Ég er með hund

Fyrir tæpri viku síðan festi ég kaup á hundskvikindi. Ég telst dags daglega til öfgafullra kattaelskanda og þarf víst mikið til að ég falli fyrir hundsskömm, enda eru það skítugar skepnur, afar háværar og heimskar. Hundurinn minn er hins vegar af göfugu kyni og getur rakið ættir sínar alveg urrandi aftur á seinni hluta 18. aldar. Þetta er hin mesta þrifaskepna, sem aldrei setjast á flær eða annar óskapnaður, enda er hann alíslenskur í húð og hár, tær eins og lindin og greindur eins og þjóðin sem hann hefur löngum elt og flaðrað í kringum.

Á 6. áratug 18. aldar komu franskir könnuðir til Íslands og náðu sér í eintök af íslenskum fjórfætlingum. Þetta voru sendimenn franska greifans af Buffon (comte du Buffon) sem skírður var Georges-Louis Leclerc (1707-1778). Hann var einn fremsti náttúrufræðingur Frakka og gaf út heilmikið verk "Histoire naturelle, générale et particulière" (sem út kom 1749-1788, og var áfram haldið með útgáfuna eftir dauða hans allt fram til 1804).

Hef ég áður skrifað um Erlend og Vigdísi, sem fóru með Franzmönnum úr landi og gerðust síðan fræg í einum af 36 bindum Buffons greifa um blessaða náttúruna. Erlendur, sem upphaflega var nefndur Móri og kom frá Skagaströnd, endaði í fátæklegu cassoulet í Bastillunni. Vigdís varð hins vegar miðopnudýr í "Oui de moutons" frá 1760 og vöktu klaufir hennar sér í lagi athygli franskra rúta. Hún reyndist afar kynsæl, áður en hún fór úr einhvers konar riðuveiki.

Það sem menn vissu ekki var að Fransarar numdu einnig á brott með sér íslenskan hund (Chien d'Islande). Hann svaraði fólki ef hann var kallaður Seppi og var á lóðaríi á Bessastöðum er hann fann góðan matarilm úr skipi Fransmanna þar út fyrir landi. Gerði Seppi sér lítið fyrir og synti út í skipið og fór þaðan ekki síðan fyrr en skipið lagðist að bryggju í Calais. Fransmenn þurftu því ekkert að hafa fyrir því að ná sér í íslenskan hund með öllum þeim aukakostnaði sem slíku fylgdi.

En af þeirri mynd sem fremstu teiknarar Frakka ristu af Seppa má glögglega sjá, að Seppi var einhvers konar slys eða ávöxtur hópnauðgunar, sem hefur átt sér stað síðla kvölds á horni tveggja traða í Reykjavík. Hann er ekki "rassenrein" frekar en þeir hundar sem síðar hafa verið skilgreindir sem íslenski hundurinn. "Hreinir" íslenskir hundar voru hugsanlega til, en það þurfti að fara austur í sveitir til að finna einn slíkan. Það gerðist árið 1788 er Kátur kom út í fyrsta bindi af enskri bók The Habitable World Described; Or the Present State of the People in all Parts of the Globe, from North to South: Showing The Situation, Extent, Climate, Productions, Animals, &. of the different Kingdoms and States; Including all the new Discoveries: etc. & etc. Part I., London 1788.. Höfundur var séra John Trusler.

Af Seppa fara síðar þær sögur, að hann hélt sínum uppteknu þjóðháttum á Íslandi á götum Parísarborgar og þar bar hann beininn eftir að einn vagna Lúðvíks 15. ók yfir hann og kramdi til ólífis. Seppi þótti snoppufríður og fjölgaði sér ríkulega með kjölturökkum og pudelhundum Parísaraðalsins. Afkomendur Seppa tóku þátt í frönsku byltingunni, en geltu einnig hæst allra við aftöku Robespierre eins og samtímaheimildir sýna ljóslega. Erfðafræðilega séð var þetta því greinilega íslenskur hundur.

Afkomendur Seppi d'Islande við aftöku Robespierres

Eins og lesendur mínir hafa líklega þegar getið sér til, þá keypti ég ekki hundinn minn í þrívídd. Ég lét mér nægja að kaupa hann hjá fornbókasala í Berlín, sem hefur líklega skorið hann úr leifum af verki Buffons greifa sem hann eða aðrir gátu ekki étið við umsátrið um Berlín árið 1945. Seppi mun fá heiðurssess upp á vegg hjá mér líkt og myndirnar af Erlendi og Vigdísi, og fjölskyldumynd af þeim þremur sem einnig kom út á bók eftir annan höfund en Buffon om 1780. Fjölskyldumyndina fann ég einnig fyrir skít á priki hjá sama skransalanum í Berlín og ég keypti Seppa af. Höfundur þeirrar myndar hefur einnig sett Íslandsfálka upp í ættartréð.

En athugið lesendur góðir, að íslensk dýr þóttu erlendum mönnum merkilegri en íslenska mannskepnan, því ekki teiknuðu sendimenn Buffons Íslendinga svo vitað sé. Afkomendur sendisveinanna eru hins vegar til á Íslandi og getur Erfða-Kári líklega greint ykkur betur frá sérkennum þeirra en ég.

Was it really for the Walrus? A necessary comment on modern day walrus research.

Recently, I came across an article in World Archaeology, Volume 47, Issue 3, 2015 (see here or here). The article bears the title ´Was it for walrus? Viking Age settlement and medieval walrus ivory trade in Iceland and Greenland´, and is for most parts quite interesting. However, some of the contents regarding Iceland seemed to me to indicate that the Icelandic authors were totally unaware that similar research was being undertaken in Iceland.

However, after a quick browse through the article presenting an interesting study on how to work out the provenance of walrus tusks from the the Viking age and Medieval period, I found it quite worrying that the reader is not receiving a correct image of the status on walrus-research in Iceland.

To begin with the miniscule, I found it quite amusing to read that Novgorod has been moved up to the arctic near the White Sea. On page 454, where results presented in Table one are plotted into two diagrams (Fig. 2), the legend for figure 2 informs about the origin of the samples (with a closer definition in parentheses). We read that one of the samples originates from the excavations at Novgorod, and is provided by professor emerita Else Roesdahl of Aarhus University. In parentheses it also claimed that Novgorod is: "(Novgorod, White Sea, Russia)". Novgorod, which is 180 km south-east of present day St. Petersburg has of course never been anywhere near the White Sea. However, much later in the article things finally get clarified, also in a parenthesis. This explanation is given: "a medieval fragment from Novgorod (possibly representing an animal from the White Sea)". Actually there is therefore no certainty for the origin of the walrus tusk in Novgorod. There is only a tusk, lent by a Danish professor, and an assumption made by 13 authors of an article.

The claim that the walrus tusk sample from Novgorod, in the private collection of a Danish academic, is from the White Sea is but a minor detail compared to another critical item in an otherwise interesting study presented in the article.

The introduction on research in Iceland claims that an archaeologist colleague of mine, Bjarni F. Einarsson, has published results which support the following claim by the authors of the World Archaeology article: "Several authors (Vésteinsson et al. 2006; Keller 2010; Einarsson Bjarni 2011) have suggested that the first exploration and settlement of both Iceland (c. 850–75 ce) and Greenland (c. 980–90 ce) had an initial stimulus from exploiting the walrus, then native to both islands".

In fact Einarsson does not write that at all in his article of 2011 (see here). On the contrary, he wrote that the walrus stocks in Iceland in had declined and moved from Iceland long before the settlement in the 9th century, and not that it had been native to Iceland in the Settlement-period as argued in the 2015 study in World Archaeology here under scrutiny.

There is after all not much fact to support the claim that the first settlement of Iceland and Greenland was stimulated by demand for walrus-tusk. Einarsson also points out that there are only four radiocarbon dating results from Iceland of walrus tusks, and all of them show results which indicate that the animals in question lived 100-200 years BC, or even earlier. The tusks dated in Iceland were not from archaeological contexts. However, Einarsson is awaiting the results of AMS-radiocarbon analyses of a tusk found during an archaeological excavation of Viking-age farmhouses in the city-centre of Reykjavík (Aðalstræti 2001). They might show a date corresponding with the date of the archaeological remains, or they could give dates indicating that the tusk was from walrus skeletons, which the first settlers in Iceland picked up on the shores.

Another aspect, which might indicate that the first Icelanders where not hunting walrus for the tusks, is the finding of a rib of a very young individual reported by Thomas Amorosi (1996) in his PhD thesis, which is mentioned in the World Archaeology article. The alleged walrus bones, collected in 1944, were not excavated archaeologically and if the bones are indeed walrus remains from a Viking-age strata, its presence does not indicate hunting for the tusk since the animal, if male, would not have had any because it was very young. The Reykjavik "Vikings" were most likely munching on walrus meat, making ropes out of the hides or using the fat as fuel for their lamps, or all of these things, but not specifically hunting for the tusk.

When participating in international teamwork, where the methodology of analysing the chemical composition of walrus tusk to decide on the origins of the walrus tusks seems very promising indeed, it is rather sloppy and inadequate to describe former research on Walrus in the North-Atlantic the way Vésteinsson, McGovern and Guðmundsson do, especially in a well esteemed journal like World Archaeology. Probably urged by the drive to be the first persons ever to have proposed an explanation for the importance of walrus hunting for the discovery of Greenland, it is rather sad, when such self-promotion bases upon misquotation, misinformation and at most wishful thinking.

Probably a non-Landnam situation

In future examinations on walrus hunting and trade in the North Atlantic, it has to be taken into account that some of the walruses, whose tusks are the focus of attention,  can be ascribed to animals who lived and had breeding grounds in Iceland long before humans settled in Iceland. Thus dating of the material analysed is essential, if not more crucial than establishing whether the animal lived in Iceland or not. Dr. Bjarni F. Einarsson has very correctly pointed this out, while his colleagues in Iceland and their American associates omitted that important detail and instead referred to his work writing that it was in line with their own.

The Icelandic authors of the article in World Archaeology also left out information about an ongoing project in Iceland, which aims at dating archaeological as well as stray remains and finds of Walrus found in Iceland. That project has archaeologist Bjarni F. Einarsson as a partner (see here, here and here). The Icelandic project is doing what the study presented in World Archaeology should have done before the quest for a method to pinpoint the origin of the walrus was established. There is no sense in finding the origin of walrus tusks of the Viking era, if the tusks are more than 1000 years older. Why the the Icelandic authors of the study in World Archaeology didn´t try to establish contacts with the ongoing project in Iceland to achieve the best methodological results, is very difficult to understand.

An English translation and publication of Bjarni F. Einarsson´s article from 2011 would be important. Possibly his Icelandic colleagues would then understand it better, as they have obviously become so alienated from Icelandic that they cannot quote from it correctly. Collaboration is always important, but parts of the walrus-study presented in World Archaeology was not about collaboration at all.

Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 6 February - 2016

He's obviously celebrating being the reason for the Landnam, but possibly a bit too early.

Tapað fé og fundið

Þríhyrndur, íslenskur hrútur birtist skyndilega í Frakklandi á síðari hluta 18. aldar. Nánar tiltekið um 1760. Talið er að hann hafi lamb að aldri hlaupið í franskt skip landmælingamanna og siglt utan og forframast; jafnvel orðið forystusauður í Frakklandi.

Hann endaði því miður sína þríhyrndu ævi sem ragout í Bastillunni, enda hafði hann allt á hornum sér.

Einum fremsta náttúrufræðingi Frakklands, greifanum Georges-Louis Leclerc, comte du Buffon, þótti hinn íslenski Móri svo föngulegur að hann lét eilífa hann á mynd og birti í stórverki sínu um dýrafræði í fjölda binda: "Histoire naturelle, générale et particulière" (1749-1788). Var það í fyrsta sinn sem íslenski sauðasvipurinn birtist á bók. Síðar birtust eftirmyndir af honum í öðrum ritum, frönskum, enskum og þýskum.

Tel ég víst að hrútur þessi hafi verið ættaður af Skagaströnd og hafi svarað nafninu Erlendur. Gamansamur og gáfulegur glampinn í augum skepnunnar gæti bent til þess, enda er fyndnasta fé landsins ættað af Skagaströnd.

Þess ber að geta, að haft hefur verið samband við fornleifaráðuneytið og forystusauð þess til að freista þess að bjarga þeim þríhyrnda úr útlegðinni. Sigmundur Davíð var stuttur í spuna og kærir sig kollóttan um þennan vanskapnað og taldi hann of útlenskan fyrir sinn smekk. Líklega er bannað að flytja inn slíka forframaða dilka vegna smithættu sem gæti valdið hruni í stofni heimalninga og sparðatínslumanna.

Þeir sem enn kynnu að sakna þríhyrnda Móra eru beðnir að hafa samband við Fornleif eða Hollande yfirhafnarstjóra, og vera hvorki loðnir í máli né teygja lopann um of.

Þjóðum líka þínir haukar (1. hluti)

Allvaldr, dýrkask út með Serkjum
innan lands af mildi þinni.
Þjóðum líka þínir haukar
þaðra allt með Blálands jaðri.
Víða hrjóta veglig mæti
vægðarlaust af yðrum frægðum.
Hollar prýða heiminn allan
hnossir þínar, mærðar tínir.

Þannig orti Sturla Þórðarson (1214-1284) lögsögumaður og skáld mjög fleðulega í hrynhendu sinni til Hákons konung gamla Hákonarson (1204-1263). Hans bestu haukar voru íslenskir og gaf Hákon einnig öðrum konungum Íslandsfálka í tækifærisgjafir, jafnvel sultaninum í Túnis á Blálandi (Afríku). Íslenskir fálkar þóttu fyrir utan að vera einstaklega góðir veiðifálkar (geirfálkar) og bera af í fegurð.

Íslandsfálkinn, (einnig nefndur valur, geirfálki, fjörsungur, forseti og gollungur), er annálaður fugl. Við þekkjum hann öll af gömlu skjaldamerki Íslands, af fálkaorðunni, og hugleikinn er hann ákveðnum stjórnmálasamtökum, knattspyrnuliði , sem og þjófum sem stundað hafa eggjatöku á Íslandi um langan aldur.

 

Íslandsfálkinn (Falco rusticolus islandicus) er ein deilitegund fálka, náskyldur hvítfálkanum (Falco rusticolus candidans), sem m.a. verpir á Grænlandi en á stundum á Íslandi, þar sem hann hefur blandað geði við íslenska fálka. Samkvæmt Skúla fógeta var það þannig að á stundum voru einstaka ungar í hreiðrum hvítari en íslenskir fálkar. Munu "flugfálkar" frá Grænlandi hafa borið ábyrgð á því ástandi, sem ekki þótti leitt, því miklu hærra verð fékkst á miðöldum fyrir hvítan fálka en þau afbrigði sem grárri voru. (Hér má til dæmis lesa meira um dýrafræðilega atriði). En hér í áframhaldinu skal grafið dýpra í sögu íslenska fálkans að hætti Fornleifs.

Útflutningur eða höfðingjasleikjuháttur?

Við vitum lítið um útflutning á fálkum frá Íslandi frá því að land var numið og sumir segja fyrr, þar til á 12. öld. En voru fálkar aðeins gefnir sem konungagjafir, eða var útflutningurinn stórtækari? Tillaga Einars Eyjólfssonar Þveræings, sem stakk upp á því á Alþingi að senda fálka til Ólafs Konungs Haraldssonar hins helga(995-1030) sem seildist eftir Grímsey, gæti bent til þess að menn hafi verið farnir að flytja út fálka frá Íslandi löngu fyrir 12. öld. Það gera líka ákvæði Grágásar um að menn megi ekki veiða fálka á jörðum annarra manna. Slíkt bann var reyndar líka við veiðum á gæs og álftum.

Fyrsta örugga heimildin sem við höfum um íslenska fálka er hins vegar skrif Giraldus Cambrensis, öðru nafni Gerald de Berry (frá Wales), sem í riti sínu Topographia Hibernica (frá því um 1185) upplýsir þetta: Haec terra girofalcones et accipitres grandes et generosos gigmit et mittit/Þetta land gefur og sendir okkur stóra og gjöfula veiði fálka og hauka.

Árið 1223 og 1225 sendir fyrrnefndur Hákon gamli, sem þá var ungur maður á konungsstóli, Heinreki III Englandskonungi fálka. Fyrst fékk Heinrekur 6 fugla en í síðari sendingunni voru þeir 13 talsins, þar af 3 hvítir. Í bréfum kemur fram, að Hákon haf sent menn sína fyrir tveimur árum til Íslands til þess að veiða þar fugla handa Heinreki konungi. Hafi menn þessir orðið að þola ótrúlegt hungur og kulda í íshafinu, og séu þeir nýlega komnir aftur með fugla þá, sem þeir hafi veitt. Hákon biður Hinrik að taka á móti þessum fálkum með sömu vinsemd og þeir væru gefnir og bætir við í bréfi sínu - og nú upp með latínuorðabækurnar: si aliquam hujusmodi cuam habueritis, sicut pater vester et predcessores vestri habuerunt, qui aves Islandiccas carias quam aurum et argenum amplexari dicebantur. Þeir sem eikki eiga latínuorðabækur geta atað músinni blítt á textann og þá birtist þýðingin: "Ef þér metið þetta á líkan máta og faðir yðar og fyrirrennarar gerðu það, en um þá hefur sagt verið að þeir teldu íslenska fugla dýrmætari en en gull og silfur". Þessi upplýsing gæti bent til þess að fálkar hefðu borist frá Íslandi til Noregs og þaðan til annarra landa í langan tíma og verið sumum Íslendingum góð tekjulind, þegar norskir veiðimenn konungs voru þá ekki að stunda ólöglegar veiðar í landinu eins og þær sem Hákon lýsti fyrir Heinreki konungi. Það er ekki rétt sem sumir íslenskir sagnaþulir, t.d. Árni Óla, hafa haldið fram, að Hákon konungur hafi sent fálkaveiðimennina til Íslands þegar hann var konungur Íslands. Það varð hann ekki fyrr en einu ári áður en hann dó árið 1263, ári eftir að Gamli sáttmáli varð til. Fálkaveiði Hákons á Íslandi átti sér hins vegar stað á 3. ártug 13. aldar.

Úr De Arte Venendi cum Avibus, fálkabók Friðriks 2.

Friðrik II Þýskalandskeisari (d. 1250) og jafnframt konungur Jórsala og Sikileyjar var einnig hrifinn af íslenskum fálkum og ritaði um þá lofsorðum í bók sinni De Arte Venandi cum Avibus, "Listin að veiða með fuglum". Í handriti Friðriks, sem ritað var á Sikiley og myndskreytt, er greint frá íslenskum fálum sem bestum allra fugla/sunt meliores omnibus aliis. Friðrik II náði sér einnig í önnur dýr af Norðurslóðum eins og kunnugt er, t.d. Hvítabjörn. Einn slíkan fékk hann að gjöf árið 1230 og hann gaf sultaninum af Egyptalandi Malik al-Kamil (sem var Kúrdi) björn. Hann var líklega sá sami sem Serklendingur sem Sturla Þórðarson orti um í dróttkvæði sínu handa Hákoni gamla. Dýrið kom til Damaskus árið 1233 eða 1234 samkvæmt annálaritaranum Kitab al-Wafi, sem einnig var þekktur sem Safadi. Fyrir hvítabjörninn fékk Friðrik keisarinn gíraffa. Sultaninn á Egyptalandi hafði einnig í byrjun 13. aldar fengið forláta skinn af hvítabjörnum samkvæmt annálaritaranum og ljóskáldinu Ibn Said al Maghribi. Makalaus var þessi áhugi á dýrum meðal heldri manna fortíðarinnar. Heinrekur III Englandskonungur sem einnig fékk Íslandsfálka átti líka hvítabjörn samkvæmt heimildum góðum og mun sem Hákon Noregskonungur hafa gefið honum björninn. Björn og fálki hét konungspakkinn í þá daga.  Heinrekur III tjóðraði björninn í Tower of London og á tyllidögum fékk björninn að synda í Thamesá og veiða sér fisk (hlekkur). Henry var mikill "dýravinur" og átti líka fíl.

Páll Biskup Jónsson í Skálholti (d. 1211) (sjá mynd t.v.) mun einnig hafa verið ötull við að senda fálka til vina sinna erlendis, t.d. erkibiskupsins í Niðarósi.

Eftir að Íslendingar glopruðu frelsi sínu í hendur norskra konunga, má sjá af ritheimildum að eftirspurnin eftir fálkum hélt áfram að vera mikil. Jónsbókarákvæði endurspegla það líka: Konungur má láta veiða vali á hvers manns jörðu, er hann vill ok leggja verð eptir, utan á kirkjueignum. Var lengi deilt um þetta og annað sem auðtrúa Íslendingar misstu í hendur konungsvalds, en endanlega var þessum lögum þröngvað upp á íslenska landsölumenn og aðra minnst megandi árið 1277.

Síðan þagnar fálkasaga Íslendinga um tíma eins og svo margt annað sem tínst hefur og gloprast niður, og ekkert heyrist af Íslandsfálkum fyrr en í tollaskjölum í bænum Kings Lynn í Norfolk árið 1518: pro uno Geffaucon cust xii d./fyrir einn veiðifálka 12 d. tollur). Þetta þýðir þó ekki að fálkar hafi ekki verið útflutningsvara frá Íslandi eins og fyrr og síðar.

Líkur hér fyrsta hluta fálkasögu Fornleifs.

Nokkrar heimildir:

Árni Óla 1967. Fálkahúsið og Fálkaverslun Koungs. Lesbók Morgunblaðsins 42. tbl. 19.11.1967, bls. 6-7;12.

Björn Þórðarson 1924: Íslenzkir fálkar og fálkaveiðar fyrrum. Iðunn VIII, 4, bls. 266-295. (Sjá hér).

KL: Kulturhistorisk Leksikon for Nordisk Middelalder, bd. 4: Falkar, dálkur 142-154.

Handritið: Pal. lat. 1071: Friðrik II (1194-1250): De Arte Venandi cum Avibus ca. 1258-1266. Biblioteca Apostolica Vaticana. (Sjá hér).

Vilhjálmur Þ. Gíslason 1947: Bessastaðir; Þættir úr sögu höfuðbóls. Bókaútgáfan Norðri Akureyri.

 

Örlítill fróðleikur um fornleifafræði fálkaveiða og fálkahalds á miðöldum: hér og hér.

Mynd úr fálkabók Friðriks 2.

Tvær efstu myndirnar sýna fálkaveiðar á Bayeaux reflinum sem saumaður var af nunnum á Englandi fyrir Odo biskup í Bayeaux sem var bróðir Vilhjálms sigursæla. Refillinn er nú varðveittur í Bayeaux í Frakklandi.

Kamban og kalkúnninn

Það fer að líða að jólum og þá falla oft margir kalkúnar. Guðmundur Kamban var mikill áhugamaður um kalkúna og alveg er ég viss um að Sveinn Einarsson hafi sagt frá því í bók sinni um Kamban. En hvað sem því líður, þá læt ég söguna flakka hér, enda hef ég ekki lesið bókina hans Sveins.

Árið 1888 fékk forvörðurinn August Olbers þann starfa að forverja kalkmálverk í dómkirkjunni í Slésvík. Olbers var Ólafur forvörður síns tíma, en ekki eins vandaður af meðölum og Óli falsarabani nútímans. Olbers tók sig til og málaði stóra kalkúna hátt uppi við kirkjuhvelfinguna, kalkúna sem aldrei höfðu verið þar áður (sjá mynd). Enginn tók eftir þessum nýju kalkúnum sem bætt var við meistarastykki frá 14. öld.

Í byrjun árs 1939 fékk prófessor Fey frá Lübeck þann starfa að forverja kalkmálverkin í dómkirkjunni, en vegna veikleika þessa prófessors og eins samstarfsmanna hans, sem hét Lothar Malskat, fjölgaði nú kalkúnunum um helming.

Það fréttist í þetta sinn fljótt að kalkúnshanar væru efst uppi á veggnum undir kirkjuloftinu í Slésvík, og þótti mönnum það mjög merkilegt. Áður en menn vissu af, var heimsfrægur Íslendingur orðinn að helsta sérfræðingi nasista í kalkúnunum í Slésvík á miðöldum. Það var enginn annar en "Prófessor" Guðmundur Kamban. Prófessorstitlinum klíndu Þjóðverjar alltaf á Kamban, án þess að Kamban væri að fúlsa við því. Þar var hann ekkert öðruvísi en margur landi hans sem hefur gengið kinnroðalaust með falstitil.

Kamban tjáði sig um kalkúnana, Die Truthahnen, í dómkirkjunni í skrifaði grein sem birtist í nasistafjölmiðlum um hvernig kalkúnninn hafði borist frá Vesturheimi til Evrópu með Íslendingum (sjá hér). Kamban taldi víst, að kalkúnarnir hefðu verið veiddir af norrænum mönnum og teknir með til Grænlands, fyrst og fremst karlfuglar, hanar, sem voru sterkari til feðralaga en kvenfuglinn. Myndir hrappanna Feys, Malskats og Olbers voru einmitt af kalkúna-hönum. 

Kamban taldi, að forfeður sínir hefðu haft fuglana sér til matar á langferðum sínum frá Vesturheimi og þannig hefðu þeir náð til Evrópu, löngu, löngu áður en Kólumbus lagði sér til munns "safaríkar" kalkúnabringur.

Lothar Malskat (1913-1988) var frægur falsari og falsaði annað en kalk- og Kalkúnsmálverk. Grallaralegur var hann. Hann var mest leiður yfir því að prófessor Fey hefði fengið mestan heiður fyrir myndverkin af kalkúnunum í Slésvík. Fey fékk 20 mánuði í steininum en Malskat aðeins 18. (sjá)

Þannig var nú Kamban, íslenskur rugludallur, sem fólk vill hefja til skýjanna árið 2013. Árið 1952 viðurkenndi Lothar Malskat fyrir rétti í Lýbíku að hann hefði bætt við kalkúnum á kirkjuloftinu í dómkirkjunni í Slésvík árið 1938, og enn er hægt að sjá Kambanskalkúnana, því menn ákváðu að fjarlæga ekki fölsunina eins og gert var við aðrar falsanir sem Malskat málaði í Maríukirkjunni í Lýbíku.

Ég vona að Sveinn Einarsson sé mér ekki gaggandi reiður fyrir birta efni sem hann hlýtur að vera með í bókinni sinni um Kamban. Leggur Fornleifur hér með til að Þakkargjörðarhátíðin, Thanks Giving, sem ameríkaníseraðir Íslendingar eru farnir að halda í miklum mæli, verði héðan í frá kölluð Kambansvaka, til heiðurs þessum fremsta sérfræðingi þjóðarinnar í kalkúnum, sem einnig átti líf dansk gyðings á samviskunni.

Kambankambankambankaka