Hver er konan til vinstri ?

Beinin heilla, og konan hér á myndinni er engin undantekning frá þeirri reglu. Ljósmynd þessi, sem varðveitt er á Þjóðminjasafni Íslands, var tekin sumarið 1939 í Þjórsárdal, nánar tiltekið í kirkjugarðinum að Skeljastöðum, sem var nærri þar er Þjóðveldisbærinn stendur í dag.

Ég á fórum mínum ljósrit af dagbók Matthíasar Þórðarsonar þjóðminjavarðar frá rannsókninni, sem hefur farið framhjá ýmsum sem telja sig hafa gert rannsóknum í Þjórsárdal skil. Ekki kemur þar fram hvaða heimsókn þessi kona tengdist. Sumir, sem séð hafa mynd þessa hjá mér, létu sér detta í hug dr. Ólafíu Einarsdóttur, sem var fyrsti viðurkenndi fornleifafræðingur Íslands. Það þykir mér sjálfum ólíklegt, þar sem ég man eftir Ólafíu sem mun breiðleitari konu af Mýrarkyni með allt öðruvísi nef en konan sem skoðaði og kjassaði beinin í Þjórsárdal sumarið 1939. En hver veit?

Myndirnar sem teknar voru í garðinum þann dag sem konan lagðist með beinunum, eru einar af þeim fáu sem teknar voru af rannsókninni að Skeljastöðum, þar sem Matthías Þórðarson sem gróf að Skeljastöðum tók ekki ljósmyndir.

Konur eru svo hverflyndar, hér er ungfrú fornleifafræði 1939 til hægri

 

Til fræðslu fyrir þá sem alltaf eru halda því fram að beinin í Skeljastaðagarði hafi legið í gjósku frá Heklugosinu árið 1104, t.d. jarðfræðingur nokkur sem aldrei kom til Skeljastaða þegar verið var að grafa þar, þó svo að hann væri með í rannsókninni í Þjórsárdal árið 1939, þá má vera augljóst af myndunum , að svo er ekki. Þótt myndin sé svarthvít, get ég séð, að askan sem liggur undir konunni og beinunum er H3 gjóskan, sem er forsögulegt lag sem Hekla spjó yfir Þjórsárdal og víðar fyrir einum 2900 árum síðan, en gjóska þessi hefur víða blásið upp og flust mikið til, enda mjög létt. Flest mannabein í kirkjugarðinum lágu á uppblásnu yfirborðinu og höfðu bein sést þar í langan tíma og verið tekin af læknastúdentum og nasistum. Mun ég greina frá því betur síðar.

Allar upplýsingar um konuna til vinstri á myndinni (til hægri á þeirri neðri) væru vel þegnar. Einhver sonur eða dóttir þekkir kannski móður sína í hlutverki hinnar ungu og glaðlegu konu, sem greinilega hafði áhuga á fornum leifum og skjannahvítum beinum.