Flugvélafornleifafræði: SÓLFAXI TF-FIP

Sólfaxi TF-FIP var fræg flugvél sem æ færri muna eftir. Vélin var vitaskuld ein af hinum endingargóðu Douglas Cloudmaster DC-6B vélum. Þær voru bæði sterkar og fagrar á að líta, líkt og konur.

Vélin er smíðuð í júlí 1952 hjá Douglas Aircraft Company í Santa Monica í Kaliforníu. Raðnúmer hennar var 43549.

Á Íslandi var vélin skráð 3. janúar 1964 sem eign Flugfélags Íslands hf. Flugvélina keypti flugfélagið af SAS, en hún hafði áður átt heimavöll í Noregi og svaraði nafninu Heming Viking LN-LML .

Heming Viking á Skotlandi

Áður en vélin kom til Íslands hafði SAS selt hana til Taílands. Þar flaug hún skráð sem HS-TGB, en SAS keypti hana aftur og var vélin um tíma skráð sem SE-XBO.

Sólfaxi flaug mikið á millilandaleiðum Flugfélags Íslands. En eftir að Gullfaxi, Boeing 727, fyrsta þota Íslendinga kom árið 1967, hafði Sófaxi frekar frá verkefni fyrir Icelandair eftir það. Vorið 1972 var vélin seld Delta Air Transport í Belgíu. Hún var tekin af skrá á Íslandi 18. apríl 1972. Í Belgíu var vélin ekki notuð lengi og  seld í september 1972. Hér fyrir neðan er mynd af henni í einhverjum erindagjörðum í Napólí.

Efst er mynd sem nýlega komst í einkaeigu Fornleifs (varist myndaþjófnað). Myndin var tekin af vélinni á Heathrow-flugvelli árið 1965. Hér fyrir neðan er hún komin í búning Delta Air Transport (með skráningarnúmerið OO-RVG). Vélin var stolt Íslands, þar sem hún stóð í sólinni á Heathrow. Þá voru hlutirnir líka betur gerðir. Ég er t.d. fæddur árið 1960 og miklu betur byggður og betri en margar síðari árgerðir. Ég veit að því er erfitt að kyngja, en þannig eru staðreyndir lífsins.

Sólfaxi varð að Delta Air Transport-vél og sést hér árið 1973 á flugvellinum í Napólí.

Árið 1974 var vélin hins vegar komin til Bandaríkjanna og var þá í eigu flutningafyrirtækisins Zantop International Airlines í Detroit í Bandaríkjunum. Fyrir Zantop flaug vélin með einkennisstöfunum NR549H.  Síðar keypti CONIFAIR í Kanada vélina og skráningarnúmerið varð nú C-GBYH. Síðast var hún í þjónustu Northern Air Cargo í Kanada og flaug með einkennisstafina N6204U.

Myndin hér fyrir ofan er af vélinni í Alaska árið 2004. Vélin virðist hafa verið tekin af skrám árið 2005. Þá var þessi fagra vél orðin líffæragjafi fyrir aðrar Douglas DC-6 B vélar. Leifar hennar ætti því helst að vera hægt að leita uppi í Alaska. Reyndar upplýsir þessi danska vefsíða, að ætlunin hafi verið að setja flugvélina í stand árið 2011, en Fornleifi hefur ekki tekist að finna upplýsingar um að því verki hafi verið lokið. Ef þessi upplýsing er rétt, flýgur Sólfaxi ef til vill enn um loftin blá, 65 árum eftir að flugvélin flaug frá Santa Monica í fyrsta skipti.

Þetta var fögur vél árið 1964, þegar Icelandair keypti gamlar vélar með eldgamlar innréttingar sem allir gerðu sér að góðu. Þá var heldur ekki til óþakklátur yfirstéttarskríll á Íslandi eins og sá sem nú hefur myndast, sem berst á líkt og pakkið tilheyri einhverjum forgömlum erfðaaðli. Fyrir nokkrum árum heimtaði nýríkur lögfræðingur nýja innréttingu í flugvél sem hún flaug með, því hún var með miða á Saga-Class. Hún hafði auðgast á að skipta fjármunum Landbankans (almennings í landinu) beint niður í budduna sína - sjá færsluna hér á undan.

Athugasemdir

[Steindór Sigursteinsson, 20.5.2018 kl. 22:10]

Sæll Fornleifur, það er háhugavert að þú skulir birta grein um flug hér á Mbl blogginu. Ég átti einu sinni flugvélina TF-KAP Piper J3 Cub árg 1944. Átti ég vélina 1985-1987 að mig minnir. Hún hafði glugga sem náðu aftur fyrir vængina sem ekki var á öðrum J3 vélum hér á landi. Eftir óhapp á Selfossflugvelli 16. júlí 2000 var henni breytt í venjulega J3.

Skrokkur þessara véla var byggður úr stálrörum og því vel mögulegt að endurbyggja eftir krass. Þessi vél hefur nokkrum sinnum lent í alvarlegum flugóhöppum en alltaf verið endurbyggð og blessunarlega hefur enginn slasast. Henni var td. einu sinni flogið á hænsnakofa við Óskot rétt hjá Úlfarsfelli. Í jólablaði hins vandaða tímarits Æskan er sagt frá þessari vél á bls 82 og 84.

Æskan, 72. Árgangur 1971, 11.-12. Tölublað - Timarit.is

Það var einkar ánægjulegt að fljúga Cubinum því hún var einskaklega létt og með mikinn vængflöt (178.5 ferfet) sem er mikið meira en á mörgum nútíma kennsluflugvélum í dag. Hún þurfti ekki flapsa því lendingarhraðinn var lágur. Hún var dúkklædd, skrokkurinn, hjólastell og stélfletir úr stálrörum, en vélarhlíf, klæðning fremst á bol, vængrif, fremri vængbrún og vængstoðir úr áli en vængbitar og formlistar á bol úr timbri. 

[Steindór Sigursteinsson, 20.5.2018 kl. 22:48]

Afsakaðu, vængstoðir á J3 Cub voru úr stáli.

[Halldór Egill Guðnason, 23.5.2018 kl. 03:04]

 Þakka góðan og fróðlegan pistil. Man vel eftir Sólfaxa. Var sem sjö ára gutti viðstaddur þegar Gullfaxi lenti í Reykjavík og þótti mikið til koma. Hlustaði meira að segja á einhverjar ræður, áður en við strákarnir fengum leið á umstanginu og röltum okkur út í Bjössafjöru, með viðkomu í Draugahúsinu og skreiðarskemmunum.

 Þetta með 1960 árganginn fær ekki nokkur maður hrakið og er ekkert annað en söguleg staðreynd, sem beinlínis gerir pistilinn, eins og sagt er.

 Góðar stundir, með kveðju að sunnan, þar sem sæljón leika við hvurn sinn fingur og mörgæsir fljúga um loftin blá.

[FORNLEIFUR, 25.6.2018 kl. 22:32]

Þakka fyrir innlitið ágætu menn. Ég missti alveg af þessu. Steindór, ég hafði meðal annars hliðsjón að greininni í Æskunni. Þakka þér fyrir þessa áhugaverðu flugsögu þína. Satt segirðu Halldór, 1960 var sólríkt ár og ávextirnir vænir nánast allt árið.