Bloggfćrslur mánađarins, júlí 2015

Ađ varđveita eđa ekki ađ varđveita

laekjo_1265911.jpg

Eitthvađ virđast bođskiptin milli verktakafyrirtćkisins međ mikil- mennskubrjálađa nafniđ "Fornleifastofnun Íslands" og hins duglitla ríkisbákns Minjastofnunar vera slök. Ţađ vita ţó allir í fornleifageir- anum, ađ dr. Adolf Friđriksson hjá FÍ og Kristín Sigurđardóttir hjá MÍ hafa lengi eldađ grátt silfur, öllum í stéttinni og ráđuneytunum til ama og leiđinda. Ţetta er líklega bara ný senna í gamalli og leiđinlegri sögu sem ţau hjúin hafa mest sett mark sitt á.

Finnst Fornleifi einnig skondiđ, ađ umsjónamađur rannsóknarinnar í upphafi, Lísabet Guđmundsdóttir, sé hvergi nefnd á nafn í fréttum síđustu vikna. Má hún ekki tjá sig viđ fjölmiđla lengur?

En eins og fornleifafrćđingum er enn ljóst, ţá er ekkert öruggt međ aldur skálans sem nú er fundinn. Skrítiđ finnst mér, ađ talađ sé um landnámsrúst, ţegar ekki liggja fyrir nákvćmar aldursgreiningar. Ađ aldursgreina út frá bogadregnum veggjum er ekki góđ ađferđ og ekki nákvćm, ţví bogadregnir veggir eru notađir í svo langan tíma. Enn síđri til tímasetninga eru snćldusnúđar (eins og fyrr var rakiđ).

Ţađ er um ađ gera ađ flytja gamla Iđnskólann upp á Árbć. Undir honum og gengt honum á bílastćđinu eru ugglaust frábćrar minjar sem ég tek ađ mér ađ rannsaka ef menn vilja. Ţar stóđ miklu síđar hús sem brann áriđ 1967 međan ađ Flosi Ólafsson bjó í húsinu. Ekki svo ađ skilja ađ ţađ hafi veriđ Flosi sem stóđ fyrir brennunni. Hann var í Ţjóđleikhúsinu. Svo verđur hćgt ađ hafa kaffistofu, ráđstefnusal og sýningu í forna Iđnađarbankanum, sem hvađ byggingarlist varđar er eitt besta dćmi um hreinrćktađan kúbisma sem viđ höfum á Íslandi. Arkitektinn hafđi sykurmola á Hressingarskálanum sem fyrirmynd.

Svo er ugglaust komin upp erfiđ stađa fyrir Kristínu Sigurđardóttir hjá Minjastofnun, ţótt hún hafi alltaf veriđ ţjónkunargjörn undir fólk sem á kapítaliđ og sem stjórnar ferđamannaiđnađinum. Kapítaliđ er nefnilega einnig fariđ ađ tala um gríđarstóra landnámssýningu á einhverju sem kannski er frá landnámsöld og kannski síđar. Viđ verđum bara ađ hafa í huga, ađ ferđamenn sem skođa Landnámssýninguna + Lćkjargötuskálana munu stefna íslenskum yfirvöldum fyrir formalínseitrun eftir dvöl á íslandi. Ég hef heyrt um fólk sem fćr ofnćmiseinkenni á húđ eftir ađ hafa heimsótt Landnámssýninguna.

Ţađ er vandasamt verk ađ varđveita skálarústir. Ţađ kostar allt ađ 700.000.000 krónum á rúst, ef ekki meira. Ţađ verđlag var ákveđiđ af sjálfri Kristínu Sigurđardóttir hér um áriđ og hefur örugglega hćkkađ. Sel ţađ ekki dýrara en ég keypti ţađ í grein sem kallast 700.000.000 króna rúst sem og í ţessari grein.

Minni ég hér međ Kristínu Sigurđardóttur á, hve dýr eru Drottins verk, ekki síđur en mannanna.


mbl.is Ákvörđun um minjar ekki veriđ tekin
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Mótmćli fyrr og síđar

lifi_grikkland_1968_1265069.jpg

Bandaríski herinn er löngu farinn og ţeir sem hötuđu BNA og NATO hafa heils hugar snúiđ hatri sín ađ Ísrael í hjáverkum viđ stuđning sinn viđ skátasamtökin Hamas á Gaza sem halda heilli ţjóđ í gíslingu trúarofstopa og ofbeldishyggju.

En heimurinn hefur breyst. Ţó ekki meira en svo, ađ sum mótmćlaskiltin sem notuđ voru ţegar BNA og NATO voru fjandinn vćri enn hćgt ađ nota í dag, vćru ţau enn til. En líklega vćri ekki sama fólkiđ sem bćri ţessi skilti í dag og sem gerđi ţađ ţá, međ nokkrum undantekningum ţó. 

Skemmtilegt ţykir mér ađ skođa gamlar ljósmyndir frá íslenskum mótmćlum gegn  "heimsvaldastefnu NATO". Í Ţjóđminjasafni er varđveitt töluvert safn ljósmynda Vilborgar Harđardóttur, sem börn hennar (ţ.m.t. Mörđur Árnason) gáfu safninu ađ henni látinni. Ţótt skiltin og borđarnir hafi veriđ brennd á báli gleymskunnar, eru prýđisgóđar ljósmyndir Vilborgar heitinnar ágćtur vitnisburđur um ţann tíma sem hún ljósmyndađi. Ţar á međal eru áhugaverđar myndir frá mótmćlum vinstrimanna og herstöđvarandstćđinga á NATO-fundi í Reykjavík 24.6. 1968.

Eins og sjá má efst, var Grikkland mönnum hugleikiđ á ţeim árum, ţegar landiđ var í hers höndum. Fánanum vćri einhver tilbúinn ađ veifa í dag í vanda Grikklands undir ESB-fasismanum. Međal fyrrverandi sósíalista sem nú dýrka margir hverjir ESB vćri ţó líklega erfitt ađ finna marga sem telja prýđi af ţessum fána í ESB-glansklisjunni sem fests hefur á nethimnu ţeirra. 

Fólk, sem til var í ađ fćra ESB Ísland á silfurfati sem eins konar tryggingu í Icesave málinu, á víst mjög erfitt međ ađ sýna Grikklandi stuđning í dag. Hefur ţetta fólk svikiđ málstađinn? Ja, sumt ađ ţví var reyndar ekki fćtt, eđa á bleyjualdrinum ţegar ţessi mynd var tekin. Hún sýnir göngumenn á leiđ til Hótel Sögu, ţar sem NATO-fundurinn var haldinn.

_sland_fyrir_slendinga.jpg

Ísland fyrir Íslendinga. Ţarna ţekkjast ýmsir, m.a. Gísli Gunnarsson og Auđun H. Einarsson smíđakennari (sjá hér). Međ ţekkingu mína á ţeim heiđursmönnum tel ég víst ađ ţeir hafa meint annađ međ ţví en fólk gerir í dag enda Gísli kominn af fólki sem ađstođađi gyđinga í nauđ.

Skođiđ skiltin: "ÍSLAND fyrir ÍSLENDINGA". Ekki ţćtti slíkt slagorđ kórrétt í dag međal ţeirra sem mótmćltu NATO í júní 1968. Í dag myndu kannski framsóknarmenn bera slík skilti.  Mađur getur líklega leyft sér ađ spyrja. Er tvískinnungur ađ leysa vinstrisinnađa Íslendinga upp? Mér sýnist ţađ.

Gísli Gunnarsson prófessor emeritus, er einn helsti og heitasti stuđningsmađur byltingar Palestínumanna gegn Ísrael, ţjóđríki gyđinga, og notar hann mestan tíma sinn nú orđiđ til ađ deila viđ og frćđa menn um skođanir sínar á ţví á fasbók sinni.  Gísli hafđi sig mikiđ í frammi í mótmćlunum gegn "Heimsvaldastefnu Bandaríkjanna", sem fćrđust frá Hótel Sögu til Háskóla Íslands, ţar sem lögregluliđ borgarinnar lét til skarar skríđa gegn mótmćlendum. Löggurnar tóku "ţennan lýđ" ekki neinum vettlingatökum eins og sjá má og, aumingja Gísli var fćrđur í fangarútu međ kverkartaki.

untitled-truecolor-02_1265064.jpg

Komdu hérna vćni. Gísli Gunnarsson sagnfrćđingur og byltingarsinni fćr ađ kenna á hrottaskap laganna varđa.

grjotsofnun_i_sundahofn.jpg

Sjáiđ svo ţessa mynd. Hún er frá mótmćlum gegn NATO og tveimur skipum herafla bandalagsins í Sundahöfn áriđ 1979. Ţar var fólk líka tekiđ međ kverkartaki af sömu löggunum og höfđu sig frammi áriđ 1968,og fćrt í rútu löggunnar.

Fornleifur gamli telur sig ţekkja vandrćđagemlinginn á myndinni hér til hliđar, sem gerđi sig líklegan til ađ kasta grjóti í herafla Atlantshafsbandalagsins tveimur mánuđum fyrir stúdentspróf sitt áriđ 1979. Útsendari CIA hjá Mogganum tók mynd af honum viđ söfnun steinanna. Ţessi frumstćđi ungi mađur, sem var ţó svo útsjónasamur ađ sleppa viđ ađ fara í rútuferđ međ löggunni, tilheyrđi auđvitađ rumpulýđnum í MH, ţar sem hann eyddi tíma sínum ţegar hann var ekki ađ plotta byltingar. Í Sundahöfn bar hann plastpoka međ latínuglósum úr rćđum Ciceros í einni hendi og stein í hinni. Hann var upp frá ţessum degi kallađur "Borgarskćruliđinn" (sjá frekar hér)

Menn telja ađ hann geymi enn vopn í skápum eđa uppi á háalofti og sé brennuvargur í skrautgarđi broddborgaranna. Menn spáđu ţví á sínum tíma, ađ hann gerđist međlimur í Brigade Rossa. En sjá, allt tekur enda. Ţessi hrokkinhćrđi ćringi er nú hinn argasti stuđningsmađur Ísraelsríkis (sem hann var reyndar líka áriđ 1979 og fyrr) og skilur ekki ţá sem kasta steinum gegn ofurafli en um leiđ styđur hann vitaskuld ekki uppruna síns vegna hina skítlega möntru ţjóđernissinna og sósíalista :"Ísland fyrir Íslendinga".  Hann telur ađ öll mótmćli séu holl. Ţeir sem völdin hafa, hvar sem ţađ er í ţjóđfélaginu, verđskulda ţau ekki alltaf. Ef ekki er hćgt ađ bylta ţeim, er ţeim dauđilla viđ ađ ţađ sé minnst á skítlegar ađferđir ţeirra til ađ ná völdum eđa komast í stöđur. Slíkt verđur ađ skrá og birta og leita réttar síns, en ekki bara berja á potta og pönnur, gaula og garga eins og menn tóku upp ţegar brann viđ í bönkunum.

Fornleifur hefur ekkert á móti skođunum ţessa unga, villta manns, bara ef hann blandar sér ekki í fornleifamálin. Ţar er nógu mörgum steinum safnađ og kastađ fyrir, svo ekki sé talađ um tvískinnunginn, valdabaráttuna og keppnina um ađ komast í sjónvarpsfréttirnar međ eins fjarstćđukenndar yfirlýsingar og mögulegt er.

Bendi ég áhugamönnum um fornleifafrćđi, byltingu og steina ađ bíđa spennta eftir nćstu fćrslu, sem fjallar um steina og fornleifafrćđi og verđur greinin vitaskuld steinhörđ og byltingarkennd ádeila.

_eir_ir_1968.jpg

Ađ lokum birti ég hér mynd af skćlbrosandi andbyltingarmanni (lengst til hćgri), sem mótmćlti gegn ţeim sem mótmćltu NATO áriđ 1968. Vilborg náđi einnig mynd af honum. Ţessi grallaralegi mađur hefur svo um munar reynst vera áhugamađur um steina eins og fyrrnefndur menntskćlingur í Sundahöfn, og tekiđ ţátt í ađ búa til nýlegar fornleifar eins og frćgt er orđiđ. Svo viđ ljúkum Alfa í sömu fánalitunum og Omega, ţá er hann nćstum ţví eins grískur og fáninn á efstu mynd. Kanelás hét hann, en kallar sig dags daglega Johnsen. Ţađ vekur hins vegar meiri athygli mína, ađ mótmćlin gegn NATO eru kölluđ mótmćli í skrá Ţjóđminjasafns sem birtist á Sarpi, en mótmćli Heimdellinga gegn mótmćlum NATO deginum áđur eru kölluđ óeirđir og ólćti. Svona er nú margt skrítiđ í sarpinum.

Viđ lifum í pólitískum heimi


Sómi yrđi af garđinum

ar-707089917.jpg

Ţađ er engum vafa undirorpiđ ađ ţetta mannverki eru međal heillegustu fornleifa sem varđveist hafa í Reykjavík. Hann yrđi mikil bćjarprýđi og ugglaust áhugaverđur stađur ađ skođa fyrir ferđamenn sem og bankastjóra Seđlabankans, frekar en hallir úr gleri, járni og steypu.

Mikil skömm og synd vćri ađ varđveita garđinn ađeins ađ hluta til. Ţessi garđur sem forfeđur sumra Reykvíkinga tóku ţátt í ađ byggja er međal mestu mannvirkja 20. aldarinnar á Íslandi.

hafnarger_i_reykjavik_1913-1917.jpg

Vonandi er, ađ grćđgiskallar eyđileggi ekki ţessar minjar međ bílakjöllurum og Babelsturnum.

Nú verđur Minjastofnun líka ađ standa sig, ekki síst Kristín Sigurđardóttir, forstöđumađur. Hún má ekki gefa eftir pólitískum ţvingunum eins og hún hefur gert svo oft áđur. Hér um áriđ ţegar 1-2 einstaklingar áttu ađ sjá um minjavörslu ţá sem 15-20 sjá um nú, ţurfti Össur Skarphéđinsson ekki annađ en ađ hringja sem ráđherra í settan Ţjóđminjavörđ og ţusa, til ađ fara í kringum ţjóđminjalögin. Kristín var fengin til ađ skrifa annađ álit en ég hafđi skrifađ á stađsetningu sumarbústađs apótekara, samflokksmanns Össurar og fuglaskođara. Sumarhúsiđ var reist of nćrri fornleifum og jafnvel ofan a ţeim, sem og í trássi viđ náttúruverndarlög, og á einum fegursta stađ landsins (sjá frekar hér).

Ţó ađ fađir Stínu, Siggi Halldórs í ÁTVR, og frćndur hafi ađeins leikiđ sér ađ bolta fyrir framan námuna ţar sem muliđ var grjót í hafnargerđina, verđum viđ ađ vona ađ hún valdi og afkasti einni almennilegri verndum fornminja í stöđu ţeirri sem hún gegnir sem forstöđumađur Minjastofnunar Íslands.

hafnarstraeti_a_19_old.jpg

Fyrir tíma garđs. Ljósmynd tekin á 19. öld.


mbl.is Hafnargarđurinn verđi varđveittur
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Hótel Hörmung í Lćkjargötu

hotel_hormung.jpg

Kallađ hefur veiđ til samkeppni um hótelbyggingu sem á ađ gnćfa yfir Lćkjargötunni. Vinningshafinn hefur skapađ gráan og ljótan kassa. Ţetta er međ ţví ljótasta sem mađur hefur séđ í mörg ár.

Í bílageymslunni eđa á hórubarnum Lćknum í kjallaranum verđur fornleifadyngja, ţar sem haugafullir Japanar og Ţjóđverjar geta dásamađ snćldusnúđa og ryđgađan nagla Landnáms-Ingós í kassa úr skotheldu gleri eđa plasti, og síđan tekiđ landnámslagiđ í nefiđ.

Byggingin sem hefur veriđ valin fyrir Hótel Snćldu er algjör hörmung og líkist mest skotbyrgi úr síđari heimsstyrjöld. Hin ljósa ímynd Lćkjargötunnar verđur algjörlega eyđilögđ međ ţessu óeđli, jafnvel ţótt menn ýti á glow-knappinn í photoshop á hugsýn arkitektafjandanna sem unnu keppnina.

Ţetta monster, sem ćtlunin er ađ reisa í Lćkjargötu, verđur ljótt minnismerki um "minjavernd" á Íslandi. Skömm og hörmung. Ţetta verđur ađ stöđva ef hćgt er. Hvar er Simmi húsaverndari nú? Kannski er hann hluthafi?

Sjáiđ hér sum viđbrögđin á FB minni viđ hótelgarminum sem menn dreymir um til ađ mala evrur međ.

hotel_snaelda_3.jpg


Skammarleg vinnubrögđ

karen_milek_1264526.jpgOft er fljótlega hćgt ađ sjá, hvort gćđi frćđigreina eru ásćttanleg međ ţví einu ađ athuga, hvernig fariđ er međ heimildir. Ég lćt mér jafnvel stundum nćgja ađ skođa hvernig fornleifafrćđingar og ađrir vitna í ritverk mín ef ţau koma viđ sögu í vinnu annarra.

Oftast gera menn ţađ siđlega og eftir gildandi reglum. En ţví miđur hef ég upplifađ annađ. Ţegar ég uppgötva vankanta á vinnu annarra ţegar ađ mér snýr, er ég ekkert smeykur viđ ađ segja frá ţví. Ég hef t.d. greint frá ţví hvernig ungprófessor í HÍ í samvinnu viđ ađra gerđi sig sekan um frćđilega óásćttanleg vinnubrögđ í tilraun sinni og annarra ađ gera skođanir og niđurstöđur mínar um aldur byggđar í Ţjórasárdal ađ sínum (sjá hér).

Tilvitnanafúsk - Cambridge style?

Áriđ 2012 birtist greinin "The Roles of Pit Houses and Gendered Spaces on Viking-Age Farmsteads in Iceland" í hinu virta tímariti Medival Archaeology (56:2012) (sjá greinina hér) Ef tímaritiđ hefur áhyggjur á copyright-rétti greinarinnar, bendi ég ţeim á ađ hafa samband svo ég geti sagt ţeim frá gćđum greinarinnar sem ţeir birtu. Ţađ geri ég gjarna opinberlega á ensku og öđrum tungumálum.

Höfundur greinarinnar er Karen Millen (sjá mynd) og fjallar greinin um jarđhýsi og notkun ţeirra. Í ţessari annars áhugaverđri, en samt mjög ófullnćgjandi grein međ of mörgum fyrirframákveđnum tesum og vanţekkingu á ţví hvar jarđhýsi hafa fundist á Norđurlöndum, uppgötvađi ég, ađ vitnađ var í mig. Ţótti mér ţetta afar undarlegt, ţví ég hef ekki hreyft svo mikiđ viđ ţeirri frumtilgátu minni, ađ hugsanlega hafi fundist hluti af jarđhýsi á Stöng í Ţjórsárdal. Ţađ kemur ađeins fram í einni áfangaskýrslu minni frá 9. áratug síđustu aldar, og svo ekki meir, ţví ekki hef ég haft tök á ţví ađ rannsaka máliđ frekar. Nei, ekki var ţađ nú hugsanlegt jarđhýsi á Stöng sem Milek ritađi um er hún vitnađi í ritverk mín í grein sinni um jarđhýsi.

Karen Milek fornleifafrćđingur frá Kanada, sem starfar sem ungprófessor viđ Háskólann í Aberdeen, og segist sérhćfa sig í Íslandi, vitnar í stutta, 35 síđna, ljósritađa rannsóknarskýrslu (sjá ljósmynd neđar) sem ég skrifađi fyrir Vísindaráđ áriđ 1991, eftir ađ ég hafđi látiđ gera AMS kolefnisaldursgreiningar viđ Háskólann í Uppsölum međ stuđningi frá Vísindaráđi. Skýrslan var gefin Ţjóđminjasafni Íslands, en ekki til ţess ađ menn vćru ađ klćmast á niđurstöđum hennar í bresku tímariti.

skyrsla_vilhjalms_1991.jpgKaren Milek hefur m.a. fengiđ Ph.D. gráđu út á ţessa grein sína viđ Háskólann í Cambridge. Slíka gráđu er hćgt ađ fá ţegar menn skrifa greinar sem innihalda gallađa og algjörlega innistćđulausa tilvísun í "upplýsingu" í skýrslu eftir mig sem ber heitiđ Kolefnisaldursgreiningar (AMS) á sýnum frá fornleifa- rannsóknum í Ţjórsárdal.

Mér til mikillar furđu vitnar Karen Milek í atriđi (sjá bls. 87) sem alls ekki er ađ finna í skýrslu minni sem hún ţykist vitnar í. Hún er ađ fjalla um jarđhýsi ađ Gjáskógum í Ţjórsárdal. Ég fjalla alls ekkert um ţann stađ í skýrslu ţeirri sem hún vitnar í. Milek láist einnig ađ greina frá ţví, ađ ritverk mitt sé ljósrituđ skýrsla til Vísindaráđs og tileinkar hana ranglega Ţjóđminjasafni Íslands (sjá heimildaskrá í grein Mileks, bls. 129). Ţetta síđasta atriđi sýnir mér, ađ annađ hvort hefur Milek aldrei haft skýrslu mína á milli handanna, eđa ađ hún kann alfariđ ekki međ rétt mál ađ fara.

Ekki er nóg međ ađ rangt sé vitnađ í eitthvađ sem alls ekki stendur í skýrslunni, sem höfundur ţykist vitna í; Einnig er sagt ađ skýrslan mín sé frá 1989. Umrćdd skýrsla er frá 1991 og kemur ţađ mjög greinilega fram á kápu skýrslunnar innanverđri, sem og af fylgiskjölum sem birt eru í skýrslunni.

Ţetta eru einstaklega sóđaleg og óvandvirk vinnubrögđ, höfundi og háskóla hennar til lítils sóma. Vona ég ađ Karen Milek biđjist formlega og opinberlega afsökunar á ţessu í athugasemdum hér fyrir neđan, sem verđa opnar í 50 daga frá birtingu greinar minnar.

Ţađ er einfaldlega ekki rétt međ fariđ hjá kanadíska fornleifafrćđingnum Karen Beatrice Milek. Í téđri skýrslu eftir mig, sem Milek hefur greinilega aldrei lesiđ, ţar sem hún getur ugglaust ekki lesiđ íslensku eđa önnur Norđurlandamál sér til gagns, stendur ekkert um Gjáskóga eđa aldursgreiningu á 1104 laginu. En ţađ segist hún vitna í. Hvernig hún leyfir sér ađ halda ţví fram í ritgerđ sem hefur veriđ dćmd hćf sem hluti af Ph.D. gráđu, er mér óskiljanlegt. Ţađ er vitaskuld vandamal háskólans í Cambridge, en fyrst og fremst vandamál Mileks og ţeirra fornleifafrćđinga á Íslandi sem fóđra hana međ röngum upplýsingum í algjöru ólćsi hennar á íslenska menningarsögu og fornleifarannsóknir.

Eđa bara íslenskar ađferđir?

Mig grunar auđvitađ, hvađan ţessi meinloka hjá Karen Milek er komin og kann engan annan ađ nefna sem heimildamann hennar en Orra Vésteinsson, sem Milek hefur starfađ međ. Međal annarra ţakkar hún Orra fyrir ađstođ viđ gerđ ritgerđar sinnar í Medieval Archaeology. Prófessor Orri hefur einmitt framiđ sams konar heimildamisnotkun á ţví sem ég hef ritađ.

Milek gćti vitaskuld einnig hafa gert ţessa villu án nokkurrar hjálpar. Margir ađrir Íslendingar hafa lesiđ greinina yfir og lánađ í hana efni. Enginn ţeirra hefur séđ ţessa yfirlýsingargleđi fornleifafrćđingsins og tilvitnun í grein sem ekki inniheldur upplýsinguna sem vitnađ er í. Ţađ er neyđarlegt.

Grein Mileks má vel vera hin besta smíđ, fyrir utan soralega yfirreiđ á niđurstöđum mínum. Hún heldur ţví t.d. fram jarđhýsin hafi veriđ "dyngjur" kvenna, ţar sem konur sátu og ófu og unnu međ ull - ţótt ekki vilji ég útiloka ađ karlar hafi einnig unniđ slík störf. En í doktorsritsmíđum vitnar mađur ekki í eitthvađ sem ekki hefur veriđ skrifađ, og heldur ekki rangt í ţađ sem hefur veriđ skrifađ. Ef ţađ eru munnlega upplýsingar, ellegar bréf sem mađur vitnar í, eru til reglur fyrir slíkar tilvitnanir.

Siđareglur

Ađ lokum leyfi ég mér ađ vitna í "siđareglur" Félags Íslenskra Fornleifafrćđinga, sem ég er ekki međlimur í m.a. vegna ţess ađ siđareglurnar hafa veriđ brotnar svo oft gegn mér og öđrum, ađ ég tel ţćr vera tvískinnung og yfirskin fyrir siđleysi sem viđhefst í íslenskri fornleifafrćđi :

  1. Fornleifafrćđingum ber ađ sýna vinnu annarra fornleifafrćđinga tilhlýđilega virđingu og mega ekki eigna sér verk ţeirra eđa hugmyndir.
  2. Fornleifafrćđingar skulu í starfi sínu forđast óheiđarleika og rangfćrslur. Ekki skulu ţeir vísvitandi leggja nafn sitt viđ neinar athafnir af ţví tagi og ekki heldur umbera ţćr hjá starfsfélögum sínum.

Vonandi munu erlendir fornleifafrćđingar sem vinna á Íslandi, og sér í lagi ţeir sem ekki eru lćsir á íslensku, kynna sér ţessar reglur og lćra. Ţví ţćr eru ágćtar ef mađur heldur ţćr. Margir Íslendingar hafa víst ađeins lög til ađ brjóta ţau (sjá hér hvernig prófessor brýtur siđareglur fornleifafrćđinga).

Erlendir fornleifafrćđingar á Íslandi

En verri dćmi eru til um siđleysi erlendra fornleifafrćđinga á Íslandi. Eitt sinn börđust bandarískir fornleifafrćđingar sem leyft hafđi veriđ ađ vinna á Íslandi innbyrđis líkt og hafin vćri ný Sturlungaöld. Heimtufrekur stóramerískur imperíalisti, Thomas McGovern ađ nafni, sem síendurtekiđ braut fornleifalög á Íslandi reyndi t.d. allt sem hann gat til ađ bola öđrum bandarískum fornleifafrćđingum, t.d. Kevin Smith, burt úr rannsóknum á Íslandi. "Iceland was not big enough for other American Archaeologists than Tom McGovern" virtist vera mottóiđ.

Íslendingar sem hann taldi í vegi sínum fengu líka ađ kenna á miskunnarlausum redneck-ađferđum prófessors McGoverns viđ Hunter College, City University New York (CUNY). Ég var einn ţeirra "heppnu" sem lenti í einelti McGoverns, eftir ađ ég uppgötvađi galla hans og atferli. Hann sagđist mundu sjá til ţess ađ allir bandarískir styrkir sem fćru í rannsóknir á Íslandi myndu verđa sendir "to the Soviets". Ţađ er önnur saga og verri en heimildafúsk. Meira og nánar um ţađ síđar.


Í minningu Moussaieffs

shlomo_moussaieff_014_final_hr.jpg
Shlomo Moussaieff (1925-2015) er allur. Fađir Dorritar forsetafrúr lést í fyrradag og var borinn til grafar í gćr. Tengdasonur hans á Íslandi, Ólafur Ragnar Grímsson, hélt rćđu honum til heiđurs í Jerúsalem.

Shlomo var forngripasafnari af Guđs náđ. Fornleifafrćđingar eru aldir upp í ađ líta niđur á forngripasafnara, en ég hef ekkert á móti forngripasöfnurum, ef ţeir miđla ţeirri ţekkingu sem einkasöfn ţeirra geta veitt almenningi. Sum söfn geta ţađ ekki einu sinni. Eins er til fyrirmyndar ef forngripasafnarar gefa eđa selja söfnum mikilvćga gripi sem ţeir hafa náđ í.

Líklega hefur Ólafur Ragnar Grímsson nefnt áhuga tengdaföđur síns á fornleifum í rćđu sinni. Ólafur er mikill áhugamađur um fornleifarannsóknir. Ţađ hefur hann einu sinni sagt mér er hann heimsótti mig síđla kvölds í holu einni á Seltjarnarnesi, ţar sem ég var ađ teikna jarđlög.

Á Íslandi gerđu menn hann ađ smyglara

Áhugi hatursmanna Ólafs á Íslandi var líka mikill á fornleifasöfnun tengdaföđurs hans og var reynt ađ gera lítiđ úr henni í blogggreinum og fréttum á Íslandi. Vitnađ var í ţessa klausu:

5.4 Recent confirmation of Dayan’s involvement in smuggling of antiquities is found in an interview held with Shlomo Moussaieff (on Moussaeiff see Shanks 1996:27–31). Moussaieff, a famous millionaire who divides his time between London and Israel, admitted that in the 1950’s he himself “smuggled gold and antiquities from Jordan to Israel”… but says “it is hard for me to depart from my antiquities, so I am not an antiquity-trader but a collector.” Until he left for London in 1963, Moussaieff, “through dealing with antiquities became acquainted with Moshe Dayan… I used his tender [vehicle] to transport antiquities. In return, I gave him antiquities. Sometimes we used to go to dig together” (Liebowitz-Dar 2001:26). (Sjá hér og hér)

Var  vitnađ í grein eftir ísraelskan fornleifafrćđing, afar norrćnan í fasi, sem heitir Raz Kletter, og sem bjó síđast ţegar ég vissi í Tallinn í Eistlandi. Kletter er ágćtur fornleifafrćđingur á mínum aldri sem ber virđingu fyrir fyrri kynslóđum af  "trúuđum" biblíufornleifafrćđingum. Ţađ er ekki í tísku í Ísrael í dag, og kannski ein af ástćđum ţess ađ Kletter hefur ekki fengiđ embćtti í heimalandi sínu.

Grein Kletters um Fornleifaáhuga Moussaieffs er áhugaverđ og sýnir áhuga gyđinga í nýju ríki sínu á uppruna sínum. Vegna eftirfarandi klausu í grein Kletters var tengdaföđur Ólafs Ragnars stillt upp sem smyglara  í íslenskum fjölmiđlum.  Ţađ fannst mér afar ómaklegt. Ég tel hann hafa veriđ merkan karl.

Glerdiskur eftir glerlistamanninn Ennion, sem bjó í Sídon og síđar á Ítalíu á fyrstu öld eftir Krists burđ. Í glerminjasafni Shlomo Moussaieffs.

ennion6.jpg

Mikilvćgur safnari

Shlomo Moussaieff var safnari upp á gamla mátann, eins og margir gyđingar eru ef ţeir eiga eitthvađ fé á milli handanna, en ţar ađ auki var Shlomo stórfróđur um trú, menningu og sögu  ţjóđar sinnar, sem sćmir mönnum sem eru tengdafeđur forseta á Íslandi. Shlomo hefur alltaf miđlađ upplýsingum um gripi sína, sem sumir álíta ađ hafi veriđ um 60.000 ađ tölu. Hann hefur gefiđ sérfrćđingum ađgang ađ safni sínu. Hann miđlađi einnig af ţekkingu sinni til fyrir dómstólum, í málum gegn ósiđvöndum forngripafölsurum, sem hann hjálpađi yfirvöldum ađ koma upp um.

Shlomo var líklegast ţekktastur fyrir safn sitt af innsiglum frá landinu helga. Bćkur eins og Shlomo: Studies in epigraphy, iconography, history, and archaeology in honor of Shlomo Moussaieff, eftir Robert Deutch og Biblical Period Personal Seals in the Shlomo Moussaieff Collection eftir Robert Deutsch og Andre Lemaire eru eins konar biblíur í ţeim frćđum.

Miđađ viđ gott ćvistarf Moussaieffs fyrirgefst honum ađ hafa ţeyst um Jórdaníu á jeppa Moshe Dayans til ađ finna merka gripi um sögu Gyđinga. Ţađ er víst ekki ţađ versta sem gerst getur í ţeim heimshluta, ţar sem nú fer m.a. fram skipulögđ eyđing fornminja og annađ sem er mun verra.


Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikiđ á Javascript til ađ hefja innskráningu.

Hafđu samband