Majstro Þórbergur

La Tradukisto, eða Þýðandinn, heitir netrit esperantista á Íslandi. Áður, eða síðan 1989, var La Tradukisto gefinn út á pappír, en nú heldur ritið áfram á veraldarvefnum. Þar er nú hægt að sjá tvær listagóðar þýðingar Kristjáns Eiríkssonar á tveimur bréfum Þórbergs Þórðarsonar á esperantó, meðal annars allrafyrsta bréf Þórbergs á esperantó frá 1926, sem hann skrifaði Vilmundi Jónssyni síðar landlækni. Bréfið er það sem í dag kallast "tær snilld".

Einnig er, á meðal fjölbreyttra þýðinga, að finna bréf Þórbergs frá 1932 til hollenskrar konu sem hét Gerarda de Waart. de Waart var mikill esperantisti og rithandarrýnir. Þórbergur hafði líklega lofað henni safaríkum bréfum með íslenskum hneykslissögum og það loforð hélt hann svo sannarlega. Vart hefur hinni hollensku slúðurkerlingu þótt merkilegar upplýsingar um tilfallandi og óþekkta Íslendinga, en líklega hefur hún fengið ágæta fullnægingu úr safaríkum stíl Þórbergs.

Þegar Þórbergur var annars vegar að skrifa hneykslissögur á esperantó, gátu bréfin orðið mjög löng "eða sextíu síður með minni hjartahreinu eigin hendi", en það var reyndar lengd slúðurbréfsins til frú Gerördu de Waart. Sannleikurinn tekur nefnilega alltaf meira pláss en lygin. Hér má lesa unaðslegan kafla um Laxness í þýðingu Kristjáns Eiríkssonar. Því miður hefur Þýðandinn enn ekki sett allt bréfið á veraldarvefinn. Hann er líklega hræddur við skoðanalögreglu og menningarmafíur, en þar má lesa stærri hluta bréfsins, þótt mikið af því safaríkasta vanti. 

Útvarpið var um daginn með ágætan þátt (síðari þáttinn má hlusta á hér)um esperantóskrif Þórbergs, þar sem rætt var við þýðanda hans, Kristján Eiríksson. Kristján lét á sér skilja að búast mætti við bók með þessum góðu bréfum, þá vonandi bæði á esperantó og íslensku. Lestur Pálma Gestssonar úr bréfinu til Gerördu de Waart er að vonum meistaralegur. Pálmi les úr bréfinu án styttingar eða "ritskoðunar" og þar fáið þið það sem uppá vantar í þýðingunni á La Tradukisto á lýsingu Þórbergs á Laxness og Stefáni frá Hvítadal.  Það er mikill unaður fyrir fólk sem hefur gaman af hneykslissögum. Viðtal er svo við Halldór Guðmundsson, en ekkert heyrðist í Hannesi Hólmsteini. Mér heyrist að Halldór Guðmundsson sé aðeins of bitur og sár og jafnvel ógeðslega spældur yfir því að hafa ekki fengið þessi esperantóbréf Þórbergs með í risaverki sínu um Laxness, eða um Þórberg. Nú þarf líklega að gefa út nýjar ævisögur Laxness, Þórbergs og Gunnars Gunnarssonar, og í þeirri síðastnefndu verður vonandi loks viðurkennt að Gunnar Gunnarsson var habíll nasisti, og ekki á undanþágu eins og allt og allir á Íslandi. Meira hlakka ég þó til að lesa komandi bók Kristjáns Eiríkssonar um esperantistann Þórberg Þórðarson.

 Gunnar Gunnarsson, islanda nazia aÅ­toro, neniam skribis unu vorto en esperanto.
Vidita tie kun siaj amikoj en la SS.

Mig langar einnig að benda á heimasíðuna esperanto.is, þar sem er að finna tengil við forrit sem menn geta nýtt sér til að læra esperantó. Hvet ég menn að stúdera þetta snjalla alheimsmál til að geta talað kurteislega við fólk frá framandi löndum, til að segja því hneykslissögur og síðast en ekki síst til að forðast misskilning og fordóma. Mæli ég sérstaklega með þessu tungumáli fyrir framsóknarmenn, múslíma og aðra, þó svo að gyðingur hafi verið heilinn á bak við það. Það voru hvorki samantekin ráð né samsæri.