Herminjar

Herminjar hafa því miður ekki fengið verðskuldaða athygli á Íslandi. Á fundi þjóðminjavarða Norðurlandanna sem haldinn var í Borgarnesi árið 1995 lýsti Þór Magnússon því blákaldur yfir, að á Íslandi væru engar áhugaverðar herminjar, þegar þjóðminjaverðir hinna Norðurlandanna voru að ræða það sem dagsskrárlið. Íslenskir fornleifafræðingar hafa þó á síðari árum samviskulega skráð herminjar og rústir frá veru Breta og Bandaríkjamanna. Svo er líka alltaf verið að tala um Herminjasafn. 

Hér skal hins vegar sögð saga af "forngrip", sem enn er ekki 100 ára, en sem segir samt mikla og merkilega sögu. 

Löngu áður en ég fæddist bjó karl faðir minn um tíma í Keflavík eða réttara sagt í Innri Njarðvík. Ekki var hann þó Suðurnesjamaður, en hann fékk ekki lán í banka nema að hann lofaði að reka nýstofnaða heildverslun sína í Keflavík en ekki í Reykjavík. Bankastjórinn, sem setti þær einkennilegu reglur, hafði eitt sinn verið í íslenska nasistaflokknum og honum leist víst ekkert á föður minn, sem ættaður var úr Niðurlöndum. 

Pabba líkaði dvölin í Innri Njarðvík og Keflavík vel. Tók hann herbergi og bílskúr á leigu en eyddi líka miklum tíma á Vellinum, enda átti hann þar marga vini með svipaðan bakgrunn og hann. Hann fór þó öðru hvoru í rútu til Reykjavíkur, því þar þurfti hann að skipa upp innflutninginum og koma honum í verslanir í Reykjavík.

Pabbi var svo tíður gestur á Keflavíkurflugvelli, eins konar Sloppy Joe, að hann fékk Fast Gestavegabréf Nr. 10. Vænti ég þess að Bjarni Ben og aðrir gestir á Vellinum hafi einnig átt Föst Gestavegabréf með enn lægri númerum en pabbi. Kannski á Björn Bjarnason enn skjöld föður síns og eins ánægjulegar minningar og ég frá Vellinum. Kannski á Björn Bjarna sjálfur svona skjöld? Oft hef ég velt fyrir mér, hvort konur þær sem kallaðar voru "Kanamellur" í "Ástandinu", hafi þurft að bera svona merki, þegar þær fóru á völlinn.

Síðar, þegar ég var ungur drengur, 1968-1974, kom ég mikið með pabba upp á Völl, stundum hálfsmánaðarlega. Það voru menningarlegar ferðir.

Mér er sérstaklega minnisstæð ein heimsókn. Við fórum þá með eldri manni, sem hét Schuster, sem vann á launaskrifstofu Vallarins, til að skoða rússneskar flutningavélar, sem leyft hafði verið að millilenda á Íslandi á leið til og frá Kúbu. Við komumst mjög nærri vélunum og viti menn, Rússarnir komu til okkar og voru hinir vinalegustu. Einn þeirra hafði greinilega gaman af börnum og gaf mér og öðrum dreng nokkur merki. Ég fékk t.d. litla brjóstnál með mynd af Lenín sem dreng. Ungliðaprjón þennan hélt ég mikið upp á og kenni honum oft um að ég gerðist sósíalisti um tíma. Ég notaði hann einnig sem vopn!: Í MH kenndi ungur stuðningsmaður Sjálfstæðisflokksins mér um að ég hefði rænt honum og fært hann suður í Straum með valdi ásamt öðrum. Hann ásakaði ýmsa um það sama, áður en hinir einu sönnu glæponar fundust. Ég tók þetta vitanlega stinnt upp og stakk Lenínprjóni mínum í rass fórnarlambs mannránsins. Síðar var þessi góði maður, sem ég stakk með Lenín, m.a. lögreglumaður á Seltjarnarnesi, frægur fyrir að sekta menn fyrir hraðaakstur, lögfræðingur og eigandi súludansstaðar, áður en hann var allur. Blessuð sé minning hans.

Ég finn ekki lengur Lenínnálina, en tel víst að ég hafi náð henni úr rassi fórnarlambs mannræningjanna. Var hún lítið notuð eftir það. Vegabréf pabba á Keflavíkurflugvöll geymi ég hins vegar eins og hvert annað erfðagóss, og mun það ganga í arf mann fram af manni, því aldrei veit maður hvenær maður hefur not fyrir slíkan skjöld.

Lenínnál, sem mun hafa verið svokallaður Oktyabryonok pinni fyrir ungliða, með blóði súludansstaðareiganda, er kannski ekki hinn kræsilegast minjagripur að halda í. Ef ég finn hann, gef ég hann frekar Þjóðminjasafninu, því hann tengist á óbeinan hátt einu furðulegasta glæpamáli sem upp kom á 8. áratug síðustu aldar, mannráni í Menntaskólanum við Hamrahlíð, en það er ekki fornleifamál.

Færsla þessi birtist áður hér og er nú örlítið betrumbætt.