»Allt út af einhverjum helvítis steini«

segir kona Íslendings, sem handtekinn var fyrir að hafa meintar fornminjar með í tösku sinni við brottför frá flugvellinum í Antalya á Tyrklandi sl. föstudag. Henni er vitanlega mikið niðri fyrir.

Reyndar eru svona dags daglega ekki seldar fornminjar á mörkuðunum við rústasvæðin í Perge og Aspendos, þar sem þau hjónin hljóta að hafa verið. Þetta hlýtur því að vera einhver stór misskilningur. Í Perge sitja oftast konur og selja perlur og leirmuni, og ef þær væru byrjaðar að selja ekta rómverskar styttur á 80€ væri líklega eftir því tekið.

Vill maður láta virða sín eigin lög, verður maður að virða lög í þeim löndum sem maður heimsækir.

Það hendir þó á stundum, að ferðamenn eyðileggi fornleifar eða taki með sér minjagripi sem þeir vita stundum ekki að eru fornleifar. Það eiga allir heilvita einstaklingar að vita, að maður á ekki að gera - jafnvel þeir sem koma frá löndum eins og Íslandi, þar sem Fornleifavernd og Minjastofnun leyfa byggingar hugarórabyggingar og suðrænar villur ofan á fornleifum og Þjóðminjasafnið týnir forngripum.

Upplýsingamiðill ferðamálayfirvalda í Tyrklandi www.goturkey.com, sem flestir lesa vitanlega ekki, vara menn einnig greinilega við því að kaupa fornleifar, og þar er fólki ráðlagt að hafa kvittanir á reiðum höndum fyrir kaupum á listmunum. Tyrkir hafa víst ekki enn gert sér grein fyrir því að ólæsi er líka mikið í öðrum löndum. Margir hafa víst lent í ströngu eftirliti Tyrkja á þessu sviði. Sjá hér

Í Tyrklandi er þjófnaður á fornleifum og ólögleg sala þeirra greinilega mikið vandamál, sem Tyrkir virðast helst vilja stöðva með því að stinga (blásaklausum) bláeygum útlendingum sem finna eða kaupa fornleifar í steininn. En það hendir einnig á stundum að útlendingarnir taka eitthvað með sér sem þeir finna og borga ekki fyrir.

Vonandi leysist úr máli Íslendingsins sem langaði í rómverska styttu fyrir 80 evrur, sem verður nú að teljast frekar ódýrt. En á Tyrklandi er fólk fátækara en Íslendingar í Svíþjóð. 

Athugasemdir

[Gunnar Heiðarsson, 11.3.2013 kl. 12:59]

Er ekki vandinn frekar innanlandsvandi Tyrkja? Getur það talist eðlilegt að túristum sé boðnir forngripir út á götu? Er ekki sölumaður steinsins sá seki í þessu máli?

Svo væri ekki óeðlilegt að ferðafólki væri kynnt þessi höft Tyrkja. Þetta er jú ekki í fyrsta skipti sem svona uppákoma verður þar í landi. Að ferðafólki væri einfaldlega sagt að kaupa ekkert á götumörkuðuðum, heldur versla í viðurkenndum verslunum í landinu.

Getur verið að Tyrkir óttist að gefa slíkar tilkynningar út? Getur verið að ferðaskrifstofur vilji helst ekki nefna þennan vanda?

Í öllu falli er ljóst að ferðafólk verður að vanda til, þegar það velur sér land til að heimsækja og víst er að margur er orðinn afhuga Tyrklandi eftir þessa uppákomu.

[FORNLEIFUR, 11.3.2013 kl. 15:39]

Gunnar Heiðarsson. Vissulega er sölumaður steinsins sekur. En án kvittunnar verður erfitt að sanna það og hver hann var.

Ég ferðaðist með föður mínum til Ítalíu árið og þá tók hollensk ferðaskrifstofa það mjög greinilega fram að menn ættu að varast kaup á "forngripum". Það eru hörð viðurlög við útflutningi forngripa í mörgum öðrum löndum.

Á Íslandi var silfurkaupmaður tekinn í karphúsið á síðasta ári, því hann hafði keypt mikið magn af víravirkinu "hennar ömmu" sem fólk vildi greinilega losa sig við. Mest af því var frá því eftir 1950 og því ekki fornminjar samkvæmt lögum. Silfurkaupmaðurinn var kyrrsettur á hóteli sínu þangað til að "sérfræðingar" voru búnir að vinsa úr það sem þeir vildu halda í landinu, og enn er ekki komin skýrsla um aldur þeirra gripa! En beðið verður formlega um hana.  Silfurkaupmaðurinn var ekki að svíkja neinn eða pretta, en verðið sem hann gaf fyrir gersemarnar var hins vegar í minnsta lagi miðað við heimsmarkaðsverð á silfri og gulli.

[Kristján B Kristinsson (IP-tala skráð) 11.3.2013 kl. 17:52]

Takk fyrir þessa grein Fornleifur, það ættu allir að hafa þín varnaðarorð í huga þegar þeir kaupa eitthvað erlendis að fá kvittun.

[Axel Jóhann Hallgrímsson, 11.3.2013 kl. 23:02]

Íslendingar mega ekki fremja heiðarleg afbrot erlendis án þess að allt fari á hliðina hér heima og björgunaraðgerðir skipulagðar.

[Þrymur Sveinsson (IP-tala skráð) 12.3.2013 kl. 08:00]

Lögin eru vel skiljanleg þar sem Tyrkland er mjög ríkt af fornleifum bæði frá Grískum, Rómverskum, Bísönskum og Ottomönskum tíma. Túristaiðnaður Tyrkja hefur vakið athygli hér uppi á Íslandi þar sem allskyns perlur við Anatólíu og önnur landsdsvæði þeirra eru í boði og eiga að heilla túristana. Margt í boði og margt að sjá fyrir þá sem nenna að leggja á sig smá söguskoðun áður en haldið er af stað. Hinsvegar þykir mér það ábótavant að ekkert skuli vera fjallað um í túristabæklingum eða ferðaskrifstofan taki vara fyrir því að í landinu gildi ströng lög varðandi fornleifar og bann við að flytja slíka hluti úr landi. Túristinn kemur einnig inn í framandi málsvæði og enn meiri áhersla skyldi lögð á að skerpa á þessu atriði við fólk sem oftast veit ekkert og kaupir blint hluti sem svo reynast vera fornmunir og lendir í vandræðum eins og dæmið sannar. Það þarf fyrst og fremst að vinna smá forvarnarstarf hjá þeim ferðaskrifstofum sem selja ferðir til Tyrklands til að minnka áhættuna á að venjulegur túristi lendi í vandræðum vegna þekkingarleysis á landslögum sem að sjálfsögðu ber að virða.