stöðvarfirði og á Austfjörðum - en ekki frá framandi löndum eins og perlan fræga, sem Bjarni langsótti þaðan fyrir nokkrum árum. Bjarni greindi frá því í sumar, að einhver gárungur hefði stungið upp á því að þetta væru spilapeningar (enska: jettons) og að Stöð væri fundið elsta, íslenska spilavítið. Enn taka menn íslenska fornleifafræði greinilega ekki mjög alvarlega. Af hverju skyldi svo vera? 

Nú síðast greindi Bjarni sjálfur frá því að hann hallaðist að því að skífurnar hringlaga sem þar finnast í miklum mæli, hafi verið einhvers konar tappar á dýrabelgi, sem menn fluttu fulla af lýsi til Noregs, vel að merkja lýsi sem unnið var spölkorn frá sjávarsíðunni. Þarna áður fyrr gerðu menn allt til að tefja fyrir sjalfum sér,

Fyrir utan að ég trúi því hvorki, að lýsi hafi verið flutt til Noregs alla leið frá Íslandi, né að búaseta í Stöðvarfirði hafi hafist miklu fyrr en það hefðbundna landnám sem við getum staðfest með mismunandi aðferðum og heimildum til síðari hluta 9. aldar, þá tel ég tappakenningu Bjarna fámóta fjárstæðukennda. 

Lesa fornleifafræðingar sér ekki til í bókum um fornleifafræði Vestnorrænna landa? Lengi hafa fundist flatar steinskífur við fornleifarannsóknir á Skotlandi, í Orkneyjum, og á Hjaltlandi. Flestar þeirra eru tengdar Péttum, en sumar hafa þó fyrir vissu fundist í mannvistarlögum norrænna manna sem settust þar að, og það mestmegnis friðsamlega. Margar þeirra eru með skreyti en aðrar ekki. Þar, líkt og í Stöðvarfirði, er ósköp lítið vitað hvað menn gerðu með þessa steina, annað en að merkja sér eitthvað - hugsanlega til að merkja vöru líkt og þeir notuðu svokallaða pulsupinna og vörupinna á miðöldum.

Kannski hafa komið Péttar  (Enska: Picts) til Íslands með landnámsmönnum og verið að búa til svona skífur í frístundum sínum, sem þeir hafa svo fullklárað kaldar vetrarnætur í búum norskra höfðingja og sjóræningja í Orkneyjum sem sóttu eitthvað gott, annað en lýsi, til stórrar eyju í norðri. Norðmenn settust að á Orkneyjum í lok 8. aldar. 

Ef Norðmenn hafa vitað um Ísland, fyrr en almennt er álitið, þá er hugsanlegt að þeir sem tóku Hjaltland og Orkneyjar hafi hugsanlega farið með vinnuafl til Íslands á 9. öld, ef til vill mörgum áratugum fyrir hið háheilaga 874 árstal 12. aldar manna sem reyndar vissu sínu viti. 

Ætli kona þessi sem nýlega var að grafa upp Péttaminjar í East Lamont, Perthshire á Skotlandi hafi hugmynd um að steinninn sem hún heldur á hafi ef til vill verið notaður til að flóa mjólk. Steinarnir hér fyrir neðan fundust í Jarlshof á Hjaltlandseyjum , ásamt mörgum fleirum, og teljast steinarnir tilheyra menningu Pétta. það er ég nú ekki viss um. Myndin efst er frá sama stað. 

 

Fornleif langar hins vegar að sjá eitthvað meira bitastætt frá Bjarna í Stöð en steinskífur til að geta ályktað eitthvað grjóthart um slíkt. Kannski eins og eina röð af 30 kolefnisgreiningum sem ekki eru mótsagnakenndar, líkt og sendisveinn Fornleifs lét sjálfur gera á fornleifum frá Stöng í Þjórsárdal. Þær lokuðu á ruglurök íslenskra jarðfræðinga um að búsetu hefði lokið að fullu á Stöng og í Þjórsárdal eftir gosið í Heklu árið 1104.

Nauðsynlegt væri einnig fyrir Bjarna Einarsson og starfsmenn hans að finna gripi sem með vissu eru aldursgreindir fyrr en 874. Slíkt hefur hann ekki í höndunum enn sem komið er.

Bjarni er vissulega duglegur fornleifafræðingur og líklega skilar margra ára erfiði hans einhvern tíman árangri. Við gefum ekki upp vonina, og látum ekki ruglaðar indverskar perlur, sem Bjarni taldi sig hafa fundi, eða aðra arfavitlausa auglýsingamennsku standa í vegi fyrir því. 

En fáum nú þessar 30 kolefnisaldursgreiningar sem upp á vantar fyrir trúverðugar yfirlýsingar um landnám fyrir landnámið.

Jólasveinninn kom einnig fyrstur allra til Austfjarða, fyrir Landnámið á Stöðinni. Fyrstu áramótin voru hugsanlega haldin fyrir austan enda kemur tíminn fyrst austur eins og kunnugt er...

Mjólkursteinar 

Annars heldur sendisveinn Fornleifs sig vita, hvernig hringlulaga steinar sem þessir voru notaðir. Sendisveinninn telur þetta vera mjólkursteina. Setti maður þá vel heita af eldi, einn eða fleiri, í botninn á grýtum, þá sauð mjólkin ekki upp úr eða brann við. Segir frá þessu í  Ljósvetninga Sögu:

Þá kom Guðmundur (Eyjólfsson á Möðruvöllum) heim og var það siður hans að koma til hvers húss er var á bænum og er hann gekk til öndvegis þá lagðist hann upp og talaði við Þórhall. Sagði hann Guðmundi draum sinn og eftir það réttist Guðmundur upp og var þá fram kominn matur. Mjólk var heit og voru í steinar.

Þá mælti Guðmundur: "Eigi er heitt."

Þórlaug mælti: "Kynlega er þá" og heitti steinana aftur.

Síðan drakk Guðmundur og mælti: "Eigi er heitt."

Þórlaug mælti: "Eigi veit eg nú Guðmundur hvar til kemur heitfengi þitt."

Og enn drakk hann og mælti: "Ekki er heitt."

Þá hneig hann á bak aftur og var þegar andaður. 

Lesið enn fremur í bók meistara Þórðar Tómassonar Mjólk í mat (2016), bls. 87. 

Skotavinafélagið á Íslandi biður Bjarna Einarsson vænstan um að fá sér smá veskjutár (Wiskey) með flóamjólk og hunangi og íhuga málin betur. 

 

 

Fjallkonunni sem var fargað

   

Sendisveinn Fornleifs hefur dvalið á Íslandi í nokkra daga. Eins og gengur, þarf maðurinn að bregða sér í sund. 

Í afgreiðslu Laugardagslaugarinnar var boðin billeg Fjallkona eins og pylsa með öllu, en hún var heldur nakin og rýr, enda graðís.

Ég er hér að ræða um bókina sem var brennd vegna þess Katrín Jakobsdóttir vildi á Bessastaði og Bjarni Ben hélt upp á það með bálför á fyrstu útgáfu. Bókin er ekkert betri þó Bjarni Ben hafi skrifað innganginn, eftir að fyrsta upplaginu hafði verið fargað á báli hégómans.

Það var fyrst og fremst illa skrifuð grein Godds (Guðmundar Odds Magnússonar) sem fer fyrir brjóstin á mér.

Goddur, sem er heimsfrægur á Íslandi fyrir gáfur, fer rangt með, er hann segir sögu Fjallkonunnar. Líklegast veit hann bara ekki nóg um það sem hann er að skrifa um. Á blaðsíðu 33 birtir hann mynd af fjallkonu Sigurðar Málara (sem sumir kölluðu Sigga sjení). Myndin var af teikningu í  skissubók Sigurðar.         

Nú er bara sá galli á gjöf Njarðar, að Sigurður leitaði í hús til annarra. Fjallkonan hans er nefnilega frönsk. Sigurður varð fyrir áhrifum frá ballettsýningu í París, sem sagt var frá í myndablöðum víða í Evrópu. Fornleifur hefur einnig greint frá því hér efir að allir voru búnir að gleyma. Lítill krókfaldur Fjallkonu Sigurðar sver sig í ætt við "skautbúninga" kvennanna í ballettsyningunni í París. Greinilegt er, að Goddur les ekki Fornleif. Hann Goddur veit allt betur en aðrir. 

Fjallkonan er ekki aðeins útlend og allrahanda á okkar tímum. Vonandi verður annarri útgáfu Fjallkonunnar ekki fargað, þótt grein Godds sé verri en bæði formáli Katrínar Jak. ellegar gormæli Bjarna bakara, sem olli dýrri bókabrennu. 

Líklega verður maður einnig að spyrja sig, hvort Fjallkona eigi yfirleitt erindi til nútímafólks árið 2024? Fjallkonan er líkast til ekki nógu mikil öfgakona. Alþjóð má ekki einu sinni nálgast leikarafjallkonuna á Austurvelli, þar sem hún treður jafnan upp með leikurum og trúbadorum úr Alþingishúsinu. Nú er það orðin eins konar einkasýning og er það vegna öfga í þessu annars svo friðsama landi.