Konungleg jól í fátæku landi

Ef Íslendingar hefðu haldið tryggð við danska konunga, værum við þessa dagana líkast til að rífa demanta og eðalsteina af sjóreknum náum sýrlensks flóttafólks að ósk Bjálka höfuðmanns á Bessastöðum eða Pinds jústítsráðs í Kaupmannahöfn.

Andi jólanna virðist mér hafa gleymst í Danaveldi og flestir virðast sjálfum sér næstir um þessar mundir. Slíkt gerist reyndar stundum þegar gjafmildin hefur farið úr böndunum og menn eiga ekki í raun fyrir henni - eða þegar ölmusumóttakandinn er farinn að vera með uppivöðslusemi og frekju og lýsa lítilsvirðingu sinni á hinum vestræna heim sem hann leitaði upphaflega ásjár hjá. Íslendingar hafa hvorugt reynt og myndu líklegast segja eitthvað ef þeir fréttu í ofanálag, að nokkur hundruð Íslendinga hefðu ekki aðgang að eigin salerni. Þannig er því nefnilega farið í Danmörku samkvæmt síðustu fréttum af náðhúsaeign þeirra. En þannig var það einnig árið 1999, og segið svo ekki að sagan endurtaki sig ekki. "Danskerne er på røven." 30.000 Danir geta ekki skitið í eigin skál. Við slíkt ástand er ekki nema von að drýgja verði tekjurnar með "auðæfum" þeirra sem minnst mega sín. Menn eru vissulega gjafmildari öðlingar við förufólk í löndum eins og Íslandi, þar sem að minnsta kosti má finna eitt vatnsklósett fyrir sérhvern rass og nokkur að auki fyrir bágstadda botna sem bjargað hafa sér frá sveðjum og steinkasti í Barbaríunum sem heiðra hann Allann.

Svo minnst sé á steina. Mér hlýnaði um daginn um hjartarætur er ég hádegisverðarhléi mínu brá mér inn á steinmyndasafnið, Lapidariet, sem nú hefur verið komið fyrir í Kongens Bryghus. Starfsmenn safnsins höfðu fært fyrrum einveldiskonunga í jólabúninginn. Þegar ég sá Kristján 4 með jólasveinahúfuna sigaði ég gemsanum mínum áann og hugsaði með mér, að verstu einokunarkonungar fyrri alda hefðu varla sýnt eins mikinn náriðilshátt og núverandi yfirvöld í Danmörku sýna alheimi öllum. En kannski er þetta bara nátthúfa danskrar menningar, sem kóngsi er með á steinrunnum kollinum. Hver veit? Jafnvel er þetta hulinshúfa til að þurfa ekki að vera bendlaður við nútímann. Stjáni IV var sjálfur góður við minnihluta og bauð gyðingum að búa í Glückstadt, því hann taldi víst að þeir gætu útvegað honum gull og geimsteina. Hallgrímur Pétursson sem frægur varð af því að giftast konu sem kennd var við Tyrki, bjó einnig í Glückstadt, en Grímur var greinilega ekki eins hrifinn af innflytjendum eins og konungurinn í Kaupmannahöfn ef dæma skal út frá Passíusálmunum (sjá hér og hér).

Eitt veit ég þó, að oft tala margir Íslendingar af mjög lítilli þekkingu um danskt þjóðfélag og sjá ekki í fljótu bragði fátækt þess og ömurleika, fyrir tívolíum, Magasínum og d'Angleterre. Danskir Dagar og Jól geta verið mjög óhuggulegir.

Wir sind wieder da! Ómenningarleg dönsk jól 2015.

"Danir eru Þjóðverjar sem tala skrítna þýsku" hefur maður svo sem heyrt Þjóðverja segja um Dani. Það þykir Dönum vitaskuld ekki gott að heyra nágranna sína segja, enda er þetta ekki alls endis satt.

Um það bil 85% Dana eru hins vegar eins konar Þjóðverjar á heljarþröm sem tala forna gerð þýsku og margir bera einnig þýsk ættarnöfn eins og Maack, Schram, Cortes og Bernhöft svo eitthvað vel þekkt sé nefnt. Vart er um að villast.

Þetta er mjög greinilegt fyrir þessi jól í Kaupmannahöfn, sem líklega eru þau ómenningalegustu sem ég man eftir. Nú er aftur hafin þýsk innrás sem kemur upp um þýskt eðli og uppruna Dana, og hvað þeir eru auðhlýðnir undir þýskan herradóm og frekju.

Heilu Hollí-rassa-hía-hó þorpin hafa risið á þekktustu torgum Kaupmannahafnar, t.d. Kultorvet, Højbro-Plads og Kongens Nytorv. Íbúar þar eru allir frá Þýskalandi og híbýlin í þýskum stíl, og eru álíka kræsileg og blanda af heiðarkofanum frá Schwartzwald og þýskum útrýmingarbragga í Auschwitz. Kofarnir í Kaupmannahöfn eru allir með opna búð á einni hliðinni og þar selur fátækt fólk frá Austur-Evrópu alls kyns þýskt jólasukk og svínarí, og það þrisvar sinnum dýrara en í Þýskalandi.

Það hefur svo sem lengi verið vitað, að Danmörk liggur spennt innan þýska Polka-beltisins og þessi smekkleysa sniðugra sölumanna höfðar greinilega til margra Dana, sem þykir þetta bara "hyggeligt". Genin segja greinilega til sín.

En "Hver sin smag" eins" og Danir segja, og apa eftir Þjóðverjum. Og svo rennur Herr  Stockhausen í hlað beint undir verndara Kaupmannahafnar, Absalon biskup, sem getur ekki lengur öxi sína hreyft. Stockhausen kemur með birgðirnar í Þýskubúðir í Kaupmannahöfn og hlær síðan alla leiðina í bankann. Danir eru enn og aftur snuðaðir af frændum sínum í suðri. Þeir kaupa "jólagleðina" frá Stórevrópu á þreföldu því verði sem Þjóðverjar borga fyrir hana. Það er ekki bara Fräulein Merkel sem er mara á henni Evrópu um þessar mundir. En nú skil ég af hverju danska ríkisstjórnin vill hirða alla demantana af flóttafólki frá Sýrlandi. "Julen varer længe, koster mange penge", eins og gamall danskur jólasöngur upplýsir.

Skálkaskjól

Margir þekkja Skalk, danskt tímarit um sögu og fornleifafræði í litlu broti, sem ég og kollega minn Kristján heitinn Eldjárn höfum einir Íslendinga skrifað í (sjá hér og hér). Þetta er það tímarit í Danmörku sem hefur flesta áskrifendur, líklegast síðan að Eldjárn fækkaði fötunum og gerðist "side 9 dreng" í blaðinu hér forðum daga.

Skalk kemur út 6 sinnum á ári og í nýjasta heftinu er stærsta greinin (króníkan) í þetta skipti eftir mig. Fjallar greinin um ferð hins kvenholla konungs Friðriks IV til Ítalíu árið 1708-9, og sérstaklega um innkaupaferð hans til hafnarborgarinnar og fríhafnarinnar Livorno, sem á sumum tungmalum er kölluð Leghorn. Um þá ferð uppgötvaði ég nýja áður óþekkta hluti og tengi þá við lýsingu síra Ólafs Egilssonar sem kom við í Livorno árið 1628 er hann var frelsaður úr Barbaríinu (sjá meira um það hér).

Í grein minni er einnig greint frá því hvernig Vivaldi smjaðraði við Friðrik konung í Feneyjum og samdi nokkrar sónötur honum til heiðurs. Lesendur Skalks geta ekki hlustað á þær, en Fornleifur er alltaf skrefi framar og bíður hér upp á eitt af verkum Vivaldis til heiðurs Friðriki, Skálki og grein minni.

 

Nú er ekkert annað fyrir ykkur að gera en að gerast áskrifendur að Skálki - svo hann skaði ykkur ekki - eða bíða og bíða eftir því að Fornleifur birti greinina. Þið vitið hvernig Fornleifur er. Hann vill alltaf fá eitthvað fyrir sinn snúð.

Forsíðumynd greinar minnar