Af félagslegu lýðræði meðal íslenskra fornleifafræðinga

 

Í síðustu færslu gerði ég athugasemd við drög að nýjum reglum sem Þjóðminjasafnið vinnur að um afhendingu gripa til safnsins. Mig hafði ekki órað fyrir því að saklausar athugasemdir mínar skyldu hafa í för með sér hótanir um limlestingar og heimsóknir leigumorðingja.

Þar sem ég fékk þessi drög til umsagnar frá félagi sem ég er meðlimur í, Fornleifafræðingafélagi Íslands, þá sendi ég athugasemd mína til félagsins og reyndar til allra félagsmanna. Þar fyrir utan birti ég athugasemdir mínar á Fornleifi í gær.

Mér var sagt af formanni félagsins, að athugasemdum mínum yrði bætt inn í athugasemdir félagsins. Fundurinn var svo haldinn í gær á Fornleifafræðistofunni á Ægisgötu í Reykjavík, sem dr. Bjarni Einarsson rekur. Í bítið í morgun fékk ég svo athugasemd félagsins, en sá hvergi það sem ég hafði til málanna að leggja. Ég innti formann félagsins eftir því í dag og hann greindi mér frá því að hann "hefði ekki alræðisvald" og að meirihlutinn hefði verið á móti því að bæta athugasemdum mínum við.

Ekki nóg með það, „reyndir félagar" í Fornleifafræðingafélaginu, svo notuð séu orð formannsins, félagskap sem ég hef verið félagi í mjög lengi, töldu sig fullvissa um að ég væri ekki félagsmaður, að ég hefði gengið úr félaginu, og að ég hefði ekki greitt félagsgjöld árið 2012 og 2013. Mér hefur ekki nýlega verið tilkynnt að ég væri ekki félagi og hef fengið tölvupósta frá félaginu, sem setur hlekk í bloggið Fornleif á heimasíðu sinni.

Skoðun mín á drögum Þjóðminjasafnsins að nýjum vinnureglum, sem mér þykja á flestan hátt ágætar, féll svo mikið fyrir brjóstið á einum fornleifafræðingi, að rétt fyrir fundinn skrifaði hann mér m.a. eftirfarandi svödu vegna þess pósts með athugasemdum sem beðið var um, og sem ég leyfði mér að senda til allra félagsmanna svo þeir fengju þær tímanlega fyrir fundinn:

Þú gerir þér grein fyrir því að þessar endalausu tölvupóstsendingar þínar fara að jaðra við ofsóknir og þú gætir mögulega átt von á kæru frá mér vegna þessa.  Því leyfi ég mér að segja að ég þekki fólk í Danmörku sem getur vel tekið að sér það verkefni að heimsækja þig - sofðu með annað augað opið!  

Í SÍÐASTA SINN VILTU DJÖFLAST TIL AÐ TAKA MIG ÚT AF ÖLLUM JÁ ÖLLUM TÖLVUPÓSTUM SEM ÞÚ SENDIR OG BIDDU FYRIR ÞVÍ AÐ ÞÚ EIGIR EKKI LEIÐ TIL ÍSLANDS ÞAÐ SEM EFTIR ER ÞVÍ AÐ OKKAR FUNDIR VERÐA EKKI FAGRIR!!

Þetta var nú heldur hressilega til orða tekið og sýnir að mikið vatn hefur runnið til sjávar síðan Kristján Eldjárn var fornleifafræðingur. En mig langar strax að taka fram, að ég sendi hvorki endalausa tölvupósta til félagsmanna í Fornleifafræðingfélaginu, né öðrum. Ég er ekki "spammari" og sendi mjög fáa pósta daglega. En hunsun „reyndra félaga" og þeirra sem mættu á fundinn í félaginu í Reykjavík í gær, sem ég gat ekki mætt á þar sem ég bý erlendis, sýnir nú heldur betur nauðsyn þess að ég sendi umbeðnar skoðanir mínar til allra félagsmanna í Fornleifafræðingafélaginu. Einn fór hamförum og hinir fóru að gera því skóna að ég væri ekki félagi. Mér fundust svalir Moskvuvindar fjúka mér í móti. Það er komin Kremlfýla af þessu félagi sem ég er í.

Þegar ég var búinn að fá vitneskju um að "reyndir félagar" í Fornleifafræðingafélaginu hefðu lokað fyrir skoðanir mínar á opinberu skjali, sem opinber stofnun hafði beðið um álit á, leyfði ég mér einnig í dag að senda þessa skoðun til formanns Fornleifafræðingafélagsins:

Sæll Ármann,

þegar ummæli, sem beðið er um hjá félagsmönnum í félagi, eru ekki nýtt í umsögn sem félagið sendir frá sér, vegna þess að reyndir félagar telja sig vita "hitt og þetta" um félagsmanninn sem kemur með athugasemdina, þá kalla ég það ekki beint "persónulegan tilgang" að nýta sér netföng félagsmanna og senda skoðun sína til þeirra allra, sér  í lagi ef félagið vill ekki miðla minnihlutaáliti.

Þótt allir hinir í félaginu séu hugsanlega á þeirri skoðun, að fornt silfur geti fundist óáfallið í jörðu á Íslandi og það sé í fínasta lagi fyrir Þjóðminjasafnið að týna sýnum sem safnið hefur látið taka, þá tel ég það félagslegan rétt minn að segja öllum í félaginu, að ég hafi aðra skoðun á því máli. Varðveisla gripa og sýna, fyrr og nú, tengist auðvitað ósk Þjóðminjasafnsins um að ráða því hvernig gengið er frá sýnum og forngripum á Íslandi áður en þau eru afhent á Þjóðminjasafnið. Hvað á að gera við silfur sem finnst óáfallið í jörðu? Það kemur einfaldlega ekki fram í drögunum sem Þjóðminjasafnið sendi út fyrir áramót. En slíkt silfur hefur reyndar fundist.

Ef Þjóðminjasafnið vill að varðveislumál séu í lagi, er líkast til ekkert sjálfsagðara en að Þjóðminjasafnið skýri, hvað varð um sýni sem tekin voru fyrir safnið árið 1994, eða t.d. hvaða gripir týndust hér um árið, en komu svo sumir að sögn aftur í leitirnar eftir að blásaklaust fólk utan safnsins hafði verið þjófkennt. Það lýsir ekki sérstaklega traustu ástandi í 150 ára sögu safnsins, og það verður að vera öruggt að slíkt ástand sé ekki enn við lýði og endurtaki sig. Mér er mikið til sama hvað öðrum félögum í félaginu finnst um að gripir sem ég afhenti til forvörslu á Þjóðminjasafni hafi verið látnir grotna niður.  Það var einfaldlega eyðilegging á rannsókn minni, framin af einum af reyndustu félagsmönnunum í okkar félagi. Það var einnig brot á Þjóðminjalögum, og eftir þeim eigum við að starfa.

Ég get alls ekki tekið undir þá skoðun meirihlutans og háttvirtra "reyndra félaga" félagsins, sem í gær söfnuðust saman á Fornleifafræðistofunni, að varðveislumál og frágangur fornminja sem finnast við rannsóknir eigi að vera á könnu Minjastofnunar Íslands. Þá verður að breyta Þjóðminjalögunum, því þau segja okkur að fara með það sem við finnum á Þjóðminjasafnið. Þjóðminjasafnið á auðvitað að taka við því í góðu ásigkomulagi.

Mér sýnist ekki betur en að meðan meirihlutinn og "reyndir félagar" í pólítbyrói félagsins vilja ekki hlusta á rök mín, þá gangi þeir kinnroðalaust erinda nýstofnaðrar Minjastofnunar Íslands, sem einn félagsmaður okkar er forstöðumaður fyrir.

Þjóðminjasafnið hefur einnig skuldbindingar samkvæmt lögum. Það er alls ekki nógu gott að á stofnun, sem á að taka á móti jarðfundnum menningararfi samkvæmt lögum, geti ekki gert grein fyrir því sem þar hefur komið inn af sýnum og forngripum, eða horfið. Ég geri vissulega ráð fyrir því að mest af þessum hvörfum og týnslum sé fortíðarvandi, sem hvarf fyrir fullt og allt með núverandi þjóðminjaverði. En hún neitar þó staðfastlega að svara fyrirspurnum um slík hvörf og lætur það líðast að starfsmenn sem bera ábyrgð á hvarfi menningararfsins á sínum tíma svari ekki spurningum frá sérfræðingum utan safnsins.

bestu kveðjur,

Dr. Vilhjálmur  Örn Vilhjálmsson

 

Afsakið það er einhver að banka

... Þá er einum dönskum leigumorðingja færra

Athugasemdir

[Jón Steinar Ragnarsson, 30.1.2013 kl. 23:14]

Ef það eru til lög sem banna of marga tölvupósta, þótt fjöldinn sé óskilgreindur, þá á þessi herramaður að sjálfsögðu að fara í mál við þig.

Á sama tíma held ég að hans tölvupóstar varði augljóslega við lög og sé óduldar morð og ofbeldishótanir, sem þér ber eiginlega skylda til að kæra. Ef svona fallbyssa er að skvampa ótjóðruð um dekkið, þá er það hreinlega spurning um almannaheill.

Málsóknin myndi svo vonandi vekja athygli á spurningum þínum um silfrið hreina, sem er í meira lagi dularfullt mál og vert rannsóknar, ef ekki lögreglurannsóknar.

Talkúmstökktir steingervingar innan þessarar trénuðu stofnunnar er orðnir helst til heimakærir og augljóst að þeir hafa gleymt hlutverki sínu sem opinberir starfsmenn í almannaþjónustu, svo ekki sé minnst á vísindalegar siðareglur.

Eftir því sem ég hugsa meira um þetta mál, þá finnst mér það meira efni í reyfara eða bíómynd eða í öllu falli heimildarmynd.

[FORNLEIFUR, 31.1.2013 kl. 00:04]

Sæll Jón Steinar, hvar sagði ég að þetta væri "herramaður" sem vill ganga í skrokk á mér á Íslandi eða láta útsendara sína kála mér í Köben?

Nei, þetta er sko fílefld lítil kona. Sjáum þá hvað kynjafræðin hefur leitt af sér. Sumar konur fæðast þó víst með of mikið tossetesteron.

Það er aðeins hluti að Þjóðminjasafninu sem fellur undir ágæta lýsingu þína, og já og líklega verður brátt farið að bjóða í kvikmyndaréttinn.

Ég hef reyndar unnið á mjög sérstæðum vinnustað, sem varð til vegna rannsóknarniðurstaðna minna. Það var Dansk Center for Holocaust og Folkedrabstudier (DCHF), sem varð dönskum rithöfundi Christian Jungersen kveikja að skáldsögunni Undtagelsen, sem kom út á íslensku árið 2006, Undantekningin. Fjallaði sagan um morðhótanir á Þjóðarmorðsrannsóknarstofnun, sem starfsmönnum fer að berast.

Þegar Jungersen var að safna efni í bók sína, tók hann viðtöl við alla starfsmenn á DCHF í Kaupmannahöfn, en þegar hann kom framhjá minni skrifstofu leit hann inn og sagði "Svo þú ert Vilhjálmur Örn, ég hef ekki tíma nú, en mig langar að fá að tala við þig síðar ef ég má". Ég vissi ekki þá hvaða maður þetta var, og sá hann aldrei síðar, fyrr en í fjölmiðlum þegar bókin kom út. Nú voru söguhetjurnar og morðingjar í bók Jungersens konur, en á hinu raunverulega þjóðarmorðsstofnun í Kaupmannahöfn voru fræðimennirnir flestir karlar og þar á meðal fólk sem vildi samverkafólk sitt feigt. Einn vinur minn þar gæti hæglega hafa drepið yfirmanninn, sem var og er óhæfur ESB-loddari frá Árósum, sem ekkert vit hafði á þjóðarmorðum að hvað þá á helförinni. Á Árósarárum sínum stal eitt sinn rannsóknarniðurstöðum nemanda síns og birti sem sínar og var kærður fyrir.  Hinn akademíski heimur lætur ekki hæða að sér.

[Jón Steinar Ragnarsson, 31.1.2013 kl. 01:19]

Þú fyrirgefur mér ef mér hefur láðst að lesa kynið út úr orðunum. Þetta var svo testosterónhlaðið.

Hvort sem upplifun mín af andrúmslofti stofnunnarinnar er ekki algild fyrir hana þá finnst mér hún heltekin einhverju skuggalegu meini. Einhverju samblandi leyndar, gremju, leti og sjálfhverfu. Þarna kemst fólk greinilega upp ,eð að verja sitt torf og halda vinnu þrátt fyrir mistök og markmið vísindanna sjálfra i öðru sæti á eftir launaáskrift og þægilegri innivinnu.

[Jón Steinar Ragnarsson, 31.1.2013 kl. 01:23]

Það er annars nýtt fyrir mér að opinberir starfsmenn séu í klasasamstarfi við hit-menn ú útlöndum og handrukkara heimavið. Þar nær samtrygging meðalmennskunnar alveg nýjum hæðum. ;)

[FORNLEIFUR, 31.1.2013 kl. 07:54]

Á safninu eru flestir þeir sem voru þar á mínum tíma farnir, en nokkrir hafa þó loðað við, einn t.d. til að klára skýrslur nokkuð margar sem hann átti ókláraðar, annar til að skrifa silfurbók sem hefur tekið hann meira en 20 ár að klára, og enn aðrir sem týna sýnum.

Safnið er núna í miklu betri húsakynnum en þegar bátar landsins voru að brenna í Vesturvör. Í dag finnst mér þetta vera meira þjónustustofnun og kaffistofa en rannsóknarstofnun. Fjöldi þeirra sem vinnur þar með doktorspróf eða M.A., sem á safninu er kallað Meistarapróf, er hlutfallslega lítill. Ef einhver ein deild á skilið hrós, þá er það myndasviðið.

Taka vil ég fram, að píningarmeistarinn í Fornleifafræðingafélaginu, sem vill slá mig og flaka, vinnur ekki á Þjóðminjasafni Íslands.

Svo talað sé um vanda, þá er vandamál Þjóðminjasafnsins lítið miðað við vanda þeirrar stéttar sem kallar sig fornleifafræðinga. Þeir eru einfaldlega of margir á Íslandi. Sagnfræðingurinn Orri Vésteinsson er búinn að fjöldaframleiða fornleifafræðinga með pungapróf í HÍ. Fáir fara í framhaldsnám og peningar og styrkir eru af skornum skammti til rannsókna. Þess vegna virðist þessi stétt loga í innbyrðis deilum og erjum, sem sumar hafa farið fyrir dómstóla. Mál dr. Bjarna Einarssonar er orðið heimsfrægt. Her af fólki reyndi að koma í veg fyrir að hann fengi stöðu í Háskóla Íslands og aðferðirnar voru lúalegar.

Aðkoma sumra erlendra fornleifafræðinga hefur ekki verið til góðs. Ég mun brátt greina fré því í McGoverns Sögu. sem marga hlakkar örugglega til að lesa. McGovern þessi, tröll af manni, er og var meistari í að viðhalda erjum í íslenskri fornleifafræðingastétt, bjó þær til ef hentaði. Hann reyndi á mjög ófagran hátt að útiloka samlanda sína (Kevin Smith) frá rannsóknum á Íslandi, sem og íslenska fornleifafræðinga. Hann rak t.d. nemanda sinn íslenskan úr doktorsnámi, því hún bauð á móti sjálfseignarfélaginu Fornleifastofnun Íslands í rannsóknir í Alþingisreit í Reykjavík. Fornleifastofnun Íslands hefur alltaf verið beinn samstarfsaðili og leppríki McGoverns konungs á Íslandi. M.a. þess vegna eru tvö félög fornleifafræðinga á Íslandi. Margir íslenskir fornleifafræðingar fá fjárhagslegan stuðning frá McGovern og vilja því ekki sjá þann skaða sem hann hefur valdið.

[Jón Steinar Ragnarsson, 31.1.2013 kl. 09:33]

Takk fyrir þetta Villi. En hvernig líst þér á docudrama um silfrið hreina?

[FORNLEIFUR, 31.1.2013 kl. 16:28]

Þegar ég vinn í Lottóinu hringi ég í þig og Spielberg frænda.