Swiss Misses

Fornleifur horfir heldur til mikið á konur á netinu. Þetta tómstundagaman hans hefur færst í aukana frekar en hitt. Hans yfirsjón og perversjón eru gamlar boldangskonur, helst kappklæddar og hann kaupir þær ef þær eru falar.  Íslenskar kerlingar eru í miklu uppáhaldi hjá honum. Í tölvu hans finnst töluvert magn af alls kyns myndum af peysufatakerlingum, upphluts-Unum, faldbúninga-Siggum svo eitthvað sé talið. 

Slíkum myndum hefur hann sankað að sér, keypt á netinu og fundið hjá skransölum í þremur heimsálfum. Hann hefur mikla unum af því að skoða þessar konur og sýna öðrum hvað margar konur eru í haremsfjósi hans. Hann telur, að íslenskar konur séu allar fædd módel; Ávallt til í tuskið og hafi viljugastar hoppað í fínu fötin í hvert skipti sem útlendingur birtist með myndavél eða bara blýant og blokk.

Stundum finnur hann fegurðardísir sínar og módel á furðulegustu stöðum. Nú síðast festi hann kaup á tveimur boldangskonum í sunnudagsfötunum, þar sem þær stilla sér upp við kirkju undir fjallshlíð. Myndin er að öllum líkindum frá 3. eða fjórða áratug síðust aldar, og er glerskyggna fyrir töfralampa (magica laterna).  Myndin er líklega tekin af ensku ferðalangi, þó ekki sé hægt að útiloka aðra, en myndin var til fals á Englandi.

Hvort þessar konur reyndu að villa á sér heimildir skal ósagt látið, en þær voru seldar sem konur frá Swiss á eBay. Þær bjuggu hjá skransala í Beccles í Suffolk og fengust fyrir slikk, því að skransalinn hélt að þær væru jóðlandi alparósir, sem auðvitað er nóg til af og þær því ekki í háum kúrs á kjötmarkaði fortíðarinnar.

Fornleifur vill komast í nánari kynni við þessar konur og er ólmur eftir því að vita hvar þær bjuggu, hvað þær hétu og hverra manna þær voru.  Kirkjan þeirra er undir hlíð, kórinn er stór, fjallshlíðin er steind. Svona konur hljóta að hafa verið vel giftar og átt marga afkomendur sem muna þær og hafa margar upplýsingar á takteinum um þær. 

Fornleifur bíður spenntur eftir því að fá upplýsingar um þessi vel þroskuðu módel.

Fyrir hönd Fornleifs, sem er of upptekinn yfir maddömunum til að geta skrifað nokkur að viti.

Vilhjálmur ritstjóri

Chag Sameach Pesach

With this Magic Lantern Slide from around 1900, which I recently bought from an antiques´ dealer in London, I wish all my Jewish friends Chag Sameach Pesach and wish we all will be Next Year in Jerusalem.

This photo was well known in the very beginning of the 20th century, and can be found in several later publications. The slide I bought is marked as P.P. 22, Jews´ wailing place and is from a slide series with 65 motifs from the Holy Land. Notice that the women and men were praying together at that time. 

A hand-coloured slide with the same photograph and below a clearer print

There are no preserved source-references to the "Western Wall" of the enclosure around the temple until 1546, and probably not before a huge earthquake that year hit the region. The Western Wall of the temple enclosure appeared again when clearance of rubble from fallen houses and structures was undertaken after the quake. The different faces of the wall date from different eras, of which the oldest is from the time of the Second Temple 515 BCE - 70 CE. The bottom stone row at the plaza today is some two metres above the base of the original wall.

The name "wailing wall" is a Christian derogatory invention, which bases on a misunderstanding. People pray at the Hakotel if no one shouldn´t have noticed yet.

To complete this semi-scholarly Passover message and photo-archaeological excavation, here is another photograph, a print from ca. 1870-80. This is the oldest known photo of the Western Wall shot by French photographer Félix Bonfils. Look at how the daveners lean up against the wall as if they are listening to it, in the same manner you often see Polish Jews davening in 19th century paintings. The daveners (pray´ers) on this photo, like the ones on my magic lantern slide, were standing on a surface, which was two metres / two rows of stones above the present surface in front of the Western wall.

I have coloured two of the stones in Félix Bonfils photograph from 1870-80 green, as well as the the same stones in a photograph that my son Ruben shot at the wall on 18 February 2018. The daveners on my magic lantern slide are standing at the very same spot. The ca 2 meter lowering of the surface and the initial creation of the HaKotel plaza took place quicly after 1967, when the area again became a part of a Jewish State.

Ljósmynd Ruben Bang Vilhálmsson

Everything is subject to change - or as Bob puts it - The Times they are a changin´.

Besti díll Íslendinga fyrr og síðar

Árið 2007 kom út öndvegisverkið Silfur Hafsins - Gull Íslands í þremur stórum bindum og meðal margra höfunda þess var enginn annar en núverandi forseti Íslands hr. Guðni Th. Jóhannesson.

Verkið var m.a. kynnt og selt með þessum orðum: „Síldin hefur snert líf nær allra Íslendinga á liðnum öldum, með einum eða öðrum hætti, þess vegna kemur saga síldarinnar okkur öllum við“.

Þetta er vitaskuld hverju orði sannara, og auðurinn sem fylgdi síldinni var hlutfallslega mestur miðað við önnur auðæfi sem staldrað hafa við á Íslandi, eða úr öðru arðbæru framtaki en  fiskveiðum og útgerð. Síldin var það sem menn auðguðust mest á í þau nær 1150 ár sem þeir hafa þraukað á þessari merkilegu eyju okkar. 

Hitt er svo annað mál að fæstir Íslendingar eru miklir síldarunnendur og matreiða hana helst með því að drekkja henni í sykurleðju og ediki.

Thor Thors seldi alla íslensku síldina árið 1944 - 250.000 dalir urðu að 962.500 dölum

Besta síldarsala Íslendinga fyrr eða síðar er þó nokkuð frábrugðinn hefðbundnu síldasöluferli eins og við þekkjum það best frá síldarárunum fyrir stríð, eða síðar þegar síldin kom aftur eftir 1955 eftir stutta, ca. 10 ára fjarvist.

Sú sala kom til þökk sé viðskiptakunnáttu og útsjónarsemi eins merkasta sonar Thors Jensens athafnamanns. Eftir að Ísland lýsti yfir sjálfstæði sínu árið 1944 var Thor Thors ræðismaður í New York útnefndur sendiherra Íslands í Washington. Síldarsalan hófst í raun, þegar hann sem sendiherra greiddi 250.000 Bandaríkjadali til UNRRA sem var hjálparstofnun Sameinuðu Þjóðanna sem var ætlað að aðstoða stríðshrjáða eftir síðari heimsstyrjöld.

Aðkomu Thor Thors að þessari frábæru síldarsölu er því miður ekki að finna stakt orð um í bókinni Silfur Hafsins og sætir það furðu í ljósi þess að íslensk dagblöð greindu þó nokkuð frá sölunni (sjá heimildir neðst).

Í stórverkinu Silfur Hafsins segir svo á bls. 22 í 2. bindi frá síldarsölunni árið 1944: 

„Árið 1944 flutti Síldarútvegsnefnd enga síld út en samlag saltenda sem hafði ráðið 84% síldarinnar fékk löggildingu til útflutnings og síðar fékk Samvinnufélag Ísfirðinga einnig slíka löggildingu. Aðeins voru saltaðar rúmlega 33 þúsund tunnur norðanlands og 1800 tunnur syðra. Öll síldin var seld Hjálparstofnun Sameinuðu þjóðanna sem tók til starfa 1943 þótt samtökin sjálf væru ekki stofnuð fyrr en tveim árum síðar.“

Einnig er í 2. bindi Silfurs Hafsins, í kafla eftir Hrein Ragnarsson og Hjört Gíslason, rekið hvernig síldarsöltun dróst saman á meðan á síðari heimsstyrjöld stóð, sökum þess að ekki var unnt að koma síldinni á framfæri í helstu markaðslöndum vegna ófriðarins. Varð t.d. allnokkuð af saltsíld sem átti að fara á markað í Svíþjóð innlyksa á Íslandi og var hún að endingu notuð í skepnufóður. 

Af þeim sökum má telja það mjög frækið afrek Thor Thors að selja síld sem var veidd við Ísland árið 1944 og 1945. Góðmennska Thors við heiminn hjálpaði þar mjög til.

Frásögn af þessari sölu síldar til UNRRA er einnig heldur endasleppt í hinu mikla þriggja binda verki um Íslandssíldina. Um leið og Thor Thors greiddi 250.000 dali í tveimur áföngum til UNRRA, fyrst 50.000 og síðar, eða þann 13. október 1944, ekki meira né minna en 200.000 dali, gerði hann kaup við yfirmann UNRRA í New York Herbert H. Lehman. UNRRA bauðst til að kaupa síld af Íslendingum og var það að einhverju leyti vegna þess að hið litla land í Norðri sýndi svo góðan lit og greiddi fyrst allra gjöld sín til UNRRA. Til gamans má geta þess að Kanada greiddi 77.000.000 dala til hjálparstarfs UNRRA árið 1944, en greiddu þá upphæða í smábitum.

Sannleikann um það sem gerðist í þessu síldarsölumáli er kannski nærtækast að finna í Morgunblaðinu í grein eftir Óskar Halldórsson útgerðarmann á Siglufirði, sem var fyrirmynd Laxness að Íslands-Bersa. Í stuttu máli skýrði Ólafur sölumálin árið 1944 þannig: 

Margir síldarverkendur voru óánægðir með störf ríkisrekinnar Síldarútvegsnefndar, sem þeim þótti ekki standa sig í stykkinu við að finna og tryggja markaði erlendis - í miðju stríðinu. Stofnuðu þessir óánægðu framleiðundur, sem réðu 86 prósentum af síldarmagninu sem var landað, félag vorið 1944, sem bar heitið Sölusamlag síldarframleiðenda. Settu þeir Síldarútvegsnefnd nærri því út á þekju. Félagið nýja, sem átti lögheimili á Siglufirði, opnaði skrifstofu og hugðist ganga í stórræði, sem ríkisbáknið og skrifstofublækur þess gátu ekki leyst. Ætlaði félagið að senda mann til Ameríku til að freista þess að selja íslenska síld en varð of seint fyrir og bað því umboðsmenn Samband íslenskra samvinnufélaga (SÍS) í Bandaríkjunum um að sjá um sölu síldarinnar í Ameríku fyrir sig. Það reyndist hins vegar harla erfitt og greindu menn þá fljótt að þeir gátu lítið betur gert en Síldarútvegsnefndin.

Áður en reyndi alvarlega á sölumennsku SÍS á síld í Bandaríkjunum árið 1944, tókst Thor Thors, mestmegnis að eigin frumkvæði, en að nafninu til í umboði samningarnefndar utanríkisviðskipta, að koma allri saltsíld veiddri árið 1944 í verð.

Það er vitaskuld athyglisvert, að athafnamenn á Íslandi hugsuðu um peninga meðan fólk í Evrópu hugsaði líkast til allflest um að halda lífi. En það var nú einu sinni heppni Íslendinga að vera nægilega langt frá darraðardansinum og verða þess aðnjótandi að Bretar sóttu okkur heim árið 1940 í stað Þjóðverjam og vera leystir af hólmi af Bandaríkjamönnum.

Þá launaði sig greiðavirknin við greiðslu gjalda til UNRRA og UNRRA keypti íslensku síldina á sama verði og hún hafði verið seld hæstbjóðanda árið 1943.

Venjul. saltsíld  US $    22.50 tunnan

Cutsíld..........   —     25.00  —

Sykursíld........   —     27.50 —

Matjessíld  .......   —   27.50 —

Kryddsíld ........    —   31.00 —

UNRRA sendi út fréttatilkynningu í október 1944 um greiðslu Íslendinga til UNRRA, en ekki fylgdi þó sögunni að síldarkaup UNRRA hefðu fylgt í kjölfarið.

Það fréttu Íslendingar aftur á móti frá Thor Thors. Þær fréttir birtust síðar á árinu er Morgunblaðið og Þjóðviljinn greindu frá því, meðan að blöð eins og Verkamaðurinn og Mjölnir á Siglufirði skýrðu kaup UNRRA á nokkuð furðulegan hátt og vildu eigna sósíalistum og kommúnistum hugmyndina uað kaupum UNRRA á íslenskri síld. Það var algjör fjarstæða enda Verkamaðurinn og Mjölnir ekki víðlesnir bleðlar í New York og fréttir af fyrirspurnartímum á Alþingi ekki aðgengilegir í BNA. Menn voru ósköp einfaldlega spældir yfir því að Thorsari bjargaði þjóðarbúinu árið 1947. Hann hafði þó hauk í horni í bandarísku utanríkisþjónustunni.

Ef það er rétt, sem haldið er fram í Silfri Hafsins árið 2007, að seldar hafi verið um það bil 35.000 tunnur af saltsíld til UNRRA og að meðalverð hinna mismunandi tegunda, 27,50 dollarar fyrir tunnuna, sé notað sem samnefnari, tókst Thors að selja nær óseljanlega íslenska síld fyrir 962.500 dali til UNRRA fyrir að vera svo skilvirkur við greiðslur til UNRRA. Skilvirkni og áhugi borgar sig nefnilega ávallt.

Thor sá sér leik á borði fyrir Ísland að þéna á hjálparstarfi til nauðstaddra. Það er ekkert nýtt og er þekkt úr ótal samhengjum síðan. Um langt skeið hafa Danir vart sýnt góðmennsku að neinu tagi, nema ef þeir hafa af því verulegan ágóða. Verra var það í síðara stríði þegar Danir höfðu nána samvinnu við Þjóðverja og öll stríðsárin voru eitt stórt sölupartý hjá frændum okkar. Danskar matvörur voru iðulega á borðum morðingjanna sem myrtu 6 milljónir gyðinga í stríðinu. Tak Danmark!

En íslenskur fiskur, fullur af D-vítamíni og hollri fitu, sem og corned beef (nautakjötskæfa) frá Suðurameríku, var aftur á móti það sem margir fangar og fórnarlömb nasista fengu að borða þegar þeir höfðu náð sér eftir frelsunina árið 1945. Margir gyðingar sem lifðu af útrýmingarbúðir og fangabúðir nasista hugsuðu oft með lotningu til íslensku síldarinnar og nautaspaðsins sem þeir fengu með frelsinu. Maður einn í Ísrael sagði mér eitt sinn frá þessu fæði sínu um tíma af mikilli ánægju.

Ungur gyðingadrengur sem bjargað var af bandamönnum. Sá litli naut vafalaust góðs af íslenskri síld og argentínskri nautakæfu þegar hann losnaði út úr Buchenwald-búðunum.

Áður óþekkt ljósmynd kemur í leitirnar

Myndin efst sýnir þá stund er lýðveldið Ísland færði sína fyrstu "fórn" til alþjóðasamfélagsins í nauð. Myndin, sem er blaðaljósmynd, en virðist samkvæmt Newspapers.com aldrei hafa birst í nokkru blaði í Bandaríkjunum.

Fornleifur keypti nýlega frummyndina í Bandaríkjunum. Hún er tekin þann 13. október 1944 er Thor Thors sendiherra Íslands í Washington færði framkvæmdastjóra UNRRA ávísun upp á 200.000 Bandaríkjadali til starfsemi UNRRA. Meðfylgjandi texti fylgdi myndinni:

W 739870........................  NEW YORK BUREAU

NEW REPUBLIC FIRST TO PAY UNRRA EXPENSES WASHINGTON, D.C. -- THE MINISTER FORM ICELAND´S FIRST REPUBLIC, MR: THOR THORS (RIGHT), PRESENTS A CHECK FOR $200,000  TO DIRECTOR GENERAL HERBERT H. LEHMAN COMPLETING ICELAND´S OPERATING CONTRIBUTION TO UNRRA. THIS NEW REPUBLIC WAS THE FIRST MEMBER COUNTRY OF THE UNITED NATIONS TO MAKE A PAYMENT TO UNRRA. ON JANUARY 14, THE GOVENMENT OF ICELAND PRESENTED UNRRA WITH A CHECK OF $50,000 TOWARDS OPERATING EXPENCES AND SUBSEQUENTLY MADE PAYMENT IN FULL FOR ITS SHARE OF ADMINISTRATIVE EXPENSES.

BU MGS LON CAN

CREDIT LINE. (ACME.)             10/13/44               (RM)

Eftir-þankar um síld handa hrjáðum þjóðum

Sú saga sem hér hefur verið sögð af sölu síldar til neyðarhjálparstarfs árið 1943 er nokkuð frábrugðin því hjálparstarfi sem fram fer sums staðar í heiminum í dag, þótt enn græði margir á eymd annarra.

UNRRA var skammlíft framtak og þar sligaði spilling , einkum í þeirri deild sem sá um starfið í Asíu, sem og stjórnleysi líkt og hjá mörgum stofnunum SÞ, enda greinilega ekki eins mikill áhugi á að hjálpa gyðingum og öðrum flóttamönnum í Evrópu á sama hátt og sú hjálp sem nú hefur verið veitt Palestínuaröbum í tæpa 7 áratugi gegnum UNRWA, en það er allt önnur saga og fjallar hún ekki um að auðgast á eymd annarra, heldur hvernig hjálparstarf getur orðið að iðnaði með spillingu og hryðjuverkamennsku í ofanálag.

Ef markaðir á Gaza, sem eru stútfullir af vörum keyptum fyrir styrktar- og gjafafé, eru rannsakaðir, finnur maður óendanleg mikinn mat, en ef til vill vekur það ekki furðu þegar haft er í huga að að Plestínumenn eru helsta gæluverkefni SÞ. Á blómlegum mörkuðum Gasa finnur maður þó ekki saltsíld frá Íslandi eða corned beef, og 80 % allra sem þar búa eru með sykursýki á alvarlegu stigi. Hjálp til nauðstaddra getur því miður farið úr böndunum þegar ákveðinn hópur er umbunaður á kostnað allra annarra sem kryddað er með hatri í garð annars ríkis. UNRWA hefur nú starfað í 68 ár án þess að nokkur helför hafi átt sér stað. UNRRA starfaði hins vegar aðeins í nokkur ár og átti að hjálpa öllum hrjáðum, hmt gyðingum, en var formlega lokað árið 1949. Erum við að horfa á misjafnar áherslur, eða er hatur margra "sameinaðra þjóða" í garð gyðinga einfaldlega endalaust?

Á Íslandi er það hatur mjög rammt hjá mörgum, en helst á meðal barna og barnabarna íslenskra nasista og vel efnaðra sveitamanna sem heilluðust að þýskri menningu. Kannski erfist þetta einkennilega hatur? Hóflausar greiðslur til UNRWA, eða t.d. hið glæpsamlega milljarðaflæði til SÞ sem m.a. endaði í vösum hryðjuverkasamtaka þegar Ingibjörg Sólrún Gísladóttir var að reyna að koma Íslandi í Öryggisráð SÞ til þess eins að taka þátt í einhljóma haturskórnum gagnvart Ísrael. Slík fjárlát leiða ekki til viðskiptabitlinga fyrir Ísland, heldur aðeins til fljótari aðstoðar við hryðjuverkasamtök og skálmöld í heiminum.

Ekki er ég að mæla með því að hjálparstarf sé háð viðskiptahagsmunum sem skapast geta er styrjöldum lýkur. En er eðlilegt að lítil þjóð sem vart hefur aðra auðlind en fiskinn umhverfis landið þeirra, og hefur ekki ráð á almennilegu heilbrigðiskerfi og þjónustu við aldraða sé að greiða stórfé til Palestínuaraba, sem virðast auðgast langum meira en Íslendingar á því að heyja stríð? Menn geta svarað því fyrir sjálfa sig. Fornleifur óskar sannast sagna ekki eftir því að fá heimsóknir öfgakenndra barna og barnabarna íslenskra nasista, og þaðan af síður ruglaðra sósíalista sem telja stuðning við árásir á vestræn þjóðfélög og lýðræði vera sniðuga lausn á vanda heimsins. 

Gyðingar í Austur-Evrópu og víðar hafa ávallt lifað á saltsíld, sem var ódýr matur fyrir fátæklinga Evrópu. Enn kaupa gyðingar síld frá Íslandi, kannski með það í huga að íslensk síld bjargaði mörgum þeirra sem lifðu af helförina.

Myndin hér neðst er úr verkinu Silfur Hafsins - Gull Íslands frá 2007 og sýnir heittrúaðan gyðing frá Bandaríkjunum að blessa síld í plasttunnum á Neskaupsstað. Kona hans horfir á. Ég get mælt með blessaðri síld frá Íslandi, sem ég hef borða mikið af í Ísrael og eitt sinn var með boðið í dýrindis, íslenska þorskhnakka í mötuneyti Bar Ilan háskólans utan við Tel Aviv. Þegar ég spurði kokkana hvaðan fiskurinn væri upprunninn sýndu þeir mér pakkningarnar. Þar var kominn íslenskur fiskur í umbúðum fyrir Bandaríkjamarkað.

Blessaða síldin í Ísrael er ekki eyðilögð af sykri eins og pækilsíldin og gaffalbitarnir sem seldir eru á Íslandi. Hér um árið var framleiðslan á íslenskum gaffalbitunum til Rússa svo léleg, að síldin gerjaðist í of miklum sykri og leystist hreinlega upp í lélegri olíu sem notuð var til að hella á dósirnar. Rússarnir fundu lítið annað en lýsi og hreistur í dósunum og kvörtuðu sáran. Síldin þeirra var vitaskuld ekki blessuð í bak og fyrir.

Kannski væri ráð fyrir Íslendinga að minnka sykurmagnið í krydd- og lauksíld sinni og blessa hana til reynslu. Þegar meiri sykur er í kryddsíld en í gosdrykkjum er vitaskuld eitthvað mikið að þeim sem borða slíka sykursíld og allir kostir síldarinnar foknir út í veður og vind í allri sykureðjunni.

           Ljósm. Ágúst Blöndal Björnsson.

Ýmsar áhugaverðar heimildir um síldarsöluna til UNRRA:

Morgunblaðið laugardaginn 4.11. 1944

Þjóðviljinn þriðjudaginn 7. 11. 1944

Mjölnir á Siglufirði miðvikudaginn 11.11.1944

Verkamaðurinn laugardaginn 18.11.1944

Morgunblaðið sunnudaginn 31.12.1944

Ró á Austurvelli

Númer 15 er fundin! Laterna magica skyggnumyndina hér að ofan, sem er handlituð, fann skyggnubirgir minn á Englandi nýlega í ruslakistu sinni. Sú kista reynist honum drjúg tekjulind, enda situr hann á miklum fjársjóð sá góði maður.

Myndin er úr röðinni góðu sem sem Riley Brothters og E.G.Wood framleiddu í samráði við menn á Íslandi og Skotlandi, og sem ég skrifaði um á Fornleifi fyrra í 10 köflum.

Myndin er af virðulegu þinghúsi okkar þar sem allt er nú í uppnámi nú vegna alls konar óra í sjóræningjum og æringjum. Einnig má sjá dómkirkju höfuðstaðarins. Þessi mynd var tekin af Sigfúsi Eymundssyni og er t.d. þekkt á Þjóðminjasafni í tveimur gerðum (sjá hér ; Lpr-380 í lélegu ástandi.  Hina (Lpr-1152-9) er að finna í ljósmyndabók af ljósmyndastofu Sigfúsar Eymundssonar. Bókin lá frammi á stofunni og gátu viðskiptavinir pantað myndir úr henni. Margar myndir úr þessari ágætu bók sendi Sigfús líklega til þeirra sem framleiddu laterna magica skyggnur. Ljósmyndin er af Þjóðminjasafni sögð vera tekin 1882-1883.

Nokkuð merkilegt er að ná í þetta og ég bíð eftir tveimur myndum til viðbótar, sem sagt verður frá við tækifæri á Fornleifi.

Drengurinn sem hallar sér upp að girðingunni við Austurvöll er Daníel Benedikt Daníelsson (1866-1933), sem var ættaður  norðan  úr Húnavatnssýslu. Hann var skráður sem smali á Þóroddstöðum í Staðarsókn um 1880. Miklu síðar gerðist hann bóndi í Brautarholti í Kjós. Starfaði einnig sem ljósmyndari, kaupmaður og veitingamaður á Selfossi og að lokum sem dyravörður í Stjórnarráðinu. Frægar eru Kleppsvísur í Speglinum sem fjalla um þegar hann reið sem sendill Hriflu-Jónasar með uppsagnarbréf handa Helga Tómassyni lækni á Kleppi (sjá hér).  Ef myndin hefur verið tekin 1882-83 hefur Daníel ekki verið eldri en 17-18 ára gamall.

Myndin á skyggnunni hefur verið skorin aðeins þannig að ekki sést t.d. í styttuna af Bertel Thorvaldsen sem þá stóð á Austurvelli.

Mér þykir sjálfum afar gaman að sjá þessa mynd af Alþingishúsinu nýbyggðu. Langalangafi minn Sigurður Bjarnason sem fluttist úr Skagafirði vegna fátæktar (hann var það sem í dag er kallað flóttamaður) og sonur hans Þórður (sem unglingur) unnu báðir við byggingu Alþingishússins.

Þegar Sigfús tók þessa mynd stóð hann ekki langt frá hinum mjög svo umtalaða Víkurgarði sem allir vildu bjargað hafa. Þar telja fornleifafræðingar sig hugsanlega hafa fundið heiðnar grafir undir þeim kristnu. Ég leyfi mér að efast um það þar til ég sé sannfærandi sönnunargögn því til stuðnings.

Ég tel persónulega að með eins mikla byggð og nú hefur verið sýnt fram á í kvosinni á víkingaöld, hafi kuml landnámsmanna og afkomenda þeirra, sem ekki voru kristnir, verið ekki mjög langt undan. Ég leyfi mér að benda á mjög merka ljósmynd í fórum Ljósmyndasafns Þjóðminjasafnsins OKKAR, sem tekin var  árið 1868 og einnig af Sigfúsi Eymundssyni. Tel ég myndina sýna staðinn þar sem Ingólfur og hinir íbúarnir í Víkinni voru heygðir. Þarna á þúfunum (kumlunum) er löngu búið að byggja hús. En hver veit – í garði rússneska sendiráðsins eða aðeins sunnan við hann gæti verið að kuml fyrstu "víkinga" Víkur séu enn að finna undir reynitrjánum.

Þegar Hótel Kirkjugarði verður plantað niður í Víkurgarð - því menningarlegu peningavöldin, sem stjórna boginni nú, eru afhuguð menningu - ætla ég nú rétt að vona að hótelhaldarar verði þjóðlegir og hafi myndir í römmum af beinum úr garðinum og nærmyndir af holdsveikum í morgunverðarsalnum. Það er áhugavert fyrir ferðamenn að stúdera slíkt þegar þeir borða árbítinn, innifalinn eða óinnifalinn. Ég er til í að láta hóteleigendum í té litmynd af Austurvelli frá 1889! til að hafa yfir kaffivélinni, en það mun vitaskuld kosta þá dýrt.

Menning kostar nefnilega, en það er svo billegt að eyða henni.

Sofie með örið

Lesendur Fornleifs tóku ef til vill eftir greinaröð sem hér birtist um fyrstu Íslandsmyndirnar sem sýndar voru með Laterna Magica ljóskösturum. Myndirnar eru í dag afar sjaldgæfar og sjaldséðar. Ef þið hafið ekki lesið um þessar myndir, hafið þið vissulega misst af stórviðburði. Nú vill svo vel til að Fornleifur selur ekki dýrt inn á almennings-fræðsluverkefni sín, enda drifinn áfram af þeirri hugsjón að ef eitthvað er að gefa skal því miðlað til allra sem vilja heyra og sjá. Hér getið þið lesið allar greinarnar um Íslandsseríu Riley bræðra frá ca. 1883.

Menn í skyggnumyndaiðnaði 19. aldar höfðu ekki aðeins áhuga á Íslandi. Grænland og íbúar þess voru einnig í uppáhaldi þegar Englendingar létu heillast af myndafræðslu áður en kvikmyndirnar komu til að vera.

Fyrr í ár keypti Fornleifur myndir úr annarri af skyggnumyndum frá 1889/90, sem eru álíka sjaldgæfar og myndirnar frá Íslandi. Þær eru allar handlitaðar. Nú rita ég grein fyrir tímarit í Danmörku um þessar myndir mínar sem voru öllu dýrari að eignast en myndirnar frá Íslandi – en að sama skapi áhugaverðari. Myndirnar eru  handlitaðar eftir leiðbeiningum frá þeim sem tóku myndirnar og hafa því verið framleiddar árið 1890 eða skömmu síðar.

Hér fá lesendur Fornleifs sýnishorn áður en myndirnar í hans eigu birtast erlendis. Myndin efst var tekin í Upernavik snemma í júnímánuði árið 1889. Með hjálp dagbókar leiðangursmanna þeirra sem tóku þessa og aðrar myndir á Grænlandi árið 1889 hef ég dundað mér við að komast að því hvað fólkið á myndunum heitir og leita annarra upplýsinga. Það hefur tekist vonum framar, því flestar kirkjubækur Grænlands eru á netinu og önnur þekkt ljósmyndasöfn frá Grænlandi eru betur aðgengileg en svipuð söfn á Íslandi.

Örið á augnbrúninni gefur vísbendingu

Fjórar fríðar heimasætur sátu fyrir í Upernavik árið 1889 í sínu fínasta pússi. Stúlkan sem sat fremst hét Sofie (f. 1876; Fullt nafn: Olava Sofie Emma Kleemann). Var hún dóttir þýsks manns sem settist að á Grænlandi og sem kvæntist hálfgrænlenskri konu, Agathe Willumsen. Ferðalangar þeir sem tóku myndina vissu ekki

Sofie Kleemann, síðar Karlsen, frá Upernavik í byrjun júní 1889. Ljósmynd í eigu Fornleifs.

hvað stúlkan hét. En það get get ég nú sagt með vissu vegna tveggja annarra mynda sem þekktar eru af henni. Ein var tekin af henni, foreldrum hennar og yngri systkinum af Dana sem hét Carl Hartvig Ryder árið 1887, en hin var tekin árið 1956 er hún var öldruð kona (80 ára) og orðin blind. Örið á hægri augnbrúninni hefur Sofie fengið á unga aldri. Það sést greinilega á glerskyggnunni frá 1889, og það er enn yfir auganu á myndinni frá 1956. Ljósmyndafornleifafræði getur verið skemmtileg grein.

Sofie Karlsen í Upernavik árið 1956. Ljósmynd Jette Bang.

Arktisk Institut, Kaupmannahöfn.

 

Sofie Kleemann lengst til hægri ásamt foreldrum sínum Heinrich og Agathe og yngri systkinum. Ljósmynd Carl Hartvig Ryder 1887.

Þakkað með handabandi

Leiðangursmenn, sem tóku myndir á Grænlandi árið 1889, höfðu verið á Íslandi árið 1887. Þar höfðu þeir einnig tekið ljósmyndir, sem enduðu hins vegar ekki sem myndir í skyggnuseríum. Búið var að framleiða slíka röð eins og ofar greinir. Leiðangursmenn höfðu búnað um borð á skipum sínum til að framkalla og sýna fólki myndir af því meðan það beið. Það gerðu þeir einnig á Grænlandi og greindu svo frá er þeir voru á verstöðinni og verslunarstaðnum í Nugssuak yst á samnefndu nesi norðan Discoeyju:

I photographed the Governor, his wife, and the chief Esquimaux, a fine looking fellow. I presented each with a copy, and here as in Iceland, I noticed that on receipt of a present the recipient shakes hands with the donor.

Nýjar fregnir af karlinum í strýtunni

Bergþóra Sigurðardóttir, sem er læknir á eftirlaunum og mikill áhugamaður um náttúru landsins, ritaði Fornleifi snemma í dag og gerði viðvart um mynd af sama manninum sem ritað var um hér á Leifi í febrúar á sl. ári.

Í merkilegri bók Tempest Andersons, Volcanic Studies in many Land frá 1903, sem Bergþóra hafði lesið, bregður sama rauðhærða manninum fyrir á mynd (sjá hér efst). Það er þó ekki sama myndin sem varðveitt hefur verið á safni í York, og sem skrifað var um hér á Fornleifi í fyrra.

Nú er sömuleiðis ljóst að upplýsingin við skuggamyndina sem varðveitt er í Jórvík er röng. Myndin getur á engan hátt hafa verið tekin nærri Laxamýri. Enda kemur fram í bók Andersons frá 1903, að ljósmyndin af rauðhærða karlinum í strýtunni sé tekin norðvestur af Mývatni.

Ég þakka Bergþóru Sigurðardóttur innilega fyrir upplýsingarnar. Vona ég svo að áhugasamt fólk leiti nú uppi þessar strýtur og hugsi út í það hver karlinn á myndinni hafi verið. Ef til vill var þetta vinnumaður séra Árna Jónssonar (1849-1916) á Skútustöðum sem einnig var í för með Tempest Anderson á þessum slóðum. Hvað hét karlinn í strýtunni? Allar ábendingar eru vel þegnar.

Njósnarar og dátar í stórborginni - hvað annað?

Heljarmennið Egill Helgason er alltaf að pæla eitthvað í óttalegri fáfræði sinni, en vill þó helst alltaf hafa á réttu að standa. Nú brá svo við um daginn að hann vissi í það sinn ekki svarið við spurningu sinni. Slíkt kemur óvenju sjaldan fyrir Egil (sjá hér).

Egill vildi láta segja sér hvaða dularfulli maður gekk inn í mynd af þýskum dátum fyrir utan Hótel Borg árið 1934. Besta tillagan sem borist hefur Agli er að það hafi verið skákmaðurinn Ásmundur Ásgeirsson, sem þó var aldrei eins hávaxinn og maðurinn sem gekk aftan við þýsku dátana árið 1934.

 

Frank le Sage de Fonteney um 1920, ekki ósvipaður manninum á myndinni frá 1934 - eða spæjara í síðari tíma 007 kvikmyndum.

Ég fór að hugsa málið, sem ég get ekki upplýst Egil Helgason um, því hann hefur síðan 2005, er hann fór með dónaskap og ósóma um mig á Silfrinu meinað mér að gera athugasemdir hjá sér.

Ekki Ásmundur skákmaður

Þetta er öruggleg ekki Ásmundur Ásgeirsson, hugsaði ég með mér, en hugsanlega Frank le Sage de Fonteney sendiherra Dana á Íslandi, sem var mjög hávaxinn maður. Hann hafði töluverðar áhyggjur af veru Þjóðverja á Íslandi og sendi margar skýrslur til Kaupmannahafnar um það. Honum var þó örlítið í blóð borið að dramatísera hlutina. Var Frank kvæntur Guðrúnu Eiríksdóttur, sem áður hafði verið gift dönskum manni, Tage Møller, og átti með honum Birgi síðar ráðuneytisstjóra.

Einnig er til í dæminu, að Frank sendiherra hafi verið þarna staddur til að njóta góða veðursins á einum mesta menningarpunkti heimsþorpsins sem hann var sendiherra í. En við nánari eftirgrennslan er ég nær viss um að þarna spígspori sendiherrann ekki, því Frank var 54 ára árið 1934 og miklu karlalegri en maðurinn á myndinni. Með því að skoða skó kauða sá ég strax að hann er í sams konar skóm og dátarnir. Þess vegna tel ég líklegra að sá hávaxni hafi verið skipverji á Kreuzer Leipzig, hugsanlega yfirmaður, sem fengið hefur að fara í bæinn óeinkennisklæddur.

Var hann njósnari? Hvað var svo sem að njósna um árið 1934? Mikilvægi Íslands kom ekki fyrr en með NATÓ.

Ég á reyndar til afrit af sumum bréfum sendiherrans Frank le Sage de Fonteney um Þjóðverja til yfirvalda í Kaupmannahöfn og ekki er laust við að sendiherrann af greifaættunum hafi verið dálítill spæjari, þegar hann var ekki í útreiðartúr með íslenskum hrossapröngurum. Hér má lesa meira um hollenska ljósmyndarann Wim van de Poll og samferðakonu hans Anitu Joachim.

Danski sendiherrann var reyndar líka fyrir utan Hótel Borg

Til upplýsingar Agli og öðrum má greina frá því að til er önnur mynd af dátunum frá Kreuzer Leipzig, þar sem þeir koma úr suðurátt og hafa þá líklega verið búnir að hrista Frank sendiherra af sér og gefa öndunum. Kannski fór Frank inn á Borg og fékk sér kaffi og líkjör. En þar sem Egill hafði myndina sem hann birti á Silfrinu í sl. viku úr borunni á einhverjum Lemúr, er nú ekki nema von að hann sé ekki nægilega vel upplýstur. Hins vegar tel ég víst að sendiherrann sitji lengst til hægri á myndinni hér fyrir neðan. Hann gekk stundum með baskahúfu, enda franskur húgenotti að ætt. Mynd, þar sem hann er með slíka húfu, birtist t.d. af honum í íslenskum og dönskum blöðum árið 1939. 

Íslenskar kerlingar og karlar í frönskum ritum

Fornleifur stundar það sem frístundagaman, álíka og læknar leika sér í golfi, að safna teikningum og ristum af íslenskum kerlingum og körlum frá 18. og 19. öld. Á hann orðið dágott safn af þeim sem fyllt gæti heilt óðal í búsælli sveit. Við verðum að þakka Frökkum fyrir að eilífa þessa Íslendinga á seinni hluta 18. aldar, jafnvel þótt þeir hafi hugsanlega aldrei séð Íslendingana sem þeir teiknuðu. 

Þær myndi sem sýndar verða hér úr safni Fornleifs, og sem ekki byggja á teikningum í bók Eggerts Ólafssonar og Bjarna Pálssonar, Reise igigennem Island (1772), eru einnig flestar franskar. Þessar frönsku myndir voru einu ásjónur Íslendingar sem lítill hluti af heimsbyggðinni hafið séð síðan að íslenskar konur sátu (stóðu) fyrir hjá Albrecht Dürer i Antwerpen árið 1521 (sjá hér). Voru teikningar Dürers vitaskuld lítt til sýnis fyrr en 19. öld þegar þær komust í eigu eins af meðlimum Rotschild-ættarinnar, þeirrar ríku.

Hvort einhver Frakki teiknaði upphaflega þessi hjón, sem yður eru sýnd í dag, á Íslandi, eða hefur látið aðrar myndir hafa áhrif á sig skal ekkert fullyrt um hér. Mér hefur dottið í hug að leiðangrar þeir sem komu til Íslands á vegum franska greifans Buffons (sjá hér) og sem tók með sér sauðkind og þríhyrndan hrút, sem áður hefur verið greint frá á Fornleifi, hafi hugsanlega rissað upp mynd af Íslendingum af tegundinni homo sapiens, án þess að vilja taka slíka vandræðagripi með sér til Frakklands viljuga eða nauðuga. Frakkarnir vildu miklu frekar hafa með sér kind og hrút en mannfólk, enda voru þeir dýrafræðingar. Ástand Íslensku þjóðarinnar var vissulega slæmt á síðari hluta 18. aldar, en Íslendingar voru hvorki í svo mikilli útrýmingarhættu, né það hrjáðir og dýrslegir í útliti að útlenskir ferðalangar vildu hafa spesímen af þeim með sér á fæti til Frans.

Rúmri hálfri öld síðar tóku aðrir Frakkar afsteypur af Íslendingum og höfðu síðar til sýnis í konungshöllinni í París (sjá hér). Segið svo ekki að íslensku afdalafólki hafi ekki verið sýndur áhugi. Vive la France! 

Homme Islandois & Femme Islandois (1788) 

Fyrsta gerð mynda af íslenskum karli og konu (sjá efst) sem birtist á bók í Frakklandi eru tvær myndir af Homme Islandois og Femme Islandois. Þau birtust í 10. bindi í ritröð um búninga þjóðanna eftir Jaques Grasset Saint-Sauveur, sem ber heitið Costumes Civils actuels de tous les Peuples connus. Bindið sem íslensku hjónin birtust komu út árið 1788. (Sjá myndirnar efst; Hér geta menn flett bókinni sem gefin var út af Pavard útgáfunni í París). Myndirnar voru teiknaðar af Felix Mixelle. 

Maður getur leyft sér að velta því fyrir sér, hvort íslenska konan í bók Grasset Saint-Sauveur hafi verið teiknuð eftir mannamyndunum úr einhverjum af útgáfum af bók Eggerts Ólafssonar og Bjarna Pálssonar, Reise igiennem Island, sem kom fyrst út í Sorø árið 1772 (2. bindi, sjá hér). Það tel ég þó næsta ólíklegt, og karlinn hjá Eggerti og Bjarna skilar sér alls ekki á teikninguna af íslenska karlinum hjá Grasset Saint-Sauveur. 

Þess ber að geta að árið 1788 komu út aðrar myndir af íslenskum hjónum í nágrenni Heklu og öðrum Íslendingum við soðningu við Geysi í Haukadal. Í enskri bók, nánar tiltekið í 1. bindi af bók síra John Trusler: The Habitable World Descirbed; Or the Present State of the People in all Parts of the Globe, from North to South: Showing The Situation, Extent, Climate, Productions, Animals, &c. of the different Kingdoms and States; Including all the new Discoveries: etc. & etc. Part I., London 1788. Leifur á einnig þessa bók og sömuleiðis úrrifnar myndir úr öðru eintaki í safni sínu. Myndirnar af Íslendingum í bókinni eru heldur ekki fyrirmyndir íslensku hjónanna í frönskum búninga og landfræðiritum.

Homme de L´Islande & [Femme de L´Island] í Costumes de Différent Pays (1797)

Árið 1797, tæpum áratug eftir að Homme og Femme Islandois komu út í bók Grasset Saint Savieurs um búninga heimsbyggðarinnar, kom út rit með endurteiknuðum myndum Grasset Saint-Saveurs sem gefin var út í Bordeaux undir ritstjórn útgefanda sem hét Labrousse. Bókin bar heitið Dostumes de Différent Pays.

Fornleifur á því miður aðeins karlinn, sem ég keypti nýverið í Frakklandi af fornbóksala. Einhvern tíma hefur hann líklega verið rifinn út bókinni, því myndirnar gáfu fyrir nokkrum árum meira í aðra hönd en ef reynt var að selja bókina. Slíkt skemmdarstarfsemi hefur lengi tíðkast og eru bækurnar nú orðnar svo sjaldséðar og svo  dýrar að þessi ljóti siður er sem betur fer sjaldgæfari en áður. Ég leita enn að konu fyrir karlinn. Þessi kona hér fyrir neðan á ég ekki en hún á heima á LACMA listasafninu í Los Angeles og því ugglaust ekki til fals fyrir piparsveininn á óðali mínu. Ef ég næ í konu fyrir hann, og hann er ekki hommi, bíð ég í brúkaup í beinni á Fornleifi með tölvukampavíni og ódövrum.

Konan í Los Angeles

Hjón í Tableau historique, descriptif et géographique de tous les peuples du monde (1821)

Á öðrum og þriðja áratug 19. aldar gaf forlagið Lecrivain í París út verk í litlu broti um landafræði og menningu fólks í heiminum. Árið 1821 var Íslandi gerð skil. Listamaðurinn sem fenginn var til að sýna hina hrjáðu íbúa þessa eldfjallalands tók hjón Felix Mixelle frá 1788 og pússaði þau saman á eina mynd. Þetta gera útgefendur víst til að spara, en samt var einnig pláss fyrir Heklu í bakgrunninum. Karlinn er enn með sinn svarta þríhyrnuhatt, stafinn og skikkjuna góðu. Konan er einnig kopípeistuð úr fyrrnefndum frönskum verkum. Mér líkar einstaklega vel við uppgræðsluátakið á þessari mynd. Svo virðist sem listamanninum hafi þótt við hæfi að setja eina Alaskaösp eða álíka stórvið í bakgrunninn. Ég held mikið upp á þessi menningarhjón sem ég hef leyft mér að kalla Vigdísi og Geirharð í höfuðið á frumkvöðlum þeim sem kenndu frönsku á RÚV í árdaga.

Costumes Civils Actuels Des tous les Peuples Connus, dessines d´apres nature, graves et colories (1830)

Árið 1830 birtust loks íslensk hjón, sem skyld voru þeim fyrrnefndu í fyrsta bindi fjögurra binda ritraðar Silvain Marechals, sem hann kallaði Costumes Civils Actuels Des tous les Peuples Connus, dessines d´apres nature, graves et colories, sem út kom í París (Hér er meira að segja hægt að skoða bókina). Fornleifur á þessi hjón í tveimur eintökum og búa ein þeirra ugglaust á Suðurlandi og hin einhvers staðar á Snæfellsnesi.

Vona ég að lesendur hafi haft gaman af þessari myndlistasýningu Fornleifs, sem verður opinn um óákveðinn tíma. Þetta er ekki sölusýning.

V.Ö.V. í mars 2017

Eruptions Volcaniques

Þessa mynd, sem Fornleifur eignaðist nýlega, er að finna á stílaörk (tvíblöðungi) sem unglingar í Frakklandi skrifuðu á stutta tímastíla og próflausnir sínar á síðari hluta 19. aldar.

Á þessa örk hefur unglingur með fallega hönd skrifað um eignarfornöfn, les pronoms possessifs.

Slíkar arkir voru mikið notaðar af Frökkum og var upplýsingaefni með myndefni af öllu á milli himins og jarðar á forsíðu arkarinnar og fræðandi texta á baksíðunni.

Myndin sem er öll hin ævintýralegasta á að sýna Eldgos (Eruptions Volcaniques), n.t. í Heklu og Geysi (Les Éruptions de l'Hécla, les Geysers (Islande). Þegar á 19. öld gerðu menn sér grein fyrir því að eldgos væru frábært landkynningarefni.

Stúlkuna með krókfaldinn í söðlinum, sem virðist flýja hamfarirnar, nema að hún sé ríðandi gæfum túrhesti, hefur listamaðurinn þekkt frá öðrum myndum og vitanlega gamla góða Geysi. En Hekla er þarna hrein hugarsmíð. Efst i vinstra horninu er skeytt inn lítilli mynd sem sýnir smala og fjárflokk hans, sem og furðulega hóla og eitthvað sem virðist vera hellir. Ég kannast ekki við þennan stað en fjöllin minna mig á ýktan fjallasal í prentmyndum af Hólum í Hjaltaldal í bók Ebenezer Hendersons frá 1819.

Hin annálaða íslenska gestrisni árið 1909

Um leið og ég minni enn einu sinni á hina undurfögru Súkkulaði-Siggu, sem hægt er að kaupa á 50x70 sm stóru plakati af Fornleifi, greinir hér frá öðru en eldra chromo-korti, með uppfræðandi efni sem fylgdi matvöru iðnvæðingarþjóðfélagsins í stórborgum Evrópu í byrjun 20. aldar.

Merkið hér að ofan er 23 vetrum eldra en Súkkulaði-Sigga í pökkunum frá Chokolat Pupier i Saint Etienne. Merkið fylgdi pökkum með súpukrafti frá Liebig árið 1909. Eins og áður hefur verið greint frá á Fornleifi (sjá hér), gaf Liebig út tvær seríur með Íslandsmyndum sem Fornleifur á einnig á skattkamri sínum. Ofanstæð mynd, sem Fornleifur eignaðist nýlega í Frakklandi, tilheyrir þó ekki þeim seríum, heldur litríkri seríu sem kallaðist Jours d'été das l'extreme Nord, eða Sumardagar í hinu háa norðri. Undirtitillinn er La bienvenue aux voyaguers en Islande, sem útleggjast má: Útlendingar boðnir velkomnir á Íslandi.

Greinilegt er að franskt útibú Liebig kjötkraftsrisans í Þýskalandi hefur vantað upplýsingar frá Íslandi fyrir uppbyggilegt fræðsluefni um Ísland, og listamennirnir hafa ákveðið að skálda örlítið.

Heimasætan á Draumabakka kemur færandi hendi á móts við ferðalangana, með mjólk og brauð. Hún er einna helst líkust blöndu af barmastórri norskri, hollenskri, rússneskri og svissneskri heimasætu. Móðir hennar situr við mjaltir í túnfætinum og fjallasýnin er fögur. Ferðalangarnir taka ofan hattinn og háma í sig nýbakað brauðið og drekka volga mjólkina. Á hinum íslenska bóndabæ er vitaskuld allt mjög reisulegt og bærinn hlaðinn úr grjóti eins og síðar á nasistahofi Gunnars Gunnarsson að Skriðuklaustri. Ekkert torf er sjáanlegt eða útskeifar og skyldleikaræktaðar rollur. Fjallasýnin er glæsileg og vitaskuld er eldfjall og úr því rýkur örlítið. Ferðamannagos voru greinileg líka eftirsótt vara og þekkt árið 1909.

Myndirnar á Liebig-kortunum sumarið 1909 voru ef til vill ekki mikil listaverk, en töluverð handavinna.

Myndin á þessu korti kraftaverkaverksmiðjunnar Leibig er næsta helst eins og einhver sætasta draumkunta fyrrverandi fornminjaráðherra á puttlingaferðalagi með Kim Jong-Un um Ísland. Sigmundur vildi, eins og menn muna, ekki aðeins endurreisa hús í endurreisnarstíl Framsóknarflokksins með aðstoð Margrétar Hallgrímsdóttur þjóðminjavarðar, heldur einnig láta byggja almennilegan Selfossbæ með 60 metra langri miðaldastafkirkju og gapastokki. Hann skammaðist sín fyrir fortíðina og vildi búa til nýjar fornleifar.

Kannski hefði SDG verið ágætur draumsýnarmaður í súpukraftsverksmiðju? Hann var að minnsta kosti algjörlega misheppnaður sem yfirkokkur í stjórnmálum. Ætli Maggi eða Toro hafi ekki lausar stöður fyrir svo efnilegan súpudraumamann? Maður verður að vona það. Annars er alltaf hægt að setja upp Potemkin-tjöld í Norður Kóreu ef enginn áhugi er á Selfossi.