Þegar "vísindin" ofmetnast og fjölmiðlarnir lepja vitleysuna upp og gera hana ívið verri

Viðarsýni frá vitatrjálausum stað?

Nú færa fréttaveitur um heim allan okkur feiknin öll af fréttum af grein eftir nokkra vísindamenn, sem greint hafa viðarsýni frá L´Anse aux Meadows á Nýfundnalandi.

Vísindamennirnir segja okkur frá því í grein í Nature hvernig þeir hafa komist að þeirri niðurstöðu að trén sem sýnin eru úr, hafi verið fellt árið 1021.  Sumar fyrirsagnirnar eru í þeim dúr að nýju rannsóknirnar hafi staðfest Grænlendinga Sögu, Grænlendingaþátt og aðrar heimildir (sjá t.d. Ólaf Halldórsson  1978: Grænland í Miðaldaritum. Sögufélagið)

Aðferðafræði hópsins sem ber ábyrgð á greininni í Nature, hefur látið AMS-kolefnisrannsóknarstofuna við háskólann í Groningen á Fríslandi (Hollandi), greina fyrir sig sýni, dreg ég ekki í efa. Hins vegar er ég ekki viss um að viðarsýnin sem hópurinn greindi séu yfirleitt tré frá L´anse aux Meadows. Þar sem ekki hafa vaxið tré til að byggja hús eða skip úr. Samkvæmt íslenskum ritheimildum frá 13. öld var það aðalástæðan fyrir brölti norrænna manna á Vínlandi og víðar. Á Nýfundnalandi þar sem sumir telja að Vínland hafi verið, vex hvorki vínviður né tré álitleg til bygginga húsa eða smíða skipa.

RUVið hefur slegist í hóp þeirra lítt þenkjandi manna sem lofa greinina, þó það væri hið auðveldasta mál fyrir meðalgreindan snáp að fara í saumana henni.

Fyrir greiningu viðarsýnanna þriggja sem rannsökuð hafa verið, hefur ekki verið greint saltinnihald í viðnum, sem gæti fljótlega sýnt, hvort hann hafi vaxið óáreittur á staðnum þar sem hann fannst eða í nánd við hann áður en hann var felldur árið 1021. 

Ef um rekavið er að ræða, sem er líklegast, er engin leið til þess að segja til um hvenær tréð var fellt, hve lengi það rak í sjónum og hvenær það var notað.

Mikil umræða hefur þegar orðið um grein þessa á FB North Atlantic Arhaeology, þar sem menn geta lesið skoðanir mínar. Í stutt máli eru þær þessar:

Saltinnihald viðarsýnisins sem greint hefur verið hefur verið áreiðanlega til 1021 e.Kr. hefur ekki verið mælt  Því vitum við ekki hvort um er að ræða tré frá L´Anse aux Meadows eða rekavið.

Ég er búinn að senda athugasemd mínar til Háskólans í Groningen og bíð svara. 

Þangað til tel ég ekki nokkurn fót fyrri því að mælingar frá Groningen hafi sannað ritheimildir frá 13. öld. Þær heimildir standa reyndar á ágætum grunni og hafa notið mikilla rannsókna. Við sem getur lesið heimildir á frummálinu og okkur til gagns, höfum lengi vitað hve Vestnorrænir menn voru upp á reka komnir og sumir áttu allt sitt undir honum.

Þess bera einnig að geta at Kristján Eldjárn var mjög efins um aldur rústa í L´Anse aux Meadows og let þær skoðanir sínar í ljós við mig er við ræddum saman. Hann greindi mér frá þeirri rúst sem hann rannsakaði sjálfur, sem hann taldi ekki vera eftir norræna menn. Kristján var glöggur maður, og ég ekki lengur í vafa um að hann hafi haft rétt fyrir sér um rúst þá. 

Sumir halda ekki vatni fyrir áreiðanleika The Guardians. Þeir telja þann bleðil til siðmenningar og kúltíveraðan mjög.

Ef fyrri 14C greiningar á efnivið frá L´anse aux Meadows eru teknar til endurskoðunar er mjög erfitt að færa fyrri því "vísindalegar" mælinganiðurstöður að Bjarni Herjólfsson, eða þeir bræður Leifur Heppni, Þorfinnur eða Þorsteinn Eiríkssynir hafi alið manninn á L´Anse aux Meadows.

Eftirfarandi lýsingar í Grænlendinga Sögu endurspegla alveg örugglega ekki landgæði á norðanverðu Nýfundnalandi, nema að heimshitnun hafi verið almenn um 1021 e.Kr.:

Nú sváfu þeir af þá nótt en um morguninn mælti Leifur við háseta sína: "Nú skal hafa tvennar sýslur fram og skal sinn dag hvort, lesa vínber eða höggva vínvið og fella mörkina svo að það verði farmur til skips míns."

Og þetta var ráðs tekið.

Svo er sagt að eftirbátur þeirra var fylltur af vínberjum.

Nú var hogginn farmur á skipið.

Og er vorar þá bjuggust þeir og sigldu burt og gaf Leifur nafn landinu eftir landkostum og kallaði Vínland, sigla nú síðan í haf og gaf þeim vel byri þar til er þeir sáu Grænland og fjöll undir jöklum.

***

Þá mælti Leifur við Þorvald: "Þú skalt fara með skip mitt bróðir ef þú vilt til Vínlands og vil eg þó að skipið fari áður eftir viði þeim er Þórir átti í skerinu."

***

Karlsefni lét fella viðu og telgja til skips síns og lagði viðinn á bjarg eitt til þurrkanar. Þeir höfðu öll gæði af landkostum þeim er þar voru, bæði af vínberjum og alls konar veiðum og gæðum.

Ljóst er að þau sýni sem notuð voru, eru greinilega ekki viður sem mótaður hefur verið af mannshendi og örugglega ekki það efni sem Eiríkssynir sóttust eftir. Lögun bútanna gæti vel bent til rekaviðar:

Á hávísindalegri rannsóknarstofu í Groningen hafa menn ekki tamið sér þann góða sið að setja mælikvarða á ljósmyndir.

Hitt er svo annað mál að hástemmdar greinar eins og sú í NATURE sem hér er til umræðu, er alveg tilvaldar til að opna samanklemmdar buddur sjóða. Listin að ljúga að sjóðafólki er vissulega hálfömurlegt vændi, en verður æ algengari og "mikilfengnari". Því miður situr sjaldnast sérlega vel hæft eða gagnrýnið fólk í stjórnum sjóða, svo margir komast upp með þá kauðalegu iðju að smyrja frekar þykku af sínum eigin hugdettum.

Athugasemdir

[Haukur Eggertsson (IP-tala skráð) 21.10.2021 kl. 12:53]

Nú minnir mig að ég hafi lesið einhvers staðar að það hafi verið hlýrra á norðurhveli á þessum tíma en t.d. síðar (16. til 17 öld).
Þykir útilokað að vínviðurinn væni kunni að hafa þrifist á Nýfundnalandi, þá, þó svo að hann hafi ekki gert það siðstusu árhundruð?

[Guðmundur Ásgeirsson, 21.10.2021 kl. 22:23]

Var Ísland ekki skógi vaxið milli fjalls og fjöru við landnám?

[FORNLEIFUR, 22.10.2021 kl. 07:50]

Haukur: Frjókornagreiningar á Nýfundnalandi benda ekki til þess að tré til bygginga og skipasmíða hafi vaxið þar um 1000 e. Kr. Vín hefur aldrei vaxið þarna eftir ísöld.

Guðmundur: Ísland var gróðursælla, en skógur í landinu var ekki hentugur til skipasmíða. Gnógt var hins vegar af rekaviði.

Þakka fyrir innlitið.