5) Bútar fyrir Halldór og Hannes II - Kapítalisti í Bandaríkjunum og kommúnisti á Íslandi

 

Skattamál Halldórs Laxness hafa verið mikið á milli tannanna á ýmsum mönnum, sem allt vita um Laxness og lesa uppúr honum fyrir konuna sína (og karlinn) í rúminu á kvöldin.

Til er fólk á Íslandi sem heldur að reynt hafi verið að grafa undan Halldóri Laxness vegna tekna hans í Bandaríkjunum. Um það hef ég ritað áður (sjá hér) og hér skal bætt örlitlu við það, áður en tekið verður á þeirri meinloku sem fær fólk til að ímynda sér að Sjálfstæðismenn, með Bjarna Ben í fararbroddi, og með hjálp FBI og J. Edgar Hoovers hafi valdið hruni á sölu bóka Laxness í Bandaríkjunum.

Skáld þurfa að lifa á hæfileikum sínum eins og annað listafólk.  Áður en Independent People hafði verið gefin út og fékk töluverða sölu (en ekki metsölu eins og margir ímynda sér á Íslandi), óskaði "sósíalistinn" Laxness eftir því við forlag sitt í BNA, Alfred A. Knopf, að honum yrði greidd fyrir sinn snúð í dölum á reikning á Manhattan.

Kemur ykkur það á óvart? Hann ætlaði sér að eyða þeim peningum í BNA, og líkast til hefur hann greitt alla tilskylda skatta af þessari innistæðu sinni í BNA, eins og fram kemur í fyrrgreindri grein minni. Ekkert hankí pankí, bara eðlileg fyrirsjónarsemi fyrir sínum eigin högum og fjölskyldu sinnar. Halldór var ósköp venjulegur, ráðdeildarsamur maður.

Hér birtist í fyrsta sinn á Íslandi bréf Laxness til forlags síns í Bandaríkjunum, dagsett 12. apríl 1946. Í bréfinu biður hann forleggjarann um að ganga frá greiðslum til sín á "bankabók" sína í Bandaríkjunum.

Fornleifur gróf djúpt og Fornleifur fann. Og er nú ekki við hæfi að láta systur Andrésar syngja um Romm og kók og Yankee dollar, sem kom á markaðinn árið 1945 (leggið við hlustir hér).

 

Athugasemdir

[Magnús Sigurðsson, 4.7.2021 kl. 10:48]

Nóbelskáldið taldi sig vera nokkuð vissan um að til væri aðeins einn íslenskur heimsborgari, maður sem talist gæti alþjóðavæddur.

Það hefði margsannast að hann væri eini íslendingurinn sem allt fólk, hvar sem það væri í heiminum, myndi skilja. Þessi maður var Bjartur í Sumarhúsum.

[FORNLEIFUR, 4.7.2021 kl. 12:57]

Laxi var örugglega alveg prýðiskarl. Ekki fannst mér Bjartur vera það. Hann elskaði kindurnar meira en fjölskyldu sína og hafði furðulegt mat á frelsi. Sagan af Bjarti í Sumarhúsum er saga mannsins, sem sáði í akur óvinar síns alt sitt líf, dag og nótt. Slík er saga sjálfstæðasta mannsins í landinu, svo notuð séu orð Halldórs sjálfs.

[Magnús Sigurðsson, 4.7.2021 kl. 21:07]

Jú, jú, -þeir eru víst svona heimsborgarnir.

[FORNLEIFUR, 5.7.2021 kl. 06:56]

Nei, nei hættu nú alveg. Þú ert líklega að ruglast á þeim sem þunnir eru í roðinu og hafa takmarkaðan skilning a frelsi líkt og Bjartur sem hafði álíka frelsismat og sumir kotungar í BNA sem telja sig mega allt í nafni "frelsis" og það án þess að gera sér grein fyrir því hvað frelsi og lýðræði er. En það er þó athyglisvert, hvernig menn lesa Laxness á mismunandi hátt.