Konungleg jól í fátæku landi

Ef Íslendingar hefðu haldið tryggð við danska konunga, værum við þessa dagana líkast til að rífa demanta og eðalsteina af sjóreknum náum sýrlensks flóttafólks að ósk Bjálka höfuðmanns á Bessastöðum eða Pinds jústítsráðs í Kaupmannahöfn.

Andi jólanna virðist mér hafa gleymst í Danaveldi og flestir virðast sjálfum sér næstir um þessar mundir. Slíkt gerist reyndar stundum þegar gjafmildin hefur farið úr böndunum og menn eiga ekki í raun fyrir henni - eða þegar ölmusumóttakandinn er farinn að vera með uppivöðslusemi og frekju og lýsa lítilsvirðingu sinni á hinum vestræna heim sem hann leitaði upphaflega ásjár hjá. Íslendingar hafa hvorugt reynt og myndu líklegast segja eitthvað ef þeir fréttu í ofanálag, að nokkur hundruð Íslendinga hefðu ekki aðgang að eigin salerni. Þannig er því nefnilega farið í Danmörku samkvæmt síðustu fréttum af náðhúsaeign þeirra. En þannig var það einnig árið 1999, og segið svo ekki að sagan endurtaki sig ekki. "Danskerne er på røven." 30.000 Danir geta ekki skitið í eigin skál. Við slíkt ástand er ekki nema von að drýgja verði tekjurnar með "auðæfum" þeirra sem minnst mega sín. Menn eru vissulega gjafmildari öðlingar við förufólk í löndum eins og Íslandi, þar sem að minnsta kosti má finna eitt vatnsklósett fyrir sérhvern rass og nokkur að auki fyrir bágstadda botna sem bjargað hafa sér frá sveðjum og steinkasti í Barbaríunum sem heiðra hann Allann.

Svo minnst sé á steina. Mér hlýnaði um daginn um hjartarætur er ég hádegisverðarhléi mínu brá mér inn á steinmyndasafnið, Lapidariet, sem nú hefur verið komið fyrir í Kongens Bryghus. Starfsmenn safnsins höfðu fært fyrrum einveldiskonunga í jólabúninginn. Þegar ég sá Kristján 4 með jólasveinahúfuna sigaði ég gemsanum mínum áann og hugsaði með mér, að verstu einokunarkonungar fyrri alda hefðu varla sýnt eins mikinn náriðilshátt og núverandi yfirvöld í Danmörku sýna alheimi öllum. En kannski er þetta bara nátthúfa danskrar menningar, sem kóngsi er með á steinrunnum kollinum. Hver veit? Jafnvel er þetta hulinshúfa til að þurfa ekki að vera bendlaður við nútímann. Stjáni IV var sjálfur góður við minnihluta og bauð gyðingum að búa í Glückstadt, því hann taldi víst að þeir gætu útvegað honum gull og geimsteina. Hallgrímur Pétursson sem frægur varð af því að giftast konu sem kennd var við Tyrki, bjó einnig í Glückstadt, en Grímur var greinilega ekki eins hrifinn af innflytjendum eins og konungurinn í Kaupmannahöfn ef dæma skal út frá Passíusálmunum (sjá hér og hér).

Eitt veit ég þó, að oft tala margir Íslendingar af mjög lítilli þekkingu um danskt þjóðfélag og sjá ekki í fljótu bragði fátækt þess og ömurleika, fyrir tívolíum, Magasínum og d'Angleterre. Danskir Dagar og Jól geta verið mjög óhuggulegir.