Does Denmark really run on Principles?

dobbeltmoral

Last week, Denmark had the honour of being the host for Abdel Fattha al Sissi, the president of Egypt. Nearly a week before the president´s plane arrived i Copenhagen´s international airport in Kastrup, some members of the Danish parliament, hardly spoke about anything except the Egyptian.

According to a series of political parties, mainly on the left, al Sissi is a dictator and even a mass murderer. The most righteous among righteous in Denmark (and they are many) didn´t welcome the official invite of the president. According to the righteous, among the people, who have welcomed Yasser Arafat, Nicolae Ceausescu and other notorious criminals, al Sissi is even worse - while any stop-over of an Israeli prime-minister is the worst possible scenario for little Denmark.

Anyone, who has looked at Danish history of the last 200 year, or even further back, will quickly see that Danes, possibly due to the population size are not followers of great principals. The Danish recipe of invite much rather follows the principal, that if the visitor is economically important for Denmark, he is welcome. Guests, who can provide oil and resources, get to shake the hands of Danish Queens and Kings, and are ever so welcome, while leaders of e.g. "roage states" like Israel, which under attack from most of its neighbours cannot pay the Kingdom of Denmark a visit unless being apprehended by a Danish foreign minister, himself with his principals in tatters.

Now, when former warriors, like ex-ISIS terrorist Abu Mohammad al-Jolani (Golani), aka Hassan Abdul Ghany, have invaded Damascus, they are welcomed by the very same Danish Politicians who want to keep al Sissi away from righteous Denmark and put Netanyahu on trial for genocide. The Danish school system, being as bad as it really is (according to international monitoring agencies), hasn´t managed to get it through the thick Danish sculls, what the international definition of genocide is, a definition which btw is ratified by Denmark. 

ISIS members have never ratified any Genocide-declaration and nothing has really changed in the dictatorship of Syria with Assad gone. All the factions of that land will continue to hate Jews - and blame everything on the Jews, like they have done since the marking of Jews began in Damascus. Don´t think for a moment that the Germans invented that habit.


Heitt á könnunni ...

Filtropa IJsland b

Áhyggjulaus ćska mín byggđi ađ mestu leyti á verulegri vinnu föđur míns sem m.a. ávannst af óhóflegri kaffidrykkju og nýjungargirni Íslendinga. Ég segi frá ţví međ stolti, ađ ég var sonur heildsala, sem vinstri menn á Íslandi sögđu fólki eins og mér ađ skammast mín fyrir ađ vera. Fađir minn var reyndar krati.

Fađir minn flutti inn ýmsan nautnavarning, ţar međ taliđ Willem 3. vindlinga. Hann hafđi sjálfur ekki gott af ađ reykja ţá og var heldur aldrei mikill reykingamađur. Hann hćtti ţeim ósiđ alfariđ um fertugt. En mikiđ ţótti langömmu minni, Guđrúnu Ólafsdóttur, variđ í ađ fá kassa međ Vilhjálmsvindlum um jólin. Hún andađist 96 ára og reykti frá ţví ađ hún var barn. Dánarmein hennar var ekki tengt keđjureykingum hennar.

Langafi minn einn var kaupmađur í Utrecht og um skeiđ í Zaandam. Hann sérhćfđi sig í nautnavöru svo sem tei og kryddi. Fađir minn flutti inn mikiđ af kryddi og um tíma flutti hann inn hollenskt kaffi sem var í allt öđrum gćđaflokki og betra en Ríó, Braga eđa sori sá sem kallađist Rydens. Douwe Egberts kaffiđ var líklega of gott fyrir bragđlauka Íslendinga - en einstaka smekkmenn söknuđu ţess sárt er fađir minn hćtti innflutningi á ţví kaffi.

Ţađ hótađi ţó engin honum fyrir ţađ uppátćki, líkt og dýralćknir einn á Suđurland gerđi, er fađir minn hćtti innflutningi á munađarvöru sem kallast Weinkraut, sem er súrkál, en bara betra en venjulegt súrkál.

Filtropa KaffisiurHér skal hins vegar kynnt til sögunnar bylting sem varđ í uppáhellingum Íslendinga á kaffi á 7. áratug 20. aldar, er fađir minn hóf innflutning á einnota Filtropa pappírsuppáhellingarpokum (holl. Koffiefilterzakjes) og kaffisíum til slíkra uppáhellinga. 

Íslendingar tóku ţessa nýjung fjálglega til sín og voru ţađ fyrst tvö fyrirtćki í Hollandi sem framleiddu kaffisíupoka, ţ.e. Melitta og Filtropa. Filtropa seldist miklu betur á Íslandi en Melitta á ţeim árum.

Enn er veriđ ađ framleiđa Filtropa, eftir ađ systkini af hollenskum ćttum down under keyptu fyrir nokkrum árum verksmiđjuna í Maastrticht, sem stofnsett var áriđ 1962, og eru enn ađ verma Melittu undir uggum. Ég fór eitt sinn ungur međ föđur mínum til Maastricht til ađ skođa ţessa verksmiđju en heillađist lítt.

Ég tók virkan ţátt í ţessu kaffisíućvintýri föđur míns. Ég tók einatt á móti pöntunum frá verslunum um allt land og var sérfrćđingur í mismunandi stćrđum og gerđum. Sömuleiđis fór ég međ föđur mínum á tollaskjalavapp á milli embćtta í Reykjavík, sótti svo vöruna í pakkhús Eimskips međ Hallgrími sendibílstjóra (frćnda Ólafs Ragnars Grímssonar) og merkti kassa mismunandi kaupfélögum áđur en flutningabílar fóru međ ţá um land allt, nćrri ţví beint ofan í bollann ţinn.

Bústýrur landsins köstuđu brátt sokkasíum sínum og bláu kaffikönnurnar fóru upp í skáp eđa á öskuhauginn. Nútíminn var loks riđinn í hlađ alveg innst inn í dýpstu afdali og krummaskuđ landsins. Ţar vildu menn ekkert annađ en Filtropa. En amma mín, hún Sigríđur Bertha á Hringbrautinni í Reykjavík, hélt hins vegar áfram rígfast í gömlu kaffisíuna - jafnvel í 10 ár eftir ađ tengdasonur hennar kom ţessari byltingu fyrir alvöru inn í eldhús landsmanna.

Ţess ber ađ geta, ađ fađir minn drakk sjálfur helst ekki kaffi. Hann var tekarl.

Ég fór sjálfur, ţegar ég komst á kaffialdurinn, fljótlega yfir í pressukönnuna og jafnvel Neskaffiđ, međan ađ ađrir fóru yfir í ítalskar vítisvélar sem pumpa og gutla öllum andskotanum upp úr sér ţegar mađur ýtir á takka.

Nú er svo komiđ ađ pappírspokarnir hollensku eru nćr algjörlega ađ víkja fyrir ítölsku vítisvélunum og pressukönnunum, svo ekki sé minnst á Nespresso-leikföng ástarlífsins sem leikarinn George Clooney lokkađi konur til ađ óska sér í jólagjöf međ sexappíli sínu einu ađ vopni, svo filters eđa bindiyndis var ţörf á öđru stöđum en á heitri konunni ... if you know what I mean:.

Filtropa posi frá velmektarárum Heildverslunarinnar Amsterdam.

Filtropa Plastpokar b


Gömlu fötin foreldra formanns Viđreisnar eđa nýju fötin keisarans?

Famiglia della KK

Ţađ hefur vakiđ athygli atferlisfrćđinga, ađ Ţorgerđur Katrín formađur Viđreisnar hélt eins konar tískusýningu hér um daginn. Eftir kosningar hefur hún margsinnis fariđ í föt af foreldrum sínum og grimmt stundađ partí eftir ađ í ljós kom ađ ţjóđin var búinn ađ gleyma kúlulánunum sem nánasta fjölskylda hennar hagnađist mjög af. Og ţađ međan ađ ađrir kúlugráđugir Mörlandar fóru hundruđum saman á hausinn og urđu ađ flytja alla leiđ til Noregs til ađ hefja eđlilegt líf ađ nýju. 

Sumir hafa velt fyrir sér, ađ formađurinn sé međ ţessum skćrutískusýningum á endurnota fatnađi, sísona ađ gefa sig á vit góđra minninga, en ađrir benda á ađ hún sé "ađ reyna ađ sýnast alţýđlegri en hún er, jafnvel til ađ höfđa til tveggja forkvenna flokka sem Viđreisn stígur nú í vćnginn viđ".

Hvađ varđar klćđaskipti Ţ. Katrínar Miklu von Kúlu má nefna sem dćmi, ađ einn daginn var hún í máđu svínaleđurspilsi af móđur sinni og annan dag var hún í gallabuxum af föđur sínum - ađ sögn ritstjóra sérblađs Morgunblađsins Međ nefiđ í hvers manns koppi

Glöggur líkamsmannfrćđingur, sem sérhćfir sig í pólitískum látalátum, sá ţó fljótlega, ađ formađur Viđreisnar sagđi ósatt um buxurnar. Ţorgerđur er höfđinu hćrri en meintir foreldrar hennar. Sést ţađ vel á myndinni hér fyrir ofan. Annađhvort hafa buxurnar af föđur hennar veriđ lengdar af góđum pólitískum skraddara, ellegar hrjáir einhver erfđabreyting, jafnvel stökkbreyting, formann Viđreisnar, ţví hún er verulega hćrri en báđir foreldrar hennar og systur. Slíkur risvöxtur sést sjaldan. Svínapilsiđ var ţar af leiđandi mun lengra á móđur hennar, ţegar hún skartađi ţví forđum sem ritari flugmála í Flugturninum á flugvellinum sem formađurinn vill fyrir alla muni flytja niđur í brunahraun á Reykjanesi, jafnvel áđur en hún smalar Íslendingum inn í ESB. 

Menn spyrja sig eđlilega: Hvađa hundsvit hefur Fornleifur nú á kventísku, nema kannski ţjóđbúningum? Hann hefur aldrei brugđiđ sér í pils móđur sinnar, ţó hann viđurkenni ađ hafa gengiđ í Aquascutum-frakka af föđur sínum hér um áriđ - og ljósblárri ísraelskri herskyrtu sem karl fađir hans flutti inn snemma á 7. áratugnum ásamt hvítum netnćrfötum, sem heitfengir Íslendingar voru ólmir í.

Ţessi einkennilega forntískusýning formanns Viđreisnar veldur mér ţó minnstum áhyggjum. Svćsnar yfirlýsingar um ađ gyđingar í Ísrael hafi framiđ ţjóđarmorđ, líkt og ţćr sem formađur Viđrisnar setti fram í kosningabaráttunni eru lygilega stórar og geta valdiđ Íslandi miklum vanda. 

Ef Ţorgerđur Katrín myndar stjórn og ţykist hafa innistćđu fyrir skođun sinni, fer ţađ vonandi međ henni ... og ţeim lítt ţenkjandi kjósendum sem kusu hana yfir sig.  

Sjálfstćđisflokkurinn gerđi sjálfum sér örugglega greiđa ađ losa viđ Ţórdísi Kolbrúnu Reykfjörđ Gylfadóttur úr röđum sínum, sem margsinnis hefur mćrt Hamas međ ţví ađ lýsa ţví yfir ađ ţađ hafi veriđ framiđ ţjóđarmorđ á Gaza.

Mig grunar ađ Kolbrún Reykfjörđ sé á leiđinni í Viđreisn. Mossad segir ţađ ađ minnsta kosti í óspurđum fréttum.

Mad-dömur íslenskra nútímastjórnmála vita greinilega ekki, hver alţjóđleg skilgreining er á ţjóđarmorđi. Kannski ekki nema von, ţegar félagsskapur eins og Amnesty International virđist ekki vita ţađ heldur og styđur morđsveitir Hamas dyggilega ađ vanda. 


Vís orđ Íslendinga (1)

97CD2F5AF874FAC8002E6815A3EEC2CDB5DBF7853461BCE7FF2EDF3EDB7C4DBC_713x0

Glöggt er gests augađ, en stundum getur einstaka Íslendingur séđ hlutina í réttu ljósi.

Dr. Halldór Björn Runólfsson, fyrrverandi safnstjóri Listasafn Íslands og kennari minn í litasögu í MH á 8. áratug 20. aldar. Hin vísu orđ hans féllu í viđtali 25. febrúar áriđ 2017 viđ visir.is. Margt annađ gott kemur frá Halldóri í sömu grein.

Halldór Björn talar í viđtalinu um Trumpinn í Íslendingum. Ég hef séđ marga hugsanlega ćttingja Trumps á Íslandi, en hef ekki komiđ orđum eins vel ađ lýsingunni á ţessu furđufólki og Halldór Björn Runólfsson gerđi ţegar áriđ 2017.

Viđ eigum engan hauk í horni í stjórnsýslunni. Viđ Íslendingar erum soldiđ fyrir ađ göslast bara áfram í ţessum efnum og mér finnst stundum eins og ţađ sé örlítill Trump í okkur ţar sem viđ metum ekki menntun og fćrni ađ verđleikum. „I love the un­educated!“ sagđi Trump og viđ eigum ţetta soldiđ til,“ segir Halldór Björn og hlćr viđ tilhugsunina.

Meistari Halldór heldur áfram og safnar ekki vinum međ ţví ađ segja sannleikann:

„Ţađ örlar enn á fordómum gagnvart menntun í listum og listfrćđum. Sumir virđast enn halda ađ ţetta snúist um fínar frúr og sjá fyrir sér Gissur gullrass og frú Rassmínu ađ reyna ađ draga hann á Wagner-sýningar en hann vill bara fara ađ spila viđ strákana í bakherberginu. Ţessi ranghugmynd er föst í okkur sem er synd og ţess vegna er ég alltaf ađ segja mönnum ađ listamenn, ekki síst myndlistarmenn, séu alls ekki fólk sem fellur í ţessa kríteríu fordómanna. Ţeir eru miklu nćr handverkinu – fólki sem er inni á verkstćđum og vill sjá hlutina verđa til. Ţegar ég horfi á ţessa flóru af listamönnum sé ég fólk sem vill nota hendurnar og skapa. Ţetta vilja menn ekki skilja ţví ef ţađ er ekki fiskur eđa hrávara ţá eru öll ljós slökkt óháđ ţví hversu mikil verđmćti myndlistin skapar. ...“


"Hvađ ćtli hann afi ţinn segi, ţegar hann sér myndina af ţér"

vovveryyoung

Gaman verđur ađ sjá ţessa myndabók og skođa, og jafnvel lesa. Ţessi mađur, Ólafur K. Magnússon, var á stađnum og tók fyrir löngu mynd af mér - ţar sem ég "safnađi grjóti" međ latínustílana mína í plastpoka í vinstri hendi, nýmćttur í Sundahöfn ásamt nokkrum skólafélögum úr MH, til ađ rannsaka jarđfrćđina. Löngu síđar ritađi ég um ţessa myndatöku sem ég lenti í hjá Ól. K. Magg. Les hér.

Já, ţađ er ykkar einlćgur, sem ţarna er međ trefil um andlitiđ til ađ bólgrafin vit mín ofkćldust ekki, í ţýskum íţróttaskóm og anorak úr Vinnufatabúđinni. Ţađ var vinstri síll á manni.

Ţegar Ólafur var búinn ađ skjóta mig međ myndavél sinni sagđi hann glađhlakkalega viđ mig, eins og hann héldi ađ hann ţekkti mig: "Hvađ ćtli hann afi ţinn segi ţegar hann sér myndina af ţér". Mig minnir, ţó ţađ sé kannski ekki alveg rétt eftir haft, ađ ég hafi svarađ hinum hávaxna ljósmyndara einhvern vegin í ţessum dúr: "Hann verđur stoltur af mér kallinn".

Vegna ţessarar listagóđu myndar Óla K. af mér í rannsóknarferđ í Sundahöfn, fékk ég um tíma viđurnefniđ borgarskćruliđinn.

Löngu síđar frétti ég ađ Óli K. Magg. hafi haldiđ ađ ég vćri einhver úldinn ćttarlaukur af húsi eiđsvarinna íhaldsmanna - eins af innstu koppum í búri Valhallar. En blessađur kallinn fór mannavillt.

Menn eiga ţađ reyndar til ađ rangfeđra mig. Einhvern tíman mjög snemma á ţessari öld kom sendiherrafrú međ ćttarnafniđ Rafnar í skranverslun, sem selur bling og bijouteri í Kaupmannahöfn. Ţar rćđur ríkjum lítil og fínlega kona sem gengur undir ćttarnafninu Hartogsohn. Frú Hartogsohn er gift dönskum sagnfrćđingi, Bent Bludnikow, sem síđar gerđist lélegur blađamađur. Ég álpađist til ađ vinna međ honum áđur en hann gerđist ötulasti talsmađur Trumps í Danmörku.

Hann segir mér einhverju sinni frá ţví ađ kona hans hafi talađ viđ sendiherrafrúna frá Íslandi. Frú Hartogsohn sagđi sendiherrafrúnni, ađ hún ţekkti mann frá Íslandi. Frú Rafnar sagđist ţá ţekkja mig vel, sór fyrir ţađ og sárt viđ lagđi, ađ hún ţekkti íslenskan föđur Vilhjálms Arnar Vilhjálmssonar; hann átti ađ vera heildsali. Ég hváđi, en sá ţá ađ ţessi samstarfsmađur minn um skeiđ, Trumpistinn, steig ekki í vitiđ - og gerir ţađ reyndar ekki enn.

Ţessa arfvitlausu rađgreiningu sendiherrafrúarinnar heitinnar, í skranversluninni Palćgade í kóngsins Kaupmannahöfn forđum, hefur veriđ mjög erfitt ađ má af sér. Taldi hún mig vera tengdan hrađskreiđum lögmanni einum á Íslandi, sem ekur um á skrítnum mótorhjólum, sem oft dvelur á Ítalíu og er sonur Vilhjálms Hans Vilhjálmssonar heildsala (d. 1999). Kannski er ekki ađ furđa, ađ frú Rafnar ruglađist í ríminu, enda var fađir minn, sem tók sér nafniđ Vilhjálmur Vilhjálmsson, líka heildsali en ekki í heildversluninni "Hólmi", heldur í "Amsterdam".

Sínu verra var er útúrdrukknar konur hringdu međ jöfnu millibili heim um miđjar nćtur og vildu ná tali af Vilhjálmi Vilhjálmssyni söngvara, sem ţćr vildu tjá ást sína eđa eitthvađ annađ safaríkara. Stundum brá ég mér í gervi söngvarans og söng fyrir ţćr einn af slögurum ţessa ástsćla söngvara og nafna föđur mín, áđur en ég tók símann úr sambandi. Brjálađar konur eru leiđinlegar.

Til gamans er hér mynd af föđur mínum sumariđ 1946, ţegar hann var snúinn aftur frá feluför sinni til Fríslands, ţangađ sem hann var sendur 1942. Á Fríslandi bjó hann hjá fjórum mismunandi fjölskyldum - vegna uppruna síns, sem ekki var nógur Rassenrein fyrir Hollendinga ţess tíma. Myndin er tekin viđ Friđarhöllina í den Haag, en fađir minn bjó enn í foreldrahúsum skammt ţar frá.

6c


mbl.is Ţessi mađur var á stađnum
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Nú fer allt í hund og rófu

20241026_122908

Í Covid-faraldrinum, nánar tiltekiđ áriđ 2022, rakst ég á kassa á skrankaupstefnunni e-Bay. Ţađ var afar rammgerđur kassi sem hinn merki mađur Mark Watson hafđi átt.

Watson, sem var guđfađir íslenska fjárhundsins - eins og viđ ţekkjum hann í dag, sýndi áriđ 1939 skyggnumyndirnar og hélt fyrirlestra í íslenska skálanum á New York World Fair í New York sumariđ 1939. Tryggir lesendur Fornleifs geta lesiđ um ţađ afrek hans og ástríđur (hér) og skođađ myndasýningu hans (hér) í nýuppsetningu Fornleifs međ tilheyrandi hetjutónum.

20241026_122931iceland_pavillion

Skjöldurinn á skála Íslands á sýningunni í New York var eins og framhliđ medalíunnar sem búinn var til fyrir Ísland.

Sumir kannast kannski viđ medalíu ţá sem gerđ var í tilefni ađ ţátttöku Íslands á sýningunni áriđ 1939, og enn ađrir kynnu ađ ţekkja bók Watsons The Iceland Dog 874-1956: A Research on the Icelandic Sheepdog by Mark Watson, Wensum Kennels, Nicasio, California, 1956, en í henni greindi hann frá starfi sínu viđ ađ gera íslenska hundinn ađ fullgildum kynstofni á međal geltandi brćđra um allan heim. 

Ég lćt hér fylgja myndir af medalíunni, en bókina góđu getur hundafólkiđ hugsanlega fengiđ ađ láni á góđum, íslenskum bókasöfnum - ef ţau hafa ekki veriđ spöruđ til Heljar, svo ađ í stađinn sé hćgt ađ senda grćna sokka til Úkraínu.

Bókin sýnir ţeim sem ţetta skrifar, ađ Watson var fyrst og fremst glađur amatör, eins og ţađ er stundum kallađ. En stundum eigum viđ ţeim meira ađ ţakka en spangólandi skýjaglópum í fílabeinsturnum fjórđa flokks háskóla eins og t.d. eru reknir  á Íslandi. 

Skođiđ aftur ljósmyndasýningu Watsons i New York áriđ 1939 og geltiđ og urriđ endilega í mig, ef ţiđ hafiđ einhverju viđ ađ bćta, sem mćtti upplýsast og bćta viđ vitneskjuna um hinn góđa Watson.


Prentmótagerđ Hermanns Bertholds í Berlín og víđar

IMG_2323 c

Gamall skólafélagi úr MH, sem ég ferđađist međ til Orkneyja fyrr í ár, ásamt öđru góđu fólki á sama reki og viđ, fćrđi mér merkileg bók ađ gjöf í ársbyrjun. Hann hafđi fundiđ bókina á fornbókasölu í Reykjavík. Hann taldi bókina vera gersemi fyrir mig, og ţađ er hún svo sannarlega, enda er ţetta fágćt og frekar verđmćt bók.

IMG_2313 c

Bókin er eins konar katalóg yfir prentmót og stafi, upphafsstafi og alls kona bókarskreyti sem fyrirtćki Hermanns Bertholds í Berlín og víđar gáfu út. Stofnandi fyrirtćkisins Berthold, var ekki gyđingur. Hann bjó til stafagerđir fyrir ýmis tungumál, sem frćđimenn ţurftu öđru hvoru ađ nota. Áriđ 1924 gaf fyrirtćki Bertholds út stafabók fyrir hebreskar, arameískar og jiddískar bćkur. Útgáfan var gerđ međ ađstođ Josephs Tscherkassky frá Kiev, sem hafđi lengiđ rekiđ prentsmiđju fyrir hebreska prentun, Tanach-útgáfur (Gamla Testamentiđ), bćnabćkur alls kyns, sem og allra handa prentun á jiddísku, og allt niđur í bođskort og jafnvel bíómiđa. Bókin var endurprentuđ áriđ 1940, en bróđurpartur ţess upplags lenti á bókabrennum nasista og er sú útgáfa enn sjaldgćfari en katalógurinn frá 1924.

IMG_2315 c

Bókina sem MH-ingurinn gamli fann, bar stimpil frá stofnun í Kaupmannahöfn, sem ekki er lengur til. Ţađ var Den Grafiske Hřjskole. Ekki var bókin úr bókasafni skólans, heldur hefur hún öllu heldur veriđ seld ţar áhugasömum prenturum framtíđarinnar, sem hugsanlega höfđu áhuga á ađ prenta á hebresku eđa jiddísku. Lítiđ hefur ţó veriđ um slíkt í Danmörku.  Hugsanlegt er ţó einnig, ađ bókin góđa hafi veriđ í einhverju handbókasafni skólans.

IMG_2317 c

En ţađ er ţó stađreynd, ađ í Danmörku elska menn ekki bćkur eins mikiđ og sumir Íslendingar gjöra.

Bókasafni Den Grafiske Hřjskole var ađ sögn komiđ fyrir á Konunglega Bókasafninu (KB), en ţađ hefur ekki fengiđ eintak af téđri bók. Hiđ Konunglega Bókasafn Dana á ađeins eitt eintak, sem komiđ er úr einkabókasafni David Simonsens yfirrabbína (1853-1932).

Screenshot 2024-09-05 at 11-31-14 David Simonsen lex.dk – Den Store Danske

Simonsen var svo mikill bókafíkill, ađ annađ eins hefur vart ţekkst - hvorki fyrr né síđar. Konan hans, Cora, var lítil mjóna, annars hefđi hún ekki komist um íbúđ ţeirra hjóna fyrir skruddum. Bćkur söfnuđust upp á gólfinu, og "allt í einu var komiđ bókaborđ - og bókastóll". Ţetta var fyrir ţann tíma ađ menn fengu rykofnćmi. Sem betur fór komst Konunglega Bókasafniđ í safn Simonsens ađ honum látnum. Ţađ er einstakt, en nú hefur ţví veriđ hraukađ inn í eitthvađ pakkhús í iđnađarhverfi utan Kaupmannahafnar.

Ţeir sem hafa áhuga á meiri fróđleik um prentmótaframleiđsluna hjá Hermann Berthold, geta lesiđ sér til óbóta um prentmótabćkur forlags Hermanns Bertholds hér.

Hér má finna afar lúiđ eintak af bókinni fyrir 400 "bucks"" bandarísk - ef einhver hefur áhuga.


The Pathetic "Port Memorial" in Porto

Screenshot 2024-08-28 at 14-16-46 Facebook

When I in a couple of articles in Danish Journal Rambam introduced the German Stolpersteine Project to Denmark, and even obtained permission, on behalf of the Danish Jewish Historical Society, for them to placed in the streets of Copenhagen, I didn´t visualize the range of misuse it would, and could be subjected to. Good ideas can go bad.

Nowadays, Stolpersteine are unfortunately in few cases placed in memory of people who caused the death of their fellow Human beings.

However, the most disgusting "version" of the memorial concept by artist Gunter Demnig, which I have seen, I came across outside a branch of the Museums of Porto (Museu do Porto/ Extensao do Duoro - Formerly known as the Port Wine Museum. Right in front of Rua da Reboleira 33-37, objects identical to the Stumbling Stones of Demnig are misused as some kind of an advertisement for Port wine-houses.

IMG_3375 b

Photo: Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson

Running into the copy-cat installations outside one of the annexes of the Museu do Porto was the only bad experience on our last week Portugal visit. Yes, genuine Jew hatred is still a problem in Portugal, where Hamas-support is manifested in the former Jewish areas of Porto. Obviously it didn´t stop with the Inquisition. The copy-cat stumbling-stones in Rua da Reboleira are a disgrace to the present directors of the City Museums of Porto.

The "Port" Stolpersteine (Stumbling Stones) of the Museum Authorities of Porto in Rua da Reboleira is a cheap tourist trick reeking from the stench of anti-Semitism. The old hate-plague is still a problem when some citizens of Porto rally in support of Hamas - a rally going through the former Jewish areas of Porto. For Instance, a demonstration for affordable housing in Porto turned into a hate-fest for local Antisemites. Among the many demonstrators, who rallied for better student-housing in Porto, were those carrying antisemitic signs calling for "cleansing the world of Jews," "not to rent a house from Zionist murderers," "We want a home to live in and Palestine is liberated," and "Not Haifa and not Boavista, no to a Zionist capital!".

Also a June 2024 visit of EU Commissioner Ursula von der Leyen to Porto turned into a anti-Jewish / Hate Israel manifest.

However, if you happen to be a tourist in the beautiful city of Porto - and want to have a great walk through the Jewish history of Porto and all the possible remains of the areas, where Jews ones recided, I can warmly recommend Ricardo, a student of History at the University of Porto as your guide. His three hour walking tour, which you can join on the Internet, was one of the best of its kind I have ever been on. Ricardo, who is working on hist Master in the Jewish History of his city at a Porto University, will hopefully one day head a REAL museum for the long and very important history of the Jews of Porto.

IMG_2784 b

Just adjacent to one of the three former Jewish districts in Porto, right below the Cathedral and the Bishop´s Palace of Porto, one finds an ornamented well, headed by an effeigy depicting a mother-Pelican that has cut her breast with her beak to feed her starving chicks with drops of blood. This symbol was originally used in Christian art, but also as a symbol for Jews, who "converted" to Christianity for a while to save their lives. This is the very symbol of the Portuguese Jewish Synagogue in Amsterdam, the Esnoga, also known as the Snoge by the inhabitants of Mokkum (the Yiddish name for Amsterdam). Photo: V.Ö.Vilhjálmsson.

The genuine Stolperstein below can be found in Copenhagen, and has a very special story (only in Danish), which illustrates the difficulties relating to the use of this object of memory. Photo: V.Ö.Vilhjálmsson.

IMG_2453 b


200 skífur á Stöđinni eđa bara mjólkursteinar

FB_IMG_1720299904434

Dr. Bjarni F. Einarsson er búinn á vertíđ sinni á Stöđ í Stöđvarfirđi í sumar. Ekki vantađi heldur stuđfréttir ţetta áriđ (2024). Fyrr á árum hafa margar fréttir komist í annála og veriđ teknar fyrir í harđri gagnrýni Fornleifs, sem hefur reynt ađ sjá ţađ skemmtilega í allri vitleysunni sem stundum vellur ţarna upp úr moldinni fyrir austan.

Bjarni F. Einarsson greindi í ár sérstaklega frá skođunum sínum á hringlaga steinflögum sem ţar finnast í tugatali. Ţćr eru flestar manngerđar og úr steini sem er ađ finna í Stöđvarfirđi og á Austfjörđum - en ekki frá framandi löndum eins og perlan frćga, sem Bjarni langsótti ţađan fyrir nokkrum árum. Bjarni greindi frá ţví í sumar, ađ einhver gárungur hefđi stungiđ upp á ţví ađ ţetta vćru spilapeningar (enska: jettons) og ađ Stöđ vćri fundiđ elsta, íslenska spilavítiđ. Enn taka menn íslenska fornleifafrćđi greinilega ekki mjög alvarlega. Af hverju skyldi svo vera? 

Nú síđast greindi Bjarni sjálfur frá ţví ađ hann hallađist ađ ţví ađ skífurnar hringlaga sem ţar finnast í miklum mćli, hafi veriđ einhvers konar tappar á dýrabelgi, sem menn fluttu fulla af lýsi til Noregs, vel ađ merkja lýsi sem unniđ var spölkorn frá sjávarsíđunni. Ţarna áđur fyrr gerđu menn allt til ađ tefja fyrir sjalfum sér,

Fyrir utan ađ ég trúi ţví hvorki, ađ lýsi hafi veriđ flutt til Noregs alla leiđ frá Íslandi, né ađ búaseta í Stöđvarfirđi hafi hafist miklu fyrr en ţađ hefđbundna landnám sem viđ getum stađfest međ mismunandi ađferđum og heimildum til síđari hluta 9. aldar, ţá tel ég tappakenningu Bjarna fámóta fjárstćđukennda. 

Lesa fornleifafrćđingar sér ekki til í bókum um fornleifafrćđi Vestnorrćnna landa? Lengi hafa fundist flatar steinskífur viđ fornleifarannsóknir á Skotlandi, í Orkneyjum, og á Hjaltlandi. Flestar ţeirra eru tengdar Péttum, en sumar hafa ţó fyrir vissu fundist í mannvistarlögum norrćnna manna sem settust ţar ađ, og ţađ mestmegnis friđsamlega. Margar ţeirra eru međ skreyti en ađrar ekki. Ţar, líkt og í Stöđvarfirđi, er ósköp lítiđ vitađ hvađ menn gerđu međ ţessa steina, annađ en ađ merkja sér eitthvađ - hugsanlega til ađ merkja vöru líkt og ţeir notuđu svokallađa pulsupinna og vörupinna á miđöldum.

Kannski hafa komiđ Péttar  (Enska: Picts) til Íslands međ landnámsmönnum og veriđ ađ búa til svona skífur í frístundum sínum, sem ţeir hafa svo fullklárađ kaldar vetrarnćtur í búum norskra höfđingja og sjórćningja í Orkneyjum sem sóttu eitthvađ gott, annađ en lýsi, til stórrar eyju í norđri. Norđmenn settust ađ á Orkneyjum í lok 8. aldar. 

Ef Norđmenn hafa vitađ um Ísland, fyrr en almennt er álitiđ, ţá er hugsanlegt ađ ţeir sem tóku Hjaltland og Orkneyjar hafi hugsanlega fariđ međ vinnuafl til Íslands á 9. öld, ef til vill mörgum áratugum fyrir hiđ háheilaga 874 árstal 12. aldar manna sem reyndar vissu sínu viti. 

FB_IMG_1720267357827

Ćtli kona ţessi sem nýlega var ađ grafa upp Péttaminjar í East Lamont, Perthshire á Skotlandi hafi hugmynd um ađ steinninn sem hún heldur á hafi ef til vill veriđ notađur til ađ flóa mjólk. Steinarnir hér fyrir neđan fundust í Jarlshof á Hjaltlandseyjum , ásamt mörgum fleirum, og teljast steinarnir tilheyra menningu Pétta. ţađ er ég nú ekki viss um. Myndin efst er frá sama stađ. 

 

canmore_image_SC01134047

Fornleif langar hins vegar ađ sjá eitthvađ meira bitastćtt frá Bjarna í Stöđ en steinskífur til ađ geta ályktađ eitthvađ grjóthart um slíkt. Kannski eins og eina röđ af 30 kolefnisgreiningum sem ekki eru mótsagnakenndar, líkt og sendisveinn Fornleifs lét sjálfur gera á fornleifum frá Stöng í Ţjórsárdal. Ţćr lokuđu á ruglurök íslenskra jarđfrćđinga um ađ búsetu hefđi lokiđ ađ fullu á Stöng og í Ţjórsárdal eftir gosiđ í Heklu áriđ 1104.

Nauđsynlegt vćri einnig fyrir Bjarna Einarsson og starfsmenn hans ađ finna gripi sem međ vissu eru aldursgreindir fyrr en 874. Slíkt hefur hann ekki í höndunum enn sem komiđ er.

Bjarni er vissulega duglegur fornleifafrćđingur og líklega skilar margra ára erfiđi hans einhvern tíman árangri. Viđ gefum ekki upp vonina, og látum ekki ruglađar indverskar perlur, sem Bjarni taldi sig hafa fundi, eđa ađra arfavitlausa auglýsingamennsku standa í vegi fyrir ţví. 

En fáum nú ţessar 30 kolefnisaldursgreiningar sem upp á vantar fyrir trúverđugar yfirlýsingar um landnám fyrir landnámiđ.

facebook_1720263451479_7215307875594316613

Jólasveinninn kom einnig fyrstur allra til Austfjarđa, fyrir Landnámiđ á Stöđinni. Fyrstu áramótin voru hugsanlega haldin fyrir austan enda kemur tíminn fyrst austur eins og kunnugt er...

Mjólkursteinar 

Annars heldur sendisveinn Fornleifs sig vita, hvernig hringlulaga steinar sem ţessir voru notađir. Sendisveinninn telur ţetta vera mjólkursteina. Setti mađur ţá vel heita af eldi, einn eđa fleiri, í botninn á grýtum, ţá sauđ mjólkin ekki upp úr eđa brann viđ. Segir frá ţessu í  Ljósvetninga Sögu:

Ţá kom Guđmundur (Eyjólfsson á Möđruvöllum) heim og var ţađ siđur hans ađ koma til hvers húss er var á bćnum og er hann gekk til öndvegis ţá lagđist hann upp og talađi viđ Ţórhall. Sagđi hann Guđmundi draum sinn og eftir ţađ réttist Guđmundur upp og var ţá fram kominn matur. Mjólk var heit og voru í steinar.

Ţá mćlti Guđmundur: "Eigi er heitt."

Ţórlaug mćlti: "Kynlega er ţá" og heitti steinana aftur.

Síđan drakk Guđmundur og mćlti: "Eigi er heitt."

Ţórlaug mćlti: "Eigi veit eg nú Guđmundur hvar til kemur heitfengi ţitt."

Og enn drakk hann og mćlti: "Ekki er heitt."

Ţá hneig hann á bak aftur og var ţegar andađur. 

Lesiđ enn fremur í bók meistara Ţórđar Tómassonar Mjólk í mat (2016), bls. 87. 

Skotavinafélagiđ á Íslandi biđur Bjarna Einarsson vćnstan um ađ fá sér smá veskjutár (Wiskey) međ flóamjólk og hunangi og íhuga málin betur. 

 

 


Fjallkonunni sem var fargađ

20240624_221049   

Sendisveinn Fornleifs hefur dvaliđ á Íslandi í nokkra daga. Eins og gengur, ţarf mađurinn ađ bregđa sér í sund. 

Í afgreiđslu Laugardagslaugarinnar var bođin billeg Fjallkona eins og pylsa međ öllu, en hún var heldur nakin og rýr, enda građís.

Ég er hér ađ rćđa um bókina sem var brennd vegna ţess Katrín Jakobsdóttir vildi á Bessastađi og Bjarni Ben hélt upp á ţađ međ bálför á fyrstu útgáfu. Bókin er ekkert betri ţó Bjarni Ben hafi skrifađ innganginn, eftir ađ fyrsta upplaginu hafđi veriđ fargađ á báli hégómans.

Ţađ var fyrst og fremst illa skrifuđ grein Godds (Guđmundar Odds Magnússonar) sem fer fyrir brjóstin á mér.

Goddur, sem er heimsfrćgur á Íslandi fyrir gáfur, fer rangt međ, er hann segir sögu Fjallkonunnar. Líklegast veit hann bara ekki nóg um ţađ sem hann er ađ skrifa um. Á blađsíđu 33 birtir hann mynd af fjallkonu Sigurđar Málara (sem sumir kölluđu Sigga sjení). Myndin var af teikningu í  skissubók Sigurđar.         

Nú er bara sá galli á gjöf Njarđar, ađ Sigurđur leitađi í hús til annarra. Fjallkonan hans er nefnilega frönsk. Sigurđur varđ fyrir áhrifum frá ballettsýningu í París, sem sagt var frá í myndablöđum víđa í Evrópu. Fornleifur hefur einnig greint frá ţví hér efir ađ allir voru búnir ađ gleyma. Lítill krókfaldur Fjallkonu Sigurđar sver sig í ćtt viđ "skautbúninga" kvennanna í ballettsyningunni í París. Greinilegt er, ađ Goddur les ekki Fornleif. Hann Goddur veit allt betur en ađrir. 

Fjallkonan er ekki ađeins útlend og allrahanda á okkar tímum. Vonandi verđur annarri útgáfu Fjallkonunnar ekki fargađ, ţótt grein Godds sé verri en bćđi formáli Katrínar Jak. ellegar gormćli Bjarna bakara, sem olli dýrri bókabrennu. 

Líklega verđur mađur einnig ađ spyrja sig, hvort Fjallkona eigi yfirleitt erindi til nútímafólks áriđ 2024? Fjallkonan er líkast til ekki nógu mikil öfgakona. Alţjóđ má ekki einu sinni nálgast leikarafjallkonuna á Austurvelli, ţar sem hún tređur jafnan upp međ leikurum og trúbadorum úr Alţingishúsinu. Nú er ţađ orđin eins konar einkasýning og er ţađ vegna öfga í ţessu annars svo friđsama landi. 


Nćsta síđa ť

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikiđ á Javascript til ađ hefja innskráningu.

Hafđu samband