Hlustið þið enn á þetta gamla hatur?

Ekki kemur öll forneskja úr jörðunni. Svo á við um Passíusálmana, sem er gert mjög hátt undir höfði á Íslandi, þótt innihaldið sé gegnumsýrt af andstyggilegum hatursglósum 17. aldar. Efniskenndar menjar eru sérfræðiþekking Fornleifs frekar en fornir sálmar, en hatrið í Passíusálmum Hallgríms er svo efniskennt að það drýpur af því blóð og vart er hægt annað en að fjalla um þá hér.

Svo mikið álit og dálæti hafa Íslendingar á þessum forna haturkveðskap og níði, að þegar prestur nokkur, sem valinn hafði verið til þess að lesa þennan forna hatursboðskap í ár, bauð sig fram sem biskupsefni, var hann umsvifalaust látinn hætta lestrinum í Ríkisútvarpinu. Einhver gamall guðleysingi var látinn þylja sálmana í útvarpinu í hans stað. Lestur á Passíusálmum Hallgríms Péturssonar eru greinilega svo mikill heiður, að lestu hans gæti gert útslagið fyrir frambjóðanda í biskupskosningum. Allir vilja greinilega lesa og tönnlast á svikum, prettum, hatri, undirferli og blóðþorsta gyðinga sem að sögn myrtu Krist.

Stofnun Simon Wiesenthals hefur nú haft samband við RÚV, þar sem sálmarnir eru lesnir á hverjum degi. Sjá hér.

og hér er hægt að sjá allt, nema hatrið, í Passíusálunum

 

Vissuð þið lesendur góðir, að Passíusálmarnir eru svo grasserandi af gyðingahatri 17. aldar, að þeir menn sem hafa þýtt þá yfir á ensku (Charles Gook), og dönsku (Björn Sigurbjörnsson) hafa sérstaklega gert sér far um að þýða burt andstyggðina gegn gyðingum. Í ítalskri þýðingu Diego Rossi og Silviu Cosimini, sem kom út árið 1998 var það reyndar ekki gert, en sú þýðing er mjög rétt og fullkomin miðað við ensku og dönsku þýðinguna.

Eftir stendur, að Íslendingar eru greinilega heillaðir af safaríku gyðingahatri 17. aldar og sumir telja þetta jafnvel ort beint upp úr Jóhannesarguðspjalli. Nei, svo er ekki, þetta er gyðinghatur þess tíma sem Hallgrímur Pétursson lifði á. 

Mögulegt er að Hallgrímur Pétursson hafi hitt fyrir Gyðinga í Glückstadt og Kaupmannahöfn. En kannski hefur hann þó aldrei séð eða kynnst gyðingum og aðeins látið kveðskap sinn um endalok meistara síns gegnumsýrast af hatursáróðri 17. aldarinnar. Samkvæmt rannsóknum danska guðfræðingsins Martin Schwarz Lausten í bók hans Kirke og synagoge, holdninger i den danske kirke til jødedom og jøder i middelalderen, reformationstiden og den lutherske ortodoksi (1992), var það umhverfi sem Hallgrímur var í í Kaupmannahöfn gegnumsýrt af þessum fordómum í garð gyðinga og bókasöfnin full af pésum með slíku hatri sem bárust sunnar úr álfunni. Skóli Frúarkirkju, þar sem Hallgrímur lærði til prests, var engin undantekning. 

Þótt hatrið í Passíusálmunum sé frá því á 17. öld, er það samt sem áður gyðingahatur, og þó þessir sálmar séu nærri dýrkaðir í kirkjum Íslands í dag og árlega þuldir í útvarpi af leikum sem lærðum, guðhræddum sem guðleysingjum, eru þeir enn sem áður svæsið gyðingahatur. Hatrið og orðbragði í sálmunum fer reyndar langt fram yfir það sem t.d. íslenskir nasistar létu frá sér fara á prenti á 20. öld.

Nú er svo komið á Íslandi, að pólitísk rétthugsun, meira en annað, kemur fyrir að menn séu með ónot út í svarta menn, samkynhneigða, múslíma eða aðra minnihluta. En árlega á föstunni er útvarpað lestri sálma sem eru fullir af gyðingahatri. Þeir eru  lesnir með helgislepju og margir munu hlusta á þetta. Halda mætti að slepjan væri svo yfirgengileg, að menn hlusti aðeins á þetta með einu eyranu og séu ónæmir fyrir ljótu orðavali um gyðinga. En persónulega tel ég að þetta hatur seytlist inn í undirmeðvitund fólks.

Sumar fornleifar á ekki að friðlýsa og ég tel að íslensk yfirvöld verði að gæta að sér. Meðan ekkert ljótt má segja um þá sem minna mega sín eða þá ofsatrúarmenn sem drepa fyrir minnstu vangát trúleysingja og heiðingja, þá gengur ekki að hafa árlega frumstæða endurtekning á illsku gyðinga í opinberum fjölmiðlum.

Gyðingar drápu ekki Jesús. Það hefur páfinn í Róm meira að segja sýnt fram á í bók sinni. Meintur brotavilji íslenskra aðdáenda 17. aldar útleggingar á píslasögu Jesús er fyrir hendi. Það er sama frá hvaða tíma gyðingahatrið er, það er og verður gyðingahatur, og það varðar reyndar einnig við íslensk lög. Brotin eru framin á Íslandi, og lögin eru til og heita hegningarlög.

Ekki lesa lúterskir þennan pésa, Von den Juden und Iren Lügen, í kirkjum sínum á Íslandi, þó það sé eftir sjálfan Martein Lúther?

Best væri þó fyrir alla að setja þessa hatursperlu íslensku þjóðarinnar niður í skúffu. Nóg er til af öðru uppbyggilegu efni en ónot í garð gyðinga - er það ekki annars? Eða er það hlutverk trúarsálma að fara með hatursglósur um önnur trúarbrögð og þjóðir?

Rabbi Abraham Cooper hjá Simon Wiesenthal stofnuninni í Los Angeles hefur nú sent Útvarpsstjóra, Páli Magnússyni, bréf og beðið hann um að brjóta þá hefð að lesnar séu upp lygar um gyðinga og svæsið, fornt gyðingahatur á RÚV.

Vænti ég þess að næsti Biskup Íslands sýni sóma sinn í því að gera hið sama. Við lifum á öðrum tímum en Hallgrímur Pétursson.