The Gunnarsson Nazi Hush

The Gunnar Gunnarsson Center (Gunnarsstofnun) at Skriðuklaustur in East-Iceland is still more or less silent about Icelandic author Gunnar Gunnarsson´s Nazi sympathies.

Icelandic author Gunnar Gunnarsson´s Nazi ties have been dealt with earlier here on the Fornleifur-blog (see articles below on the left side column). A center in the east of Iceland, dedicated to the memory of Icelandic author Gunnar Gunnarsson (1889 - 1975), which should tell the punlic about the life and promote the work of Gunnar Gunnarsson, still chooses to do so by leaving out crucial information about Gunnar Gunnarsson´s naive Nazi sympathies.

Visitors at Skriðuklaustur, formerly the home of Gunnarsson, will only be presented by a small portion of the story about Gunnar Gunnarsson contacts with Nazi organizations and his visit to Hitler in 1940. That is plain and simple a historical distortion, funded by the Icelandic state and the sinister indifference of the director of the center.

To remind the center at Skriðuklaustur and the Icelandic authorities, who run this center, that they are distorting history, Fornleifur is publishing this photograph of Gunnarsson in Germany in the early 1930s. At the far left we see Danish Ambassador Herluf Zahle, who in 1940 loathed Gunnar Gunnarsson´s Nazi sympathies and his activities in Germany.  

On 31 January 1940, Ambassador Zahle reported to the Foreign Office in Copenhagen about Gunnar Gunnarson´s Nazi-friendly activities in Germany, and the one instance when Gunnarsson mistakenly claimed that the 1918 Versailles-treaty definition of Schleswig border of Denmark was "more than just any other border". For this, one daily in Germany, the Niederduetscher Beobachter in Schwerin, defined Gunnarsson statement as anti-German (Undeutsch). However, that single failure on behalf of Gunnarsson, reported on the 4th of February 1938, didn´t destroy his good reputation and popularity in the Third Reich.

In January 1940 Dansih ambassador Herluf Zahle notified his superiors in Copenhagen,that Gunnarsson was visiting Berlin and stated that he was personally not going to support Gunnarsson´s cause by attending the lecture at a seminar held by Die Nordische Gesellschaft, which was a Scandinavian-German organisation highly infiltrated by the SS. Zahle sent one of his junior diplomats to attend. The day after, when Gunnar Gunnarsson was invited to lunch in the Danish embassy, Zahle told Gunnarsson to his face his decision not to attend Gunnarsson´s Nordische Gesellschaft speech.

Please tell all visitors at the Gunnarsson Center at Skriðuklaustur about this, as well as ALL other aspects of Gunnarsson´s contacts with the Nazis. If that doesn´t happen, the Gunnar Gunnarsson Center cannot be taken seriously.

Instead of this rather limited and contrafactual narrative about Gunnarsson´s activities in Nazi-Germany, the center should also tell the visitors how negative Gunnarsson´s attitude towards Nordic States´ collaboration was after the war. That was noted by the Danish Foreign Ministry, which archived the below clipping from the Danish daily Information, written by an Icelandic journalist who wrote under the pseudonym Hamar.

The above photograph shows the following people - from the left: Herluf Zahle, author Clara Viebig, who was married to a Jew, Gunnar Gunnarsson and the Austrian Jewish author Vicky Baum, many of whose books were filmatized. The photograph is taken at a party in the Press Club in Berlin in 1930, before Vicky Baum emigrated to the USA. The Nazis called her a jüdische Asphaltliteratin (Jewish tarmac author).

Athugasemdir

[Sigurður Antonsson, 4.8.2018 kl. 21:19]

 Sæll Dr. Vilhjálmur

Hér á síðu þinni er mynd af glæsimanninum Hirti Fjelsted Hjartarsyni. Hann var verslunarstjóri hjá Silla og Valda. Kom alltaf vel fyrir. Alltaf var gaman að koma til hans í verslunina í Lækjargötu. Hjörtur var ræðinn og skemmtilegur kaupmaður.

Hann og Gunnar Gunnarson rithöfundur heilluðust á einhverju tímabili af Þýskalandi. Yfirsjónir sem hentu margan manninn á stríðstímum. Hversu margir trúðu ekki á Stalin. Allt þar til Krúsjoff afhjúpaði hann og Svetlana dóttir hans flýði föðurlandið. Hamsun gerði mistök, trúði að Hitler myndi hlusta á hann í lok stríðsins. Það var öðru nær. Hamsun féll í ónáð enda grimmileg styrjöld háð og miklar fórnir færðar. Báðir voru þessir norrænu rithöfundar í miklum metum hjá Þjóðverjum. Hamsuns er minnst á veglegan hátt í Hamaroya.

[FORNLEIFUR, 5.8.2018 kl. 04:34]

Hamsun fékk reyndar Nóbelinn, nokkuð sem Gunnari Gunnarssyni tókst aldrei, þótt búið sé að klína mynd af Nóbelsmedalíu á síðu Skriðuklausturs. sem sýnir vel delluna og þráhyggjuna á Íslandi.

Hamsun hrósaði ekki bara Hitler í hástert, heldur mörgum öðrum illmennum og sagði þá berjast fyrir Noreg. Að Norðmenn minnist hans á Habmér (sem er rétt samísk nafn svæðisins) sem Stórnorðmenn hafa rænt af Sömum, er að mínu mati svínslegt, t.d. í ljósi þess hvernig Stórnorsarinn Hamsun lýsti Sömum í verkum sínum, þ.e. sem nauðgurum og illmennum. Land sem ákveður árið 2009 að gleyma því að skáldið Hamsun var illa gefinn nasisti á eðlilega við vanda að stríða, og það sést í stuðningi þeirra við öfl sem vilja gyðinga heimsins feiga.

Norðmenn eru enn að, enda er þjóðin vitaskuld hálffasísk í barnalegri þjóðerniskennd sinni, þar sem hún flýtur á olíuauði sínum, sem vitaskuld er skýringin á því að þeir hafa skapað illfygli eins og Breivik og styðja við vafasöm öfl. Þeir eiga mjög erfitt með að sjá hlutina í réttu samhengi og líkast því nokkuð frændum sínum úti á Íslandi.

Kaupmaðurinn í Silla&Valda kemur þessu náttúrulega ekkert við, hann var bara smákall og ekki ábyrgur fyrir neinu nema sjálfum sér - það voru Gunnar og sérstaklega Hamsun ekki. Menn sem hlustað var á, sem lýsa stuðning við töku Austurríkis og halda því fram að Hitler sé að berjast fyrir þá hefðu átt að fá langa fangelsisdóma, fyrst kaupmaðurinn í Silla&Valda fékk það fyrir að ganga í úníform. Hamsun var reyndar í lokin veikur maður, andlega, en eftir heimsóknina til Hitler faldi Gunnar sig eðlilega á Skriðuklaustri bak við sauðarassa. Ákveðnir menn á Íslandi héldu áfram að hampa honum sem hlunnförnu séníi, sem hann var náttúrulega ekki. Menn veðja alltaf á ranga hesta.

Þegar menn bera Hitler saman við Stalín, bið ég þá vænsta um að gleyma því ekki að Stalín og hans örmagna þjóð kom loks Hitler og skítseiðum hans fyrir kattarnef. Hvað gerðist í Sovétinu, þar fyrir utan, ætla ég ekki að bera í bætifláka fyrir, en heimurinn væri ekki sá sem hann er í dag, ef Stalín og aðrir hefði ekki barið Hitler niður. Því græt ég ekki yfir sögum um rússneska heri sem nauðguðu þýskum kerlingum sem áður höfðu ekki haldið vatni yfir mönnum sem báru ábyrgð á skipulögðum morðum á 6 milljónum gyðinga og stríðsdauða tuga milljóna annarra íbúa álfunnar. Því er sorglegt til þess að hugsa hve margir Íslendingar höfðu þörf á að styðja Hitler á einn og annan hátt og sömuleiðis hve enn lifir vel í glæðum nasismans og fávitaháttarins í Evrópu, þar sem menn sjá óvini í vinum og bensínafgreiðsluplebbar úr Skagafirði komast í ríkisstjórn og hefja samband við fasíska stjórn í Úkraínu eins og þeir væru ættingjar úr Húnavatnssýslu eða Eyjafirði.

[Jón Valur Jensson, 5.8.2018 kl. 05:15]

Kotroskinn ertu, Vilhjálmur, að kalla sjálfan Knut Hamsun "illa gefinn", og ekki batnar það, þegar þú kallar hann illa gefinn nasista!!! Hamsun var mikilmenni, einn mesti andans jöfur norrænna bókmennta (og við tveir samanlagðir minni en dvergur í samanburði), en orðinn var hann hálf-seníll, þegar hann skrifaði Grónar götur og fráleita andlátsminningu Hitlers. Þó reyndi hann að verja landa sína á fundinum með Hitler.

Ég er ekki sammála því, að hann hafi verið nazisti, en Anglófób var hann: illa við Breta, vegna meintrar ágengni þeirra inn í norskt atvinnulíf (sést í skáldsögum hans).

Og fjarri sönnu tel ég, að Gunnar Gunnarsson hafi verið nazisti. Kem þó ekki með rök í þetta sinn, síðla nætur, nema hvað augljóst er, að ekki tileinkaði hann sér Gyðingahatrið (og kyþáttahatrið) sem var inngróið í hugmyndafræði nazismans.

En allnokkrir hafa fjallað um málið, m.a. dr. Þór Whitehead sagnfræðiprófessor.

Hamsun, Gunnar Gunnarsson og Jón Sveinsson (Nonni) áttu það sameiginlegt að vera vinsælir höfundar í Þýzkalandi. Tólf ára ógnarstjórn nazismans breytir engu til eða frá um það.

[Árni Matthíasson , 5.8.2018 kl. 07:34]

„Frá Noregi berast fregnir um það, að rithöfundurinn Knut Hamsun, sem nú er háaldraður, hafi gefið út ávarp í tilefni af fregninni um dauða Adolf Hitlers. Segir Hamsun þar að hann sje ekki verður þess að mæla eftir Hitler, sem, hafi barist og fallið fyrir mannkynið. „Vjer lútum höfði gagnvart minningu hans", segir Hamsun að lokum.“

(Morgunlaðið 8. maí, 1945)

[Jón Valur Jensson, 5.8.2018 kl. 10:27]

Já, þetta er vitaskuld alkunnugt, Árni. Engin furða, að aðdáendur skáldsins í Noeregi voru sjokkeraðir, teldu hann margir kominn með dementia, og lögsóttur var hann og settur á hæli. Um það fjallar Yngvi Jóhannesson vitaskuld í bók sinni líka um G.G. (eignaðist hana ekki seinna en í fyrra). Sem betur fór létu menn sér ekki til hugar koma að hengja skáldið eins og landráðamanninn Quisling.

Hamsun var þá háaldraður, á 86. aldursári. En var Einar Olgeirsson demented, þegar hann lét falla sín lofsyrði um Stalín dauðan?

[FORNLEIFUR, 5.8.2018 kl. 13:16]

Menn gátu verið nasistar, þó þeir dræpu ekki gyðinga og án þess að vera flokksbundnir. Gunnar, sem þekkt persóna, lagði blessun sína yfir yfirgang nasismans, vann með Nordische Gesellschaft og heimssótti Hitler. Dönsk yfirvöld stóðu á göflunum yfir háttalagi hans. Við höfum haft þessa rimmu áður, og hún leiddi okkur hvergi. Hamsun var rasisti, fyrir utan að vera nasisti. Samtími hans sá það ekki, en nútíminn veit vel, hvað hann stóð fyrir. Því var ekki öllum sama þegar átti að planta Hamsun-stofnun niður á landi Sama, en Hamsun fyrirleit þá af heilum huga. Ég tek það ekki í mál að álíta slíkan mann vera mikilmenni á okkar tímum. Hann var barn síns fordómafulla tíma.  

Mat Þórs Whiteheads á Hamsun gef ég ekki mikið fyrir - Whitehead þótti ekkert athugvert við frásögn Helga P. Briem sendiráðsstarfsmanns í Berlín um að hann hjálpaði gyðingnum Karli Kroner til Íslands, því konan hans Kroners var ljóshærð, bláeyg og þýsk, meðan hann vildi fyrir enga muni aðstoða gyðinga sem "báru demantshringa". Helgi var vitaskuld barns síns tíma, og dr. Whitehead er greinilega ekki frá sama tíma og ég, því honum þótti greinilega stórmannlegt af Briem að bjarga Kroner um leið og hann neitaði að hjálpa "demantagyðingum".

[FORNLEIFUR, 5.8.2018 kl. 13:31]

Þú mátt vita það, Jón Valur, að bæði Gunnar og Hamsun studdu helstefnu. Hamsun vissi vel hvað gert var við stóran hluta norskra gyðinga. Hann aðhafðist ekkert þeim til varnar. Gunnar var með í félagsskap þar sem fremstir í flokki fóru menn sem skipulögðu aðförina gegn gyðingum í síðara stríði. Ég vona svo sannarlega að þú teljir það ekki skyldu þína að verja slíka menn. Kaþólska kirkjan tekur skarpa afstöðu gegn slíkum stuðningi - eða svo er að minnsta kosti sagt.

[Jón Valur Jensson, 5.8.2018 kl. 14:54]

Vitaskuld tekur kaþólska kirkjan afstöðu gegn allri kynþáttahyggju (enda er kristindómurinn boðaður öllum þjóðum samkvæmt boði Krists, Mt.28.19), hvað þá kynþáttahatri og Gyðingahatri.

Ég ver að sjálfsögðu engan í óaldarflokki Hitlers, Himmler, Rosenberg og aðra sem fengu maklega refsingu glæpa sinna, Quisling meðtalinn. Himmler tók reyndar inn eitur, þegar hann náðist, kvikindið, og gerði Göring (innanríkisráðherra og lögbrjótandi forseti þýzka þingsins) ekki það sama?

"Hamsun vissi vel hvað gert var við stóran hluta norskra gyðinga," skrifar þú. Ég man ekki til þess, þarf að reyna að fletta þessu upp.

Ég held líka að þú setjir um of samasemmerki milli Nordische Gesellschaft og nazistaflokksins. Og heimsókn Gunnars til Hitlers verður að leggja mat á út frá bæði tilgangi hans með henni (við getum rætt hver hann var) og út frá "frammistöðu" Gunnars á þeim fundi, hliðstætt við mat á fundi Hamsuns með því heimsins mesta kvikindi.

[FORNLEIFUR, 5.8.2018 kl. 16:07]

Frammistaða Gunnars á fundi með Hitler var engin. Allt sem sagt hefur verið um það er tilbúningur frá honum sjálfum kominn. Maður sem fer í fyrirlestrarferð í Þýskalandi árið 1940 er vitaskuld ekki gera neitt annað en að mæra morðingjann. Í fyrri greinum mínum um Gunnar getur þú lesið þér til um Nordische Gesellschaft ,og hverjir voru þar fremstir í flokki. Þú heldur kannski að Alfred Rosenberg, sem var führende Gestalt þessa skitna félagsskaps,  hafi verið gyðingur? Veist þú hvaða hlutverki kaþólikkkinn  Rosenberg frá Tallinn (hans Miksons ykkar) gegndi í gyðingaofsóknum Nasista? - Greinilega ekki. Gerir þú ráð fyrir því, að fólk slengi hlutunum bara út að óathuguðu máli. Af hverju var það ég sem fyrstur Íslendinga birti allar myndirnar úr ferð Gunnars í Þýskalandi? Af hverju fer ég fyrstur manna í Ríkisskjalasafnið í Kaupmannahöfn fyrir 20 árum síðan og finn upplýsingar um afstöðu Dana gagnvart Gunnari og ferð hans. Vildu aðrir Íslendingar ekki heyra sannleikann?

Þó grein mín fjalli ekki um Hamsun, heldur Gunnar Gunnarsson, sem umgekkst fremstu hugmyndafræðinga gyðingahatursins í þriðja ríkinu, getur þú lesið þér ýmislegt til um afstöðu Hamsuns í þessari grein https://uit.no/Content/169407/Henden.pdf , sem alls ekki er skrifuð af sérfræðingi í gyðingahatri, sem sér ekki einu sinni gyðingahatrið í því sem hún skrifar um. Þrátt fyrir fjölmörg dæmi um gyðingafordóma í máli Hamsuns, kemst hún ekki að neinni niðurstöðu. En nú er það svo að stór hluti Norðmanna leggur enn fæð á gyðinga og einnig Ísraelsríki. Ég held persónulega að það sé samhengi milli þess hve heilagur Hamsun er í Noregi og hve óþolið gegn gyðingum er enn mikið í Noregi. Dauðalæknirinn á Gaza og flótilluvíkingurinn Grüner-Larsen eru góð dæmi um slíka Norðmenn þegar þeir eru verstir. Þeir sjá vitaskuld lystisemdirnar á Gaza en sigla þangað í því yfirskini að þar ríki endalaus eymd, sultur og seyra. Þeir falsa fréttir með hryðjuverkamönnum til að halda frammi lélegum málstað - en sumir þeirra eru einnig komnir af nasistum. Lygunum er svo haldið uppi af fjölmiðlum í Noregi. Engin furða er að mínu mati, að slíkt land hafi skapað hrylling eins og Breivik.  Ef þeir hefðu tekist á við fortíð sína, hefði maður eins og hann aldrei getað vaðið uppi.  Fólk sem heldur að það sé hafið yfir alla gagnrýni, sýpur fyrr eða síðar seyðið af því sem það hefur skapað.

[FORNLEIFUR, 5.8.2018 kl. 16:09]

Hér er einnig fróðleg grein um gyðingahatur Hamsuns: https://www.kristeligt-dagblad.dk/kultur/2014-12-03/forfatter-kritiseres-ignorere-knut-hamsuns-j%C3%B8dehad

[FORNLEIFUR, 5.8.2018 kl. 16:13]

Komdu svo næst betur búinn, Jón Valur, til umræðunnar en með, mér finnst og fama est rök. 

[FORNLEIFUR, 5.8.2018 kl. 16:35]

Í ofangreindri grein stendur þetta:

"Direktør for Hamsuncenteret Bodil Børset er modsat helt klar i mælet om, at Hamsun var antisemit.

"Det er blevet tydeligere i den moderne forskning og er ikke noget, vi diskuterer længere, men vi kan diskutere, hvordan vi skal forholde os til det; Vi kan ikke prøve at undskylde det"; siger hun til den norske avis."

Mikið væri óskandi að forstöðumaður Gunnarstofnunnar væri eins hreinskilinn um Gunnar Gunnarsson. Á nýrri vefsíðu Skriðuklausturs er enn minna um nasisma Gunnars en á eldri gerðinni. Þetta vekur auðvitað furðu.

[Jón Valur Jensson, 5.8.2018 kl. 17:48]

Kem hingað aftur til umræðunnar, ekki til að segja margt um þetta, enda ertu margfalt betur upplýstur um öll þessi mál. Ég hef þó leyfi til þess, í minni játuðu vanþekkingu, að bera fram spurningar eins og þær, hvort "Hamsun [hafi vitað] vel hvað gert var við stóran hluta norskra gyðinga," og þér er guðvelkomið að koma með skýrar upplýsingar um það.

Já, hingað til umræðunnar kem ég frá því að liggja í hinni frábæru bók Snorra G. Bergssonar, MA í sagnfræði, Erlendur landshornalýður? Flóttamenn og framandi útlendingar á Íslandi, 1853-1940 (Rvík: Almenna  bókafélagið, 2017, 375 bls.), en þar afhjúpar hann m.a. (eins og Þór Whitehead áður) óhugnanlega kynþáttahyggju Hermanns Jónassonar, lögreglustjóra og síðar dómsmála- og forsætisráðherra, og augljósa, mjög alvarlega og fordæmanlega Gyðingaandúð hans.

En þetta er útúrdúr. Ekkert er minnzt á rithöfundana Gunnar og Hamsun í bók þessari, skv. nafnaskrá þar.

[FORNLEIFUR, 5.8.2018 kl. 18:10]

 Hermann Jónasson var aðeins einn af mörgum á Íslandi, sem kom að sögu gyðinga, þar sem hann var ráðherra.Þrátt fyrir að þú dragir fram ágæt verk Whiteheads og Snorra G. Bergssonar, var það nú ég sem var fyrstur til að greina frá því hvernig Hermann lýsti beint afstöðu sinni í garð gyðinga (Whitehad og Snorri voru áður of uppteknir að benda á að Framsóknarflokkurinn hafi leikið stærra hlutverk í gyðingahatri en aðrir flokkar. Það er vitaskuld rangt. Sjálfstæðisflokkurinn stóð sig bara vel í því líka.

Hermann Jónasson lét í ljós skoðun sína í danska sendiráðinu, og um hana má lesa í bók minni Medaljens Bagside sem út kom árið 2005. Sú bók, sem nokkur bókasöfn á Íslandi eiga,  varð til þess að Anders Fogh Rasmussen forsætisráðherra Dana (síðar frkvstj NATO) baðst afsökunar á framferði forvera sinna gagnvart gyðingum, sem og hvernig Danmörk vísaði þeim úr landi 1940-43. Er hann meiri maður fyrir.  E

En Háskólarektor, Alexander J og einnig Dungal og aðrir fínir menn voru líka undir eftirliti Dana, sem þótti sleikjuháttur þessara manna við Þriðja ríkið ganga úr hófi fram. Gunnar var ekki eini meðreiðarsveinninn.