Spúkí stöff - 12. getraun Fornleifs

Nú þegar hrekkjavaka er orðin jafníslensk og þorrablót, er við hæfi að endurupplífga spurningaleiki Fornleifs, sem um árið voru vinsælir mjög hjá að minnsta kosti einum manni fyrir norðan.

Hvað er að gerast á þessum myndum?

Hvar fer þessi hryllingur fram, og

Hvenær?

Verðlaun eru engin nema heiðurinn af því að vera svaka klár, en færsla fylgir sem tengist koparristum þessum sem þið sjáið og skýrir þær frekar og tengir við Íslandi, miðpunkt heimsins.

Athugasemdir

[Húsari. (IP-tala skráð) 31.10.2020 kl. 21:27]

Sæll Fornleifur.

Í þetta sinn fór er þetta heldur betur á dýptina og undirdjúpin
könnuð í tilefni hrekkjavöku.

Stytti þetta mjög því ekki er víst að
þeir sem stjórna blogginu vilji ýtarlegri útskýringar!

Fyrri myndina má sjá hér:

https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Willem_Isaacsz._van_Swanenburg#/media/File:Anatomical_theatre_Leiden_(cropped).jpg

Myndin er frá því snemma á 17. öld.

Samtímalegur leturgröftur eftir Willem Swanenburgh;

teikning eftir Jan Cornelisz. van't Woudt = Johannes Woudanus.

Smáatriði sem sýnir þrjá gesti vinstra megin, sem eru

að skoða „tilbúna“ manneskju.

Spánskar hersveitir, skriðdýrs-djöflar,

áttu að komu af himni ofan í mannsmynd og blekkja þannig

borgarbúa í London.


Hyggjjuvit John Dee sem hafði þá þegar mál engla á valdi sínu

kom í veg fyrir þær óumflýjanlegu hörmungar sem annars hefðu orðið.

Þetta er á tímum Jakobs VI skotakonungs, rétt handan hornsins

ríkti Elizabet I sem grúskaði í dulfræðum sem þá voru stunduð.

Seinni myndin er frá 1609 og eftir Jacob Marcus og sýnir tvær persónur

„sem skoða húð mannsins sem þeir hafa í höndum sér".

Gestir leikhússins gerðu athuganir sínar af húð manna í heimsóknum sínum.

Til dæmis, árið 1634, benti Sir William Brereton á sólbrúnt skinn karla og kvenna

í söfnunum við háskólann í Leiden. Hann sagði að sólbrúna húð mannsins væri „miklu þykkari og stífari en konunnar.“

Ummæli um mismunandi áferð og þykkt varðveittra skinns manna staðfesta

að gestir fengu að halda á og snerta muni.

Myndina má sjá hér:

https://www.cmaj.ca/content/cmaj/187/11/829/F2.large.jpg?width=800&height=600&carousel=1

[FORNLEIFUR, 31.10.2020 kl. 23:18]

Hmm, Húsari fer víða en sumt er ærið illskiljanlegt hjá honum. Líklega vegna þess að hann lætur vélar stjórna sér of mikið.

Húsari hefur haft upp á þeim sem ristu myndirnar og hvenær þeir gerðu það, en þetta sem við sjáum er ekki í London, heldur í Leiden sem hét Lugdunum (Batavorum) á latínu. Lyon í Frakklandi hét einni Lugdunum. En það sem gerist á myndunum er í Leiden í Hollandi og ekki í London.

Ekki er þetta beint leikhús sem fólkið er í og ekki held ég að Elísabet 1. komi þessu á nokkurn hátt við. I nýjustu verkum tveggja helstu vísindasagnfræðinga hollending er hún ekki nefnd til sögunnar í tengslum við þessar myndir, þó svo að konan á efri myndinni sé í svipuðum kjól og Elísabet klæddist. Það var einfaldlega tíska þessa tíma.

Myndirnar eru af anatómíska fyrirlestrasalnum (krufningarateleríinu) við háskólann í Leiden, en ekki úr leikhúsi í London.

Stundum er hættulegt að notast við Google þýðingar. En Húsari er góður á leitarvélar og verður að þrátt fyrir flausturlegt svar að teljast lausnari gátunnar. Svarið er hins vegar gott dæmi um hve illa getur farið ef menn skoða aðeins fyrsta "svarið".

Ég þakka Húsara fyrir svör, en mælist endilega til þess að hann skrifi framvegis undir fullu nafni smkv. þjóðskrá. Klárir menn koma fram undir nafni. Annars er hann eiginlega barasta eins og þessi hamur sem við sjáum á 17. aldar koparstungum. Innantómur hjóm eða vélmenni. 

Og trúa menn því virkilega að hægt hafi verið að súta mannaskinn í mjúkan ham á 17. öld eða síðar? Ef svo er, þá verða þeir að lesa sér betur til um skinn mannslíkamans og hætta að trúa íslenskum þjóðsögum um nábrækur og álíka kukl.

Myndirnar sem ég lánaði brot af, er meðal annars að finna á vefsafni Rijksmuseum í Amsterdam.

[FORNLEIFUR, 31.10.2020 kl. 23:22]

Ég sé að Húsari er með tölvufang í Ungverjalandi og er því líklega Hússari og er örugglega þessi Gay Hussar sem svo margar sögur fara af.

[Húsari. (IP-tala skráð) 1.11.2020 kl. 00:26]

Sæll Fornleifur.

Þakka þér fyrir svarið og þessa þraut þína á hrekkjavöku!

Sumt af því sem þú finnur að á rétt
á sér annað ekki eins og t.d. John Dee sem sannarlega
var uppi á tímum Elísabetar I og hugmyndafræði hans
á við um fyrri myndina að fullu og öllu og
tæpast hægt að finna henni betri stað en einmitt á hrekkjavöku.

Þakka þér, Fornleifur, ég held því sem jafnan áður að gefa síðuhafa, hvorki þér né öðrum, annað nafn en notað er; engu nær eftir sem áður
en Fornleifur athyglisverður og stíll hans hreinasta
afbragð annarra oft á tíðum.

[FORNLEIFUR, 1.11.2020 kl. 05:59]

Nú er vélin betur smurð hjá Húsara, en ég er kikna ekki í hnjánum við lof vélmenna.

John Dee dó 1609, nokkuð fyrr en hollensku myndirnar voru gerðar, og var þá gamall maður í örbyrgð. Myndir af honum sem menn gætu hafa þekkt í Hollandi sýna ávallt gamlan mann í kufli með langt og mikið hipster skegg.

Þar að auki tel ég óvíst að hann hafi verið að skera ham af mönnum, þótt Beta 1. hafi verið hrekkjusvín og verið mikið gefinn fyrir kinkí stöff.

Dee var reyndar að velta fyrir sér "léttum líkama" en var þá að hugsa um engla, svk kerúba,  sem nefndir eru í Gamla Testamentinu. Þeir voru með vængi alsetta augum. Á Íslandi voru menn líka að velta þeim fyrir sér,nema Fornleifur; sjá hér:  https://fornleifur.blog.is/blog/fornleifur/entry/2250550/.

Hollenskir sérfræðingar um anatómíska theatrið í Leiden hafa að því er mér sýnist ekki verið að velta Dee fyrir sér, þó "fingur Guðs" hafi líklega verið til í safni gripa krufningarhringsals Háskólans í Leiden. En ef aðrir en þú hafa bent á Dee í tengslum við þessar myndir, þá er það ugglaust einhver í hinum engilsaxneska heimi Vestanhafs, þar sem menn eiga það stundum til að ruglast á hlutunum, og það heldur illilega, og jafnvel að kalla innantóm hugarfóstur kenningar og sannleika - eða trúa skáldsögum blint; Það var áðurfyrri kallað að uppdigta og er í raun það sama og alkemistar og seiðkarlar eins og Dee gerðu, þegar þeir vissu ekki eitthvað. Það er stundum erfitt að viðurkenna fáfræði sína, en hugsanlega hefur þú rétt fyrir þér Hússar í Pest sem skammast þín fyrir að koma undir nafni hjá Fornlefi. Mitt mottó er, að aldrei eigi að útiloka neitt, en ef sannanir berast ekki innan hæfilegra tímamarka, verður að telja hugdettuna bábilju eða tóma þvælu og vitleysu.

Mér er sjálfum næst að halda að þessar senur sem ég birti sýni hugtak eða orðatiltak, eins og margt annað á myndunum tveimur. T.d. hið fornkveðna De Huid Betriegt, sem er það sama og Skindet bedrager á dönsku og Der Schein trügt á þýsku, og er líklega orðið að "oft er flagð undir fögru skinni" á því ilhýra. Ég sel það ekki dýrara en ég hugsaði það því ég veit það barasta ekki. Errare humanum est. Og það er Spúúúkíí! Trick or Treat and wear a mask!

A "man" and his ham

[FORNLEIFUR, 6.11.2020 kl. 05:28]

Ég kann einnig betur við að fólk komi fram undir fullu nafni. Það gildir einnig fyrir einstaklinga, sem telja sig vera svo "sérstaka" að þeir halda nafnleynd í skoðanaskiptum. Þeir sem eru svo "leyndó" ættu kannski að halda sér til hlés og vera ekki að taka þátt í spurningarleikjum ef þeir eru haldnir spilafíkn i bland við ofurvissu um að þeir séu betur af Guði gerðir en aðrir, eða eins konar Guðs gjöf til mannskyns. Æi, ég er búinn að fá mig fullsaddan af Trump-fólki. Svo fá voru lokaorð mín til Húsarans.