Brennisteinsfjöll í Fornleifssafni

Fyrir rúmlega 200 árum síðan létu menn sig ekki dreyma um Teslur og álíka skammtímagaman. Úkraína var ekki til og forfeður Trumps ráku hóruhús í Þýskalandi. Velbúinn hestvagn var ekki á allra færi og lestir og gufuskip voru enn draumsýn.

Þá var uppi prestur, mótmælendatrúar, Gottlieb Tobias Wilhelm að nafni. Wilhelm (1758-1811) gladdist með Guði sínum yfir náttúrunni og visku, sem hann leitaði að og miðlaði af jöfnum höndum. Á árunum 1792-1812 kom út í heimabæ hans, Augsburg, ritsafnið Unterhaltungen aus der Naturgeschichte. Wilhelm var kominn af prenturum, og var faðir hans koparstungumeistari.

Wilhelm var stórtækur og alls komu út 25 bindi af ritsafninu. Enn er er hægt að rekast á það á góðum fornbókasölum, en það gerist æ sjaldnar, því á 20 öld rifu menn oft úr ritsafninu myndirnar, römmuðu þær inn og hengdu upp á veggi sína.

Wilhelm vissi ýmislegt, gagnstætt æðimörgum í dag, um okkar litla land í norðri. Rit hans minnti örlítið á annað alfræðirit fyrir heldri mann börn, sem lásu upplýsinguna og voru óhjákvæmilega greindari en maður einn, harla ómerkilegur, sem í dag telur sig stjórna heiminum; Einnig greindari þeim sem vilja aka vögnum á batteríum, fullu af grunnefni sem brátt er uppurið, ef ekki verður hægt að granda Rússlandi.

Það var ritröð Friedrichs Johanns Berduchs (1747-1822). Hann var bókaútgefandi í Weimar, Árið 1895 hóf hann handa við að gefa út mikla ritröð, sem var ætlað heldri manna börnum til fræðslu og uppbyggingar. Verkið bar heitið Bilderbuch für Kinder: enthaltend eine angenehme Sammlung von Thieren, Pflanzen, Früchten, Mineralien  etc., og kom verkið út í 12 bindum frá 1795 til 1830.

Ég hef áður skrifað um þá útgáfu, þar sem myndin hér fyrir neðan af eldgosum á Íslandi birtist. Það er eins gott að Trump forseti sé ekki í bókaútgáfu, því það myndi leiða til ómerkilegra bæklinga um alsælugræðgi, klof kvenna, tæknina við að kalla hótanir samningatækni og annarrar óþarfa salernislesningar.

Heiminum fer því miður ekki alltaf fram.