Della í Laugardagsmogganum

Þegar Morgunblaðið hefur það eftir mönnum, að gyðingar hafi verið meðlimir í SS, og tekst ekki að reka það niður í kok á þeim sem halda slíkt, efast maður um burði blaðamennskunnar á Íslandi. Verður ekki að setja strangari kröfur til starfsmanna fjölmiðla?

Guðjón Jensson, maðurinn sem gerir því skóna að heiti einhver eftirnafni, þar sem orðið stein kemur fyrir, þá sé maður gyðingur, veit ugglaust ekki að stein í eftirnöfnum manna var ekki síður algengt í nöfnum kristinna Þjóðverja. Helsti hugmyndafræðingur gyðingaofsóknanna í Þýskalandi, Alfred Rosenberg, var ekki gyðingur, heldur Þjóðverji frá Eistlandi. Einn af herforingjum þýska hersins í Danmörku hét Paul Kannstein. Hann var heldur ekki gyðingur og þannig mætti lengi telja. Stein-nöfn voru oft tengd lágaðli í Þýskalandi. Menn báru t.d. nafnið Reichstein, þar sem þeir voru frá Reichstein við Königstein.

Menn sem báru -stein eftirnafn voru einnig rannsakaðir sérstaklega af ættfræðifíflum SS, og í raðir SS komust menn ekki með tána ef þeir ef þeir höfðu gyðingablóð í æðum, eða voru gyðingatrúar. Gyðingar sóttu heldur ekki eftir veru í þessum félagsskap, ef það skyldi hafa farið fram hjá einhverjum.

Ef menn hafa fyrir því að athuga hve margir ekki-gyðingar báru nafnið Reichstein, þá þyrfti maður ekki að sjá grillufangarakenningu um gyðing í SS-búningi, "sem myrtur var á Íslandi". Er of lítið að gera hjá bókasafnsfræðingum?

Agnar Kofoed Hansen í þýska Lodenjakkanum sínum. Agnar, sem heillaðist af nasismanum, horfir hér hugfanginn á aðra flugása Þjóðverja en Reichstein, á Skeiðarársandi sumarið 1938 . Reichstein hafði framið sjálfsmorð nokkrum dögum áður. Mikið er hann Agnar nú líkur ónafngreindri stjórnmálakonu. Æi, ég man ekki hvað hún heitir.

 
Nær væri að leita upplýsinga um SS-félagann Reichstein í þýskum skjalasöfnum, t.d. í skjalasafninu í Freiburg í Þýskalandi.

Athugar maður skrár Yad Vashem í Jerúsalem yfir fórnarlömb helfararinnar er aðeins að finna 2 þýska gyðinga sem fórust í henni sem báru nafnið Reichstein. Skráin er ekki fullkomin, en á öllu því svæði sem gyðingar voru myrtir var sem sagt aðeins tveir gyðingar skráðir á dauðalista undir nafninu Reichstein. Hins vegar var fjöldinn allur af gyðingum sem bar nafnið Schultz og Kraus og voru myrtir þrátt fyrir erkiþýsk ættarnöfn sín. Vonandi skýrir þetta eitthvað fyrir bókasafnsfræðingnum.

Margar ástæður gætu verið fyrir því að SS-maður framdi sjálfsmorð. Í þessum hópi voru margir annálaðir æsingarmenn, sem ekki voru allir heilir á geði. Kærastan gæti hafa farið frá honum eða fjölskyldan búin að uppgötva að hann væri hommi sem gekk í kvenmannsfötum um helgar. Margt kemur til greina áður en að gyðingur er búinn til úr SS-liða.

Hver er ástæðan að baki slíkum vinnubrögðum og tilgátum sem þessum?

Í versta falli, ef þessi tilgáta bókasafnsfræðingsins væri ekki eins arfavitlaus og hún er, væri vel hægt að hugsa sér að það væri smá vottur af gyðingahatri falin í henni. Er ekki tilvalið að kenna gyðingum um helförina vegna þess að þeir voru í SS? Samfylkingarmenn og aðrir vinstrimenn, sem ekki kunna til verka, líkja Ísraelum við nasista og fyrrverandi bókavörður og dellugerðarmaður sem taldi sig vera "krata" og var meðlimur í Alþýðuflokknum hrósaði Dachau-búðunum í hástert árið 1936 eftir að hann lét nasista bjóða sér þangað (sjá hér).

Það er ekki öll vitleysan eins á Íslandi, en hún lifir greinilega góðu lífi.

Dularfullur dauðdagi svifflugmanns

Óska þeim Svartadauða sem fyrst

Nú er fornleifagúrkan 2018 búin að taka gríðarkipp í gróðurhúsum vitleysunnar. Gerður  A. Gúrkan garðyrkjubóndi á Grund (sjá mynd) hefur ekki séð annan eins vöxt í gúrkum sínum í mörg ár.

Steinunn abbadís á Þingeyrum sér líka mikinn ofvöxt í gúrkunni og er nú þegar farin að nálgast "jarðlög sem geyma Svartadauða". Svo segir að minnsta kosti Mogginn og hann lýgur aldrei. Vonandi finnur hún klausturkirkjuna á Þingeyrum og nokkra munka með svartadauðabakteríuna í glerungi tanna sína líkt og sumir vísindamenn halda að þeir hafi fundið.

Fréttastofa Fornleifs vonar það besta og helst að pestin sé þarna af hreinni og ómengaðri, íslenskri gerð undir næstu hellu - og að það finnist til vara eins og einn eskimói eða fjallamaður einn kveifarlegur í fullum drag fyrir 17. júní. Fílamenn voru aldrei til í Húnaþingi, svo þeir finnast ekki á Þingeyrum. DNA sauða og hrossaþjófa er heldur til gruggugt, svo þótt þeir finnist í garðinum á Þingeyrum er ekkert á því að græða. Það voru örugglega kynóðir Skagfirðingar sem myrtir voru í Húnaþingi.

Hafa verður þó í huga, að Svartidauði á Íslandi var ekki nauðsynlega það sama og sá Svartidauði sem geisaði á 14 öld í Evrópu eða síðari pestin í Evrópu (t.d. Great Plague í London) um miðbik 17. aldar. Þó einhverjir hallist að því að cokkobacillan sem veldur Yersinia pestis, hafi verið völd að Svartadauða miðalda í Evrópu, þá eru enn vert að gæta að því sem breski DNA-sérfræðingurinn Thomas Gilbert við háskólann í Kaupmannahöfn hefur sagt og skrifað um aðferðir til að leita uppi DNA úr bakteríu Svartadauða og annarra útbrota af Yersinia pestis. Hægt er að lesa sér til.

Eins ber fornleifafræðingi, sem er að grafa niður á "jarðlög sem geyma Svartadauða", að vera kunnugt um að yfirlýsingar um að pestir hafi geisað á Englandi árið 1401 sem borist hafi til Íslands og orði að Svartadauða Íslands, eigi ekki við rök að styðjast. Yfirlýsingin er vitaskuld alveg út í hött og má skrifa á reikning lélegs norsk sagnfræðings. Annar norskur sagnfræðingur, Ole Jørgen Benedictow, hefur sýnt fram á að það var ekki pest á Englandi árið 1401, né heldur á Norðurlöndum, sem valdið gat Svartadauða á Íslandi árið 1402. Vandast því málin. Hvaða sjúkdómur geisaði á Íslandi og á Þingeyrum? Bendi ég mönnum á að lesa bók hans The Black Death and Later Plague Epidemics in the Scandinavian Countries sem út kom árið 2016.

Fyrst Svartidauði náði til Englands og Noregs, því kom hann ekki til Íslands? Vildi hann ekki með? Var farið allt fútt úr honum eða allir dauðir sem ætluðu til Íslands með hann? Gæti hugsast að heimildir hafi ekki varðveist um viðkomu hans á Íslandi?

Pestin á Íslandi gæti hafa verið allt annars eðlis. Íslendingar voru heldur einangraðir á þessum tíma og sömuleiðis var oft langt á milli komu erlendra manna og Íslendingar byggðu því ekki upp mótefni við tilfallandi sjúkdómum sem bárust að utan, flensu og öðru sem gat hæglega orðið mönnum að bana á Íslandi, þótt slíkar farsóttir væru vægari við fólk annars staðar.

Ef Ole Jørgen Benedictow hefur á réttu að standa er lítil ástæða til að halda að merki um Svartadauða finnist í glerungi tanna munkanna á Þingeyrum og að Steinunn Kristjánsdóttir sé að alveg að komast niður á jarðlög með Svartadauða.

Getur nú ekki einhver góðhjartaður maður í sveitinni, sem les þetta, gefið Steinunni og starfsliði hennar flösku af Svarta Dauða. Bokkuna ætti grafararnir á Þingeyrum að drekka sem meðal. Þegar það er farið að virka, hefst kvöldlestur upp úr bók Ole Jørgen Benedictows. Eitthvað sterkt þarf víst til svo að sumir kollegar mínir á Íslandi fari að verða læsir á ritheimildir og fái lágmarksþekkingu á þeim. Sá sem skrifað hefur á íslensku um Svartadauða á Wikipedia ætti líklega að fá sér eitthvað ögn sterkara, jafnvel unglingabóluefni, því í unggæðingshætti sínum er hann um það bil hálfri öld á eftir því sem er að gerast í fræðunum.

Gerður A. Gúrkan er fyrsti intersexbóndinn á Íslandi, ef einhver furðar sig á myndinni efst. Enga fordóma héér.

Nálgast jarðlög svartadauða

Mörg ljón verða á vegi íslensks prófessors

Prófessor einn við Háskóla Íslands hefur leitað að afdrifum íslenskra klausturgripa úr góðmálmi í þrjú ár. Á ferð í Kaupmannahöfn á kostnað þess sem styður rannsóknir hennar, "dettur" hún svo loks niður á heimild sem svarar öllum spurningum hennar. Hún viðurkennir reyndar að hún sé ekki fyrst manna til að uppgötva sannleikann, því sagnfræðingar hafa meira að segja nefnt heimildina fyrir 70-80 árum. Eins og Steinunn Kristjánsdóttir segir sjálf við Morgunblaðið með mikilli andargift:

„Ég trúi ekki að ég hafi fundið þessi skjöl og að þetta hafi verið svona. En þetta stend­ur þarna svart á hvítu. Og við skoðun eldri heim­ilda og verka fyrstu sagn­fræðing­ana hér á landi, upp úr 1900, þá má sjá að til dæm­is Páll Eggert Ólason not­ar þessi skjöl og seg­ir þetta - að á Íslandi hafi allt gjör­sam­lega verið hreinsað í burtu. En síðan virðast fræðimenn hætta að nota þau og vitna ekk­ert í þau. Ég var að minnsta kosti ekki fyrst til að finna þetta.“

Ljón á vegi klaustursérfræðingsins

Steinunn er svo sannarlega ekki fyrst til að oftúlka þessar heimildir í þjóðernisrembingslegu offorsi. Hún lýsir því svo, hvernig hún rauk út á Rósenborgarsafn eftir að hafa uppgötvað hinn mikla sannleika, svartan á hvítu. Svo greinir prófessorinn og klausturfræðingurinn, sem enga menntun hefur í miðaldafornleifafræði, frá því að ljón hafi orðið a vegi hennar í höllinni. Nei, látum hana sjálfa segja frá því. Þessu lýsir hún best sjálf:

"Ég rauk svo út í Ró­sen­borg­ar­höll, sem Dana­kon­ung­ur byggði upp úr 1600, því þar er minja­safn dönsku krún­unn­ar. Þar er nátt­úru­lega bara allt silfrið, þar á meðal þrjú ljón í fullri stærð, sem sögð eru hafa verið steypt úr inn­fluttu silfri í kring­um 1600".

Við Morgunblaðið heldur Steinunn því fram að þar sé allt silfrið frá Íslandi niður komið, meðal annars ljónin í fullri stærð, sem prófessorinn heldur fram að hafi verið steypt úr innfluttu silfri í kringum 1600. 

Ég bið lesendur mína afsökunar á því að þetta er farið að hljóma dálítið ad hominem, en það er það alls ekki. Þið getið lesið margar greinar hér á Fornleifi um skissur og mistök Steinunnar, sem sýna að hún hefur stundum ekkert vit á því sem hún skrifar um. Það er ekki bara ég sem er á þeirri skoðun. Menn geta lesið ritdóm Guðrúnar Ásu Grímsdóttur á bók Steinunnar um Skriðuklausturrannsóknir sem birtist í Árbók hins íslenzka fornleifafélags árið 2012. Ég er sjálfur farinn að hafa áhyggjur. Steinunn Kristjánsdóttir heldur því fram við einn aðal fjölmiðilinn á Íslandi (Morgunblaðið) þann 3. apríl 2015 (tveimur dögum eftir 1. apríl) að ljón Danakonunga í Rósenborgarhöll séu úr innfluttu silfri kringum 1600 og gefur í skyn að silfrið sé m.a. komið frá Íslandi (sjá hér).

Alvarlegur þekkingarbrestur prófessors á sögu landsins

Ljónin þrjú í Rósenborgarhöll voru gerð af þýskættaða listamanninum Ferdinand Kübich í Kaupmannahöfn á árunum 1665-1670, nær 7 áratugum síðar en Steinunn heldur fram. Ekki 1 gramm af silfri í ljónunum eru ættað ofan af Íslandi, enda allur málmur úr íslenskum klaustrum, sem alls ekki urðu eins illa út úr klausturhreinsunum og klaustur í Danmörku og Noregi, löngu farinn í kostnað við hallir og hernað, kúlur og krúdt. Nákvæmar heimildir og rentubókafærslur eru til fyrir gerð ljónanna. Legg ég til að prófessorinn yfirlýsingaglaði kynni sér þær áður en hún gerir sig frekar að athlægi í fjölmiðlum.

Kann prófessorinn frá Íslandi ekki að lesa heimildir sér til gagns? Ég efa stórlega að ljón Friðriks þriðja frá 1665-70 séu nokkur staðar eignuð Kristjáni 4., nema af Steinunni Kristjánsdóttur. Þessi furðulega endurritun sögunnar, sem Steinunn er á kafi í, er einstök í sinni röð. Fræðilegt er það ekki, en það hljómar óneitanlega vel í fjölmiðlum og æsir einn og annan eins og athugasemd Jóns Vals Jenssonar við greinina um fund Steinunnar ber ágætt vitni um.

Hér má lesa aðra grein um fræðistörf prófessorsins.

Dýrgripir Íslands bræddir í Danmörku