Trumban heim til Trymbilsstaða

Mörg aldan bylur á Dönum þessa dagana, og ekki bara Malik. Ef Lilja er ekki að heimta handritin heim á fyrirhugaðar túrhestasýningar, þá vilja menn heilu trommusettin í heimahagana.

Nú fá Samar frændur vorir loksins eina trumbu sína heim, eftir að hafa beðið Danadrottningu um hana (sjá hér). Hennar hátign notar ekki trumbur og enginn fræðimaður í Danmörku hefur skrifað neitt að viti um þessa Samatrommu.

En líklega vita fæstir, að á síðari árum hefur eitt hinna helgu hljóðfæra Samanna horfið af safni í Evrópu (sjá hér).

Menningararfurinn er vanmeðfarinn og er ekki einvörðungu ógnað af túrhestadraumum heldur einnig af bíræfnum þjófum, flóðum í kjallara menningarhúsa og flugvelli í túnfæti handritageymslu. Margs ber að gæta.

Um trommur þessar má upplýsa, að eftir Þrjátíu ára stríðið fór sá kvittur á kreik í Evrópu að velgengni sænsku herjanna í stríðinu væri vegna þess að þeir nýttu sér mátt samískra seiðkarla (shamananna). Til að andmæla því áliti og orðrómi fór yfirkanslari Svíþjóðar, Magnus Gabriel De la Gardie (1622–1686), fram á það við Fornleifastofnun Svía að hún birti greinargerð um samísku löndin. Hann bað landstjóra Västerbotten-héraðs, Johan Graan (um 1610–1679), sem var Sami í báðar áttir, en upp alinn hjá sænskum presti í Piteå, að leggja fram skýrslur frá klerkastéttinni á svæðinu. Þessar skýrslur voru sendar De la Gardie og hinum þýskfædda sænska prófessor Johannes Schefferus (1621–1679) sem var höfundur verksins um Samana. Stórsvíar vildu gera lítið úr mætti Samatrommunnar og fullvissa nágrannaþjóðir um að Stórsvíar stunduðu ekki kukl og forynju í hernaði - Mér var eitt andartak hugsað til kafbátaleitar Stórsænska hersins og dróna sem einhverjir dónar fljúga nú yfir bannsett svæði í Svíþjóð. Kannski væri ekki vitlaust að reyna Samatrommur til að fullkomna slíka leit, nú þegar öll ráð hafa verið þaulreynd.

Minning: Berlínar Búgí Wúgí árið 2011

Nýlega var ég á ferðinni í Berlín, nánar tiltekið á tónlistarferð með minni heittelskuðu spúsu. Fórum við m.a. til að hlusta á Leif Ove Andsnes í fílharmóníunni. Andsnes er án efa einn fremsti píanisti heimsins. Fyrir utan að hlusta á hann, er gaman að sjá hann spila, risavaxinn, Íslendingslegan andnesjamann, og svo er hann frá eyjunni Körmt. Ágætis mótvægi við gyðingasnillinga, smávaxin kóreönsk segulbandstæki og þýskar múttur með túttur, sem maður getur orðið afar þreyttur á.

Við hjóluðum í ár um Berlín og komum við í Norræna sendiráðinu. Þar var sýning um íslenska snillinga. Rithöfundana okkar. Þessi sýning bar heitið Sagenhaftes Island og er auðvitað appertæsir fyrir Bókamessuna í Frankfurðuborg, þar sem Ísland verður heiðursgestur í ár.

En mikið var nú ómerkilegt rugl á þessum pósterum í sendiráðinu. Íslenskir rithöfundar eru greinilega með Konungsbók Eddukvæða á heilanum. Ekki minnst Arnaldur Indriðason, sem mér finnst þó aðallega hægt að tengja við Rigor Mortis, þó svo að menn haldi að hann sé höfundur Konungsbókar.

Daginn sem við vorum í sendiráðinu, var andrúmsloftið í anddyrinu ekki sem best. Þar sat kona af þeirri gerð, sem Þjóðverjar kalla Stadtstreicherin. Útigangskona þessi var búin að finna sér samastað í sendiráðinu. Hún var kappklædd í hitanum og hafði greinilega ekki farið í bað nýlega. Þar sem Þjóðverjar hafa alltaf verið svo korrekt gagnvart utangarðs- og minnihlutahópum, situr hún þar örugglega enn blessuð kerlingin og mengar hið hreina norræna andrúmsloft. Hún bætir smá raunsærri skítafýlu við klínískan hátíðleika íslensku rithöfundaspjaldanna.

Þegar út úr sendiráðinu var komið, gátum við andað léttar eftir sjálfshátíðleikann á rithöfundaspjöldunum og þungt Kölnarvatn pokakonunnar, en ekki lengi. Gengt íslenska sendiráðinu er sendiráð Sýrlands. Mér var rétt snöggvast hugsað til sýrlenskra rithöfunda. Codex Assadicus er þeirra lóð í lífinu.

Þessi færsla var áður birt hér.

Við hjónin tókum á leigu frábær hjól hjá Berlin Take a Bike, sem er að finna skammt frá Reichstag á Neustädtische Kirchstraße 8, rétt hjá Friedrichstraße lestarstöðinni. Þið finnið leiguna á netinu.

Norsk super-nationalisme ?

Þessi pistill verður ekki ritaður á norsku, því ég geng út frá því að allir Norðmenn, sem lesa þetta af tilviljun, geti skilið það sem ég skrifa - annars væru þeir ekki að heimta hitt og þetta sem hinn almenni borgari í Noregi getur hvorki lesið stafkrók af né skilið tangur né tetur í.

Af mikilli undrun hef ég fylgst með skipunartóni norskra menningaryfirvalda, þegar þeir heimta gripi úr erlendum söfnum. Tónninn er heldur hjákátlegur og minnir örlítið á þann tíma að sumir Norðmenn fóru að skipa fyrir í þýðverskum stíl fyrri rúmum 80 árum síðan.

Dæmi Nationalbibliotekar Aslak Sira Myhre, 28.12.2021:

"Myhre forteller at han ikke tar nei for et svar og at han har invitert seg selv til København for å diskutere dette videre." (sjá hér).

Hér þykja mér Norðmenn ríða hærri hesti en þeir geta beislað, og það enn eina ferðina.

Sumir fornleifafræðingar muna eftir bók norska listfræðingsins og andspyrnumannsins Martin Blindheims um "norska gripi í erlendum söfnum": Norge 872-1972 : middelalderkunst fra Norge i andre land (1972) sem var eins konar kröfugerð sem ákveðinn hópur í Noregi gerði á hendur þeim sem Blindheim taldi hafa stolið norskum gripum.

Þótt krafan gengi út á að fá gripina hér og nú, var víða hlegið að þessum pésa Blindheims, því mikill hluti gripanna hafði enginn bein tengsl við Noreg. M.a. var krafist gripa frá Íslandi sem lentu á þjóðminjasafni Dana.  Nú hlægja menn af ritum eins og fyrrgreindum bæklingi Blindheims - en greinilega eru enn til Norðmenn með sömu drauma og Martin Blindheim. Þeir ríða þó aftarlega á merinni og hafa greinilega ekki fylgst með því sem gerist í safnaheiminum.

Codex Frisianus

Norska krafan nú er svipað mál og krafa Blindheims. Þjóðerniskennd Norðmanna er oft hjákátlega sterk, og sterkari en að þeir láti sér segjast, t.d. varðandi Codex Frisianus (AM 45 fol.). 

Árni Magnússon keypti Codex Frisianus, sem er íslenskt handrit, og ánafnaði Hafnarháskóla. Það stendur hvergi "Made in Norway" á því handriti, þó vel sé að gáð.

Mér hugnast ekki norskar kröfugerðir, er þeir krefjast átta handrita frá Danmörku. Þar af eru fjögur af alíslenskum uppruna. Háreyst íslensk mótmæli við boðaða komu Landsbókavarðarins Myhre til Kaupmannahafnar væru við hæfi. Hin norska kröfugerð er nefnilega út í hött. Hún er barnaleg og ekki í takt við tímann.

Ég hef heimsótt nokkrar sýningar á síðari árum, þar sem hægt var að fletta nokkrum síðum af fornu handriti - í stafrænu formi. Þótt nú verði menn að spritta af, væri slík lausn tilvalin fyrir Norðmenn. Íslensk handrit, sem ekki þola ljós, eiga ekkert erindi á fasta sýningu í Noregi. Tæknilega séð er ekki nauðsynlegt að ýta á takka eða snerta skjá. Á sýningu í Hollandi nýlega var nóg að veifa hendinni létt til að fletta síðu. Slíkt er miklu betri aðferð en að afrita handritið líkt og gert var forðum, og öruggara en að senda gersemar með Norwegian á fyrsta farrými.

Ef norskir forsvarsmenn safna skilja ekki að hluti menningararfs er mjög viðkvæmur og þolir ekki lýsingu eða hitabreytingar, eru þeir kannski ekki hæfir til sinna starfa. 

En taglhnýtingurinn Aslak Sira Myhre yfirbókavörður (sjá efst), sem á sér rauðleita fortíð í pólitík en ekki í neinum fræðum, ætlar til Kaupmannahafnar að rífa kjaft. Það er alltaf fyndið, er i ljós kemur að margir vinstri menn eru í raun meiri þjóðernissinnar en flestir aðrir í stjórnmálum, þó þeir engist um við að sannfæra fólk um að því sé öðruvísi farið.

Íslendingar í Kaupmannahöfn ættu að láta Áslák hárfagra heyra skoðun sína. Við þurfum ekki að vera undirtyllur í þessu máli. Einn þriðji hluti þess sem Norðmenn heimta til ótímasettrar sýningar í Noregi eru íslensk handrit sem ekkert erindi eiga til Noregs og aldregi.

Þegar Aslak Sira Myhre ætlar til Kaupmannahafnar, því hann þolir ekki að fá neitun, er það án faglegrar þekkingu og yfirvegunar. Hann er reyndar aðallega þekktur sem þreytandi kjaftaskur i Rød Valgallianse.

Mótmælum norskri frekju og yfirgangi! Norska öldin er löngu liðin hvað Ísland varðar.