Lygar í Feneyjum í boði Menntamálaráðuneytis?

Hér hefur áður verið skrifað um trúarlegt framlag Íslands til heimslistarinnar á Tvíæringnum í Feneyjum. Moskan er óneitanlega óvenjulegt og grátbroslegt framlag frá landi, þar sem trúleysi er nær orðið að "ríkistrúarbrögðum" unga fólskins og hluta sjálfskipaðrar menningarelítu.

Nú er því haldið til streitu, að eingöngu sé um listsköpun að ræða. En því meira sem ég les um "sýninguna" í Feneyjum, og sé frá henni, því minna finn ég fyrir listinni - nema þá listinni að skrumskæla og ljúga.

Nú síðast varpar Mennta- og Menningarráðuneytið inn "sprengju". En hún er algjörlega óvirk sprengjan sú. Ólæs embættiskona sem starfar fyrir ráðuneytið, Björg Stefánsdóttir (mynd), birtir tvær klausur á ítölsku, sem hún segir að hún muni núa um nasir gangrýnenda sýningarinnar í Feneyjum fyrir 20. maí næstkomandi. Þessi ítalska klausa hefur þó aðeins verið birt óþýdd á vef Mennta- og Menningarráðuneytisins (sjá hér). Björg Stefánsdóttir forstöðumaður Kynningarmiðstöðvar Íslenskrar Myndlistar (KÍM) ber ábyrgð á þessari "ítölskukennslu" ráðuneytisins, en hefur greinilega ekki næga þekkingu í ítölsku til að skilja það sem hún birtir óþýtt á vef Mennta-og Menningarráðuneytisins.

Ég las skjalið sem Björg Stefánsdóttir hefur tínt til í umræðunni um íslömsku Feneyjarkirkjuna. Þó ég sé kannski ekki mikill ítölskumaður, aðeins með með ítölsku 10 og 20 upp á vasann, en allmikla latínu úr þeim óheilaga skóla MH, þá er
mér ljóst, eins og öllum sem kynnt sér hafa málið, að kirkjan hefur verið afhelguð. Hefur hún m.a. verið notuð sem júdóklúbbur hef ég lesið mér til. En í skjali kirkjuyfirvalda  frá 1973 kemur þó greinilega fram, að kirkjuna megi ekki nota til tilbeiðslu, Það ákvað patríarki Feneyja, Albino Luciani, sem síðar var nefndur Jóhannes Páll páfi inn fyrsti. Í texta þeim frá 1973 sem Menntamálráðuneytið birtir óþýddan stendur:

Kirkjuhérað Langbarðalands og Feneyja [í umsjá] þjóna Maríu [La Provincia Lombardo- Veneta dei Servi di Maria], sem ekki er fært að halda uppi helgihaldi í kirkju Heilagrar Maríu Miskunnarinnar [Sancta Maria della Misericordia], ákvað að selja hana með milligöngu yfirmanns kirkjudeildarinnar [biskups /Padre Provincial], og upplýsir að tekjurnar munu verða notaðar til að "fást við skuldir þær sem íþyngja stjórnsýslu kirkjudeildarinnar". Patríarki Feneyja, Albino Lucani [hann hét reyndar Luciani og síðar varð hann Jóhannes Páll I, páfi], ákvað að kirkja yrði lokuð fyrir tilbeiðslu og þjónaði framvegis til veraldlegra nota.

Upphaflegur texti:

La Provincia Lombardo -Veneta dei Servi di Maria, non potendo conservare al culto in Venezia la chiesa di Santa Maria della Misericordia, decise di alienarla a mezzo del suo Padre Provinciale, dichiarando che il ricavato sarebbe servito “a far fronte ai debiti che gravano l'amministrazione provinciale”. Il Patriarca di Venezia Albino Lucani [sic], decretò che la chiesa sarebbe stata chiusa al culto per essere destinata ad usi profa

Jóhannes Páll 1. páfi í Róm bauð, er hann var patríarki í Feneyjum, að ekki mætti nota Sancta Maria della Misericordia til tilbeiðslu eftir að hún var afhelguð. Íslenskir uppivöðsluseggir og íslenskt ráðuneyti hafa nú brotið þá tilskipun. Í byggingunni er nú beðið djúpt til Allah (sjá efst).

Moskan í Sancta Maria della Misericordia i Feneyjum er þessa stundina ekki í veraldlegri notkun. Það er verið að kenna trúarbrögð og biðja í moskulíkinu á sýningunni (sjá mynd efst). Það fara fram trúarlegar athafnir og trúboð er stundað.

En samkvæmt skjalinu frá árinu 1973, sem Menntamálaráðuneytið dregur fram, stendur svart á hvítu, að ekki megi nota kirkjuna til tilbeiðslu. Sú regla hefur verið brotin. Moskan í kirkjunni er aðför að ákvörðun patríarkans í Feneyjum, sem síðar varð páfinn í Róm. 

Björg Stefánsdóttir yfirmaður KÍM hefur sýnt að hún er ekki starfi sínu vaxin og Mennta- Menningarmálaráðuneytið verður að biðjast afsökunar á því að starfsmenn ráðneytisins séu ekki færir um að skilja tungumálið í því landið þar sem fara fram dýrustu myndlistasýningarnar sem litla, fátæka Ísland tekur þátt í.

Heimasíðu listaverksins breytt

Skömmu eftir að ég skrifaði fyrri grein mína um málið (sjá hér) breyttist yfirlýsing sýningarinnar og sagt var frá Fondaco dei Turchi, sem ég hafði greindi frá í grein minni. En greinilega kunna ekki allir að lesa sér til gagns.

Á Heimsíðunni www.mosque.is kom einnig skömmu síðar "frétt" um Fondaco dei Turchi. Þar fer einnig fram ógeðfelld sögufölsun. Það er látið vaka í veðri að múslímar hafi ávallt verið sýnd lítilsvirðing í Feneyjum, líkt og gyðingum fyrr á tímum og að vera múslíma í Feneyjum hefði verið undir sömu reglur sett og reglur fyrir gyðinga í gettóum. Hér verður gagnrýninn lesandi að gera sér grein fyrir því að Feneyjarmenn og furstar annarra kristinna borgríkja við Miðjarðarhaf, elduðu grátt silfur við Ottómana og aðra múslíma. Það er ekki hægt að líkja kjörum gyðinga í gegnum aldirnar í Feneyjum við veru múslíma í þeirri borg. Það sýnir fáfræði, fordóma og fölsun staðreynda.

Múslímar voru gestir i Feneyjum fyrr á öldum, eftir að þeir höfðu í aldaraðir barist gegn Feneyingum, en gyðingar bjuggu á Ítalíu, áður en Íslam varð til - allt frá tímum Rómverja. Þetta er líkt og þegar því er haldið fram að Ottómanar og önnur múslímaveldi við Miðjarðarhaf hafi verndað gyðinga sem flýðu frá Spáni og Portúgal. Jú, gott og vel, en það gerðist aðeins gegn stórfelldu gjaldi og sér skattlagningu á gyðinga. Í heimi múslima voru og eru allir aðrir en múslímar, 2. flokks borgarar. Nú á dögum eru gyðingar í sérflokki hjá múslímum, enn hataðir og nær gjörvallur heimur múslíma býr við hatrammt gyðingahatur, þó svo að gyðingar búi ekki í nema örfáum löndum múslíma. Hatrið er mikið og sjúkt.

Meðan múslímar leyfa ekki kristnum að koma inn í t.d. Mekka eða Medína, og þeir kasta steinum eftir gyðingum í Jerúsalem og Hebron, er enginn sem tekur viðleitni þá sem hugsanlega er í "verki" "Svíslendingsins" í Feneyjum alvarlega.

Moska í kirkju er kannski list á góðum degi, en hún er líka móðgun við alla þá sem ekki mega ganga í Medínu vegna þess að þeir eru óhreinir, kristnir, gyðingar, hindúar eða búddistar.

Moska í kirkju er svívirðing við þá sem lenda í því að íslamistar brenna kirkjur þeirra og nauðga konum og dætrum þeirra. Moska í kirkju í Feneyjum er sömuleiðis móðgun við þá gyðinga sem ekki mega heimsækja heilögustu staði sína, nema að verða fyrir steinkasti og líkamsárásum af hendi múslíma. Hún er sömuleiðis vanvirðing við öll þau trúarbrögð og þá menningu sem öfgamúslímar nútímans eyða nú öllum ummerkjum um í nafni trúar sem þarf aðeins eins við: Ekki listsýningar á vegum lýðræðisríkis úr Ballarhafi, heldur verulegrar siðbótar og hugarfarsbreytingar.

Til að bæta brenni á eldinn, þá hefur íslenski múslíminn Ólafur Stefán Halldórsson  verið gerður að "sýningargrip" í kirkjunni fyrrverandi í Feneyjum. Ólafur, sem sést hér með "þjóðlistarverkinu" Sverri Íbrahím í íslömsku kirkjunni í Feneyjum, hefur vísvitandi flutt lygasögur af meðferð Múhameðs spámanns á gyðingum (sjá hér). Hann hefur með einfeldni sinni móðgað fólk af öðrum trúarbrögðum.

I Danmark er FOLKEDRAB et besværligt ord

   Den 12. maj 2013, kun få dage efter at Danmark fejrede 70-året for befrielsen i 1945, nægtede et flertal af partier i Folketinget at tage stilling til og fordømme folkemordet på armenierne i 1915-1918.

Enhedslisten har stillet et meget naturligt forslag: ”I anledning af 100 året for det armenske folkedrab opfordrer Folketinget Tyrkiet til at sikre respekt for landets etniske, religiøse og nationale mindretal."

Men nej, opbakningen udeblev i debatten, bortset fra en klar støtte fra Liberal Alliance. Nogle af de politikere som var tilstede i Folketingsalen, værgede sig derimod under debatten d. 12. maj 2015 ved at bruge ordet folkedrab. Andre mener ikke at et parlament er et "passende sted" at komme med erklæringer om "vanskelige fænomener" som folkedrab.

Store dele af det politiske Danmark stikker hovedet i sandet som en forvirret struds, når diskussionen går på folkemord. Det ser ud til at den danske kræmmermentalitet endnu en gang vejer tungest. Man vil ikke følge en række nordiske landes eksempel og kritisere Tyrkiet for benægtelse af det armenske folkedrab. Til trods for at Paven i Rom samt en række EU-stater har fordømt folkemordet på armenierne, står Danmark stejlt og forsvarer igen sin egen lille samarbejdspolitik - i dette tilfælde med tyrkerne.

Danske lig i lasten

Mens det armenske folkedrab og andre folkedrab forvolder Danmark en hovedpine, har det officielle Danmark i årtier i sine ambassader udleveret skrøner og hvidvaskninger af nyere dansk historie. Danmark, danske politikere og dansk diplomati høster anerkendelse for redningen af jøderne i Danmark til Sverige. Den Danmarkshistorie som det officielle, politiske Danmark støtter og udleverer til godtroende udlændinge er dog langt fra at være sand. Den er kun et alternativ til andre opfattelser og nyere forskning som har vist helt nye sandheder. Det officielle Danmark vil derimod ikke udbrede oplysninger om, hvorledes danske samarbejdspolitikere var med til at udvise jødiske flygtninge fra Danmark i perioden 1940 til 1943. Den danske ambassade i Washington har bl.a. afslået at formidle denne artikel.

Det var ikke samarbejdspolitikken og danske politikere som reddede jøder i Danmark til Sverige i 1943. Tværtimod, så var kollaborationen med til at statsløse jøder blev udvist fra Danmark i årene 1940-43. Udvisningerne skete med opbakning fra politikere i Socialdemokratiet, det Radikale Venstre og flere partier. Drevet af kræmmermentalitet og handelsinteresserne bistod disse partier de danske justits- og politimyndigheder der tilbød jøder og andre til udvisning fra Danmark. Endda Martin Lidegaards ministerkollegaer, under besættelsen, gjorde det muligt at holocaust blev "beriget" med 21 uskyldige mennesker som Danmark udviste til den visse død. I blandt ofrene var børn. Udvisningerne var et drabeligt produkt af samarbejdspolitikken, hvor mange danske politikere agerede som tjenestevillige hunde. Samarbejdspolitikken var et morderisk redskab som bidrog til Holocaust -  til folkedrab. I 2015 bifalder store dele af det officielle Danmark samarbejdspolitikken, men vælger at tie om folkemordet på armenierne.

Udenrigsminister Martin Lidegaard vil ikke røre ved det armenske folkemord med en ildtang. Samtidig deltager det danske udenrigsministerium såmænd i lanceringen af et bogprojekt, med en reklame for lancering af ministerens brors bog (se her og her). Bo Lidegaard har skrevet flere bøger om velsignelsen ved at Danmark samarbejdede med det Tredje rige. Den agitation er ved at ligne en besættelse. Berømmelsen af dansk-tysk nazisamarbejde finder man også i bogen Landsmænd (2013), som er udkommet oversat til snart 10 sprog. Bogen handler om de danske jøders flugt til Sverige i 1943. Udenrigsministerens bror hvidvasker historien og påstår, at redningen af de danske jøder skyldes samarbejdet med besættelsesmagten.

Med rig assistance fra det politiske Danmark og en annonce for hans boglancering i USA på udenrigstjenstens hjemmeside, får omverdenen den opfattelse, at danskerne bifalder samarbejdet med nazister, samt at danske politikere sammen med en gemen, lille, tysk nazist reddede de danske jøder til Sverige. I Bo Lidegaard bog om jødernes redning er der ikke overraskende ingen henvisning til den forskning som beviser at samarbejdspolitikken var skyld i danske myndigheders udvisninger af jøder i perioden 1940-43. De udvisninger kan man læse om i denne bog. Det ubehagelige faktum, at Danmark deltog i Holocaust er blevet forsøgt vasket rent fra historien af Bo Liedegaard og hans disciple (se kritik her).

Udenrigsministeriet påtager sig åbenlyst bogreklamer for alternative hypoteser, som hævder a samarbejde med nazisternes var den bedste løsning for Danmark under besættelsen, og at jøder blev reddet af politikere - politikere som dog beviseligt var antisemitter.

I en lille pjece om besættelsestiden i Danmark, som er udkommet på flere sprog i adskillige genudgivelser og revisioner, og som besøgende har kunnet få udleveret i Danmarks repræsentationer, nævnes heller intet om de jøder som bl.a. Udenrigsministeriet bidrog til at myrde i årene 1940-43, den gang Udenrigsministeriet deltog i folkedrab. I pjecen påstås der, at det var en tysk diplomat, Georg Ferdinand Duckwitz, sammen med kollaborations-politikere som reddede de danske jøder til Sverige i 1943. Men der er ikke plads til oplysning om at inden den tyske besættelse i 1940 så gjorde de samme politikere det til en forbrydelse at skjule en jødisk flygtning. Udenrigsministeriets pjece nævner heller ikke, at den nærmeste ven til Duckwitz i Danmark var Horst Pflugk-Harttung, som i 1938 blev iømt fængselsstraf i Danmark for spionage. Duckwitz var således tidligere medarbejder af Alfred Rosenberg, nazisternes førende jødeideolog og senere i spionen Horst Pflugk-Harttungz omgangskreds. Under et forhør i Arizona i 1945 kunne Horst Pflugk-Harttung stolt oplyste, at det var ham personligt som i 1919 skød den tyske socialistleder Karl Liebknecht.

Er der noget om dette fornemme bekendtskab i den officielle historie som Danmark serverer i sine ambassader? Nej, for nogle af de historikere som politikerne påstår at har til opgave at "dømme" og formidle viden om f.eks. folkedrabet på armenierne har selv ikke formået at fortælle hele sandheden om folkedrabslige aspekter af Danmarkshistorien.

Duckwitz´ lommekalendere, en kilde som Hans Kirchhoff ikke brugte for at skrive en biografi over Duckwitz´ liv og levned. Foto Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson 2006.

I en nylig biografi om Danmarks store ven, Duckwitz, den påståede redningsmand af de danske jøder, udelader forfatteren, Hans Kirchhoff, et væld af grundkilder. Kirchhoff affejer uden argumenter al tidligere kritik af Duckwitz (se f.eks. her). Han glorificer kollaborationen og påstår, at han har brugt alle tilgængelige kilder om helten Duckwitz. Det har han ikke. Ikke et eneste citat bruger Kirchhoff fra Duckwitz' lommekalendere.

I 1960erne fandtes 11 af disse lommekalendere. I dag er kun 4 af dem bevaret i Udenrigsministeriets politiske arkiv i Berlin. Historikere på Rigsarkivet afhændede disse vigtige lommekalendere til Duckwitz i 1960erne. I de lommekalendere som Duckwitz ikke stak under stolen, kan man læse, hvorledes de danske jøders redningsmand årligt sendte fødselsdagshilsner til Alfred Rosenberg, og hvorledes Duckwitz omgikkes morderen Pflugk-Harttung i Danmark, samt en række andre højtstående nazister.

Den amerikanske flådes forhørsrapport fra 1945, hvori Pflugk-Harttung indrømmer mordet på Karl Liebknecht. Morderen og spionen Pflugk-Hartung var en af Duckwitz´ bedste venner.

Det officielle og politiske Danmark spreder således uden tøven usandheder og friseret sandhed om dansk besættelsestidshistorie, mens det officielle og politiske Danmark  åbenbart ikke kan tage på sandheder om folkedrabet på armenierne.

En politiker (Lars Barfoed) fra et dansk politisk parti (Konservative), som under besættelsen fraterniserede med besættelsesmagten og som i 1940 anbefalede indførslen af høje straffe til dem som skjulte jødiske flygtninge, omtaler folkedrabet på armenierne som "mange tusind mennesker som mistede livet". Martin Lidegaard, der repræsenterer de Radikale, partiet som efter sigende var hjernen bag den vellykkede samarbejde med nazisterne ifølge hans bror, Bo Lidegaard, anerkender ikke engang det armenske folkedrab som værende et folkedrab.

Det er måske forståeligt, at danske historikere på en hvidvaskningsmission for et politisk parti med en meget blakket fortid ser igennem fingre med de relativt få jøder som blev udvist af det politisk korrekte Danmark i 1940-43. Men hvordan kan det dog være, at man ikke vil tage stilling til drabet på en halvanden million armeniere? Er det kræmmermentaliteten, den dårlige samvittighed, eller måske en lille, uappetitlig blanding af begge dele, med et stænk af trusler fra Tyrkiet?

Det officielle Danmark lancerer gennem en af sine repræsentationer en meget omdiskuteret bog, hvor kollaboration med nazismen bliver forherliget og hvidvasket, mens Danmark ikke ønsker at røre ved et veldokumenteret folkedrab, som danskere som Karen Jeppe, Marie Jacobsen og Carl Ellis Wandel så følgerne af (se her). Man ser følgerne den dag i dag, og den disrespekt som Tyrkiet viser Tyrkiets etniske, religiøse og nationale mindretal.

Den danske dobbeltmoral sender ganske vist også nogle underlige signaler til omverdenen. Sådan som nogle danske historikere selektivt vælger de kilder der passer dem og ikke rører andre, vælger Tyrkiet selektivt de kilder der passer deres benægtelse. Hvis det ikke batter, truer man og myrder dem som ytrer sig om det armenske folkedrab. De som ytrer sig om danske udvisninger af jøder bliver heldigvis "kun" censureret.

Alle lande har lig i lasten. Tyrkiet og Danmark foretager hvidvaskning af historien, hvert land på sin egen sære måde.

Lignende artikler:

9 April: It´s Danish Butter Cookie Day

Danish Holocaust Distortion

 

Anbefalet læsning:

Bastrup Stenhus

32 år efter at jeg skrev en 14-dages opgave, som var en del af bifagseksamen i Middelalder-arkæologi ved Aarhus Universitet, besøgte jeg det faste fortidslevn jeg fik til opgave at skrive om tilbage i januar 1983. Dengang var det således, at man før en bestemt dato skulle aflevere nogle få litteraturlister over forskellige fortidslevn, faste og løse, sakrale eller profane. Siden valgte ens professor eller lektorer ét levn, som han/hun ønskede at man skrev om.

I kategorien faste profane fortidslevn, udfærdigede jeg bl.a. en liste over Bastrupanlægget på Sjælland i kategorien borge, befæstninger og herregårde, som var det område jeg allermindst interesserede mig for. Det var naturligvis rygtedes at jeg ikke gad borge, hvis ja da ikke har ytret det selv ved en velvalgt lejlighed. Og minsandten om jeg så ikke fik borgen som opgave, dvs. Bastrup tårnet.

Jeg måtte derfor på mit kollegieværelse i gang med en intensiv-læsning, for ikke at afsløre mit uhyre ringe kendskab til tårnet. Men jeg havde et trumf oppe i ærmet i al min usle uvidenhed.

To og tredive år senere, en blæsende lørdag morgen i maj, beså jeg ruinen af Bastrup for første gang. Det var så måske her Ebbo de Bastetorp Skjalmsøn boede i 1100-tallet begyndelse. Ebbe var biskop Absolons farbror.

Jeg var dog ikke imponeret, selvom tårnet, som delvis er bygget af frådstenskvadre, må have knejset majestætisk over landskabet for 900 år siden. Bevaringstilstanden på ruinen kalder på løsninger hos de ansvarlige. En dårligt vedligeholdt trappe op til en platform oppe på den tykke mur har trin med råddent træ og er farlig for besøgende. Man har anlagt usmagelige palisader af hvide og polerede beton-fallosser i Jelling, mens der åbenbart ikke er råd til at vedligeholde Bastrup. Ved et telefonopkald til Kulturstyrelsen et par dage efter mit besøg viste det sig at Kulturstyrelsens eksperter havde været på stedet - dagen før jeg var der. De var nået til den samme konklusion som jeg. En plan man lavede i 2008 er er aldrig realiseret. I Danmark afsætter man, som bekendt, latterlig få midler til fortidsminder, arkæologisk forskning og museal virksomhed.

Efter besøget læste jeg for første gang i 33 år min gamle opgave på 25 sider med 68 fodnoter. Jeg var heller ikke imponeret. Det var derimod Hans Stiesdal, som var censor på opgaven. Som ekspert på bl.a. borge havde han skrevet den nyeste litteratur om borge, bl.a. om Bastrup: Die ältesten dänischen Donjons i borgtidsskriftet Chateau Galliard VIII (1977). Det havde jeg naturligvis med, og havde terpet mig gennem den tysksprogede artikel. Jeg havde nævnt alt det vigtigste i min islandsk-prægede danske afhandling, men det som imponerede censor mest var en ganske lille blæktegning som jeg indsatte som Fig. 1. (se øverst) Den havde borgeeksperten Stiesdal, trods den menneskealder han arbejdede på Nationalmuseet aldrig lagt mærke til. Og det vidste jeg ikke. Men i litteraturen om Bastrup tårnet have jeg derimod aldrig set tegningen nævnt. Nu finder jeg på www en radering fra Illustrerede Tidende i 1860, som også viser ruinen på en anden måde end den kom til at se ud efter en række restaureringer.

Jeg  havde under en af mine mange besøg på Nationalmuseets læsesal i begyndelsen af 1980-erne, på jagt efter islandske fortidsminder som ingen havde skrevet om før, stået, mens jeg ventede på ekspedition, og gloet på alle tegningerne og malerierne på væggene. Heriblandt en ganske lille blæktegning af "Badstrup Ruin" fra 1855, af en ukendt kunstner. Samme dag som jeg fik opgaven udleveret af nu afdøde lektor Ole Schiørring, ringede jeg fra kollegiets mønttelefon d. 3. januar 1983 til Nationalmuseets læsesal og bad om en affotografering af tegningen. Den kom med posten nogle dage inden jeg afleverede opgaven.

Denne tegning viser muligvis, at der var hvælvinger i det nederste stokværk af Bastrup tårnet. Jeg konkluderede blot:

"Undertegnede vil dog ikke gøre et nærmere forsøg i at bestemme billedets kildeværdi, men hvis lignede tegninger i privateje fandtes, kunne de uden tvivl bidrage til en tolkning af, hvordan tårnet så ud før man påbegyndte de enorme restaureringer."

Året efter mødte jeg Hans Stiesdal in personam på Nationalmuseet i København, hvor han hørte at jeg befandt mig. Han ville gerne drikke en kop kaffe med mig, men det kunne jeg desværre ikke, for jeg skulle med toget hjem til Århus. Han ville såmænd kun fortælle mig, hvor imponeret han var over at jeg havde lagt mærke til den lille tegning af Bastrup på læsesalens væg, som han aldrig havde lagt mærke til før han fik min opgave i hænderne. Han belønnede det med en meget god karakter. Den tårnhøje tårnekspert var derfor glad, jeg var glad for min visuelle hukommelse og den gode karakter. Men jeg bliver stadig ikke ophidset, den dag i dag, hvis jeg ser et tårn. - Jo, måske lidt. Den manglende vilje mod borge og befæstninger har nok noget at gøre med min sygelige højdeskræk samt mit fredelige og anti-militaristiske sind.

I maj 2015, da jeg endelig tog mig sammen for at besøge Bastrup-tårnet, stod fem såkaldte "fuglespottere" ved foden af ruinen og kiggede meget intenst i deres kikkerter ud på søen. De fortalte mig andægtig, at de allerede havde "spottet" 47 fuglearter ved Bastrup Sø.

Jeg ved derimod, at de havde i hvert fald set 48, for de var slet ikke klare over at de havde spottet en gæv, islandsk ørn. 

Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson i maj 2015

Samsætið á Mjóna var hjá Mini - ef það var þar

Um daginn frétti ég af áhugaverðri grein í Morgunblaðinu um fund 32 Íslendinga með Joseph Paul Gaimard lækni, sem m.a. er þekktur fyrir stórverk sitt um Ísland. Nú er ég búinn að verða mér út um þessa góðu grein í Helgarmogganum, en hún er eftir vin minn Guðmund Magnússon sagnfræðing, blaðamann m.m.

Hinir 32 Íslendingar héldu samsætið fyrir Gaimard. Þetta gerðist þann 16. janúar árið 1839. Grein Guðmundar er mjög áhugaverð, en eitt skyggir á til þess að ég geti leyft mér að kalla hana frábæra:

Á upphafssíðu greinarinnar er mynd af veitingastaðnum Café a Porta eins og hann leit út fyrir nokkrum árum (sjá efst). Guðmundur heldur því fram (eða er með vangaveltur um) að samsætið hafi verið haldið á Café a Porta, en það fær ekki staðist. Undir myndinni upplýsir Guðmundur:

"Veitingastaðurinn Cafe a Porta í Kaupmannahöfn. Íslendingar sóttu hann mikið á 19. öld og kölluðu þá staðinn mjóna. Ekki er kunnugt hvar samsætið til heiðurs Gaimard var haldið 1839, en vel má vera að það hafi verið þarna"

Rangfærsla um samsæti

Þarna var samsætið fyrir Gaimard ekki, því innréttingin er í Jugendstíl og þar að auki í húsi sem ekki var byggt fyrr en árið 1857.

Saga Café a Porta og þess staðar, sem Íslendingar kölluð Mjóna, eða réttara sagt hjá Mjóna er þessi:

Árið 1792 opnaði Svisslendingur, Johan Soltani að nafni, kaffihús í gömlu húsi á horni Lille Kongensgade 1-3 og Kongens Nytorv 17. Þetta var tvílyft hús líklega frá fyrri hluta 18. aldar. Það er húsið, þar sem sem Íslendingarnir héldu Gaimard samsæti árið 1839. Þegar þeir gerðu það var húsið í eigu Jacobs Minis eldra, sem einnig var ættaður frá Sviss. Hann kallaði kaffihúsið Kaffehus for galante Folk, þ.e.a.s. kaffihús fyrir fólk eins og mig og Guðmund Mangnússon, eða þá sem rumpulýðurinn kalla Latte lepjandi 101 lið. En venjulega var staðurinn kenndur við Mini.

Nafnið Mjóni er greinilega dregið af nafni Jabobs Minis (Mini/Mjóni). Sonur Minis, Jacob Mini yngri, var einnig mjög þekktur í kaffihúsa- og veitingastaðabransanum í Kaupmannahöfn um miðbik 19. aldar og stofnaði m.a. hinn þekkta stað Divan í Tivoli, Síðar stóð fjölskyldan í innflutningi á líkjörum og víni.

Viðbót 7.5.2015: Jacob Mini var ítalskrar ættar og kom frá Graubünden í Sviss. Hann opnaði Kaffehus for Galante Folk. Árið 1802 opnaði í sama húsi Svissneskt kaffihús (Schweizercafé) sem rekið var af Geremia Mini (sem líklegast var ættingi Jacobs Minis en hugsanlega sami maður og Jacob), Lorenzo Gianelli, Tomaso Lardelli og Carlo Palmani. Geremia Mini rak staðinn síðastur, áður en hann var seldur Stephan a Porta (Viðbótar upplýsingar frá Københavns Museum). Samkvæmt annarri heimild áreiðanlegri kölluðu Íslendingar Jacob Mini Mjóna, og Gianelli kölluðu þeir Njál. Á 18. og 19. öld var retorómanska algengasta tungumálið í Graubünden, alpakantónunni sem Mjóni og félagar komu frá. Kantónan heitir á heitir Grischun á retórómönsku og upp á ítölsku Grigioni, sem úttalast næstum því eins og Grísajóni.

Löngu eftir samsæti Íslendinga fyrir Gaimard árið 1839, eða árið 1857, opnaði annar Svisslendingur, Stephan A Porta, kaffihús og kökuhús (Konditori) á sama stað og Mini eldri hafði veitt heiðursfólki þjónustu sína.

Það vakti mikla athygli þegar A Porta opnaði og dagblaðið Fædrelandet skrifaði:

"Endelig har hovedstaden fået en Café så smagfuld og rigt udstyret, at den ikke behøver stå tilbage for de eleganteste i Europa."

A Porta keypti kaffihús "Mjóna" og lét umsvifalaust rífa bygginguna og byggði stórt múrteinshús sem enn stendur.

Salur sá sem Guðmunur birtir mynd af er hins vegar ekki innréttaður fyrr en á 20. öld og er í Júgendstíl. (Viðbót: Frekari vefrannsókn leiddi í ljós, að McDoanld nauðgaði jugend-innréttingunni).

Var það svo hjá Mjóna, að fundurinn var haldinn? Það vitum við ekki með vissu. En miðað við hve rómaður sá staður var meðal Íslendinga, þá er það alls ekki ólíklegt, og held ég að Guðmundur Magnússon sé ekki fjarri sannleikanum hvað það varðar.

McDóni við Kgs. Nytorv er nú enginn Mjóni.

Mjóni verður að borgarabúllu

Nú heitir staðurinn McDonald. Mikil mótmæli urðu fyrir ca. 3-4 árum, þegar að það fréttist að Café a Porta eða Porta sem staðurinn hét þá ætti að víkja fyrir McDonald. McDonald frændi gerðist mjög menningarlegur og gaf út þetta rit í tilefni af ómenningalegum hryðjuverkaáformum sínum á Kongens Nytorv. Ekki borða ég oft á McDonalds og hef ekki komið á þennan stað til að athuga hvort Jugendstíll ræður þar ríkjum eða einhver lágkultúrleg plastinnrétting frá villimannþjóðfélaginu í Vestri.

Það verður ljótt, þegar þeir fornvinirnir Guðmundur Magnússon og Ögmundur Skarphéðinsson bókasafnari biðja um að fá skilti á McDonalds til að minnast fundar 32 Íslendinga með Gaimard. I wouldn´t be loving it. Þeir Guðmundur og Ögmundur mega heldur ekki við því að fá sér borgara á þessum stað. En þeir gætu yfir kaffitári og salati látið hugann reika aftur til hrákalds janúardags árið 1839, þegar aðrir menningarlegir Íslendingar sátu í öðru húsi, hugsanlega á sama stað, og drukku kaffi og borðuðu flan með Monsieur Joseph Paul Gaimard. Ég kem og fæ mér Mjónu-borgara þeim til samlætis.

Hvað hefðu Jónas og Jón gert?

Ekki er ég viss um að Jónas Hall eða Jón Sigurðsson þæðu að samsætast okkur á McDóna. En stutt er yfir á Hvids Vinstue þegar viðskiptum við ameríska bautabóndann er lokið. Við mætum þar allir í bláum tvíhnepptum rykfrökkum með gyllta hnappa.

Viðbót 1. desember 2019 - Samsætið var á Ferrini!

Vangaveltur Guðmundar Magnússonar um að samsætið hafi verið á Mjóna (kaffihúsi Mini), eiga alls ekki við rök að styðjast, líkt og mig grunaði er ég rýndi í grein hans. Í nýrri bók Árna Snævarr um Gaimard, sem bert titilinn Maðurinn sem Ísland elskaði, er gátan leyst. Árni sýnir fram á að samsætið hafi verið á Ferrini. Og það er allt annar handleggur.

 

Mini, sem eftir 1857 var orðið að enn fínna kaffi- og kökuhúsi og þá kallað Cafe a Porta (þá var eigandi Stefano Porta), var til húsa á Kongens Nytorv 17, en Ferrini var til húsa á Kongens Nytorv 5. Eigandinn þar var sonur skóara sem settist að í Kaupmannahöfn á 19. öld. Hann var að öllum líkindum ekki Ítali, þrátt fyrir suðrænt nafnið.

 

Ég sé á Mediastream-Aviser, þar sem menn geta lesið gömul dönsk dagblöð, að samsætið til heiðurs Gaimard er tengt við Ferrini eins og Árni Snævarr segir réttilega í bók sinni. Hann bætir við að restaurant Ferrini hafi verið á Slotsholmen en það er hins vegar leið villa sem er ættuð úr bók eftir Pál Valsson. Á Slotsholmen voru engar krár að því er ég best veit. Á Ferrini var H.C. Andersen fastagestur. McDonalds var sem betur fer ekki til í þá daga. H.C. hefði hlaupið í spik og aldrei skrifað neitt almennilegt.

 

Ófrumlegur "Svissari" á tvíæringnum

Þegar ég las frétt um verk svissneska listamannsins Christophs Büchels sem verður framlag Íslands á Feneyjartvíæringnum, gat ég ekki annað en brosað í kampinn, og mér var hugsað til þessa að framleiðslu Svisslendinga hefði heldur hrakað og úrverk nákvæmninnar hefði orðið einhverju öðru að bráð.

Því er haldið fram í fréttatilkynningu frá íslenskum yfirvöldum, að sýningin á "Mosku" Büchels fari fram í aflagðri kirkju frá 10. öld og er lögð við ljósmynd af Google Earth.

Þetta er rangt. Sýningin fer fram í kirkju frá 14. öld, sem stendur við Rio della Sensa í Cannaregio-hverfi í Feneyjum.  Hún er hins vegar á stað þar sem munkaklaustur var stofnað á 10. öld, en engin kirkja frá þeim tíma er lengur ofan "jarðar". Það er því mikill misskilningur að listainnstallasjónin "moskan" eftir Christoph Büchels sé sett upp í kirkju frá 10 öld.

Kirkjan, sem að sögn á að hýsa "mosku" Büchels, sést hér grænlituð.

Á vefsíðunni ArtNews koma áðurgreind ósannindi um staðsetningu sýningarinnar fram, en einnig er greint frá þessu:

“We are proud to support THE MOSQUE, Iceland’s contribution to the Biennale,” Sverrir Agnarsson, the president of the Muslim Community of Iceland, said in a statement released to press. “It is particularly fitting that this project coincides with the campaign to construct the first mosque in Reykjavik. In the past, prejudice and political pressures in both Iceland and Italy made it impossible to imagine mosques in either place.”

Hér er Sverrir að sverta landsmenn sína í erlendum fjölmiðlum. Ég líð það ekki að Sverrir Agnarsson sé að ljúga um mig og reyndar flesta Íslendinga, sem ekkert hafa á móti moskum. Hatursmenn mosku á Íslandi er mjög lítill hópur. Ég er sannarlega fyrsti Íslendingurinn sem stakk upp á byggingu mosku Íslandi, og skrifaði meira að segja um það í Moggann (sjá hér). Það var á þeim árum sem Sverrir Agnarsson var í vinfengi við glæpamanninn Gaddafí.

Maður verður að spyrja sig, hver sé tilgangurinn með ósannindum Sverris?

Réttara þætti mér og sanngjarnara, ef Sverrir hefði sagt meira frá tilganginum með verk­inu í Feneyjum, þ.e. að "að draga at­hygli að stofn­ana­vædd­um aðskilnaði og for­dóm­um í sam­fé­lag­inu".  Sverrir hefði því miklu frekar átt að segja frá þeim hatursfulla ríg sem er á milli tveggja safnaða múslíma á Íslandi (sjá hér), í stað þess að ljúga upp á íslensku þjóðina að hún sé fjandsamleg moskum. Hvaða tilgangi þjónar slíkur slefberaháttur á Alþjóðavettvangi?

Kannski verður í "moskunni" í Feneyjum sérsýning á öllum þeim stöðum þar sem öðrum trúarbrögðum er ófært að vera og óheimilt að iðka, þar sem múslímar ráða? Í nafni Íslam og fordóma er á 21. öld verið að má leifar af trúarbrögðum annarra af yfirborði jarðar. Fordómar eru mjög varasamt orð.

Ég vona að þessi yfirlýsing Sverris sýni hans innri mann frekar en ekki eðli trúarbragða þeirra sem hann aðhyllist. Áður en sýningin hefst ætla ég að opnum hug að að nota tækifærið og þakka honum fyrir hin stóru svissnesku menningaráhrif á Íslandi. Fyrst og fremst Toblerone, en einnig Milka Lilla Pause, ránum af bankareikningum fórnalamba síðari heimsstyrjaldar, að ógleymdum kúkú-úrnum. Grazie Svizzeria!

Hr. Büchel til upplýsingar hefði verið þarfara verk fyrir hann að vinna ef hann hefði sýnt heiminum í gegnum listsköpun sína, að hatrið gegn Íslam í heimalandi hans Sviss hefur verið á sömu nótunum, en miklu almennara, og hatur lítils hóps á Íslandi. Andstæðingar mínaretta í Sviss (2009) og "Pegida" á Íslandi nota sama myndmálið.
Frumleikinn í hatrinu er þessa dagana er greinilega álíka lítill og í listunum.

Sömuleiðis langar mig að benda á ófrumleika þessa annars ágæta listamanns, sem slegið hefur rótum á Íslandi. Moskuleysið í Feneyjum, og meint andstaða við að byggja mosku í elsta hluta Feneyja, er gömul klisja sem margir listamenn hafa gert sér mat úr. Ekkert er nýtt í því. Hér t.d. fljótandi moska sem arkitekt einn stakk upp á.

Hugmynd að fljótandi mosku í Feneyjum

Sverrir Agnarsson bætti við í yfirlýsingu sinni: “It is our hope that — InshaAllah — projects such as these will lead to flourishing activities among Muslims internationally, and to greater, more fulfilling, peace-loving interaction between all of us in Venice, Reykjavik, and cities everywhere.”

Áður en það gerist verða menn að hætta að ljúga um þjóð sína á alþjóðlegum vettvangi. Jafnvel þótt ég hefði einn manna séð fyrir mér mosku meðan Sverrir var í Líbýu, hefur Sverrir ekkert umboð til yfirlýsinga eins og þeirra sem hann setur fram á alþjóðavettvangi. Ekki einu sinni frá Allah.

Það sýnir söguleysi og fáfræði, þegar því er haldið fram að múslímar í Feneyjum hafi aldrei haft almennilega tilbeiðslustaði þar á fenjunum. Feneyingar voru í verslunarsamskiptum við lendur múslíma frá 9.öld e. Kr. á 17. öld var reist stórbygging á eldri byggingar frá 13. öld, fyrir kaupmenn frá Tyrklandi (Ottómana. Byggingin fékk heitið Fondaco dei Turchi og er enn til, vel viðgert og varið. Byggingin var var jafnt sendiráð, verslunarmiðstöð, hótel sem pakkhús Tyrkja. Þar var einnig moska!

Fondaco dei Turchi

Vonandi fá múslímar í Feneyjum að reisa sér mosku á tilheyrilegum stað, þar sem ekki verða spjöll á heimsminjum, en Feneyjar eru á heimsminjaskrá SÞ. Það geta múslímar greinilega ekki skilið. Þeir vilja byggja mosku í fornri borg sem er friðlýst og á heimsminjaskrá. Sverrir segir að byggingar moska séu "impossible" að hugsa sér á Íslandi og á Ítalíu. Hvers vegna er þá stærsta moska Evrópu í Róm og fyrrverandi meirihlutinn í borgarstjórn Reykjavíkur búinn að úthluta góðri lóð handa mosku í Reykjavík? Verða múslímar ekki að gera hreint fyrir sínum dyrum, áður en þeir fara að krefjast þess sem þeir taka ekki í mál i löndum þar sem Íslam eru lög?

Sýning Íslands á Tvíæringnum í Feneyjum er að mínu mati stuðningur við glundroðasköpun á Ítalíu. Það er með sýningunni verið að gera því skóna að múslímum séu allar bjargir bannaðar á Ítalíu, en einnig á Íslandi. Þetta er auðvita ekki satt. Múslímum á Íslandi leyfist meira að segja að lítilsvirða hvern annan. Hvenær verður tekið á því í sýningu á tvíæringnum?

Moska í íslenska skálanum