SKALK

 

Kristján Eldjárn, fornfræðinemi, síðar forseti Íslenska Lýðveldisins

Allir áhugamenn um fornleifafræði og sögu þekkja danska ritið SKALK, sem kemur út í Danmörku og hefur komið þar út síðan 1957. Þó ritið, sem aðallega segir frá fornleifarannsóknum og sagnfræðilegu efni, sé lítið í sniðum, þá inniheldur það heilmikinn fróðleik fyrir lærða sem leika, og er gott yfirlit yfir það sem er að gerast í danskri fornleifafræði sem og í öðrum löndum. SKALK kemur út sex sinnum á ári.

Ritið er líka óhemjuvinsælt og hefur nú 17.000 áskrifendur og marga þeirra í útlandinu. Aðeins 11 áskrifendur voru á Íslandi þegar síðast var talið.

Ég er eini Íslendingurinn, fyrir utan Kristján Eldjárn, sem hefur ritað um íslenska fornleifafræði í þetta rit. (1) Kristján skrifaði um rannsóknir á Bergþórshvoli. (2) Kristján Eldjárn hefur einnig verið myndefni í ritinu, sem bronsaldarmaðurinn frá Muldbjerg. (3) Kristján þótti hafa vaxtarlagið í að smeygja sér í eftirlíkingar búnings bronsaldarmanns, þegar hann var við nám í Danmörku á 4. tug síðustu aldar.

Tilvitnanir 

(1) Skalk 1994:4 

(2) Skalk 1959:4, 19-26.

(3) Skalk 1971:5, 13.

Merki Þjóðminjasafns Íslands

 

Krossinn frá Fossi

Árið 1993 kom út í Árbók Hins íslenzka Fornleifafélags grein um dýrastíla á Norðurlöndum og Íslandi eftir danska konu,Lise Gjedssø Bertelsen, þar sem reynt var að lýsa þeim með frekar lélegu dæmum af forngripum Íslandi. Sá galli var á gjöf Njarðar, að það vantaði ljósmyndir eða góðar teikningar af meirihluta þeirra gripa sem eru nefndir í greininni, sem er náttúrulega mjög slæm latína þegar menn eru að setja fram stílfræðilegar rannsóknir.

Í greininni er mynd af Eyrarlandslíkeskinu, sem flestir hallast að því að sýni guðinn Þór. Lise Gjedssø Bertelsen telur hins vegar að karlinn með hjálminn sem situr á stólnum haldi á stórum krossi, sem henni finnst líkur krossinum frá Fossi (Þjms. 6077, sjá mynd efst, ljósm. VÖV), sem einnig er meðal frægustu forngripa sem fundist hafa á Íslandi. Krossinn fannst nálægt Fossi í Hrunamannahreppi.

 

Eyrarlands Þór, (Þjms. 10880).

 

Höfundur greinarinnar í Árbók 1993 (útg. 1994) upplýsir, að krossinn frá Fossi eigi sér hliðstæðu. En aftur vantar myndir og tilfinnanlega einnig tilvitnun í þessa hliðstæðu og hver það er sem fyrst greindi frá hliðstæðunni.

Ég greindi fyrstur manna frá hliðstæðu krossins frá Fossi í sýningarskrá stóru Víkingasýninga Evrópuráðsins og Ráherranefndar Norðurlandanna, sem haldin var í Kaupmannahöfn, París og í Berlín 1992-1993. Gripur 334 í risavaxinni sýningaskrá sýningarinnar (1) var lýst af mér og þar segi ég frá hliðstæðunni sem var þegar lýst árið 1886 af Rygh (2).  Þaðan og hvergi annars staðar hefur höfundur greinarinnar um dýrastíla í Árbók Fornleifafélagsins, Gjedssø Bertelsen, fengið upplýsingar um hliðstæðuna krossins frá Eyrarlandi sem fundist hefur í Noregi. Því miður var hún eða ritstjóri Árbókar hins íslenska fornleifafélags, sem þá var Mjöll Snæsdóttir, ekki að hafa fyrir því að vitna rétt í menn. Slík vinnubrögð eru nefnilega dálítið séríslensk, stílfræðilega séð, en mestmegnis fólki til skammar fræðilega séð.

Að ofan má sjá krossinn frá Fossi (ljósm. Vilhjálms Arnar Vilhjálmssonar) og að neðan er krossinn frá Huse í Rommedal í Hedemark í Noregi. Á norska krossinn vantar reyndar dýrshausinn sem er á krossinum frá Fossi. Ljóst er hins vegar, að íslenski krossinn er ekki eins einstakur í sinni röð, líkt og lengi hefur verið talið. Þegar til eru tveir gripir frá sama tíma, sem eru nærri því eins og þeir finnast í mismunandi löndum, getur fornleifafræðingurinn talað um gerð eða tegund gripa. Við getum búist við því að finna fleiri slíka gripi í framtíðinni á hinu norræna svæði.

Kross frá Huse í Rommedal

Sorglegri er þó önnur saga af krossinum frá Fossi. Það er sú sú staðreynd að Þjóðminjasafn Íslands hefur misst af milljónum króna í tekjur sem safnið gæti hafa tekið í upphafsréttargjöld af fyrirtækjum sem framleiða eftirgerðir þessa grips í þúsundartali sem minjagripi. Eitt fyrirtæki, Museums Kopi Smykker í Danmörku hefur t.d. selt þennan kross lengi vel og var hann gerður af fyrirtækinu eftir afsteypu af krossi sem íslenskur gullsmiður fékk að framleiða með leyfi Þjóðminjasafninu. Danska fyrirtækið hafði einfaldlega keypt einn slíkan kross, gert afsteypu, og ekki einu sinni haft fyrir því að fjarlægja upphækkun á hálsinum á krossinum, þar sem silfurmerkið var á íslensku endurgerðinni. Peningarnir renna í kassa afsteypufyrirtækis í Danmörku og Þjóðminjasafnið á ekki bót fyrir rassinn á sér.

Ég reyndi á sínum tíma, ásamt öndvegiskonunni Elsu Guðjónsson heitinni, að fá fyrrverandi þjóðminjavörð, (Þór Magnússon), til að ganga í að leita réttar Þjóðminjasafnsins í upphafsréttarmálum, en hann nennti því ekki. Vitnast hefur að madamman funheita sem nú ræður ríkjum á Þjóðminjasafninu, sé einnig löt, nema þegar hún rekur fólk sem er betur að sér en hún.

Tilvitnanir 

(1) Wikinger Waränger Normannen. Die Skandinaver und Europa800-1200, [XXII Kunstaustellung Des Europarates, Grand Palais, Paris 1. April bils 20. Juli 1992, Altes Museum, Berlin 2. September bis 15. November 1992; Nationalmuseet, Kopenhagen 26. Dezember 1992 bis 14. Märtz 1993], bls. 314. Textinn um gripinn var skrifaður af Vilhjálmi Erni Vilhjálmssyni.

(2) Rygh, O. 1886, Fortegnelser over de til Universitetets Samling af Nordiske Oldsager i 1886 indkomne Sager fra tiden før Reformationen. Foreningen til Norske Fortidsmindesmerkers bevaring, Aarsberetning for 1886, bls. 109 f. Taf. IV Nr 18.

 

Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, í september 2011

Skotið yfir markið á Skriðuklaustri

 

Mér sýnist að Steinunni Kristjánsdóttur fornleifafræðingi hafi enn einu sinni brugðist bogalistin. Staðhæfingagleði og ímyndunarafl hennar í fjölmiðlum hefur á undanförnum árum verið mjög frjótt og alltaf vakið þó nokkra athygli innan fræðigreinarinnar. En margt af því sem hún hefur greint frá í fjölmiðlum, þegar það var vertíð á fornleifarannsóknir í gúrkutíð fjölmiðlanna á sumrin, hefur þó alls ekki reynst á rökum reist þegar betur var að gáð.

Fyrir nokkrum árum hélt Steinunn Kristjánsdóttir því fram, að fundist hefðu bein tveggja grænlenskra kvenna, (inúíta), sem hefðu verið í meðferð á Skriðuklaustri. En á Skriðu var spítali eins og oft tíðkaðist í sumum klaustrum á miðöldum og síðar. Úr því dómadagsrugli spunnust alls kyns vangaveltur og ævintýri. Erlendur nemi í mannfræði, sem greinilega var ekki með nóga reynslu, greindi beinin svona glannalega og stjórnandi uppgraftarins gleypti það hrátt. Þekktur, danskur mannfræðingur sem ég benti á frétt Sjónvarps um beinin, gat út frá myndunum einum í henni haldið því fram við mig, að þau væru örugglega ekki af grænlendingum (ínúítum). Síðan hefur heyrst lítið til systranna frá Kúlusúk, sem um tíma var talið að hefðu geispað golunni á annálaðri klíník austur á landi. Ekki fór eins mikið fyrir leiðréttingum í fjölmiðlum eins og fyrir stórfréttum um Grænlendingana.

Í fyrra hélt Steinunn því fram, að maður með einkenni "fílamannsins" hefði dáið á Skriðuklaustri. Hún blandaði þar illilega saman tveimur sjúkdómum. Sjá frekar hér.

Gula örin bendir á holrúm í oddi "oddsins". Slík holrúm er út í hött á örvaroddi fyrir lásboga. Kannski eru menn á Skriðuklaustri á því að áður óþekkt tegund af dum-dum oddum hafi verið fundnir upp á Íslandi.

 

Nú er kominn nýr sumarreifari frá Skriðuklaustri. Greint var frá honum í fréttum Sjónvarps nýlega. Oddur af ör úr lásboga hefur nú fundist þar, að sögn, og sveinar biskups hafa ekki meira né minna verið að skjóta með lásboga á Skriðuklaustri. Þessi vangavelta kemur af því að ungur kandídat frá Svíþjóð segir að amboð sem fannst í rústunum í sumar hafi verið örvaroddur fyrir lásboga frá 16. öld.

Aldrei hef ég séð þessa gerð að lásbogaörvaroddum áður, en tel mig sem sérfræðing í fornleifum miðalda þó nokkuð vel inni í þeim gerðum sem þekkjast á Norðuröndum og Evrópu frá 12. fram á 16. öld til að geta sagt að gripurinn sé ekki örvaroddur. Gripurinn, sem fannst á Skriðuklaustri, er úr bronsi og er það nær óþekkt að lásbogaörvaroddar hafi verið gerðir úr því efni á þeim tíma sem hann hefur verið notaður, því það er einfaldlega of létt fyrir þann kraft sem boginn býður upp á. Svo er „oddurinn" ekki steyptur. Hann er holur að innan (sjá mynd) og ójafn, og virðist vera úr rúllaðri samanhamraðri málmþynnu (sjá mynd hér neðar). Ef þetta væri lásbogaoddur væri vart líklegt að hann hæfði marks og heldur ekki með ör úr viði sem var með ferhyrnt  þversnið og hvöss horn, eins og viðarbúturinn í kopargripnum bendir til.  Slík ör leikur alls ekki að stjórn.

Hér sést hin hlið "oddsins" og er greinilega ekki um steyptan grip að ræða. Oddurinn er holur. Ljósmyndin efst er af heimasíðu Skriðuklausturs, og sýnir hún gjörla að oddurinn er holur að innan (dum dum oddur?) og að "örin" er ferstrend.

 

Á Austurglugganum, agl.is, er greint svo frá:

"Steinunn telur nær öruggt að vopnið sé ættað frá sveinum Skálholtsbiskups frekar en bræðrunum á Klaustri.

„ Veraldlegir höfðingjar og biskupar áttu vopnabúr og voru með verði, sem kölluðust sveinar. Það eru til heimildis um bardaga á þessum tíma sem þeir lentu í. Það er ekki vitað til þess að klaustrin hafi sérstaklega átt vopnabúr og það er ekkert sem bendir til þess að slíkt búr hafi verið hér eða bræðurnir átt vopn. Líklega hafa biskupssveinarnir komið hingað og tapað vopnum sínum með einhverjum hætti en það eru heimildir um að Skálholtsbiskups hafi oft verið hér á ferð.""

Svei mér er ég hræddur um að sveinum biskups sé kennt um of mikið á Skriðuklaustri og séu allir saklausir af þessum skörungi. Sveinn var reyndar orð sem notað var í þessu samhengi fyrir þjóna biskups og var bein þýðing orðinu puer, (ft.-i  á latínu, sem eiginlega þýðir drengur eða sveinn, og hefur það orð alltaf verið notað um þjóna heldri manna), sem ég tel líklega hafi verið amboð til að ota í eitthvað annað en andstæðinga sína. Kannski hefur þetta verið bakklóra ábóta? En þessi gripur getur ekki með neinu góðu móti talist vera vopn.

 

Hettir þú einhvern á Skriðu, Oddur?

Jhaaaaá, Svein.

Landnám fyrir Landnám í Færeyjum - enn eina ferðina!

 

Í síðustu viku birti fréttastofa RÚV undarlega frétt af landnámi í Færeyjum fyrir "hefðbundið" og "viðtekið" landnám norrænna manna þar á 8. eða 9. öld. Halda mátti að útpóstar Rómarríkisins hefðu verið Þórshöfn eftir að hafa heyrt þessa frétt í Ríkisútvarpinu, sem var miðlað af fornleifafræðimenntuðum manni, Þorvaldi Friðrikssyni.

Búast má við að fréttin úr Færeyjum valdi fjaðrafoki á Íslandi, þar sem á Íslandi eru margir sem eru fullvissir um að landnám norrænna mann á Íslandi sé eintóm haugalygi. Margir trúa á byggð "kelta" og papa og ýmislegt annað, en hafa þó ekkert fyrir sér í því nema óbilandi trú, óljósar lýsingar og vafasamar frásagnir úr ritheimildum, sem ekki varpa ljósi á annað en að menn gætu hafa verið á ferðinni í Færeyjum, Grænlandi eða Íslandi, miklu fyrr en útrás norrænna manna á 9. öld. Þetta trúfólk vill að fornleifafræðingar grafi dýpra.

Fréttin um landnám á 4. öld í Færeyjum er reyndar ekki ný og var þegar sagt frá þessum aldursgreiningum á sýnum frá Sandi í Færeyjum þann 28. maí sl. í færeyska Sjónvarpinu, Kringvarpinu. Horfið og hlustið hér. Frásögnin í færeyska sjónvarpin er dálítið öðruvísi en það sem fréttamaður RÚV greindi okkur frá. Hvernig er hægt að brengla frásögn á þennan hátt?

Reyndar eru fréttir af snemmbúinni búsetu í Færeyjum, sem byggja á háum kolefnisaldursgreiningum ekki alveg nýjar af nálinni. Þessi grein frá 2000 sýnir að slíkar aldursgreiningar hafa sést áður, þó svo að öll sýnin séu ekki tekin úr búsetusamhengi. En hefur þeim verið stungið undir stól? Ég hef að minnsta kosti ekki séð neina málefnalega umræðu um málið síðan þá. Menn vita, að hafáhrif (Marine Radiocarbon Reservoir Effects) eru mikið í Færeyjum og því ættu óvænt háar aldursgreiningar ekki að koma mjög á óvart. Menn hafa rætt kolefnisaldursgreiningar í Færeyjum í þessari grein.

Niðurstöðurnar frá Færeyjum hafa enn ekki verið birtar í fræðiriti, og þegar ég hafði samband við gamlan vin minn Símun V. Arge, fornleifafræðing í Færeyjum, sem ég vann fyrir á Sandi í Færeyjum fyrir nær 21 ári síðan, þá kemur ýmislegt í ljós sem hefði verið áhugavert að fá að vita í færeyska sjónvarpinu í maí. Símun harmaði einnig við mig, að RÚV hafi birt fréttina án þess að hafa samband við sig. Það lýsir auðvitað RÚV í hnotskurn. Á RÚV eru mjög oft búnar til fréttir, í stað þess að segja þær, eins og eðlilegast mætti þykja.

´

Símun V. Arge fornleifafræðingur í Færeyjum

Símun V. Arge skrifaði mér í morgun, þegar ég innti hann eftir því hvort fundist hefðu fornleifar sem hægt er að aldursgreina. Hann segir m.a.: "Nej - der blev ikke fundet genstande eller strukturer med tilknytning til disse tidlige lag. Men de daterede bygkorn, der er forkullede, ligger altså i brændt tørvemuld, hvilket klart indikerer menneskelig aktivitet på stedet. Som sagt har vi ikke ønsket at gå ud med nogle tolkninger - vi bør fordøje dateringerne og tænke grundigt!

Símun skrifar einnig að féttin hafi ekki verið birt rétt hjá RÚV, og það hafi heldur ekki verið meiningin að fréttir af þessu skyldu vera komnar á kreik, nema hvað að hann hefur gefið Kringvarpinu í Færeyjum upplýsingar.  En fiskisagan flýgur hratt.

Væntanleg er fræðigrein um rannsóknina, sem gæti skýrt málið frekar og mun ég þá rita meira um þetta áhugaverða efni á Fornleif, hið nýja fornleifablogg. Ég tel, að best sé að halda tungunni í munninum og ég leyfi mér í nafni varkárninnar að vara við of mikilli kæti meðal keltómana og papista. Kolefnisaldursgreiningar á korni er miklum vandamálum bundnar, og mig grunar að sýnin, sem greind hafa verið í Glasgow, geti hafa verið menguð. Eins og Símun Arge segir: vi bør fordøje dateringerne og tænke grundigt!

Þar að auki verða menn líklega að spyrja sig, hvort ekki séu einhver vandamál varðandi túlkun kolefnisaldursgreininga í Norðuratlantshafi. Á Íslandi erum við t.d. að fá mjög mismunandi niðurstöður aldursgreininga úr eina og sama grafreitnum. Á Skeljastöðum í Þjórsárdal hafa mannabein í kristnum grafreit greinst með hefðbundnum kolefnisaldursgreininum til þess tíma sem búist var við, þ.e.a.s. til eftir 1000 e.Kr., en AMS-aldursgreiningar hafa gefið aldursgreiningar á beinum einstaklinga úr sama grafreitnum, sem sýna "landnám" fleiri hundruð árum fyrir 870 e.Kr.

Í Færeyjum hafa menn vitað um hinar háu niðurstöður, sem hafa komið úr kolefnisaldursgreiningum á sýnum, og því hlýtur það að undra, að greining sem þegar var gerð árið 2002 á koluðu byggi Sandi, hafi enn ekki verið birt og rædd. Sýnið þá var tekið af Ian Simpson við háskólann í Stirling og mun hafa sýnt aldursgreiningar frá 4. öld, líkt og sumar af nýjustu aldursgreiningunum frá þessum stað. En eru einhver áhrif sem valda "of háum" greiningum í Færeyjum? Ég held að enginn geti útilokað það á núverandi stigi.

Fornleifar og sjónminnið

 Gott sjónminni er ágætur eiginleiki að hafa ef maður er fornleifafræðingur. Tel ég mig hafa fengið þann hæfileika í ríkulegum mæli í vöggugjöf. Hér fylgir stutt saga af sjónminninu í mér.

Sumarið 1982, nánar tiltekið 16. ágúst, var ég staddur austur í Skógum undir Eyjafjöllum á heimili foreldra góðvinar míns Einars Jónssonar. Við unnum báðir sem ungir háskólanemar við fornleifauppgröftinn á Stóru-Borg hjá Mjöll Snæsdóttur. Við sátum og ræddum um heima og geima yfir glasi af whisky. Einar hafði boðið mér í heimssókn, því að í sjónvarpinu var BBC-fræðsluþáttur um málmleitartæki, sem við vildum ekki fyrir neina muni missa af.

Í þættinum, sem á frummálinu hét Chronicle: Metal Detectors, var ýmis konar fróðleikur um tæki sem fornleifafræðingar geta haft mikil not af, en sem þeir eru hræddir við í höndunum á óprúttnum fjársjóðaleitendum og ævintýrafólki. Sumir málmleitartækjamenn gera þó meira gagn en aðrir. Merkustu gripir sem fundist hafa á síðari ára í Danmörku hafa t.d. oft fundist við leit á plægðum ökrum og vísað fornleifafræðingum veginn.

Í lok þáttarins var greint frá fyrrverandi hnefaleikakappa, sem hafði það að siðs að fara um byggingargrunna við Thames í Southwark (sunnan við ána) og í City, meðal annars við Bull Wharf, sem var það sem nú heitir Upper Thames Street.

Madonnan frá bökkum árinnar Thames

Allt í einu sé ég bregða fyrir á skjánum grip sem hnefaleikakappinn hafði fundið í eðjunni við bakka Thames. Lítið pílagrímsmerki úr tin- og blýblöndu, Heilaga Maríu, sem hélt á Jesúbarninu. Ég lyftist í stólnum austur í Skógum, þar sem mér sýndist gripurinn vera alveg eins í laginu og pílagrímsmerki sem Gísli heitinn Gestsson (1907-1984) starfsmaður Þjóðminjasafnsins og starfsmenn hans höfðu fundið í lítilli kirkjurúst í Kúabót í Álftaveri árið 1975. Merkið frá Kúabót var þó mjög illa farið og hefur vafalaust lent í bruna. Ég greindi Gísla frá þessari uppgötvun minni og tilgátum og hann og þjóðminjavörður leyfðu mér að fara utan með merkið til frekari rannsókna.

Madonnan frá Kúabót er 4,5 sm. að lengd

Bakhlið pílagrímsmerkjanna frá Kúabót og Bull Warf í London

Ég fékk gerða ljósmynd af madonnunni brenndu frá Kúabót á Fornaldarsafninu á Moesgård við Háskólann í Árósi á Moesgård, og sendi þær til Brian heitins Spencers hjá Museum of London, eins helsta sérfræðings í málmmerkjum frá miðöldum. Hann skrifaði mér um hæl og upplýsti, að ekki væri nóg með að ég hefði rétt fyrir mér í greiningunni eftir að hafa séð madonnumerkið frá Bull Warf í sjónvarpinu, heldur einnig að ljósmyndin af bakhliðinni á merkinu frá Kúabót sýndi, að það merki og merkið frá Bull Wharf hefðu líklega verið steypt í sama mótinu.

Í september 2003 fór ég svo í pílagrímsför til Lundúna til að heimsækja Spencer með merkið frá Kúabót, sem ég hafði haft með mér til Íslands það sumar. Í sýningu safnsins var merkið frá Bull Wharf til sýnis og var Spencer þegar búinn að koma þeim upplýsingum í sýningarskápinn að gripurinn ætti sér hliðstæðu í merki frá Kúabót á Íslandi, og sömuleiðis þeim upplýsingum að ekki væri uppruni merkjanna kunnur. Líklegt verður þó að teljast, að hann sé að finna á Englandi.

Kirkjurústin í Kúabót

Ég hef ekki heimsótt Museum of London nýverið og veit ekki hvort merkið er enn til sýnis. Á því safni er oft gerðar breytingar á sýningum. Ég man hve uppveðraður ég var að koma þar fyrst, og sjá menn nota tölvur í stórum stíl á safni í fyrsta sinn á ævinni. Þar tóku á móti mér merkir fornleifafræðingar eins og Geoff Egan, sem var orðinn vinsæll sjónvarpsmaður áður en hann dó nýlega, og Brian Spencer, og þótti þeim nokkuð merkilegt að fá Íslending í heimsókn. Ég skilaði Madonnunni til Þjóðminjasafnsins og Gísli Gestsson fékk fyrir andlát sitt allar upplýsingar frá mér um Maríu og barnið frá Kúabót.

Nokkrum árum síðar var fjallað um madonnuna í grein um rannsóknir í Kúabót (sem reyndar var aldrei lokið við), sem birtist í Árbók hins íslenzka Fornleifafélags 1986 (útg. 1987) Sjá hér og hér. Þar rituðu Lilja Árnadóttir starfsmaður Þjóðminjasafns og aðrir um rannsóknina í Kúabót að Gísla Gestssyni látnum. Þar er greint frá því að grip áþekkan madonnunni frá Kúabót sé finna í Museum of London (samkvæmt bréfi frá Brian Spencer, Museum af London frá 20.1. 1987). Gögn þau sem ég sendi Gísla virtust hafa tínst, en samt virðist hafa verið haft samband við Brian Spencer og aðra  sérfræðinga sem ég hafði áður haft samband við til að fá upplýsingar um gripinn, en ekki var samt haft fyrir því að fá ljósmynd af gripnum í London til að birta í Árbókinni.

Ég skrifaði 1994 um pílagrímsmerkið frá Kúabót og lét fylgja nokkrar upplýsingar um suðurgöngur Íslendinga á miðöldum. Grein mín um Madonnuna birtist í hinni ágætu bók Gersemar og Þarfaþing (1994), sem er eitt besta rit sem Þjóðminjasafnið hefur gefið út. Þar skrifaði ég reyndar, að madonnan frá London hefði fundist sunnan Thames, í Southwark, því þannig hafði ég skilið það við að horfa á heimildaþáttinn austur í Skógum. Það leiðréttist hér með. Madonnan fannst í City, þar sem menn græða bresku pundin í dag. Ferðalýsingu Nikulásar ábóta á Munkaþverá, sem ferðaðist á tíma sem pílagrímsmerki voru sjaldgæfari en á síðmiðöldum, er hægt að lesa í nýrri útgáfu bókaútgáfunnar Svarts á Hvítu. Eins er til gnótt af góðum greinum um pílagrímsmerki, sem finna á má á veraldarvefnum, sem og bækur Brian Spencers og rit honum til heiðurs, sem enn er hægt að kaupa á netinu.

Fróðleikur um málmleitartæki 

Þrátt fyrir það sem ég skrifa hér framar um fundi merkilegra gripa í Danmörku með hjálp málmleitartæki, er skoðun mín sú, að það eigi ekki að nota málmleitartæki á þann hátt á Íslandi. Þess ber að geta, þjóðminjalög (16. gr.) banna alfarið notkun málmleitartækja á Íslandi, nema þau séu notuð með fengnu leyfi þjóðminjavarðar. Það er þó eitthvað um það að menn séu að selja og kaupa þessi bannsettu tæki, og félagsskapur einn á Suðvesturhorninu telur, að það þurfi að breyta fornleifalögum, svo stórir drengir geti líka leikið sér með svona tæki.

Fornleifur stekkur á Stöng

Hér hefur fornleifabloggið Fornleifur göngu sína. Einvörðungu verða birt skrif sem fjalla um fornleifafræði, fornfræðileg og sagnfræðileg efni, sem og ýmis konar þjóðleg fræði. Eldra efni með fornt innihald á bloggi mínu https://www.postdoc.blog.is/ (Er ekkert í ísskápnum?) mun smám saman verða flutt yfir á fornleifabloggið Fornleif.

Fornleifur er hugsað sem gagnrýnið fornleifablogg, sem fyrst og fremst er skrifað svo almenningur fái innsýn í ýmis atriði þeirrar virðulegu fræðigreinar sem á fornmálum kallast archaeologia.

Ætlunin er að reyna að fá unga, þormikla fornleifafræðinga og aðra fræðimenn, sem og áhugfólk um forn fræði til að skrifa smá greinar á bloggið um rannsóknir sínar eða hugsanir í fræðunum.

Þótt ekki sé eins mikið grafið á Íslandi í augnablikinu og í góðæri síðustu Víkingaaldar, er fornleifafræðin annað og meira en endalaus mokstur. Niðurstöðum þarf að miðla til þeirra sem borguðu fyrir rannsóknirnar og líklega er ekkert betra til þess fallið en netadræsur þær sem kallaður er veraldarvefurinn.

Endrum og eins verður hér á blogginu fornleifagetraun. Já, kæru lesendur, getraun, þar sem þið getið sýnt hver óhemju forneskjuleg þið eruð í hugarfari og háttum.