Fćrsluflokkur: Bloggar
Ţegar Imba ritađi Hr. Tzipi Livni áriđ 2009
27.7.2025 | 09:59
Í fćrslu í gćr (26.7.20255) greindi ég frá afburđarugluđu bréfi Sigmundar Davíđs Gunnlaugssonar til Netanyahus áriđ 2014.
Snemma í janúar áriđ 2009 ritađi Ingibjörg Sólrún Gísladóttir enn fjarstćđukenndara bréf til Tzipi Livni utanríkisráđherra Ísrael. Um ţađ ritađi ég hinu blogginu mínu Enfant Terrible (PostDoc.blog.is):
Nokkur umrćđa hefur veriđ á Íslandi um fordćmingu utanríkisráđherra á Ísrael og greinilegan ágreining um ţá fordćmingu í Utanríkismálanefnd Alţingis og ríkisstjórninni. Ég hef ritađ mínar skođanir um ţađ mál nýlega.
Ţar sem fordćming á Ísrael var rćdd á Íslandi, taldi ég víst ađ slík fordćming hefđi veriđ send til Ísrael, og hafđi áhuga á ţví ađ athuga ţađ. Rétt eftir áramót hafđi ég samband viđ ísraelsk yfirvöld og spurđist fyrir um ţađ, hvort ţau hefđu fengiđ bréf frá íslensku ríkisstjórninni. Ég fékk ţau svör, ađ bréf hefđi komiđ frá íslenska utanríkisráđherranum, sem ég hef nú fengiđ í hendur. Bréfiđ er skrifađ af ISG og Grétu Gunnarsdóttur sviđsstjóra (gg) á gamlársdag. Utanríkisráđherra Ísraels er titluđ sem Mr. (Hr.), en annars lítur út fyrir ađ bréfiđ hafi veriđ skrifađ af edrú starfsmönnum.
Ég hef margoft reynt ađ fá bréf ţetta frá Utanríkisráđuneytinu, en ţar var mér tjáđ, ađ ţađ gćti ég ekki fengiđ, ađ ţađ vćri ekki venjan ađ gefa Pétri og Páli" út í bć slíkar upplýsingar. Ţađ er greinilega betra ađgengi fyrir almenning og gegnsći í Ísrael en á Íslandi. Í Ísrael get ég fengiđ bréfiđ, en ekki á Íslandi.
Talsmađur ráđherra, Kristrún Heimisdóttir, tjáđi mér í morgun í síma, ađ bréfiđ hefđi veriđ lagt fram í ríkisstjórn, og ađ ţađ hafi veriđ greint frá ţví í íslenskum fjölmiđlum. Ţađ hefur ţví miđur fariđ fram hjá mér. En Kristrún sagđist reyndar sjálf vitna til ţess í Fréttablađinu í dag og hvet ég menn til ađ lesa hvađ hún skrifar. Eftir mjög uppbyggilegt viđtal viđ Kristrúnu Heimisdóttur, sem kann diplómatíuna betur en sumir kollegar hennar sem ég hef rćtt viđ í ráđuneytinu, spurđi hún mig m.a. hvort ég starfađi fyrir Ísraelsmenn. Hún tjáđi mér í lokin, ađ vel gćti veriđ ađ ráđuneytiđ setti nú bréfiđ á vefsíđu ráđuneytisins. Ég set ţví innihald bréfsins á bloggiđ mitt. Sjá neđar.
Ţađ vekur sértaklega athygli mína ađ Utanríkisráđherra Íslands hvetur Ísraelsmenn til ađ samţykkja ESB tillögur. Ísland er ekki í ESB - ekki enn.
Svo virđist sem ráđherra tali fyrir hönd landsmanna sinna: feelings..."widely shared and expressed by my fellow Icelanders".
Mér finnst ţetta bréf vera stórmerkilegt. Hvernig getur utanríkisráđherra Íslenska lýđveldisins sent bréf til annarra landa án samráđs viđ alla ríkisstjórnina í svo alvarlegu máli? Ekki hefur utanríkisráđherra Íslendinga og forverar hennar stundađ slík bréfaskrif til ađila í öđrum deilum, svo mér sé kunnugt um. Hvađ fćr Ingibjörgu Sólrúnu til ađ sýna erjum Ísraels og Palestínu meiri áhuga en öđrum stríđum og erjum í heiminum?
Ég tel mig vita svariđ, og vona ađ lesendur mínir gruni ţađ líka.
MINISTER FOR FOREIGN AFFAIRS ICELAND
H.E. Mr. Tzipi Livni
Minister of Foreign Affairs of Israel
Reykjavík, 31 December 2008
UTN0812020V08.D.516
ISG/gg
Dear Tzipi [handritađ]
During our discussions on various occasions I have expressed my strong belief that there is no military solution to the Israeli/Palestinian conflict and the importance Iceland attaches to respect for international humanitarian law and human rights. Accordingly, I can not but condemn the Israeli airstrikes on the Gaza Strip in the past few days, which are disproportionate and clearly contrary to international humanitarian law.
In no way do I condone the firing of rockets from Gaza in order to terrorise Israeli citizens, attacks which are also clearly in violation of international humanitarian law. As you will remember, I had the opportunity to visit Sdrot in 2007 and am well aware of the traumatizing effects of continuous rocket attacks on the civilian population. But a sustainable and enduring peace is the only way to ensure the security of all civilians in the region, Israelis and Palestinians alike. The present actions by Israel are likely to create an environment in the region which will make a just and sustainable peace even more difficult to achieve.
My feelings of horror and sadness regarding the consequences of the renewed Israeli military operations in Gaza are widely shared and expressed by my fellow Icelanders. I appeal urgently to you and the Israeli Government to accept the EU proposal on an immediate ceasefire. It is also essential to lift the blockade on Gaza and secure humanitarian agencies unrestricted and secure access. At the same time it is imperative to reactivate the Peace Process with a view to ending the occupation and reaching a solution providing for two States, Israel and Palestine, living side by side in peace within secure and recognized borders.
Yours sincerely
Sign.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
VIĐBÓT 13.1.2009
Í gćrkvöld sendi ég tölvubréf til Utanríkisráđuneytisins og forsćtisráđherra:
Til utanríkisráđherra
Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur
Virđulegi utanríkisráđherra,
Mig langar ađ greina frá ţví, ađ ég hef ritađ opinberlega um bréf yđar til utanríkisráđherra Ísraels frá 31.12.2009, sem ég las fyrst um í grein ađstođarmanns ţíns í Fréttablađinu í morgun. Sjá: http://postdoc.blog.is/blog/postdoc/entry/769102/
Ég leyfi mér ađ lýsa furđu minni á hvatningu ţinni til Ísraelsmanna til ađ samţykkja friđartillögur ESB. Íslendingar hafa ekki kosiđ um ađild ađ ESB og ţú skýrir ekki frá ţví af hverju Íslendingar styđja ţćr tillögur. Hamas hefur hafnađ tillögum ESB, eins og búast mátti viđ. Ţeir eru í útrýmingarstríđi gegn Ísrael og hafa veriđ ţađ frá stofnun samtakanna.
Fyrst utanríkisráđherra notar sterkari orđ um ađgerđir Ísraela í bréfi sínu til Ísraelskra yfirvalda, en ţau sem hún notar í sama bréfi um ađgerđir Hamas í árarađir, langar mig ađ benda virđulegum ráđherra á, ađ hvert einasta af ţeim ţúsundum flugskeyta Hamas, sem falla á svćđi í Ísrael sem eru jafnţéttbýl og Gaza, eru brot á alţjóđasáttmálum.
Í von um ađ friđur megi ríkja fyrir botni Miđjarđarhafs, ţrátt fyrir ađ margir Íslendingar hafi í árarađir stundađ ógeđfelldar samlíkingar á örlögum gyđinga í Síđari heimsstyrjöld viđ örlög íbúa Gaza, sem styđja hryđjuverkasamtök, sem hafa útrýmingu Ísraelríkis og gyđinga á stefnuskrá sinni. Öfgafullar skođanir Íslendinga skipta ef til vill ekki miklu máli fyrir heiminn, en ţćr eru vel ţekktar.
Međ bestu kveđjum,
Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson
Fornleifafrćđingur
[o.s.fr.]
Bloggar | Breytt s.d. kl. 10:06 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (0)
Alvitur Andri sendi mér heillaóskir
21.7.2025 | 07:28
Andri Snćr stökk upp á nef sér í morgun, fyrir fótaferđatíma venjulegra Íslendinga - og kallađi mig bjána. Síđan, sá hann vonandi ađ hann var algjör asni, og eyddi hann athugasemdum sínum til mín og Hermanns Helgusonar náttúruljósmyndara. Ţetta var fyrsta afmćlisgjöfin sem ég fć í ár og ţađ fyrirfram, ţví ţađ enfant terrible sem ţetta skrifar verđur ekki hálfsjötugt fyrr en á morgun.
Andri hafđi hellt sér yfir ţekktan íslenskan ljósmyndara, sem tekiđ hafđi mynd af sér, ţar sem hann lallađi niđur ađ kajak sínum gegnum kríumergđ og ţađ alveg löglega eftir kindaslóđa. Andri Snćr ćtlađi ađ mađurinn á FB-myndbandi Hermanns Helgusonar vćri útlendingur, enda talađi Hermann Helguson viđ kríurnar á ensku.
Mađur skilur vel ţóttann í hinum fljúgandi frćndum Andra. Ţótt Andri Snćr fljúgi um allar jarđir og eyđi náttúrunni í postulahlutverki sínu, líkt og hin sćnska Gretta Túnberg, ţá getur hann ekki heyrt ţegar ameríkanska er menguđ af íslensku. Ţađ ţykir mér slakt af slíkum heimsmanni. Algjör bjáni eins og ég get meira ađ segja séđ ţađ.
Nú, Andri háfjallasól sá kannski eftir ţví ađ menga myndskeiđ Hermanns Helgusonar og fjarlćgđi sig og falleg ummćli um mig, "bjánann", sem og dólgsleg skilabođ til ljósmyndarans. En myndskeiđiđ má sjá hér. Ţar sem Andri bannađi mér einu sinni ađ nota fjölnota mynd af sér, set ég hér mynd af ljósmyndaranum "útlenska" sem Andri Snćr réđst á eins og bandóđ kría.
Bjáninn ţakkar háfjallasólinni vandađar kveđjur.
Bloggar | Breytt 26.7.2025 kl. 07:49 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (0)
Riddarasaga í tilefni aldarafmćlis dr. Bjarna F. Einarssonar
18.7.2025 | 08:17
Ljósmynd VÖV 2025
Menn gerast gamlir - og kerlingar hafa tekiđ öll völd. Ţađ er af sem áđur var, ađ riddarar riđu um héruđ. Nú kafríđa okkur ađeins kexruglađar konur sem vilja selja okkur á fćti inn í ESB sem allra fyrst međ kvennafalsi.
Nýlátinn kollega okkar Bjarna, kallađi Bjarna jafnan "riddara", enda Bjarni riddaralegur og góđur drengur. Ţess vegna er ţessi fćrsla tileinkuđ honum á ţessu stórafmćli hans, en nákvćmur aldur Bjarna er ekki vel ţekktur frekar en meginţorri ţeirra minja sem hann grefur úr jörđu. Íslendingabók í Netsokkum telur hann vera 70 ára gamlan í dag +/- 25 ár viđ öll frávik, svo ţetta stemmir greinilega prýđilega.
Nýlega heimsótti ég forleggjara minn, Sřren Mřller Christensen, sem einnig er mikill riddari og býr nú ađ hluta til á Suđur-Fjóni. Sřren rúntađi m.a. međ mig á sćtsýn og sýndi mér fasteignir og annađ sem á áhuga hans allan. Hann sýndi mér einnig slot og hallir, ţ.á.m. höllina Broholm sem eitt sinn var í eigu Sehestedsćttarinnar. Broholm er líklega best ţekkt vegna síđasta Sehestedsins ţar, Jřrgen Sehesteds, sem gerđist mikill nasisti og skrifađist á viđ stór lítilemnni í Ţýskalandi, líkt og bandóđar valdakonur á Íslandi gera í dag.
Broholm nćrri Svendborg. Fornleifaskálinn er ljósa byggingin til vinstri á myndinni.
Vegna nazístandsins missti ćru og eitthvađ af eignum eftir stríđ. Stórnasistinn Reinhard Heydrich, sem Illugi Jökulsson ímyndađi sér ađ hefđi leikiđ fótbolta á Melavellinum ţegar hann kom hingađ ungur á ţýsku herskipi, var vinur Sehesteds-nasistans og heimssótti hann á góssiđ. Ţegar Heydrich hafđi veriđ ráđinn af dögum áriđ 1942, dvaldist ekkja hans á góssinu Broholm.
Afi nasistans, Niels Frederik Bernhard Sehested var mikill forngripasafnari og teiknađi hann sjálfur og byggđi fornminjaskála sem hann reisti viđ höllina sína, ţar sem hann safnađi saman um ţađ bil 60.000 forngripum, fyrst og fremst steinöxum stríđsóđra Dana, en einnig smćlki frá síđari tímum.
Sendiherra Fornleifs rak strax augun í riddara steyptan úr bronsi, sem hefur veriđ skreyti á bíslagi á reiđtygjum. Sá sendisveinninn strax líkindi međ riddaranum á Broholm og riddaranum á Valţjófstađarhurđinni. Sjón er sögu ríkari. Riddarinn á Broholm er líklega álíka gamall og riddarinn á Valţjófsstađ myndi ég ćtla.
Bloggar | Breytt s.d. kl. 08:53 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (0)
The Original Sin
22.6.2025 | 13:15
Does the Original Sin really exist? Hardly, but sometimes one is in doubt. Children often pick up, learn, or are influenced by what is given to them, good or bad. It is a Biblical sin and not a genetic or hereditary one, originally referring to Christian (mis)interpretation of the story about Adam and Eve.
The blond boy in the picture grew up in a family of well known Danish Nazi Collaborators. He didn´t choose his parents. When he addressed the future with his Nazi arm-stretch and stern look, he was not finally formed as an individual - and certainly a poor, little victim of his parents extremes and surroundings.
Possibly in protest to the tarnished Nazi-legacy of his father and uncle, the boy understandably became a hardline left-wing active in his adulthood, thus distancing himself properly from the sins of the fathers, while being accepted by those who despised his family´s Nazi activities.
This photograph, which was confiscatet by Danish Freedom Fighters, has been published by the Museum of Danish Resistance in Copenhagen. My friend, former History-lecturer Leif Rosenstock, who worked in the archive of the museum, once showed me this photo, and another one depicting a macabre Christmas tree of the Bryld Family, decorated with Danish and Nazi flags.
Later, when the innocent boy become a professor of History at a Danish University, he distanced himself as much as he could from the Nazi mistakes of his family. However, like many members of the Danish far Left, he had a common enemy with the Nazis in his family. His choice of profession was even more problematic as his speciality was 20th century Danish history and WWII.
The boy-historian finally retired, but the red and brown joint values didn´t.
As a fierce critic of the Jewish state, the professor once in a while gave people the feeling that he was still not healed from the trauma of his upbringing in an extreme Nazi-collaborator environment - nor his adult extreme left sympathies. Some people stick to their "values" to the very end.
In 2025, actually a couple of months ago, a possible mixture o childhood indoctrination and his "socialist" adulthood had a backflow, when he found the urge to attack a much younger colleague, a research archivist of the Danish National Archives in a Danish Daily, Kristeligt Dagblad (The Christian Daily). The former professor demanded in a letter to the director of the Danish National Archives that the the research activist should be fired for writing a critical review of the latest works of Ilan Pappe.
Well known for screwing up basic historical practices and facts, Mr. Pappé is not a mainstream historian who follows objectivity or critical research methods, thus became the a popular puppet used by haters of Israel. Some of his flawed work were e.g. disclosed in Eliezer Tauber´s very thorough work on the myths of the Deir Yassin alleged Massacre (The Massacre that never was, 2021), which I recently bougt and read.
To stress his disgust for a critical view on Pappé, the old professor, once so childishly copycating his parents by hailing Hitler in the living-room, added injury to insult, by wrongly accusing the archivist of having in a book, published some twenty years ago, incorrectly reported on the former Danish Firm Kampsax´ wartime collaboration with the British Iran based forces, Paiforce, in 1941. That was a rather unique and positive collaboration available to one Danish firm, when most of them - and possibly understandably - were more involved in Nazi collaboration, using slave-labourers, among them Jews, to cut costs. This has of course also been well documented by the historian under attack. Recently he supported his case with solid sources kept in the Danish National Archives. However, Kampsax was, despite the one-off venture in Iran, mostly engaged in Nazi Collaboration during WWII (see here ad notam in anotationibus 26-28).
Further completely baseless accusations by history professor emeritus Claus Bryld, aiming at having historian Steen Andersen sacked from his position at the Danish National Archives due to his none-hateful attitude to Israel, have also been thwarted by solid facts published by Andersen.
Modern left-wing-hate toward the State of Israel, might possibly be a kind the Perpetual and Original Sin, and certainly the sister of extreme right-wing hatred of Jews and other minorities.
Going to such length as to defame a younger colleague, who obviously has a greater knowledge of the Nazi occupation of Denmark than some of his elder, is sadly not that new a phenomenon among the "ivy league" of Danish history research.
Danish Kampsax´ activities in Iran didn´t save the world from 46 year of the Horrors of the "Iran Revolution". Instead of depicting an Iranian religious hanging, I chose to have Bob Dylan sing this song about the favourite hate objects of idots in East and West,North and South. But if you don´t believe in the cruelty of Iran religious terror, seek and you will find - but don´t let it kill you now.
Bloggar | Breytt 23.6.2025 kl. 06:20 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (0)
Til hamingju međ afmćliđ pabbi minn
13.6.2025 | 13:24
Í gćr átti Anna Frank afmćli, en fađir minn hefđi orđiđ 99 ára í dag. Hann dó áriđ 1994, ađ mínu mati um aldur fram.
Ţrátt fyrir styttra líf en hann hafđi dreymt um, leiđ honum vel á Íslandi, ađ eigin sögn. Ţađ sem hann hafđi lifađ af í Hollandi gaf honum mikinn lífsvilja, en góđćriđ og stríđterturnar á Íslandi, sem ekki tíđkuđust í Hollandi gerđu ađ lokum út af viđ föđur minn. Holland áranna eftir stríđ fékk enga Marshall-hjálp, gagnstćtt ţví sem Íslendingar og frćndur ţeirra Ţjóđverjar gerđu. Ísland var ţví Gósenland í samanburđi viđ Holland, en nammiđ og matar-ćđiđ á Íslandi gerđi ađ lokum út af viđ föđur minn. Viljastyrkurinn veikist viđ íslenskt bakkelsi. Ţađ er margsannađ.
Margt hefđi ţó getađ stytt líf hans enn fyrr. Hrein heppni varđ til ţess ađ svo varđ ekki. Áriđ 1942 flýđi pabbi međ föđur sínum um miđja nótt í útgöngubanni á Batavus-reiđhjólum. Förinni var heitiđ frá den Haag til Amsterdam, ţar sem stúdentasamtök og hjálparsamtök anabaptista (Mennoníta)) komu honum til Fríslands. Á Fríslandi var hann falinn/í vist hjá ţremur fjölskyldum, m.a. fjölskyldu sem bar nafniđ Bethlehem.
Ţađ var nćrri ţví búiđ ađ handtaka ţá feđga á Damrak í Amsterdam ţegar afi minn, sem nýbúin var ađ missa vinnuna í innandríkisráđuneytinu, sem hafđi skrifstofur í Buitenhof í den Haag, setti pabba á bát sem sigldi til einhvers bćjar á nyrđri hluta Zaanlands. Ţađan ferjađi svo annar bátur börn og unglinga yfir til Fríslands, ţar sem ţeim var loks dreift á ný heimili sín.
Hurđ skall einnig nćrri hćlum, ţegar hollenska nasistalöggan, svarta löggan svo kallađa, kom og ćtlađi ađ sćkja pabba og ömmu, en nágrannakona, frú Kroon, bjargađi ţeim (sjá frásögn hér).
En áfram var vegiđ ađ föđur mínum eftir dauđa hans. Sendiherrafrú íslensk í Kaupmannahöfn tókst ađ ađ gera föđur minn ađ Vestfirđingi í veislu hjá gyđingum í Kaupmannahöfn. Ađ vera Vestfirđingur er vitaskuld ekki ţađ versta sem hugsast getur.
Sendiherrafrúin keypti óhemjumikiđ glingur af frú Hartogssohn í verslun ţeirrar síđarnefndu í miđborg Kaupmannahafnar. Ég ţekki konuna, gyđing, og sér í lagi mann hennar vel og ritađi merkar greinar međ honum, ţangađ til ađ honum ţótti ég of rauđur - síđar varđ hann helsti stuđningsmađur Trumps í Danmörku. Hann ber reyndar annađ nafn en spúsa hans. Eitt sinn, ţegar ţessi vinur minn var orđiđ í nöp viđ mig, ţá var mér tilkynnt af ţessum međhöfundi mínum, ađ fađir minn vćri alíslenskur og ađ íslenska sendiherrafrú ţekkti fólkiđ mitt sem vćri frá Norđvesturíslandi. Ţar međ var fađir minn í einu kvöldbođi orđinn fađir Vilhjálms Hrađskreiđa lögmanns. Gyđingafjölskyldan stendur víst enn í ţeirri trú ađ ég sé ađ Vestan. Ţar tókst Helförin og baktaliđ svo sannarlega vel.
Í hjarta Amsterdam, ţar sem fađir minn bjó tćp tvö fyrstu ár lífs síns á nýjum hluta Waterlooplein, ţar sem löngu fyrr hét Leprozengracht (Holdsveikrasíki), handan viđ horniđ á gamla Waterlotorginu ţar sem alla tíđ hafđi veriđ markađstorg gyđinga. Ţegar fađir minn fćddist var Holdsveikrasíkiđ einnig orđiđ ađ Waterlooplein. Langafi minn (sjá hér) átti hús og verkstćđi í Rozenstraat og bauđ ţeim ađ búa, en amma mín ţoldi ekki tengdaföđur sinn allt of vel, svo ţađ var afţakkađ. Miklu fyrr höfđu forfeđur afa míns búiđ í Vlooienburg skammt frá húsi sem meitari Rembrandt var međ á lágri leigu.
Ţar sem afi minn og amma bjuggu, á nýjum hluta Waterlooplein, var miklu síđar byggđ konsert- og óperuhöll Amsterdam, kölluđ Stopera (Staatsopera) og nú er víst búin ađ fá nafnabreytingu í Nationale Opera & Ballet - líklegast svo ađ Hollendingar gleymi sem fyrst vandalismanum sem unninn var á svćđi gamla gyđingahverfisins í Amsterdam eftir ađ Ţjóđverjar höfđu rústađ flestum byggingum ţar. Samkvćmt nákvćmum mćlingum hefđi íbúđ afa míns og ömmu veriđ nćrri miđju ađalsviđinu í hinni forljótu óperubyggingu.
Síđan fluttu hjónin Willem og Elisheeva (Elísabet) međ sinn einkason út í hálfgera sveitasćlu til Norđur Amsterdam, sem var eyja sem menn tóku litla ferju til ađ komast út í, en nú fer mađur ţar yfir međ neđanjarđarlest á svipstundu. Síđar, á 4. áratug aldarinnar, fékk afi minn vinnu í innanríkisráđuneytinu í den Haag, í deild sem sá um landvinninga Hollendinga í Ijsselmeer.
Ţegar fađir minn kom til Íslands var hann á leiđinni til Kansas međ Grínkort (Green Card) upp á vasann, en hann ákvađ fljótt ađ vera um kyrrt á Íslandi. Honum leist betur á unga konu, sem hafđi veriđ pennavinur hans, en sléttur Kansas.
Ţađ ţurfti ţví mikiđ til ađ koma pabba fyrir kattarnef, en góđa lífiđ á Íslandi er eins og vitađ er hćttulegt fyrir menn međ veikt erfđamengi, og hefur drepiđ margan góđan dreng.
Á 100 ára árstíđ pabba ađ ári ćtla ég ađ fara á óperu, Simon Boccanegra eftir Verdi, á sviđinu ţar sem fađir minn fćddist svona cirka. Síđan skal haldiđ ađ húsinu ţeirra í Norđur-Amsterdam og minnst ćfingavallar Ajax sem ţá var ţar og sígaunanna sem fađir minn lék sér í óţökk ömmu minnar. Síđan skal haldiđ á góđan indónesískan veitingastađ, ţótt Jakarta í Amsterdam sé ekki lengur til, en á 8. áratug síđustu aldar ţekktu ţjónarnir ömmu mína, sem ţeir höfđu ţjónađ ţar fyrir stríđ. Síđan skal haldiđ til den Haag og heimsótt ţau ţrjú hús sem fjölskyldan bjó í, og ađ lokum fariđ til Fríslands og heimsótt ţađ býli viđ ströndina, ţar sem fađir minn bjó hjá Doopbsgezinde-fjölskyldunni Bethlehem. Ég lofa ađ haga mér ekki á Fríslandi eins og Egill Skallagrímsson gerđi forđum.
Ţess má geta ađ pabbi var líklega fyrsti kaupmađurinn međ framandi innflytjendavöru á Íslandi. Áđur en hann hóf ađ flytja inn krydd sem engin ţekkti, var mest framandi vara sem mađur gat fundiđ gamlar og skrćlţurrar kúrenur. Hann flutti inn krydd og seldi hinar rómuđu kryddhyllur grimmt (sjá hér) og sekkjavöru fyrir NLFÍ. Međal ţess sem honum ţótti skemmtilegast ađ flytja inn voru indónesísk krydd og matvara frá fyrirtćkinu Conimex í Baarn skammt frá Hilversum. Verksmiđju Conimex heimsótti ég eitt sinn međ karlinum og ţar var tekiđ vel á móti manni.
Mestmegnis voru ţađ Hollendingar búsettir á Íslandi, eđa Íslendingar sem höfđu veriđ í námi í Hollandi sem keyptu Indónesíukryddin. Ţegar fađir minn gerđist of veikur til ađ reka heildverslun sína, Amsterdam, óskađi Skúli Ţorvaldsson í Síld og Fisk eftir leyfi til ađ taka viđ umbođinu, sem fađir minn veitti honum góđfúslega. Nú er Conimex orđiđ ađ ţrćlakistu Unilever risasamsteypunnar. Ég nć í mín indónesísku krydd, ţegar ég kem stundum viđ í Hollandi.
Bloggar | Breytt s.d. kl. 14:18 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (0)
Lambert van Haven á dós
26.5.2025 | 09:51
Byggingameistari fyrsta hluta Kirkju Vors Frelsara í Kaupmannahöfn, n.t. á Kristjánshöfn, var ćttađur frá Hollandi.
Meistari sá hét Lambert van Haven (ćttarnafniđ boriđ fram fan Hafen), stćđilegur og rauđhćrđur arkitekt, sem alist hafđi upp ađ mestu í Björgvin í Noregi. Lambert van Haven skildi margt annađ eftir sig í Danmörku en ţessa merku kirkju sína, sem Danir hafa ekki alveg áttađ sig á ađ eigi náinn "ćttingja" í Amsterdam.
Hins vegar vita margir ölţambarar, ađ lítiđ brugghús á Ámakri (Amager Bryghus) bruggađi fyrir nokkrum árum síđan ágćtan bjór sem ber á dósinni gamanmynd af byggingameistaranum í nútímabúningi međ húđflúr á handleggjum. Ţví miđur hafa ţeir engin áform um ađ brugga meiri Lambert ađ sinni.
Ég er sannast sagna ekki mikiđ fyrir bjór, en hef smakkađ ţennan og fram boriđ. Er hann í minningunni ágćtur, og vissulega ekkert í líkingu viđ ţađ sull sem Lambert drakk á sinni tíđ.
Fyrir um mánuđi síđan, ţegar ég var ađ hreinsa skápa í eldhúsinu, fann ég gamla Lambert van Haven bjórdós sem er kominn á tíma og farin ađ bólgna lítillega. Nú ţegar ég er búinn ađ hella úr henni í vaskinn, langar mig ađ minna á ađ elsta myndin sem til er af kirkju van Havens á Kristjánshöfn má finna á merkri altaristöflu í kirkjunni ađ Miklaholti (Eyja- og Miklaholtshreppi). Hćgt er ađ lesa altaristöfluna hér á Fornleifi og einnig í tímaritinu VIND nr. 41 áriđ 2021
Skál fyrir ţví og lífinu - og Lamba heitnum úr Höfnum.
Bloggar | Breytt s.d. kl. 16:10 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (0)
Hver var listmálarinn SŢ?
19.5.2025 | 09:35
Fyrr á árinu spurđi ég fjasbókarvini, hvort ţeir vissu, hver hefđi málađ málverkiđ hér ađ ofan. Lítiđ var um svör.
Međ vilja greindi ég ekki frá sögu málverksins, eđa hvađ ţađ sýndi. Nú skal leyst frá skjóđunni í von um ađ einhver kveiki á perunni hvađ varđar listamanninn.
Listaverkiđ er alíslenskt og er málađ af SŢ. SŢ leigđi kjallarakompu af afa og ömmu á Hringbraut á 4. áratugnum. SŢ málađi ţarna vetrarmynd, útsýniđ út í garđinn fyrir framan Hringbraut 76 í Verkó (Verkamannabústöđunum) sem nú er búiđ ađ steindrepa eftir viđgerđir sem fóru ţar fram. Reynitrén, sem er enn hríslur á málverki SŢ, voru felld, steinveggurinn fyrir fram var mölvađur mélinu smćrra, sem tók sinn tíma ţví steypan og bindingar í Verkó eru međ ólíkindum góđar. Viđ viđgerđirnar voru einnig drepnar rósir afa og ömmu, sem ţóttu svo fallegar, ađ greint var frá í dagblöđum. Sömuleiđis var myrt sjaldgćf klifurplanta sem fađir minn hafđi međ sér frá Hollandi og sem Ingólfur Davíđsson grasafrćđingur mun hafa skrifađ um. Á Íslandi er arkitektúr alt, en umhverfiđ er ekki svo mikilvćgt og er ţví fórnađ á altari arkitektadýrkunar.
Afi og amma gáfu mér ţetta málverk, og hékk ţađ síđar í frábćrri íbúđ sem ég og kona mín vorum međ á leigu á Neshaganum á síđasta áratug 20. aldar. Nú er ég ađ íhuga nýjan ramma og viđeigandi stađ á veggnum heima hjá mér í Danmörku.
Afi, Vilhelm Kristinsson (ekki fréttamađur), sem ég hef skrifađ mikiđ um á blogginu, vegna ţess ađ hann reyndist mér svo vel, sagđi mér frá málaranum sem bjó í kompunni, á 4. áratugnum. Afa ţótti málverkiđ svo fallegt, ađ hann keypti ţađ af SŢ - eđa tók ţađ upp í leiguna. SŢ bjó í kompunni áđur en gyđingurinn Hans Mann Jakobsson bjó ţar eftir ađ hann missti annađ auga sitt. Afa ţótti málverkiđ svo fallegt, ađ hann keypti ţađ af SŢ. Hans Mann Jakobssyni var hjálpađ af afa og Ţorsteini Steffensen (ekki leikara) sem bjó á hćđinni fyrir neđan afa og ömmu, ásamt indćliskonu sinni Guđrúnu, sem keđjureykti örlitla pípu međ afar fúlu tóbaki. Í minningunni man ég mest eftir tóbakslyktinni, sem blandađist viđ ilminn af signum fiski og öđru ţjóđlegu ómeti. Guđrún var afar barngóđ kerling og skemmtileg, og ég sat oft međ ömmu í eldhúsinu hennar.
En ég man ef til vill betur eftir síendurteknu ati sem hún stóđ í viđ drykkjumann, sem ódrukkinn var ţó hinn vćnsti mađur, sem bjó til vinstri á 1. hćđinni. Er hann var fullur var hann öđrum íbúum til mikils ama, en ţó ekki eins og kona hans sem átti viđ önnur vandamál ađ stríđa en drykkju. Ţannig getur fátćktin leikiđ menn grátt, ef ţiđ vissuđ ţađ ekki. Sá vínhneigđi, Gunnar V.J., var óskilgetinn sýslumannsson, lćrđur járnsmiđur, sem vann í saltfiski úti í "ćttararfleifđ" minni Örfirisey. En hugsanlega er hann minna ţekktur sem afi kaupmannsins Jóns Geralds Sullenbergers sem kom nýlega viđ sögu á Íslandi, ţegar hann vildi gefa verkamönnum og öđrum betri kjör í verslun sinni en einokunarklíkurnar gefa. Gunnar, afi Jóns Geralds Sullenbergers, sem afi sagđi mér ađ hefđi veiđ nasisti, braust inn á skrifstofu Kommúnista í Reykjavík ásamt nokkuđ yngri Hauki Morthens og flýđu ţeir í kjölfariđ til Kaupmannahafnar. Nú, ekki meira um ţađ. Best er ađ mála ekki of margar minningar.
Myndin eftir SŢ sýnir útsýniđ úr kjallara fátćkra Reykvíkinga á 4. áratugnum, og enn var ekki búiđ ađ reisa tvíbýlishúsin beint á móti viđ Hringbrautina. Ţađ sem ég heillađist af sem ungur var frábćr hćfni málarans međ pensilinn. Ég hef tekiđ ljósmyndina ţannig ađ dýptin í pensilsförnum sjáist sem best. Hún minnir á vissan hátt á sumar myndir van Gogh, hvorki meira né minna.
Margir sem hafa séđ myndina, án ţess ađ vita nokkuđ um hana, eru fullvissir um ađ franskur meistari hafi veriđ ađ verki. En ţetta var "bara hann SŢ", sem ég veit ţví miđur enn engin deili á. Getur einhver hjálpađ mér međ upplýsingar um SŢ?
Bloggar | Breytt s.d. kl. 09:51 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (0)
Grímur Thomsen var "villt og undarleg vera" - Eins konar ritdómur
20.4.2025 | 12:15
Áriđ 2022 kom út hjá Hinu íslenska Bókmenntafélagi afar merkilegt greinasafn um Grím Thomsen (1820-1896). Bókin ber titilinn Feiknstafir; Ráđgátan Grímur Thomsen, sem mér finnst reyndar lélegt heiti. Ţađ ţykir ritsjórunum Sveini Yngva Egilssyni og Ţóri Óskarssyni líklegast ekki.
Guđni Th. Jóhannesson fyrrv. forseti ritađi prýđis formála og svo eru 14 mislangar, en mest heldur snubbóttar ritgjörđir um "ráđgátuna" miklu.
Skemmtilegust ţeirra greina sem ég hef ţegar lesiđ, er grein Más Jónssonar um eyđsluklóna Grím Thomsen, sem sýnir ađ Thomsen var hinn versti spređibassi, líkt og Íslendingar eru víst oft međ fé annarra, og í tilfelli Gríms međ fé foreldra sinna.
Hugsa menn til ţess, hvernig magistersritgerđ Gríms um Byron viđ Hafnarháskóla (útg. 1845) varđ allt í einu gerđ ađ doktorsritgerđ, mörgum árum eftir ađ hann ritađi ritgerđina, ţá gćti bruđl gullsmiđssonarins frá Bessastöđum, sem gerđi móđur sína enn veikari en hún var ađ upplagi, skýrt ţann furđulega akademíska bitling. Doktorsnafnbót Gríms er hugsanlega hćgt ađ skýra međ undirborđsgreiđslum til fátćkra prófessora. Hugsast getur ađ ţeim gćti hafa ţótt ţađ bót fyrir orđspor deildar sinnar viđ háskólann ađ ţar hefđi setiđ mađur og doktor, sem nú var mikilvirtur embćttismađur í utanríkisţjónustunni.
Ţar sem ég hafđi áhuga á Grími og ćvistarfi hans er ég var yngri, langađi mig mjög í ritiđ Feiknstafi um ráđgátuna Grím Thomsen. Hún varđ varđ mér fátćkum kvistakademíker harla dýr eftir háan sendingakostnađ og tollafár sćnsks okurfyrirtćkis, Postnord, sem tekist hefur ađ knésetja hiđ danska sendibréf, svo ekki sé talađ um hin safaríku dönsku ástarbréf, og ţađ ađ fullu. Finnst mér ţess konar póstdráp (Postmord) nokkuđ keimlíkt tollahefnd Trumpsins í Kananslandi, og endar slík grćđgi gagnvart streymi ţekkingar í algjörri menningarlegri fátćkt, ţar sem menn ţurfa ađ hugsa sig ţrisvar um áđur en ţeir kaupa sér bókstaf á pappír.
Aftast í ţessu annars ágćta riti um Thomsen, er ritaskrá Gríms Thomsens (ritađ Ritaskrá Gríms Thomsen án eignarfalls-essins í bókinni). Ţví miđur er ósamrćmi í tilvitnunum höfunda viđ ritalistann aftast. En nóg um ţađ. Ţetta er mjög áhugaverđ bók, sem ég ćtla ađ taka mér góđan tíma til ađ lesa spjaldanna á milli.
Áđur en ég keypti bókina Feiknstafi, hafđi eg fariđ á svokallađa hollenska útsölu hjá Fornbókaversluninni Vangsgaard í Kaupannahöfn og fundiđ ritdóma tvo eftir Grím, sem ekki eru ţekktir á Íslandi eđa á međal höfunda Feiknstafa. Hollensk útsala er alv3g örugglega heldur ekki ţekkt fyrirbćri á Íslandi, ţar sem allt hćkkar og jafnvel margra missera afgangar á margra ára gömlum lager. Hollensk útsala fer ţannig fram, ađ á međan hún stendur lćkkar verđiđ um ákveđin % á eins vikna fresti. Í landi grćđginnar er slík hagfrćđi vćntanlega mjög mikil fjarstćđa.
Fyrr í ár (2025) var var ég svo heppinn ađ koma viđ á hollenskri útsölu hins ćruverđuga Vangsgaards Antikvariat, sem í ár hafđi leigt sér búđarpláss í öngstrćtinu Rosengĺrden. Ţegar ég kom inn í bráđabirgđabúđina, utan úr kuldanum, voru ţar fyrir nokkrir sóđalegir gamlir menn ađ róta í gömlum hljómplötum og einn í siđlegu klámi. Ég hélt rakleitt ađ ţví sem gamalt var og án safaríkra líffćramynda.
Ţar fann ég m.a. möppu eina sem seld var á skitnar 30 nútímakrónur (DKK). Mappan hafđi tilheyrt einhverjum menningarvita sem safnađi ţví sem frú Frú Thomasine Gyllembourg (1773-1856), sonur hennar Johan Ludvig Heiberg (1791-1863) og kona hans Johanne Luise Heiberg (1812-1893) höfđu skrifađ í tímarit og bćklinga.
Upphaflega hét frú Gyllembourg, Thomsine Christine Buntzen, en tók nafniđ Heiberg er hún giftist hinum geđstirđa P.A. Heiberg (1758-1841), sem ađ hluta til var af norskum ćttum. Sökum móđgunar viđ hiđ úrkynjađa majestet Dana dagađi hann uppi í Frakklandi í útlegđ sem hann var dćmdur í fyrir ađ segja of mikiđ af sannleika um kónginn og hans vitstola ćtt.
Eftir skilnađ viđ hinn landflótta Heiberg, giftist Thomasine sárafátćkum sćnskum baróni, sem fćrđi henni ekkert annađ en fínt og forfranskađ ćttarnafn. Hinn sćnski Carl Fredrik Gyllembourg-Ehrensvärd, sem hafđi leikiđ "smáhlutverk" viđ morđiđ á sćnska konunginum Gústafi ţriđja, var dćmdur í Svea Hofret til ađ missa ćru, eignir og vera hálshöggvinn; en hćstiréttur mildađi dóminn niđur í brottvísun úr landi og afsali á ađalstign og á öllum borgararéttindum. Carl Fredrik fékk aldrei almennilegt embćtti eđa lífsviđurvćri í Danmörku og geispađi golunni áriđ 1815, ţá orđinn barróni. Thomasine, sem Íslendingar sumir muna eftir á dönskum 1000 króna peningaseđlum, og ţađ fyrir síđustu seđlaútgáfu (mynd t.v.), braust fram sem rithöfundur komin á sextugsaldurinn. Ekki má ţó rugla seđlinum međ henni viđ mynd af tengdadóttur hennar, ţ.e. konu sonar hennar, Johan Ludvigs Heibergs, en hún hét Johanne L(o)uise Heiberg, sem var fćdd inn í hálfgyđinglega fjölskyldu og sárafátćkt sem Louise Pätges. Móđir hennar hafđi boriđ ćttarnöfnin Hirschhorn og Hartwig, og var hún ađ sögn ađ hluta til ćttuđ frá Hollandi, sem reyndar er rangt. Vangamynd Johanne Luise er enn um sinn ađ finna á einum af ţeim 200 króna seđlunum dönsku sem enn eru í gyldi.
Ţađ voru einmitt bćkur Tomasine Heiberg Gyllembourg, sem Grímur Thomsen gagnrýndi í tveimur árgöngum af Tidsskrift for Litteratur og Historie. Ritin voru Een i alle (útg. 1840, sem má lesa hér í heild sinni) og Nćr og Fjćrn (útg. 1841).
Skánir V.Ö. Vilhjálmsson 2025.
Ritdómarnir, sem ég fann á hollensku útsölunni hjá Vangsgaards fyrr í ár, voru gefin út hjá Reizels Forlag (sjá Een i Alle hér). Grímur var mjög dómharđur í garđ rithöfundarins og fór ekki eins blíđum orđum um ágćti verkanna og heimsspekingurinn Sřren Kierkegaard gjörđi áriđ 1846 í heilu bókarkorni: En literair Anmeldelse. To Tidsaldre, Novelle af forfatteren til "en Hverdagshistorie", udgiven af J.L Heiberg. Kbhv. Reitzel 1845, anmeldt af S. Kierkegaard. Kierkegaard var náttúrulega bölvađ snobb. Fyrrnefndir ritdómar Gríms er ekki finna í íslenskum bókaskrám.
Ţótt ein af ráđgátunum í tengslum viđ Grím sé, hvort hann hafi yfirleitt haft líkamlegan áhuga á konum, ţá viđgekkst hann son, sem mjög fjörug, og nćrri ţví vergjörn norsk kona, Magdalene Thoresen (upphaflega Kragh; 1819-1893), undurfögur ásjóna hennar sem tryllti menn eins og Grím hér t.v.) kenndi honum í Kaupmannahöfn. En reyndar fyrst ţegar drengurinn var kominn á fullorđinsár. Axel Peter Jensen hét meintur sonur Gríms, og dó ungur í Kína er hann var í danska flotanum.
Um samband sitt viđ Grím, skrifađi frú Thoresen (áriđ 1866) til Johanne Louise Heiberg tengdadóttur Thomasine (Heiberg) Gyllembourg, ađ hún hafi hitt Grím ţegar hann var ungur í Kaupmannahöfn. Hann var árinu yngri en Magdalene. Hún skrifađi ađ hann vćri en "vill, eiendommelig skikkelse, en naturkraft med en demonisk vilje, og at han gjorde henne gravid. Siden, kan hun fortelle, har hun grepet hřyt og lavt for ĺ mette den kjćrlighetslengelsen som bare en som mann som han kan mette. Í ljósi fyrri skrifa frú Thoresen, ţá hafđi hún áđur (1851) veriđ ţeirrar skođunar "at hun elsket ham mer enn han elsket henne." Svona safarík smáatriđi vantar auđvitađ tilfinnanlega í bók sem gerir Grím ađ ráđgátu.
- Jamm og já. Kannski var Grímur karlinn bara bí eđa fy, eđa eitthvađ annađ sem menn merkja međ bókstöfum í dag - og er mönnum, mannleysum og kynlegum kvistum ţví meiri ráđgáta en áđur. Líklegast ţykir mér ţó, ađ Magdalenu inni norsku hugnađist vel eyđslusemi íslenska stúdentsins frá Bessestadt. Örlćti og gjafir gera karla stundum meira "sexí" en ţeir í raun og veru eru - en ţađ er vitaskuld misjöfn kennd á međal kvenna. En kynţokki hefur alltaf veriđ afar óţekkt stćrđ og misjafnlega greind af misjafnlega vel greindum konum. Hallast ég ţó, sem algjör frístundagreinir međ misantrópíska eiginleika, frekar ađ ţví ađ grćđgin sér líbidóinu ávallt sterkari í mannverunni - hvers kyns sem hún er.
Fundur minn á greinum Gríms Thomsens á hollenskri útsölu hjá Vangsgaard, hefđi komiđ sér vel, hefđi útsalan fariđ fram fyrr. Fyrir bragđiđ er ritaskrá Thomsens í ritsafninu Feiknstafir snubbóttri en hún ćtti ađ vera, en íslensk akademía lifir ţađ örugglega af eins og margt annađ sem hún er ađ afreka ţessa dagana, ţegar kynjafrćđi og kukl virđast hlađin í alla skapađa hluti.
Grímur Thomsen, ţessi merki mađur, skildi hins vegar eftir sig meira en fróđustu og bestu menn héldu. Hvort hann var ráđgáta, er svo annađ mál.
Bloggar | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (0)
Ţennan hefđu Hamas myrt
18.4.2025 | 05:11
Rembrandt frá Rín skóp, og hefur ţessi Jesús hans ugglaust veriđ portúgalskur gyđingur, en Rembrandt karlinn bjó einmitt á međal ţeirra í hverfi ţeirra í Amsterdam.
Er ég var ungur, fimmtán vetra eđa svo, lék ég mér viđ ađ falsa Rembrandt. Ólafur forvörđur hefđi fljótlega komiđ upp um mig. Málverkinu lauk ég á tveimur dögum. Ţađ tókst nú ekki alltof vel, sé ég í dag, enda bćkur sem ég studdist viđ í lélegum gćđum og ég ekki orđinn eins góđur og Rembi.
Nú, ţegar ég er orđinn ađeins betri í tćkninni og hćgt er ađ skođa Rembubrand á netinu niđur svörđinn, ćtti ég kannski ađ leggjast í stórfalsanir á málverkum hans? Ći, líklegast ćtti ég ađ sleppa slíkum kontrefćtingi, ţví ţessi náungi varđ aldrei til nema vegna óska grikkja, rómverja og hins hatursfulla heims um ađ koma gyđingum fyrir kattarnef, og ţađ vegna ţess ađ ţeir áttu ađ hafa drepiđ hiđ nýja gođ.
Vona ég ađ ég móđgi sem flesta međ ţeirri yfirlýsingu, enda eru ţessar ţjóđir enn ađ, og sömuleiđis ný mannkyn af alls kyns gerđum og afbrigđum - og fjölbreytileikinn verđur ć meiri.
Bloggar | Breytt s.d. kl. 07:14 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (0)
Hvítabjarnarorđan sem aldrei varđ til
9.3.2025 | 08:02
Á fjórđa tug síđustu aldar sat danskur sendiráđstarfsmađur í Reykjavík í frítíma sínum og velti fyrir sér, hvernig "Fálkaorđa" Grćnlendinga gćti litiđ út. Listrćn kvöldstund sendiráđunautarins međ litablýöntum barna sinna endađi í ţessari tillögu: Hvítabjarnarorđunni af fyrstu gráđu.
Sendiráđsritarinn hét C.A.C. Brun. Hann var síđar eftir ađ hafa afgerandi áhrif á hve jákvćtt Bandaríkjamenn litu á sambandsslitin áriđ 1944. Allt sem Íslendingar hafa hingađ til haldiđ ađ BNA hafi leitt til leiđar fyrir Ísland 1941-1944, gerđist eingöngu vegna ţess ađ BNA leituđu ráđa hjá C.A.C. Brun sem gerđist sérlegur ráđunautur sendiráđsins í Washington í málefnum Íslands, sem hann skildi manna best. Áriđ 1941 sigldi C.A.C. Brun međ fjölskyldu sína á bandarísku birgđaskipi frá Reykjavík til Bandaríkjanna og gekk í ţjónustu Henriks von Kauffmanns sendiherra í Washington D.C. Margt sem eignađ hefur veriđ Kauffmann voru hugmyndir C.A.C. Bruns og annarra starfsmanna danska sendiráđsins í Washington. Kauffmann fékk allan heiđurinn í ritum lélegs dansks sagnfrćđings.
Sendiráđ Dana í Washington leit Bandaríkjastjórn á sem starfandi ríkisstjórn Dana í hinum frjálsa heimi, međan ađ Danmörk var undir oki nasismans. Von Kauffmann hafđi sýnt í verki áhuga sinn á sjálfstćđi Íslendinga er Vilhjálmur Finsen var ráđinn til ađ sinna Íslenskum málum í danska sendiráđinu í Osló er Kauffmann var ţar sendiherra á 4. áratug síđustu aldar.
Hugdetta Bruns ađ orđu fyrir Grćnlendinga var í raun hiđ besta mál, ţótt ađ hann vćri greinilega ekki neinn stór listamađur. En ţađ var ţó ekki fyrr en löngu síđar ađ Grćnlendingar fengu útbúnar orđur til ađ nćla í gott fólk.
Grćnlendingar eru enn ekki sjálfstćđ ţjóđ, en hafa svo kallađ Selvstyre (frá og međ 2009). Mektarmenn á Grćnlandi, hafa nú sína eigin orđu sem kallast Nersornaat (sjá hér). Ţađ er peningur sem hangir í lítilli fléttu fyrir menn og slaufu fyrir konur. Á peningnum er mynd af standandi Hvítabirni. Peningur ţessi hefur veriđ sleginn í tveimur málmum, gulli (I. gráđa) og silfri (II. gráđa) og varđ orđan ađ veruleika áriđ 1989 eftir ađ Danadrottning hafđi heimilađ grćnlenskar orđuveitingar.
Enn eru ţó Dannebrogsorđan og ađrar konunglegar orđur hengdar á Grćnlendinga.
Ég veit ađeins um einn Íslending sem fengiđ hefur fengiđ Nersornaat úr gulli og ţađ er fyrrv. forseti vor Hr. Ólafur Ragnar Grímsson, sem veitt var orđan áriđ 2016; og um leiđ lýst sem ekta víkingi (sjá hér) sem hann er nú líklega inn viđ beiniđ sá mikli öđlingur.
Ólafur Víkingur er ekki ósvipađur Hvítabirni í jakkafötum. Hér sést hann nćldur međ Nersornaat áriđ 2016.
Sannast sagna ţá teiknađi Brun tillögu sína (sjá efst) í gamni til ađ gera grín ađ félögum sínum í utanríkisţjónustunni sem voru oft mjög sólgnir í medalíur. Ekki síst var tillagan hugsuđ handa frćnda Brun, Eske Brun (1904-1987), sem var landsfógeti á Grćnlandi á 4. áratug síđustu aldar og á stríđsárunum. Í dönsk lög var fćrđ sú ákvörđun ađ landsfógeti Grćnlands myndi stýra landinu á styrjaldarárum. Eske Brun var ţví ćđsti danski embćttismađurinn á Grćnlandi í síđari heimstyrjöld.
C.A.C. Brun taldi, ţrátt fyrir ađ teikningin af Grćnlandsorđunni vćri gerđ í gamni, alls ekki óeđlilegt ađ Grćnlendingar fengu slíka orđu, ţó ţeir vćru undir danskri stjórn. Jú, fyrst Íslendingar hefđu slíka medalíu, af hverju ekki nágrannar ţeirra Grćnlendingar? Hvort Brun hefur kynnt ţessa skođun sín öđrum en frćnda sínum Eske Brun sem var landfógeti á Grćnlandi í síđara stríđi veit ég ekki, en hér er í fyrsta sinn opinberlega sagt frá orđuhugmyndum ţessa frábćra manns, C.A.C. Brun sem var Íslandi stór hjálparhella og hafđi meiri áhrif á sjálfstćđi Íslendinga en ýmsir sjálfstćđismenn ímynda sér. Allt sem Kaninn gerđi fyrir Ísland, voru hugmyndir og ráđleggingar sem ţeir fengu frá C.A.C. Brun.
Meira mun verđa sagt frá C.A.C. Brun síđar, en nú leita ég allra leiđa ásamt Kristjáni Sveinssyni sagnfrćđingi ađ fjármögnunarleiđum til ađ ljúka skrifum á bók um Brun byggđa á dagbókum hans frá 1925-52, frá ţví ađ hann var diplómatískur léttadrengur í Shanghai ţar til ađ hann varđ sendiherra í nokkrum löndum og einn af ráđuneytisstjórum danska utanríkisráđuneytisins.
Sjá enn fremur eftirfarandi hlekki í grein ţar sem C.A.C. Brun kemur viđ sögu: hér , hér.
Bloggar | Breytt 25.3.2025 kl. 06:28 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (1)