Fćrsluflokkur: Flóttamannasaga
Meistaraskip Marzynskis
22.9.2025 | 05:16
Fyrir tveimur árum síđan andađist í Póllandi merkur kvikmyndagerđarmađur, Marian Marzynski (1937-2023).
Áriđ 1970 kom hann sem flóttamađur til Danmerkur ásamt hundruđum annarra gyđinga sem Gomulka-stjórnin flćmdi úr landi. Ţá fóru pólskir kommar ađ stunda ógeđslegt gyđingahatur og -ofsóknir, fengiđ ađ láni frá Palestínumönnum og nasistum, til ađ beina sjónum Pólverja frá gríđarlegum vandamálum heima fyrir, sem voru ólýsanlega mörg - enda kommúnisminn oftast nćr léleg lausn flestra mannlegra vandamála.
En eins og sumir íslenskir stjórnmálamenn vita, ţá er gott ađ beina sjónum sínum ađ gyđingum og ađ hata ţá, til ađ leiđa athygli frá nćrtćkari vandamálum heima fyrir. Slík illmennska er í dag stunduđ á fullu af mörgum íslenskum stjórnmálamanninum og reyndar víđar um heim.
Hér fyrir ofan getiđ ţiđ horft á heimildamynd Marzynski um flóttamannaskipiđ, St. Lawrence (II), sem upphaflega var kanadískur fljótabátur og hótelskip sem bar nafniđ SS Tadoussac. Skipiđ fékk nafnbreytinguu í St. Lawrence, ţegar eldra fljótabát međ ţví nafni hjá sama skipafélagi var lagt. St. Lawrence hinn síđari var dreginn frá Montreal yfir Atlantsála áriđ 1965 og átti ađ fara međ hann í brotajárn í Belgíu, en var hann ţá skyndilega seldur ađ mestu óbreyttur til Husum Skibsvćrft í Danmörku áriđ 1966.
Ţegar gyđingar tóku ađ flýja frá Póllandi međ ásökunum á hendur sér um ađ ţeir vćru kapítalistasvín og njósnarar, var pramminn keyptur til Kaupmannahafnar til ađ hýsa gyđingana sem voru flćmdir burtu frá Kommúnista-Póllandi, aumu, kaţólsku landi sem í dag er ađ snúast í fasista-Pólland međ blessun ESB og jafnvel páfans í Róm.
Vinur minn góđur, Jerzy Bergman, var á međal flóttafólksins, og varđ fyrstur til ađ ţora ađ rćđa viđ Marian bak viđ linsuna. Ég skrifađi, reyndar miklu síđar, um ljósmyndarann Jerzy Bergman, í tímaritiđ Rambam, menningartímarit gyđinga í Danmörku, sem ég ritstýrđi í rúm tvö ár, (sjá grein mína hér eđa hér).
Einnig er í ţessum frábćra heimildaţćtti Marian Marzynskis rćtt viđ Janínu Katz, sem ţorđi ađ segja skođanir sína. Var hún ađ ţví virđist minna taugastrekkt en Jerzy Bergman, en ég er ekki viss. Ég kynntist Janinu nokkuđ vel fáeinum árum áđur en hún dó. Janína var ein af ţessum mörgu fluggáfuđu konum sem ekki fékk ađ njóta sín nćgilega, bara vegna ţess ađ hún var kona, og sérstaklega ekki í smámunasálar-Danmörku, ţar sem međalmennska, karlremba og ţjóđremba voru stćrstar allra dyggđa og eru jafnvel enn - en rosalegri kvenrembu hefur veriđ bćtt viđ - ekki ósvipađ ţví sem gerst hefur á Íslandi.
Frá Grikklandi til Dubai ...
Fyrir Íslendinga, sem hafa venjulega meiri áhuga á skipum og arabadrengjum í á úlföldum í eyđimerkursandi en hröktum gyđingum, má hér í lokin nefna ađ hiđ góđa skip St. Lawrence var, eftir ađ lífi ţess sem flóttamannabúđum fyrir um 500 pólska gyđinga lauk, búgsađ til Túnsbergs í Noregi. Ţađan var skipiđ selt til Grikklands, ţar sem ţví var breytt í fljótandi lúxushótel sem dregiđ var gegnum Súesskurđ í águst 1975, og landfest í Dubai. Skipiđ var í nokkur ár hótel, hóruhús, veitingastađur og verslunarmiđstöđ. Áriđ 1981 var skipiđ dregiđ á land og lauk starfsćvinni í sólbađi í heitum eyđimerkursandinum, ţađan sem leifar ţess voru síđar hirtar og siglt međ ţćr í togi til Indlands til brćđslustöđva hinna eilífu fleyja viđ ósa Ganges.
Dönsku löggunni var fyrirskipađ af dönskum stjórnmálamönnum, ađ hafa gott eftirlit međ gyđingunum sem hraktir voru frá Póllandi til Danmerkur og til annarra landa međ ásökunum um glćpi. Margir danskir kommúnistar og sósíalistar svínuđu flóttamennina til.
Flóttamannasaga | Breytt s.d. kl. 05:26 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (0)
Sögunni gefur enginn griđ
9.7.2016 | 16:42
Ţađ er ekkert nýtt ađ Íslendingar sendi flóttamenn til Noregs, ţó ţađ sé í dag gert međ skýrri tilvísun til gildandi laga, íslenskra sem alţjóđlegra. Íslendingar sendu fyrst flóttamann, sem yfirvöld vildu ekki á Íslandi, til Noregs áriđ 1938, en ţá var ţađ lögleysa (sjá hér).
Myndin efst er fangamynd af manninum sem vísađ var úr landiđ áriđ 1938, fyrst til Noregs og síđar til Danmerkur. Myndin var hins vegar tekin síđla árs 1940 ţegar Danir freistuđu ţess ađ afhenda höfuđ flóttamannsins og fjölda annarra í hans sporum á silfurfati til Ţjóđverja, ţó svo ađ Ţjóđverjar hefđu alls ekki beđiđ um ađ fá ţennan mann eđa flesta ţá ađra sem Danir ákváđu upp á eigiđ frumkvćđi ađ selja í hendur nasista. Danir gerđust strax auđmjúkir ţjónar erlends afls í landi sínu. Sumir danskir sagnfrćđingar halda ţví fram í dag, ađ samvinna danskra yfirvalda viđ Ţýskaland Hitlers eftir 9. apríl 1940 hafi veriđ Dönum og gyđingum til góđs. Ţađ er ljóst dćmi um sambland pólitískrar brenglunar og erfiđleika Dana almennt viđ ađ horfast í augu viđ ljótari hluta sögu sinnar.
Mađurinn á myndinni, sem var ţýskur gyđingur, var ţó sem betur fór ekki sendur til Ţýskalands, ţví Ţjóđverjar vildu ekki sjá hann. Hann bjargađi sér áriđ 1943 til Svíţjóđar, en bjó síđar eftir stríđ í Horsens í Danmörku (sjá meira hér). Hins vegar tókst Dönum eftir mikinn hamagang ađ senda 21 gyđing í dauđann (sjá hér).
En hinir fínu, dönsku sagnfrćđingar sem flestir hafa menningarlegar rćtur í flokknum Radikale Venstre, og sem telja samvinnuna viđ nasismann heillaráđ, minnast vissulega ekki einu orđi á hin dönsku ríkismorđ á gyđingum í verkum sínum.
Fagur er sá vilji margra Íslendinga ađ setja til hliđar ţá alţjóđlegu samţykktir nútímans sem ţeir hafa undirritađ varđandi flóttafólk. En kirkjugriđaviđburđur prestanna, og ađ ţví er sagt frú biskups, í Laugarneskirkju var ţó ekki neinum til gagns og síst ađ öllu ţeim sem vísađ var úr landi. Persónulega vill sá sem ţetta skrifar ađ ađ Íslendingar hjálpi fólki í vanda - ađ ţví marki sem ţađ er hćgt fyrir litla ţjóđ. En margt ber ađ hafa í huga.
Íslenska kirkjan gat ţví miđur heldur ekki hjálpađ áriđ 1938 ţegar gyđingnum Alfred Kempner var vísađ úr landi (sjá hér). Ţá voru engin griđ gefin. Áriđ 1938 voru heldur ekki til ţau lög sem urđu til vegna morđanna á 6 milljónum ćttingja Kempners, sem "stórmerkileg" ţjóđ í Evrópu ákvađ ađ útrýma og ţađ međ dyggri hjálp milljóna íbúa á međal flestra ţjóđa í Evrópu. Reyndar leitađi Kempner ekki til íslensku kirkjunnar, og mér vitandi var enginn kirkjunnar mađur, íslenskur, svo raunsćr og mikill í sér ađ láta sig mál hans varđa. Sigurbjörn Einarsson sagđi ţó meiningu sína á nasistum međan ađrir ţögđu. Ţađ ţurfti japanskan prest, frá landi ţar sem flóttafólk fćr heldur ekki nein griđ, til ađ eygja ţann möguleika ađ leita náđa viđ fórnar- og fyrirgefningaraltari kirknanna.
Ekki voru teknar myndir af handtöku Alfreds Kempners áriđ 1938. Menn verđa ađ láta sér nćgja hugsýn höfundar. En kvikmyndin sem tekin var í og utan viđ Laugarneskirkju mun hins vegar ávallt minna okkur á ađ miskunnarleysi var enn viđ völd á Íslandi áriđ 2016. Framgangur kirkjunnar í málinu var ţó skrýtinn. Í stađ ţess ađ beita sér fyrir mótmćlum kirkjunnar almennt, leggst biskup í kirkjugriđaađgerđ sem endađi mjög sorglega.
Tvímenningarnir, flóttamennirnir frá Írak, sem starfsmenn kirkjunnar ćtluđu ađ veita griđ, koma frá landi ţar sem yfirlýstur vilji allra ţeirra sem berast á banaspjót er ađ ađ útrýma gyđingum og ríki ţeirra Ísrael, sem stofnađ var af ţeim sem lifđu af síđust morđölduna í Evrópu. Gyđingahatur er ţví miđur ţađ lím sem sameinar mismunandi fylkingar múslíma. Flestir múslíma er sammála um ađ kenna gyđingum og t.d. Bandaríkjamönnum og Bretum um allar sínar ófarir. Margt fólk á Vesturlöndum er einnig sammála ţessu og kallar ólmt á eyđingu Ísraelsríkis, og til er fólk sem í ţví óeđli styđur öfgasamtök og hryđjuverk til dáđa - jafnvel fólk í lćknastétt. Er nema von ađ blessuđ nútímakirkjan hrópi ţađ sama og verji menn sem ugglaust vilja útrýmingu eina lýđrćđisríkisins í Miđausturlöndum, Ísraels, ţótt vandi flóttamannanna frá Írak og t.d. á Sýrlandi sé fyrst og fremst heimatilbúinn og til kominn vegna haturs innan trúarbragđa ţeirra og öfgahugsjóna.
Kristin kirkjan, og ţar á ég viđ allar deildir hennar, hefur eins og viđ vitum ofsótt gyđinga síđan Kristnin varđ til. Ţiđ sem á táknrćnan hátt hafiđ étiđ gyđinginn Jesús og drukkiđ blóđ hans hafiđ vonandi hugsađ út í ţađ hvađ sú táknrćna athöfn ykkar ţýđir. En gleđjist, allt er í himnalagi. Ykkur er öllum fyrirgefiđ af trúnni. Táknrćnt gyđingaát gefur nefnilega ţegar upp er stađiđ fyrirgefningu syndanna. Fyrirgefning syndanna var sett inn í Kristindóm og Íslam til ađ réttlćta ákvćđin um ađ fjarlćga ţá sem fylgdu trú ţeirri (Gyđingdómi) sem var afrituđ og skrumskćld á svo klunnalegan hátt. Kristnir menn hömuđust ţví í meira en 1800 ár gegn gyđingum og múslímar eru enn ađ, ţví eygja 70 jómfrúr í paradís ađ launum.
Flóttamennirnir tveir frá Írak í Laugarneskirkju eru vissulega ekki jafnsaklausir og Alfred Kempner var forđum. Alfred Kempner kom á ófölsuđum skilríkjum til landsins og laug ekki til um aldur sinn.
En ykkur, sem vilduđ ţessa menn úr landi og taliđ eins og ţeir sem vildu fyrir enga mundi gyđinga á Íslandi á 4. áratug síđustu aldar, verđur svo sannarlega fyrirgefiđ. Ef ţiđ trúiđ mér ekki og eruđ ekki búin ađ henda út biblíunni, gluggiđ ţá í guđspjöllin ţeirra Mattheusar 26, 26-29, Markúsar 14, 22-25, Lúkasar 22, 17-20 og ekki síst fyrra bréf hins samkynhneigđa Páls postula til Korintumanna 11, 23-26. Eins er nćr alveg viss um ađ norska kirkjan, sem ekki kom 765 norskum gyđingum til hjálpar í síđara stríđi, muni veita tvímenningunum griđ í kirkju sínum fyrst ţeir fengu ekki ađ vera á Íslandi á kostnađ Biskupsstofu. Frú biskup gćti líklega bara haft samband viđ biskupakollega sína í Noregi og sagt ţeim ađ veita ţeim griđ. Fyrst olíuveldin í Arabíu hjálpa ađeins hryđjuverkamönnum, er frćđilegur möguleiki á ţví ađ eina olíuveldiđ á Norđurlöndum hjálpi flóttamönnum.
En ekkert er sem sagt ađ óttast á hinsta degi. Ykkur verđur nefnilega öllum fyrirgefnar syndir ykkar, gyđingamorđin, tvískinnungurinn og kalinn í garđ flóttamanna. Múslímar sem brennt hafa kirkjur eru líka í allgóđum málum. Ef ţiđ hámiđ í sífellu í ykkur hold og blóđ Jesús meistara yđar er ykkur borgiđ. Ţađ er hreinsandi matur og hentugur viđ öll tćkifćri.
Verđi ykkur ađ góđu og megi tvískinnungurinn, oblátungshátturinn og hinn heilagi vínandi standa í ykkur alla leiđ frá koki niđur í rassgat. Sögulaus ţjóđ á vart annađ skiliđ.
Flóttamannasaga | Breytt 10.7.2016 kl. 08:05 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (0)