Áhugaverður fundur á Auðkúlu í Arnarfirði

Vestur á Auðkúlu í Arnarfirði heldur Margrét Hrönn Hallmundsdóttir áfram rannsóknum á fornum skála, þrátt fyrir að merk rannsókn hennar hafi af einhverjum ástæðum ekki hlotið mikla náð fyrir augum sjóðstjórna sem veita fé til fornleifarannsókna á Íslandi.

Margrét og teymi hennar í tvær vikur hreinsuðu um daginn gólf að Auðkúlu og fundu brot af merkum grip. Það var lítil brjóstvarta eða miðtrjóna af brjóstnælu (skálanælu) frá seinni hluta 10. aldar. Brjóstnælubrotið er úr bronsi og er logagyllt. Rannsakendur voru greinilega ekki með handbækurnar á staðnum, svo að Fornleifur leyfði sér að keyra í greiningu á gripnum á fasbók fornleifafræðingsins.

Að mati Fornleifs er um að ræða lítinn hluta af brjóstnælu af gerðinni P52 (samkvæmt gerðarfræði Jan Petersens hins norska meistarafornleifafræðings) eða Rygh 655 eftir gerðarfræði Olufs Ryghs. Slíkar brjóstnælur kalla enskir fornleifafræðingar "Barokk-nælur". Þær eru algengastar í Svíþjóð, en finnast þó æ oftar annars staðar.

Nælurnar hér af ofan af gerðinni P 52 / Rygh 566 frá Litlu-Ketilsstöðum í Hjaltastaðaþinghá. Á nælunni til vinstri hefur brjóstvartan losnað af. Fyrir neðan næla af gerðinni P 52 teiknuð.

Sá hluti brjóstnælunnar sem fannst á Auðkúlu í síðustu viku er miðvartan. Miðvartan er hnoðuð á, og er hún oft horfin af nælum af þessari gerð sem finnast i jörðu. Líklega hefur þessi hluti nælunnar á Auðkúlu fallið af á 11. öld, þegar hún var orðin lúin og gömul og hefur brotið væntanlega lent í gullkistu barnanna á Auðkúlu.

Þessi næla kemst næst þeirri gerð næla sem vartan frá Auðkúlu tilheyrir. Nælan er frá Uri í Norddal á Mæri. Universitetsmuseet i Bergen.