Hannes á selnum

Prófessor við Háskóla Íslands (emeritus est) hélt nýverið fyrirlestur í París. Sagðist hann feta í fótspor manns sem uppi var 1056-1133, sem stundaði nám við háskóla sem fyrst var stofnaður 1257. Háskóli Íslands hefur greinilega misst mikla mannvitsbrekku úr röðum sínum. Sjá blogg prófessorsins hér.

Sumir lýðskrumarar eru svo auðtrúa, að þeir trúa jafnvel vitleysunni úr sjálfum sér.

Til upplýsingar set ég hér grein eftir mig um lærdóm Sæmundar og skólavist. Ég er með aðrar áherslur en þegar menn trúðu því að Sæmi hefði verið í skóla í París sem ekki varð til fyrr en rúmum 100 árum eftir dauða Sæma.

Sæmundur á selnum sat þó vart við háborðið með prófessorum sínum líkt og HHG gerði forðum í Oxfurðu. 

Myndin efst er af hundinum Hannesi sem átti heima í Stykkishólmi á síðustu öld. Myndin hér fyrir neðan er hins vegar af Sæmundi ungum á leið til náms, án námslána og berum fyrir vindum.

 

Víkingar mæltu sér mót í Óðinsvéum 3. maí 2023

Í gær ók ég alla leið til Óðinsvéa, þar sem ég með tveggja daga fyrirvar fyrirvara skráði mig á ráðstefnu í háskólanum Syddansk Universitet (SDU) - sem enn má kalla Odense Universitet. Að finna tiltekinn ráðstefnusal á háskólanum í Óðinsvéum, er álíka og að verða villtur í völundarhúsi. Það tók mig drykklanga stund að finna salarkynnin O100, en ég kom sem betur fer tímanlega eftir langan gang eftir ranghölum aðal lærdómseturs Fjóns.

Í gær var haldin Þverfagleg Víkingaráðstefna. Þær hafa verið haldnar í 40 ár á mismunandi stöðum þó með hléi í farsóttum. Ég fór á nokkrar þessara ráðstefna er ég var stúdent í Árósum forðum, en svo hef ég gert langt hlé þangað til í gær, og ég varð ekki fyrir vonbrigðum. Else Roesdahl, fyrrverandi prófessor minn í við Miðaldafornleifafræðideildina við Árósaháskóla, og einn af frumkvöðlum þverfaglegu ráðstefnanna um Víkinga flutti yfirlitsfyrirlestur, svo ég gat ekki látið mig vanta.

Landsýn Greer Jarrets

Ég varð ekki fyrir vonbrigðum. Þarna voru flutt góð erindi. Sérlega naut ég þess að heyra um rannsóknir Greer Jarrets sem stundar rannsóknir við háskólann í Lundi. Hann hefur ásamt nokkrum aðstoðarmönnum í norskum ættæringi sem sver sig í ætt við skip víkingaaldar rannsakað strandferðir manna við Noregsstrendur á Víkingaöld; Til dæmis hvaða aðferðir menn höfðu við siglingar, t.d. siglingar eftir landsýn (landkenningu) og aðrar aðferðir. Greer tjáði mér að hann væri að hefja rannsóknir sínar á því hvað segir um slíkt í íslenskum miðaldabókmenntum.

Snekkjufræði

Michael Lerche Nielsen lektor við Hafnaráskóla flutti afar áhugaverðan fyrirlestur um örnefni í Danmörku sem hafa forliðina Snekker- og Snekke, og sem sum geta vísað til "snekkja" sem sum skip á víkingaöld voru kölluð. En nöfnin geta tengst svo mörgu öðru líkt og Lerche Nielsen benti á.

Þar sem faðir minn var geymdur á Fríslandi í síðara stríði hjá þremur mismunandi fjölskyldum, kom nafnið á bænum Sneek upp í höfði mér. Á frísnesku mun sneek vera staður sem skagar fram eða er hærri umhverfið. Það fær mann til að hugsa um Snekkerhøjer í Danmörku, sem lektor Lerche Nielsen greindi frá, sem vart hafa nokkuð með herskip danskra víkinga að gera. En hver veit, kannski dregur Sneek nafn sitt af þeim snekkjum sem Egill Skallagrímsson og aðrir ribbaldar sigldu á til Fríslands, þar sem Egill forfaðir framdi grimmdarleg fjöldamorð. Löngu síðar flutti faðir minn inn King-piparmyntur til Íslands, en þær eru framleiddar í Sneek og eru vissulega heimsfrægar í Hollandi. Nú er King-verksmiðjan því miður komin á hendur sænskra sykurvíkinga hjá fyrirtæki sem ber hið frekar ókræsilega nafni Cloetta. 

 

Fjársjóðir í Fæsted

Að öðrum ólöstuðum var afar áhugavert að heyra Lars Grundvad (Museet Sønderskov i Vejen kommune) segja frá rannsóknum sínum á stórfenglegum sjóðum og byggingarleifum sem fundist hafa í Fæsted á Suður-Jótlandi. Gripirnir sem fundist hafa í Fæsted (HBV 1498) koma margir víða að. Grundvald sýndi okku m.a. bjöllu frá Bretlandseyjum, þó jafnmargar slíkar bjöllur hafi fundist á Íslandi og Bretlandseyjum (sjá t.d hér og hér), voru þær nú líklega ekki framleiddar á Fróni. Nú er ein, frá 10. öld fundin í Fæsted og stækkar nú útbreiðslusvæði bjallnanna.

Fyrirlestur Else Roesdahl

Lokapunktinn setti svo the Grand lady of Viking studies Else Roesdahl sem m.a. sagði gestum sögu þverfaglegu Víkingaráðstefnanna, en hafði einnig kafla um rannsóknir sínar á Bamberg skríninu sem varðveitt er í Bayerisches Nationalmuseum í München.

Nú vara ég landsmenn mína strax við að reyna að gera skrínið íslenskt, líkt og sumir þeirra hafa reynt með taflmennina á British Museum, sem forðum fundust á Ljóðey (Lewis í Orkneyjum). Skrínið er ekki kassi fyrir taflmenn - eða er það það? Það verður einhver bið á því að hægt verði að gera DNA rannsóknir á rostungstönninni í Bamberg-skríninu vegna fræðilegs stirðleika í Þýskalandi. Þær gætu sýnt af hvaða stofni rostungurinn var. En þangað til verður skrínið aldanskt, í Mammen-stíl (sem ber nafn Mammen sem er staður 10 km, eða svo austan við Viborg (Véborg) og - ekki síst vegna þess að fyrir nokkrum árum fundust leifar álíka skríns í jörðu við Haldum kirkju ca. 20 km. NV af Árósi (sjá hér). Skrín þessi verða því seint tekin frá Dönum, þó eitt þeirra sé því miður hálfgerður niðursetningur í München.  

Þess ber að geta, að álíka skrín, sem í laginu eins og skáli var eitt sinn til í kirkjunni í Cammin í Pommern. Skrínið hvarf því miður í síðari heimsstyrjöld Menn telja líklegt að það hafi verið sama skrínið og Snorri Sturluson segir frá að Eiríkur Sveinsson Danakonungur/Erik Ejergod (d. 1103) hafi gefið Sigurði Jórsalafara Noregskonungi (d. 1130) sem gaf það kirkjunni í Kungshälla (Kóngshellu) austan Málmhauga (Malmö) á Skáni. Því var síðan rænt af Vindum árið 1939 sem gerðu strandhögg á Skáni og varðveittu þeir það í dómkirkjunni Kamién í núverandi Póllandi. Hvernig Snorri vissi þetta allt, er svo annað mál - en Íslendingar eru, eins og allir vita, ávallt með nefið niður í hvers manns koppi.

Ein af mörgum afsteypum af Cammin-skríninu, þessi er í Oslo.

The male strip finale

Rúsínan í pylsuendanum á þessari góðu ráðstefnu var eins konar male-strip-finale ungs fornleifafræðings, er tók þátt í ráðstefnunni. Hann var hvattur til að sýna ráðstefnugestum hve steindur hann er um kroppinn (sjá mynd efst). Hann brá sér því úr kyrtli sínum og gaf gestum "én på Bambergskrinet".

Já, þannig eiga auðvitað allar ráðstefnur að vera. Ég hef leyft mér að setja bláa velsæmisræmu yfir rassskoruna á manninum með flúrið. Þar var hvort sem ekkert fornfræðilegt að sjá og hann á örugglega eftir að þakka mér það góðviljaverk. Það er Else Roesdahl, sem klappar módelinu lof í lófa. Henni voru einnig þökkuð góð störf gegnum árin.

Ég þakka svo fyrir mig og er farinn að hlakka til næstu þverfaglegu Víkingaráðstefnu.

Katy O'Faeran wishing for a green spring

Dame Katy O´Faeran (of Iceland) is dreaming about a visit by Mr. Zelenskij in Reykjavík in the middle of the month of May, where she can discuss her green roots while handing him some green pocket money for defenses against the Rus in Garðaríki. Isn´t that absolutely romantic. People, who want war and not PEACE.

Til et fredløst foredrag på Arbejdermuseet

I går (18. april 2023) betalte jeg hele 270 kr. for at høre forfatteren og forhenværende TV-reporter Samuel Rachlin fortælle om Putin samt krigen i Ukraine. Hvor foregik det mon? Jo, af alle steder under de røde faner i Arbejdermuseets festsal.

Jeg tillod mig at betale dette lidt spegede beløb, selvom jeg vidste, at det muligvis slet ikke kun går til Rachlin, men hovedsageligt til hjælpemateriale som bl.a. bliver afhændet til en jødehadsk nazi-paramilitær gruppe i byen Lutsk, som kalder sig selv Vijskova Posta (Militærposten). Læs mere om den her i en post jeg havde på min FB. 

Samuel Rachlin talte om Putin og en mulige afslutning af krigen i Ukraine. Fred og fredsforhandlinger blev desværre ikke rigtigt nævnt, for Rachlin kendte Putin tilsyneladende så godt som baggårdsdreng fra St. Petersborg, at der var ingen tvivl i hans hoved om at fred ikke er nogen løsning. Rachlin sammenlignede Putin med Hitler og påstod at Putin begår folkedrab i Ukraine.

Rachlin talte for, at det militært relativt svage Rusland skulle knuses. Han påstod to gange, at Putin begår folkedrab i Ukraine, og tilslutter sig desværre til den større gruppe af jøder som endnu ikke har lært hvad folkedrab er jfr. de internationale, vedtagne definitioner, som netop bygger på jøderenes skæbne under 2. verdenskrig, som bl.a. overgik dem med god hjælp fra ukrainere. Spurgt til, hvorfor "Vesten" ikke allerede havde kastet sig ud i krigen, eftersom Putin-vældet er så svagt som Rachlin påstod, kom Rachlin heldigvis i tanker om Ruslands atomvåben, som under ingen omstændigheder måtte føres i stilling - derfor støttede man jo Ukraine, sådan som man gør.

I de hele taget så var tilhørerskaren meget forskellig fra den danske arbejderklasse. En herre ytrede "sikke mange røde faner" da han gik forbi mig inde i salen. En af de tre midaldrende spegesild, tilsyneladende fra en af velhaver-områderne nord for Københavnstrup, klukkede som en rugende høne, hver gang Rachlin sagde noget frækt om Putin, om folkedrabet i Ukraine eller om Ruslands forestående fald.

Men Rachlin bedyrede i den meget korte, efterfølgende spørgerunde, med seks spørgere, som han selv kortede ned til tre, at det kun blev en konventionel krig. Men FRED nævnte han ikke og ej heller Makron eller Kina som fredsmæglere. Det var ham mere magtpåliggende at tale om Rusland som en slyngelstat som intet kunne og hvis økonomi var på størrelse med Italiens. Men nok derfor nævnte Rachlin heller ikke en dyt om gasledninger og energikrisen i Europa, hvor parolen er blevet onvandlet til Atomkraft jadak.

Egentlig regnede jeg ikke med andet fra Samuel Rachlin side. Fornylig bukkede han næsten i støvet da han fik kors af laveste rang fra Litauen, en stat som kategorisk nægter at se sin Nazifortid i øjnene og som internationalt lyver om den. Måske fik Rachlin korset for sin ytring om, at hvis hans forældre havde nået at blive i Litauen, så var de ikke blevet sendt til Sibirien af russerne, men derimod til Danmark af tyskerne.

Rachlin er vist meget dårligt bevandret i Litauens historie, og for den sags skyld Danmarks nyere historieforskning. Danmarks legationsråd i Litauen før anden verdenskrig var nazist som ikke hjalp jøder. Officielt hjalp Danmark heller ikke dansk-fødte jøder som havde giftet sig med jøder i udlandet.

Så enkelt og afstumpet var den danske hjælpermentalitet. Sibirien, helvede på jord, var trods alt den redning som familien Rachlin aldrig ville have fået i Litauen. Journalisten som berettede om det litauiske kors af den laveste grad, som Samuel Rachlin har modtaget, og som han fra nu af bærer, antog, at familien Rachlin blev sendt til et "Gulag i Sibirien". Jo, journaliststanden har ikke den hjernekapacitet som den måske een gang har haft. De har nok ikke læsg 16. år i Sibirien.

Desuden syntes jeg Rachlins beskrivelse af Putin under foredraget på Arbejdermuseet, bedre passede den beskrivelse som jeg har dannet mig af Donald Trump. Tanken strejfede mig: Måske har Rachlin genbrugt en af sine gamle taler?

Når Rachlin havde affejet flere spørgsmål, fik vi god og heftig rock med Magtens Korridorer som var afgjort det bedste i aftenens program under de røde faner, som Rachlin ellers har brugt broderparten af sit liv til at bekæmpe. MKs tekster var mere aktuelle for fred end Rachlins skingre og monotone krigsagitation. Det næstbedste i aftenens program var, da KOLOs leder erkendte i det stille, at "de måske ikke altid har har haft de rigtige partnere i Ukraine". Måske havde han læst om min kritik af KOLOs hjælp til Vijskova Posta som er en paramilitær ny-nazistgruppe som hylder den Ukrainske jøde- og polakmorder Stepan Bandera.

Bahnsen og Lauridsen kunne lide at køre i denne ottehjulede off-tracker som er pyntet med en S-rune, et bogstav fra runealfabetet som mange nazigrupper har tilfælles, bl.a. gamle SS. Hvor dum kan man være?

Jo, KOLO Nordic har desværre givet materiale til en nazigruppe i Lutsk, som hylder folkedrabet på Europas jøder. Jeg viste eksempler på det gode samarbejde på min FB i går d. 18. april 2023, og inden i e-mails som jeg sendte til Arbejdermuseet event-arrangør samt Samuel Rachlin. Arbejdermuseet svarede, men det har Samuel Rachlin desværre ikke haft tid til. Krig tager jo al hans tid i en alder af 76, og han mener i øvrigt at han lever i den farligste tidsperiode i hele sit liv.

Uslørede er Lauridsen og Bahnsen fra danske KOLO Nordic. Pakker fra KOLO bliver videresendt til frontkæmpere med A-4 store etikette med billede af jødemorderen Stepan Bandera. De slørede mænd er fra den paramilitære nazi-gruppe Vijskova Posta. Billedet stammer fra Vijskova Postas FB-side. Nedenunder ses Lauridsen fra KOLO Nordic sammen med lederen af Vijskova Posta. Nej det er ikke i Det Sorte Hav de får sig en dykkert, men ved Damarks kolde kyst - midt under krigen i Ukraine. Ren hygge? I går fotograferede Bandera-dyrkerens ven i Arbejdermuseet for KOLO Nordic under Samuel Rachlins foredrag.

Lederen af Vijskova Posta - KOLO Nordics samarbejdspartner, hr. Pavlo Tsapiuk. Hans idol, jødemorderen Stepan Bandera, i baggrunden.

Jeg skal da nok blive anklaget for at være en Putin-agent, 006, eller noget der er endnu værre, grundet mine fredsønsker og meninger. Men jeg er blot til FRED; den samme fred som i Shu-bi-duas sang: Vi vil fred her til lands som gruppen sang så smukt under den Kolde Krig. Det gode ord fred er desværre ikke længere på mode i Danmark.

Jeg håber Samuel Rachlin kommer på andre tanker, og ser at han måske ikke har noget tilfælles med en gruppe som har samkvem med neo-nazister der dyrker jødemordere.

Af hverju er gyðingahatur á Moggablogginu árið 2023?

Sálfræðingur með einhvers konar samsærisheilabilun (mín greining) bloggar á Mogganum. Því miður brýtur hann alveg örugglega lög með skrifum sínum, t.d. með svæsnum gyðingafordómum.

Ekkert er gert, hvorki á Morgunblaðinu, sem ég hef beðið um að hafa hömlur á gyðingahatri bloggarans. Enn spýr sálfræðingurinn hatri og misnotar Moggabloggið til þess. En kannski eru starfsmenn Moggans sammála sálfræðingnum?

Íslensk yfirvöld hafa, þrátt fyrir ágæt lög, aldrei gripið í taumana og notað landslög til að koma í veg fyrir andlegan vanskapnað þann sem gyðingahatur er. Það er eins og gerður sé greinarmunur á hatri á hinum mismunandi minnihlutum sem verða fyrir hatri á Íslandi.

Arnar Sverrisson heitir maður sá sem ég nefni til sögunnar. Mér til mikillar undrunar er hann sálfræðingur og með próf upp á vasann frá sama háskóla Danmörku og ég. Miðað við þau málefni sem heltaka hann, held ég að hann hafi gleymt öllum grundvallasiðareglum sálfræðinga. Gyðingahatur af verstu gerð á Moggablogginu hefur ekkert með málfrelsi og tjáningarfrelsi að gera, svo því sé strax slegið föstu.

Arnar Sverrisson heldur úti bloggi á blog.is. Hann er ekki bara óður vegna þess að til er fólk sem ekki er gagnkynhneigt og að fjölbreytileiki mannverunnar sér meiri en áður var talið.

Honum hefur verið stefnt vegna ummæla sinna um kynsegin fólk. Hómófóbía Arnars og ásakanir varða oft fólk með aðra kynmeðvitund en heteró-meirihlutinn. Hann vill meina að þetta fólk sé að gera sér upp kynhneigð sína. Slík hegðun og afneitun er afar óeðlileg á okkar tímum. Arnar telur án nokkurra vitrænna raka að kynsegin fólk sé geðveikt. Frá að vera ofsótt og lítilsvirt, er nú farið að gera því skóna að fólk sé veikt af geði.

Arnari er einnig meinilla við flóttamenn og hefur því verið gestur á hatursmiðli þeim sem Margrét Friðriksdóttir tengist. 

Þessa dagana hefur Arnar Sverrisson horn í síðu gyðinga og telur þá hafa undirbúið eitt allsherjar plott gegn heiminum í aldaraðir og það tilkynnti hann á Moggabloggi sínu.  Sjá hér:

Það þarf ekki neina sálfræðigreiningu til að sjá að höfundurinn er hugsanlega lasinn á sálinni. Áður hefur hann skrifað blogg sem leikur með samlíkingar á gyðingum og nasistum og setur hann jöfnunarmerki á milli gyðinga og Hitlers í samsærisskrifum um ímyndaða heimsyfirráðatilburði gyðinga. 

Svo það sé ekki nóg, eru alls kyns samsæriskenningar um Covid-pestina að grassera í höfði sálfræðingsins, sumar þeirra eru einnig gegnsósa af gyðingahatri Arnars.

Moggabloggið á vitaskuld að koma í veg fyrir fyrir svæsið gyðingahatur. Það stangast á við hegningarlög í landinu. En skoðanasori Arnars Sverrissonar stendur enn. Ég vona að þeir sem stýra blogginu fjarlægi svæsið hatur Arnars Sverrissonar í stað þess að loka á fólk sem segir óþægilega hluti um Sjálfstæðisflokkinn, þegar ærin ástæða er til þess.

Það er grábroslegt, að mágur Arnars Sverrissonar er gyðingur ættaður frá Bandaríkjunum. Hann heitir Michael Levin. Levin getur vitaskuld ekki gert að því að mágur hans sé hugsanlega bilaður. Michael Levin er einstakur heiðursmaður sem ég þekki aðeins af góðu einu. Michael er maður kurteis og prúður í allri viðkynningu og hið mesta gæðablóð. Honum einum er það fyrst og fremst að þakka, að það var smávegis trúarleg samvera meðal gyðinga á Íslandi, áður en samtökin Chabad fengu augastað á Íslandi og opnuðu hér gyðinglega miðstöð fyrir þá sem þurfa á trúarlegri næringu að halda á okkar köldu eyju.

Reynið að ímynda ykkur, hvernig ætli það sé fyrir trúaðan gyðing að flytja til lands með íslenskri konu sinni, til að verða fyrir mannréttindabroti sem felst í því að mágur hans fer níðingsorðum um trú hans og uppruna úti í samfélaginu, og í þessu tilfelli á Moggablogginu.

Ég bað í síðastliðinni viku Moggabloggið að líta á hatrið á bloggsíðu Arnars, en mér sýnist að hatrið sé þar enn. Ekki er hægt að verja þá hatursræði með málfrelsi eða tjáningarfrelsi. Arnar gengur út fyrir allan þjófabálk.

Til hatursræðunnar gefur Moggabloggið Arnari Sverrissyni vettvang á vegum Morgunblaðsins? Í stað þess að vinsa "hættulega komma" af blogginu ætti Mogginn ef til vill að líta á flóru hægriöfgamanna sem nú bloggar á blog.is.

"Gamalgróinn áhugamaður um samfélagmál á grundvelli mannúðlegrar jafnréttishyggju og frjálslyndis."

Þannig lýsir Arnar Sverrisson sjálfum sér á Moggablogginu

Arnar Sverrisson ásamt Margréti Friðriksdóttur á góðri stundu. Verjandi Arnars Sverrissonar hefur verið Eva Hauksdóttir. Ekki er að spyrja að því...

Óska ég þess vinsamlegast að Morgunblaðið íhugi þann skaða sem bloggarinn og sálfræðingurinn Arnar Sverrisson gæti valdið Morgunblaðinu. Sálfræðingar geta, líkt og allir vita, verið sjúkir eins og allir aðrir. Ég ræð Arnari að leita sér sérfræðings sér til aðstoðar og að Morgunblaðið biðji hann um að fjarlægja það gyðingahatur sem hann hefur dreift á blogginu, ellegar verði því lokað neiti hann að verða við þeirri ósk.

Arnar sálfræðingur heldur því fram í hatri sínu að ekki hafi tekist að sýna fram á að Samsærisáætlunin mikla - Siðareglur Zionsöldunga sé falsrit. Arnar hefur trúlega ekki burði til þess að afla sér gagna enda virðast fordómar hans hindra því. En þegar hatrið er svo heiftarlegt líkt og hjá Arnari, þá blindast menn. Langar mig að biðja Arnar um að lesa upplýsingar um falsritið sem hann vitnar sem óður og auðtrúa í: 

Þess má geta að fyrrgreint rit var gefið út á Íslensku af flokksbundnum krata, Jónasi Guðmundssyni, svo seint sem árið 1953. Sjúkdómurinn gyðingahatur getur vissulega skotið upp kollinum (sjá meira um hatur Jónasar Guðmundssonar)

Þegar hatur og fordómar blinda mönnum sýn, sjá flestir heilvita menn hvað er að gerjast, en ég bíð eftir því að Morgunblaðið geri það líka og treysti því að þeir sem sjái um bloggið grípi til nauðsynlegra ráðstafana svo að gyðingahatur Arnars sé ekki dreift á þeirri ágætu veitu til skoðanaskipta sem bloggið er. Þar fara sumir mikinn, en oftast á sæmilegum nótunum. Þeir sem banna umræðu um skrif sín vita að það sem þeir skrifa getur valdið deilum. En þeir óska ekki málefnalega umræðu eins og góðir bloggarar (með nægan tíma) gera. Ef maður skrifar aðeins til að heyra sjálfan sig, telja höfundar sig líklega hafna fyrir alla gagnrýni. Það getur líka sýnt ákveðin geðveilu fóbíu og einnig geðhvörf hjá höfundinum sem þeir vilja halda í skefjum á sínum betri dögum svo allur heimur þeirra sé ekki brotinn niður er þeir eru í lægð. Kannski vita þeir sem ógagnrýndir skrifa, að málstaður þeirra er veikburða og í sumum tilfellum er jafnvel hægt að hugsa sér létt mikilmennskuæði þegar menn vilja ekki ræða rökstudda gagnrýni. Fólk getur eytt ummælum dóna og durga því af þeim er líka nóg.  En undirbyggð gagnrýni er öllum holl - einnig Morgunblaðinu.

Og í anda Cató gamla, sem á sinn forna hátt lagði til að Karthagóborg yrði eytt (Ceterum censeo Carthaginem esse delendam), þá legg ég til að  til að félag eða félög Sálfræðinga á Íslandi sýni, að félögin lýði ekki að sálsjúkir fordómar um minnihluta sé dreift í þjóðfélaginu af félagsmönnum, og að félagar sem það gera sé úthýst, þegar opinberar skoðanir þeirra eru einvörðungu öfgar og hatur.

Í stétt sálfræðinga er, sem betur fer, mestmegnis heilvita fólk. Ég bjóst ekki við öðru. Ég athugaði félagaskrá Sálfræðingafélagsins og þar er af einhverjum ástæðum ekki hægt að finna sálfræðinginn Arnar Sverrisson. Vonandi eiga ekki margir í stétt sálfræðinga samleið og skoðanafylgni með Arnari. Þessi grein er hugsuð sem forvarnarstarf.

Virðingarfyllst
Dr. Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson

 

P.s. Til frekari upplýsingar:

Meira um gyðingahatur á Íslandi: Fyrir lesendur með áhuga á sögu gyðingafordóma á Íslandi leyfi ég mér að benda á eigin skrif í grein um Ísland í ritinu Antisemitism in the North. Allt ritið er aðgengileg þökk sé rannsóknarráði Svíþjóðar. Hefði Arnar Sverrisson verið farinn að skrifa, líkt og hann gerir nú, er ég skrifaði grein mína, þá hefði ég ugglaust eytt klausu í hann, þó ég viti að hugsanlega sé ég að rita um andlega sjúkan mann - En fólk býst venjulega ekki við því að sálfræðingar séu veikir, það gefur ekki mikla von fyrir þá sem eiga við sálrænan vanda að stríða.

Eins langar mig að benda á grein um sálfræðinga og geðlækna í þjónustu nasista. Suma þeirra var hægt að nota í útrýmingarherferð nasista á hendur fötluðu fólki. Heil kynslóð fólks sem hefur fengið stimpilinn Asperger-heilkenni, vita aldrei að Hans Asperger (1906-1980) sem skilgreindi þann sjúkdóm, var svæsinn nasisti og hann sá fyrir sér útrýmingu á því fólk sem hann stimplaði með greiningu sinni (lesið vinsamlegast hér) .

Fyrir nokkrum árum síðan ritaði danskur læknir grein ásamt öðrum, þar sem hann hélt því fram að tengsl væru milli aukinnar tíðni innhverfu (autisma) og umskurðar á drengjum múslíma og gyðinga. Morten Frisch, sem enn vinnur fyrir opinbera stofnun í Danmörku, þegar hann er ekki að dreifa undarlegum boðskap sínum gegn umskurði, er í dag ekki tekin sérstaklega alvarlega vegna greinar sinnar um samhengi á milli Aspergers og umskurðar í frumæsku. Hún hefur verið tætt niður fyrir tölfræðilega galla og fordóma af öðrum sérfræðingum í Danmörku og víðar. - En hún hentar vel þeim sem enn atast út í gyðinga og múslíma á 23. öld. Læknar og sálfræðingar sem gefa færi á sér til níðingsverka ganga að mínu mati ekki heilir til skógar.

Nokkrum vikum eftir að þessi færsla var birt, var færsla Arnars Sverrissonar fjarlægð. Þótt hann hefði verið kærður til lögregluyfirvalda, hefði ekkert gerst, því íslensk lögregla hefur fyrir sið að láta sig hatur í garð gyðinga engu varða. Ein athugasemd birtis við færsluna frá persónu sem siglir undir fölsku flaggi.

 

Afi 120 ára í gær

Í gær voru liðin rétt 120 ár síðan að afi minn, Vilhelm Kristinsson fæddist í Reykjavík.

Afi var mér ávallt góður og þar að auki var hann gjafmildasti maður sem ég hef þekkt á lífsleiðinni, bæði við sína nánustu fjölskyldu, en líklega enn meira við aðra sem meira þurftu á því að halda.

Afi ólst ólst sjálfur upp í fátækt í Skuggahverfinu. Hann hafði ekki tök á því að mennta sig, þótt það hefði verið hans æðsta ósk. Menntun annarra var honum því ávallt mikið hjartans áhugamál.

Hann átti langa starfsævi, þó skemur á sjó en á landi. Lengst af sem vatnsvörður hjá Reykjavíkurhöfn og var þekktur sem Villi-Vatns. Á sjó var hann best þekktur sem góður kokkur. Eftir að hann komst á eftirlaunaaldur vann hann einnig í um áratug sem sendimaður hjá RÚV á Skúlagötunni, þaðan sem einhverjir muna líklega enn eftir honum.

Ég hef áður ritað um afa (sjá hér og hér og hér). Blessuð sé minning hans.

Teikninguna af honum, hér að ofan, teiknaði með rauðkrít árið 1975 (þá á 15. ári) í sumarbústað í Munaðarnesi. Þá var afi enn starfsmaður RÚV og heldur þarna á einu af Grundig City-Boy tækjunum sínum, sem faðir minn gaf honum. Halda mátti að tækið væri stundum samgróið afa. Ég gaf afa gulan Walkman-Sport frá Sony árið áður en hann dó. Það þótti honum frábær nýjung, og hann hlustaði fram í andlátið m.a. á spóluna með Jussi Björling sem ég gaf honum einnig.

Síðasta daginn sem ég heimsótti hann, þar sem hann lá á Borgarsjúkrahúsinu, bað hann mig um að skipta um batteríin í tækinu og hann hlustaði svo á Jussa eins og afi kallaði hann. Hálfum öðrum degi síðar var hann allur. Ég man alltaf hve full Fríkirkjan var af þakklátu fólki, þegar hann afi var jarðsunginn - full út úr dyrum. Allir komust þó að, en margir þurftu að standa meðfram veggjum.

Nýtt um dýradjásnið frá Skipholti

Margir þekkja vafalaust gullnæluna sem fannst í Skipholti í Hrunamannahreppi á seinni hluta 19. aldar.

Á síðustu öld ritaði ég um þennan dýrindisgrip, og meira en menn höfðu gert áður. Grein mín um gullnæluna birtist í afmælisbók starfsmanna Þjóðminjasafnsins, Gersemar og Þarfaþing (1994), og birti ég greinina aftur á Fornleifi árið 2011 með smávægilegum viðbótum (sjá hér).

Ljósm. Ívar Brynjólfsson, Þjóðminjasafn Íslands.

Ég iðka stundum klausturlifnað. Þó ekki með sjálfspíningu, algjöru skírlífi eða öðru sjálfmeiðandi.

Nei, Ørslev Kloster (Skive Kommune, Fjends herred), sem var nunnuklaustur á miðöldum er í dag kyrrlátt athvarf refugium fyrir einstaka fornleifafræðinga, fræðimenn, listamenn, háskólanema sem skrifa lokaritgerðir og annað skapandi fólk sem ekki gefur frá sér mikil hljóð. Nú er verið að betrumbæta byggingarnar á Ørslev-klaustri á  svo ég hef ekki dvalist þar síðan fyrir Cóvið. Í cóvinu hafa, fyrir utan viðgerðir, farið fram fornleifarannsóknir, í og utan klausturbyggingarinnar. Þá kemur sér vel að forstöðukona klaustursins, Janne Fruerlund Kayes er miðaldafornleifafræðingur líkt og sá sem þetta ritar. Það er írskur eiginmaður hennar, Gary Kayes líka, og hefur með miklum myndarbrag stýrt rannsóknunum í tengslum við viðamiklar umbætur á klausturbyggingunum. Starf þeirra hjóna er einstakt. 

Hringurinn sem fannst á Ørslev ber safnnúmeriå SMS-1591 i Skive Museums Samlinger. Foto. Ørslev Kloster.

Árið 2022 fannst forláta biskupahringur úr gulli sem á var festur safírsteinn. Fingurhringinn fundu málmleitartækjamenn sem fengnir voru til að rannsaka svæði þar sem iðnaðarmenn voru í einhverjum skurðaframkvæmdum fyrir norðan klausturbygginguna.

Nýlega sá ég betri mynd af sjálfum baugnum, og gerði mér þá grein fyrir því að viss líkindi voru með skreytinu á hringnum og skreytinu á gullnælunni frá Skipholti.

Hringurinn í Ørslev er bara svo lygilega vel varðveittur. Biskup hefur væntanlega týnt honum nýjum í ölæði. Hlustið á Gary Kayes fornleifafræðing lýsa fundi hringsins hér.

Hringurinn sem fannst við Ørslev Kloster er aldursgreindur til

sama tíma og nælan frá Skipholti.

Dýrið sem skreytir báða gripi er furðudýrið Amphisbaena, sem er vel þekktur dreki úr furðudýrafræði miðalda. Hann hafði fyrir sið að eltast við halann á sér sem gat talað, og samkjafti stundum af litlu viti, svo að vísari framendanum þótti um of. Það var langur eltingarleikur, og hringsnerist því dreki þessi mikið og hvaða dýr er meira viðeigandi að hafa á hringnælu eða á hring?

Hringurinn er talinn vera frá Frakklandi, líklegast frá Lyon (sjá hér) og er frá 12. öld. Svipaðir hafa fundist víðar í gröfum biskupa, að sögn Garry Kayes, sem var staddur í Dyflini að halda upp á St. Patricks-day, þegar ég náði í hann í síma. Skreytið á einum hringa af þessari gerð, baugs sem kom upphaflega á British Museum á 19. öld frá Verdun, er jafnvel líkari skreytingu á nælunni frá Skipholti.

Gary Kayes hefur orðið margs vísari um hringa þessa, en það verður að bíða til útgáfu á rannsóknum hans og samstarfsmanna hans við rannsóknirnar á Ørslev, sem ég hlakka mjög til. Áður hefur Garry skrifað lokaritgerð um byggingarsögu klaustursins, sem er ein af bestu kandídatsritgerðum frá gömlu miðaldadeildinni minni í Árósum, sem ég hef lesið. Það er ekki að spyrja að þessum Írum. Þeir eru meira eða minna allir snillingar.

Hringur ættaður frá Verdun í Frakklandi; BM AF1866; Ljósm. British Museum, London (sjá frekar hér).

Baugur sem fannst í sjóð sem komi hafði verið fyrir í húsvegg í bænum Colmar árið 1863. Sjóðurinn var keyptur til Cluny safnsins í París árið 1923.

Brúðhlauphringar gyðinga

Þegar ég sá betri ljósmynd af skreytinu á baugnum frá Ørslev, var mér einnig hugsað til brúðkaupshringa gyðinga sem fundist hafa í niðurgröfnum sjóðum í Alsace (Colmar) og í borgum við Rín, frá þeim slóðum sem Sæmundur fróði sótti gyðinglega skóla (sjá hér). Einn slíkur hefur fundist í Colmar í Alsace, þar sem blómleg byggð gyðinga var á miðöldum.

Þó höfuð hringsins beri ekki stein,er þar í staðinn laglega gert hús, sem táknar hina himnesku Jerúsalemborg. Á þaki hússins stendur Mazel Tov, sem þýðir til Hamingju á hebresku.

Svipaðir hringir hafa fundist víðar, m.a. í sjóð sem fannst í Erfurt árið 1998, og enn annar sem varðveittur er á Thüringisches Landesamt für Denkmalpflege und Archäologie í Weimar

Brúkaupshringur sem fannst í Erfurt í Þýskalandi árið 1998. 

Ljósm. Thüringisches Landesamt für Denkmalpflege und Archäologie í Weimar.

Frekari lesning um brúðhlauphringa gyðinga má finna veglegri sýningarskrá: Savants et Croyants; Les Juifs d´Europe Nord au Moyen Age. (Sour la direction de Nicolaus Hatot et Judith Olszowy-Schlanger. Snoeck/Métropol Rouen Normandie 2018. (Sjá einnig hér). Sýningin var endurtekin 2019-20 í New York. og vera má að sýningarskráin hafi verið gefin út í enskri þýðingu að því tilefni.

Brúðkaupshringur Gyðinga sem varðveittur er í Hermitage safninu í Sankti Pétursborg.

Ef vel er að gáð er drekinn Amphisbaena á brúðkaupshringunum líkt og á nælunni frá Skipholti og á hringnum frá Ørslev. og ef hringurinn frá Colmar i Alsace er borinn saman við biskupshringinn sem einhver biskupanna í Viborg týndi í Ørslev, má ljóst vera að þessi gripir eru allir af sama menningarsvæðinu.

Amphisbaena-dreki á nælu frá Skipholti, á hring Ørslev-klaustri, á hring frá Verdun í Frakklandi og á hring sem varðveittur er í Erimitage-safninu í Sankti Pétursborg.

Andlit drekans á biskupshringnum sem fannst í Ørslev (tv) borið saman við drekann á brúkaupshring gyðinga frá Colmar (th.).

 

Er ekki hægt að treysta bandarískum stjórnvöldum, Magnús Þorkell?

Ath. Þessi færsla birtist ekki á matseðli Moggabloggsins, líkt og aðrar greinar Fornleifs hafa gert frá upphafi. Því er líklegt að hún fari fram hjá mörgum, sendið hana áfram til vina ef þið eru sammála mér. Ég móðgaði nefnilega klön á bak við Moggann um daginn og þeim er nú mjög heitt í hamsi segir mér maður þar innandyra úti í móa. Valdaklönin á Íslandi þola ekki að heyra sannleikann um sjálf sig og ættfeðurna. Ísland er í raun ekki ósvipað Írak ... og þó.

Ekki kaupi ég allt það sem Magnús Þorkell Bernharðsson segir eða skrifar. Heldur ekki það sem kemur fram í viðtali á RÚV í gær (21.3.2023) Í ættgarði móður hans hefur kaupmennska haturs komið illilega fyrir, þó heilagleikinn sé samt oftast beintengdur því fólki. 

Afi Magnúsar, sem var biskup Íslands, hafði reyndar afar brenglaða skoðun á hlutunum á yngri árum (sjá hér bls 77). Trúfólk á nefnilega dálítið bágt með að sjá hlutina í réttu ljósi. Misskiljið mig ekki, ég trúi ekki á að syndir feðranna erfist, en þar gerist að maður verður stundum smeykur um dómgreind fólks í sumum "klönum".

Lygatækni Bandaríkjanna í utanríkismálum, sem fór úr böndunum með Trumpi, í landi sem Magnús Þorkell hefur þrátt fyrir allt valið að búa, sást vitaskuld mætavel í stríðsrekstrinum í Írak. En ekki vildi ég sjá Írak áfram undir því oki sem Saddam lagði á alla íbúana fyrir utan nokkrar vinveittar ættir. Landhreinsun varð og það tekur tíma að lækna sárin eftir Saddam - og fyrst og fremst Saddam. Það er t.d. þess vegna að danskt herlið hefur um tíma verið í Írak til að kenna lögreglumönnum og öðrum hvað lýðræði gengur út á. Þrátt fyrir fall Saddams, eru menn ekki enn búnir að höndla það "fyrirbæri", frekar en fólk víða annars staðar í heiminum.

Að leitað hafi verið eftir sérfræðiþjónustu Magnúsar fyrir 20 árum síðan, og að yfirvöld hafi einnig reynt fá hann til liðs við sig, á ég ósköp erfitt með að trúa, en ef satt er þá sést það eftir 30-50 ár, er opnuð verða skjöl bandarískra stofnanna sem ljúga. Sjáum til.

Nú er Magnús Þorkell vitaskuld alls ekki sérfræðingur í Úkraínu, líkt og annar hver maður á Íslandi er orðinn. Gaman væri þó að vita, hvort hann telur að stjórnvöld í BNA séu með lygaherferð í gangi í stríðsbrölti sínu nú.

Nýlega sá ég að háskólablað Williams College í Massachusetts, sem kallast Williams Record skrifaði eftirfarandi málsgrein í viðtali við Magnús Þorkel, þegar var greint frá rannsóknum Magnúsar og annarra á flóttamönnum á Íslandi. Magnús Þorkell skrifaði blaðamanninum tölvupóst og lét bæta þessu um flóttamenn á Íslandi við greina um styrkinn sem hann fékk:

“... Further, being mostly Arab and/or Muslim, their experiences of resettlement are not independent of the general landscape of racism and Islamophobia in Europe.”

Jæja, Magnús Thorkell heldur greinilega að rasismi og islamófóbía séu alls ekki vandi á Íslandi. Æi og ó. Þvílíkur sérfræðingur og önnur eins víðsýni! Hann þarf víst að leita sér að nýjum gleraugum á tilboði, blessaður prófessorinn á Williams College.

Íslendingar eru einstakir... 

Jelling calling - endnu en gang

En Anmeldelse af DR-dokumentaren Gåden om Odin.

Af Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson

Jeg har altid været vældig interesseret i og knyttet til Jelling. Min hustru er født og opvokset lige udenfor Jelling. Min svigerfar Kurt, selv en fritids-vikingehøvding i Jelling Vikingelav (se her) i sin pensionisttilværelse, blev lagt til hvile i 2021 lige ved foden af Jelling sydhøj - kun få meter fra Jellingstenene.

Derfor er jeg naturligvis ikke ikke ligeglad med stedet eller dets forhistorie. Ovenikøbet fører min salige islandske morfars slægtstavle, som en overtoldmester og fritidsslægtsforsker i  Reykjavík, nedskrev i et kladdehæfte for min morfar, en fjerdedel af min arvemasse direkte tilbage til førkristne danske konger som Harald Blåtand delvist nedstammede fra - efter sigende. Urgammel adel forpligter også.

Jeg er næsten bedrøvet efter at have set samtlige episoder af DRs nye dokumentar Gåden om Odin, hvori Jellingestenen får en tur i fantasitumbleren. Stenen er skrumpet ind i den medfart. Udsendelserne var blandt det værste spind jeg nogen sinde har oplevet i en "historisk" serie i komakassen. 

TV-historiker Cecilie Nielsen tager seerne på en fantasitur - fra Jelling-stenen for at ovrebevise sig selv og andre om at det ikke er Jesus som er afbilledet på Jellingstenen, men derimod Odin (Óðinn). Nielsen tager op til Island, efter at have været forbi slemt smuldrende tekstiler i Oslo. Derefter frem i tid til Heinrich Himmler, Danmarks tidligere allierede; For så at ende i Romerriget og Tacitus´ Germania og til ret uforklaret benævnelse af gudinden Nerthus, kun nævnt hos Tacitus, som nogle har ønsket at kæde sammen med den nordiske mytologis han-gud Njörður eller tidligere som en romantisk prinsesse Herta - men uden større held. For til sidste at forsøge at kæde Odin sammen med hunnernes høvding, Attila (Atli). Meget i udsendelsen var usædvanligt søgt efter min aldrende mening.

Nogle af de kloge, der optrådte i udsendelserne, så efter mit skøn ud til at mene at de just havde opfundet den dybe tallerken, og endnu andre forekom mig at være med i et livligt rollespil ude i en skov.

Cecilie Nielsen, med alle de sædvanlige arm-gestikulationer som hendes slags åbenbart lærer på et dyrt kursus, førud for jobbet som en TV-historiker, overbeviste bestemt ikke mig med sin tidsrejse. Mest af alt forekom den mig at være en rapport fra hendes vilde søgning på alle de forkerte steder på www.

Som ganske traditionel og surrøvet middelalderarkæolog fra Island (den samme ø, som alle sagaerne, Eddaerne de andre håndskrifte, som jeg er så heldig at kunne læse på originalsproget), fik jeg det næsten dårligt, når en forhistorisk arkæolog blandt de intervievede eksperter påstår at man ikke kan se sår eller nagler på Jesus hænder og fødder (stigmata) på Jesus-fremstillingen på Jellingstenen. Det viser mig kun én ting. Den arkæolog kender intet til middelalderlig kirkelig ikonografi og de ændringer der sker i fremstillingen af Jesus på korset gennem tiden. I sådanne tilfælde kan man kun anbefale en snarlig genskoling.

De forskere i seriens episoder, som ikke fabulerede, eller viste lodret uvidenhed, var først og fremmest min gamle professor Else Roesdahl samt dr. Peter Pentz ved Nationalmuseet, som ikke gjorde sig kloge på noget andet end fakta. Men havde man klippet i deres udsagn? Det forekommer mig at være tilfældet.

Blandt de medvirkende i Nielsens færd i tidsmaskinen, var en religionshistoriker, der var nogenlunde fornuftig. Men jeg ved ikke hvad andre fagkyndige synes. Jeg fik den fornemmelse, at der måtte være blevet kippet voldsomt i det som eksperterne sagde. Det er et kendt fænomen, som forskere bør gøre sig klar, at kan hænde, hvis de indleder et forhold til medierne.

Jeg studsede også over fraværet af Jeannette Varberg, som ellers er meget fremme i vores tid når det drejer sig om formidling og tolkningen af Vikingetidens/Jernalderens mange og indviklede aspekter. Varberg skrev for nogle år siden en udmærket artikel i Kristelig Dagblad som hun kaldte Den krigeriske Odin og den milde Jesus spredte sig samtidig i Europa. I den henviste hun også til Lotte Hedeagers arbejde og hendes (og andres) opfattelse af sagnet om Asernes vandring, i virkeligheden er en reference til folkevandringstidens sceneri. Kristus-fremstilling i Jelling med evt. brudstykker fra en ældre religionstradition er derfor ikke helt så underlig. Mig forekom det også, at Hedeager var blevet brugt lidt selektivt i udsendelsen.

Jelling-Jesus´ lillebror i Durham

Men hvor finder vi så en fremstilling af Jesus (undskyld jeg sidder fast i "dogmer") der mest ligner Jesus på Jellingestenen. Sådan en må der vel findes i en eller anden form? Den finder i det kristne England, nbt i bispebyen Durham i Northumberland, ikke så langt syd for Newcastle. Jeg var et af min år i mit ph.d. studium på den arkæologiske afdeling i Durham.

Billeder og tekster. Billedet allerøverst i denne essay, er taget af forfatteren i 2022. De to fotos herover stammer fra Rosemary Cramp´s (et al.) megaværk Corpus of Anglo-Saxon Stone Sculpture i tretten bind (1984-2018), som ikke en gang findes i sin helhed i Danmark; Det må vist skyldes spareknivene.

Korset i Durham, som blev fundet i 1891 årene da kapitelhuset i Domkorskangen ved den nu UNESCO-Verdensarv beskyttede Durham-domkirkekompleks blev undersøgt ved renovationer som dengang fandt sted, er den tætteste beslægtede fremstilling med den Jesus-figur sem vi ser på Jellingstenen har TV-historikeren Cecilie Nielsen ikke kendt til, for historikere er jo som bekendt mest til skriftlige kilder, selvom nogle mener at have forstand på andre såkaldte "hjælpefag", såsom arkæologien nogle gange bliver defineret af historikere.

Korset i Durham viser Jesus på forsiden og guds lam på bagsiden. En majestætisk Jesus i slyngornamentik med lige udstrakte arme, langt ansigt uden stigmata, er hugget ca 50 år efter at Jellingstenen blev hugget.

Men hov, ved den korsfæstedes hoved på Durham-korseet er der placeret to fugle, som med deres kropsform danner Jesus mandorla (glorie). Nu vil nogen straks påpege, at vi her Odin hængende på asken Yggdrasill, med sine spionravne Huginn og Muninn. Men før man får sig en tur på fantasi-rutchebanen, bør man læse de det Ny Testamente lidt bedre, f.x. Matthæusevangeliet, kapitel 8, v. 18-22.  Henvisning til Jesus som dyrenes beskytter og Herre over alle dyrene (kan også høres i en tekster af Bob Dylan da han en overgang blev kristen) og ved nærmere eftertanke, så tror jeg (som en from ikke kristen) at Matthæus, kapitel 10, v. 16, bedst forklarer Jesusfremstillingen på Jellingstenen og især Jesus-fremstillingen på korset i Durham; Jesus sagde til sine disciple: 

Se, jeg sender jer ud som får blandt ulve. Vær derfor snilde som slanger og enfoldige som duer.

Den gang var livet jo en tegneserie, mens den i dag er en TV-serie. Folk må stadig skefodres med budskaber og propaganda.

Jellingstenene er naturligvis en enestående kilde, jfr. danskerne, og som pryder indersiden af smudsbindet på deres EU-pas.

Men den store Jellingsten viser ikke "en Odin" som en krigergud med en Sutton-Hoo hjelm magiske kræfter (som blot var et billigt synsbedrag) interesserer mere.

Weekeend-påklædningslege er en gammel middelklasse-hobby i England. Den engelsk historiske transvestisme overbeviser mig ikke om at hjælmen fra Sutton Hoo eller lignende hjælme fra Sverige, har været et "outfit" til Odin-forestilling i langhuset kl. fem PM. Jellingestenen viser heller ikke en mand som har hængt sig selv. Den som mener at kunne se det, må søge efter et godt tilbud i en brillebutik eller få en hastig operation for svær nethindeløsning. En anden løsning vill være at finde sig i, at ordet hypotese faktisk findes i det danske sprog, og at en hypotese som regel er til diskussion før de  bliver gjort til den endegyldige sandhed af en ungprofessor i Århus.

For, ifølge mine næsten alt-vidende islandske forfædre, som har fortalt os det mest af det som vi i grunden ved om Óðinn, så viste Óðinn sig på jorden som en gammel, enøjet vandremand, iført en kappe og en meget bredskygget hat eller en hætte (den magiske Hulinshattur som kunne gøre Óðinn usynlig som nutidens superhelte). Han gik ikke rundt med en hjelm blandt menneskene. Han kunne have hamskifte (ændre ham/åsyn) når det passede ham og endda optræde som forskellig dyr, alt afhængig af lejligheden og problemet der skulle ledes af den oldnordisk gude-chef.

På Mesinge på Fyn blev der i 2016 fundet en lille figur, som menes at være en fremstilling af Odin, med sine ravne. Jeg skrev en kommentar, hvor jeg argumenterede for, at hvis det i det hele taget skulle vise Odin, så var det i hvert fald Odin med sin store hat (se her).

Misforstå mig ikke, jeg går 110% ind for bred- og tværfaglighed, men man skal i det mindste kende det man arbejder med og kunne læse kilderne på originalsproget og lade være med at udtale sig om kristen ikonografi, når man intet aner om den.

Hvis man mener man har bevist at et brudstykke af en metalskinne fundet på ringborgen Borgring stammer fra en omvandrendes vølves svenske dåsespænde som er fundet i hendes grav på Fyrkat, betyder det ikke at man kan se helt bort fra en kemisk analyse af metallet eller sporene efter værktøj.  Eftersom den slags analyser ikke blev nævnt i serien, er jeg overbevidst om at de analyser ikke har fundet sted. Lignende beslag er fundet andre steder i Danmark.

Professor Søren Sindbæk (Aarhus Universitet) har ikke fået foretaget en kemisk analyse (røntgen fluorescens analyse) af beslagene på dåsespændet fra Fyrkat for at sammenligne den med samme slags analyse af beslaget fra Borgring. Alligevel påstår han frejdigt i den bedste sendetid på DR, at en slags omrejsende "militærvölva" som stillede træskoene og blev begravet på Fyrkat har mistet et beslag fra sit spænde på Borgring. Siden hvornår er ønsketænkning blevet arkæologi? Er arkæologien blevet Circus Barnums?

Måske var den svenske dåse, som vølven (Völvan) på Fyrkat (Virkið) ejede, noget værre bras fra datidens Ikea? Deduktionen foretaget af professor S. Sindbæk (Århus Universitet), som blev hentet i en sølvgrå bil fra Jylland til Brede, var derimod intet mindre end et fagligt overkill eller showmanship, som det vistnok kaldes på engelsk.

Før Sindbæk, som ikke er den der oprindeligt opdagede Borgring, selvom han gerne påstår det, får lavet de analyser som jeg foreslår, er hans postulat om vølven med det skrøbelige dåsespænde indholdsløst og ret selvhøjtideligt gætteri, som desværre giver et meget forkert billede af den måde en rigtig arkæolog burde arbejde. Det er fint at tænke vidt og bredt og lave vilde Gedankenexperimenten, men tanken bør kunne verificeret - ellers bliver det kun ved tanken, selvom den måske synes god. Verifikation og forståelse er det som det meste af videnskab går ud på. Hvis man ikke synes det, arbejder man med fiktion.

I seriens 5 og 6 episoder jagter man brakteater, en mulig hunner forbindelse, hvor det endda bliver fantaseret med at Atli (Atilla) hunnernes konge er identisk med Óðin. Den fantasi kommer Cecilie Nielsen ingen vegne med, hvorefter hun kaster sig over fundet af guldbrakteater fra 500-tallet fra Vindelev tæt på Jelling.

Brakteaternes nedgravning kædes sammen med en række katastrofeår vedr. klima i 530erne som skyldtes vulkansk aktivitet på den nordiske halvkugle. De næsten vedvarende vintre som udbruddene skabte  vintre kendte man til fra målinger af iskerner fra Grønland samt ved hjælp af dendrokronologiske undersøgelser, bl.a. i Danmark. Den begivenhed forsøger historikeren Cecilie Nielsen også at kæde med Óðins opståen og fænomenet Fimbulvetur (den mægtige vinter efter Ragnarök), som beskrives i den islandske middelalderlitteratur.

Det senest nævnte argument er jeg meget åben overfor; Men at nedgravninger af guldsmykker i 530erne fandt sted for at "frede guderne" i kulden og elendigheden køber jeg ikke.

Den brakteat fra Vindelev som forskere mente at bar runeindskriften "den Høje" (et af Odins navne) viser sig ved Nationalmusets runolog og en ung norsk sprogforskers nærmere granskning at være en uheldig fejltolkning. Derimod fremhæver de en indskrift på en anden brakteat fra Vindelev som de med etymologiske argumenter daterer til 400-årene. Det er den indskrift som Nationalmuseets runemestre lancerede på museets hjemmeside og FB i sidste uge. Blandt mange kommentarer på Nationalmuseets FB kan finde mit bidrag (se her). Jeg køber ikke tolkningen af runerne.

Hvad ville man egentlig gøre, hvis man ikke havde de islandske Eddaer og Snorri Sturlusons beskrivelse af verdensbilledet flere århundrede før han levede? Snorri er stadig den, der er referencerammen. Nordmændene kan ikke læse sine ældste runer mens danskerne overtolker deres - Det eneste der kan læses på en pålidelig måde er Snorri.

Jeg konstaterer, desværre, at der igen er løbet en led neo-nationalisme i historieforskningen. Danmarks riges dannelse skal føres tilbage til Arrilds tid, koste vad det koste vil. Sidste gang man var i de tanker fik vi kort tid efter en Verdenskrig. Den er der tilsyneladende også mange der vil ha i dag! Velbekomme.

Rejsen fra den store Jellingsten, tilbage til en ordentlig fimbulvetur i 500-tallet og den yngre Edda, samt lysten til at gøre Óðinn til en fællesnævner for det danske riges opståen - længe før andre riger opstod - er lige lovligt for spekulativ for min smag. Og endnu mere spekulativ, end når visse andre historikere forsøger at gøre både Thor (Þór) og Óðinn til homoseksuelle eller transgender skikkelser. Begge to ville (efter min mening) nok have vist sine længste ansigter hvis de blev mødt med den påstand. Thor havde muligvis grebet til hammeren, rødmet og brølet: Hvað, má maður ekkert, haaa? Men Snorri... Snorri han ejede en jacuzzi.

Den søgen som DR har brugt seks episoder på, fordi nogen fandt Jellingstenen for gådefuld, er mere præget af samtidens modediller og vildfarelse på WWW end faglig kvalitet - og dét er synd.

18. marts 2023, Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson

 

Skíthæl

Nasistavertíðinni er enn ekki lokið á Fornleifi. Finna má heilmikinn fróðleik um ást Íslendinga á nasismanum á dálkinum til vinstri.

Nýlega skaut nasistaskríbent Moggans á mig úr baunabyssu sinni (sjá hér). Hann hitti auðvitað ekki, en lofaði mér að skrifa alveg helling um aðaláhugamál sitt á blaðsíðum Moggans - eingöngu til að angra mig. Maðurinn gerir sjálfan sig að fífli, ef hann er það ekki fyrir.

Heyrt hef, og sel það ekki dýrara en ég keypti það, að þetta hernaðarblæti sonar fyrrv. Reichpolezeiforingjans á Íslandi - í vinnunni - hafi orðið til þess að nokkur þúsund Friðsemdaríslendinga hafi sagt upp áskrift sinni að Mogganum. Er ekki of dýrt að hafa slíkan mann í vinnu á virtu og gömlu dagblaði? Davíð veit líklegast einn hvar hann keypti erfðaölið.

Nasistatískan í Reykjavík 1944

Mig langar hér að sýna nashestaexpert Moggans og öðrum áhugamönnum um Íslandssöguna, hvernig Kanar "spottuðu" nasista á færi á Íslandi í gamla daga.

Fyrir nokkrum árum komst ég yfir blaðamynd af þýskum fanga á Íslandi (sjá hér, sem og myndina efst, sem er hluti af blaðaljósmyndinni sem ég keypti fyrir nokkrum árum). Fanginn var var kynntur til sögunnar sem Manfrak liðþjálfi, sem Kanar Bandaríkjamenn kölluður svo, en sem reyndar hét Anton Mynarek, og var í áhöfn flugvélar sem skotin hafði verið niður nærri Vatsleysuströnd snemma vorið 1943.

Fyrir skömmu síðan fann ég svo á netinu skyldar myndir, sem sýna okkur hvernig hermönnum á Íslandi var kennt að þekkja mismunandi herbúningum Þjóðvera. Myndirnar voru teknar snemma árs 1944, nánar tiltekið í mars, af ljósmyndaranum Ralph Morse, sem var gyðingur að trú og uppruna. Hann dvaldist á Íslandi í nokkra mánuði í kulda og sagga í bragga Vestur í bæ og skaut alla, kerlingar sem kalla - með myndavélinni sinni. Myndirnar sem Morse tók meðan á dvöl hans stóð eru sumar frábærar þjóðlífslýsingar á Íslendingum, því glöggt var hans gests auga.

Þessi nasistatískusýning og kennsla í búningum í mars 1944 var líklega einhvers konar tiltak, ef vera kynni að Þjóðverjar gerðu strandhögg á Íslandi.

OK guys, this is the Luftwaffe. Reykjavík 1944. Ralph Morse.

Miklu síðar var til einhver nasistaklúbbur á Stórreykjavíkursvæðinu, fullur af hálfbrengluðum drengjum, sumum með Suðurdönsk, norsk og þýsk ættarnöfn, sem höfðu einkar góð sambönd vestur um haf. Einhverjir þessara kúkalabba náðu sér í búninga erlendis, til að mynda á SM-klúbbum eða leðurhommabörum sem sumir þeirra munu hafa sótt. Þegar þeir voru komnir í átfittið voru þeir ekkert minna en Obersturmbannführer að ofan, líkt og sonur forsetans, en í netsokkum með blóðrauðar rasskinnar að neðan, eins og .. .. . Zóz were ze Days les Boys, ef manni leyfist að vitna í texta Mark Knopflers. 

Og ekki má gleyma ribbaldanum George Lincon Rockwell, eftirstríðsnasistaforingja BNA, sem kvæntist inn í Thorsættina um tíma. Það var eitt af mörgu sem var ritskoðað í burtu í bók um Thorsarana. Sannleikurinn er nefnilega vandamál fyrir Íslendinga.

Enn síðar fóru nokkrir punkarar í einhvers konar nasistadrag. Það voru félagar í hljómsveitinni Þeyr, sem má upplifa í frábærri kvikmynd Friðriks J. Friðrikssonar Rokk í Reykjavík, sem ég sá fyrst í fullri lengd í fyrradag (10.3.2023) og meistari Friðrik var mættur í Kóngsins Kaupmannahöfn og varð að svara einhverjum Dana sem lék forvitni á að vita um þessa "nasista" í myndinni. Líklega var það einhvers konar glímuskjálfti ungra manna í andspyrnu við sumt í íslensku þjóðfélagi eða fjölskyldum þeirra. Margfrægt er einnig er Jón Gnarr brá sér í gervi Hitlers sjá hér. Yfir því var reyndar einstakur stíll. Gnarr er alveg fæddur í hlutverk Hitlers.

Þessi bandaríski skíthæll, George Lincoln Rockwell, var um tíma tengdasonur Sjálfstæðisflokksins. Hann kvæntist inn í fjöldkyldu sem íslenskir nasistar töldu og trúðu lengi að væri gyðingar frá Danmörku. Það voru engir gyðingar í ættinni og bróðir Thors Jensen, stofnaði samtök/flokk sem velti sér upp úr hatri á gyðingum. Það eru ekki bara Bandaríkjamenn sem eiga erfitt með að fara yfir lágmarks IQ strikið í viðurkenndum greindarprófum. Ef menn vilja skilja bandarískt Þjóðfélag í dag mæli ég með þessari grein. Frú Rockwells, Þóra, flýði á tímabili heim til Íslands og Björgólfur gerðist uppeldisfaðir barnanna.

Áður en frú Margrét Þóra Hallgríms (Thors) yfirgaf manninn sinn. Lincoln Hallgrímur heitir sá sem er lengst til hægri og er friðsemdarmaður að því er best er vitað. Vandamál erfast sem betur fer aldrei.

Páll Heiðar Jónsson und das Mirinda auf Skúlagata 4

Svo kemur stóra spurningin: Í hvaða flokk flykktust íslenskir "synir" Hitlers eftir að ævintýrinu á grímuballinu lauk og tugmilljónir manna lágu í valnum? Ja, sumir fór bara í nýjan flokk til hægri (og einn eða tveir til vinstri) og einn fór huldu höfði í suður-Ameríku. Ný kynslóð fór fljótlega í nasistabúningaleik eftir stríð; t.d. Páll Heiðar Jónsson.

Páll Heiðar Jónsson, með sólgeraugu, að minnast fallinna þýskra hermanna sem liggja í Fossvogskirkjugarði á sumardaginn fyrsta 1961. Fáni þriðja ríkisins sýnir að þarna voru ekki skátar á ferð.

Ég lenti ískyggilega í honum, og var nærri sendur sem fangi vestur á Búðarsand.

Páll Heiðar bókstaflega ærðist, þegar ég vildi ekki sækja fyrir hann gosdrykki fyrir væntanlega gesti hans í útvarpssal. Hann gat ekki notað gosvél sem búið að setja upp á 4. hæð á Skúlagötu 4. Ég var  þá unglingur og sendill hjá RÚV á Skúlagötunni  á laugardagsvakt sem ég fékk margar, því hinir krakkarnir höfðu ekki tíma etc. Vinnutíma mínum var lokið þann daginn, og ég þurfti að fara heim til mín og sinna öðru, en nasistann vantaði Mirinda og aðra gosdrykki fyrir gesti sína í útvarpssal, hvorki meira né minna. Gvendarbrunnavatnið, kaffi og te dugði ekki. Ég neitaði mjög kurteislega beiðni Páls Heiðars. Ég upplifði þá sprellinasista fara hamförum, og það ókeypis - en var ekki skemmt.

Ekki vissi ég þá að útvarpsmaðurinn með flagararöddina, og öll börnin innan og utan hjónabands, hefði verið með Hitlersást á yngir árum. Þegar ég las um það í frábærri nasistabók Illuga og Hrafns heitins Jökulssona, skildi ég betur hegðunarvandamál Páls Heiðars.

Spyrja mætti, hvaða kikk fá menn út úr slíku bræðikasti gagnvart unglingi? Ég skildi Mirinda-fíknina betur en hefði ekki verið meira viðeigandi að biðja um Fanta? Gamli Nasistagosdrykkurinn Fanta var líklega ekki kominn á þessum tíma á Íslandi, þó ég hafi fengið drykkinn suður á Velli (Dr. Gunni (f.1965) veit það kannski ef hann er ekki á gosfylleríi). 

Það er svo margt sem er ofar mínum skilningi í fari sumra Íslendinga. En nasistar eru líka íslensk saga, þótt "kinky" sé og á köflum ógeðsleg, ef maður má segja sína meiningu. Hugsið ykkur, við höfum t.d. haft yfir okkur nær ómenntaðan nasista sem var gerður að Seðlabankastjóra. 

Eitt sinn skrifaði ég grein með dönskum sagnfræðingi, Bent Blüdnikow, sem birtist i dagblaðinu Politiken. Þó ég hefði í raun skrifað alla greinina, valdi ég að nafn mitt væri ekki með, því greinin fjallaði um aðgerðarleysi íslenskra stjórnvalda í máli fyrrverandi stríðsglæpamanns frá Eistlandi, sem var í miklum metum á Ísland - þangað sem hann hafði lent fyrir hálfgerða tilviljun. Eistinn hafði nuddað sig inn í feitan hrygg fremstu flokksbroddana á Íslandi. Mig langaði ekki að foreldrar mínir yrðu fyrir aðkasti, þannig að ég var skuggapenni í þetta skiptið.

Greinin vakti mikla athygli og vitanlega fyrst og fremst á Íslandi; Og viti menn, kemur ekki dóttir fyrrnefnds bankastjóra og fær viðtal við vin minn, sem er gyðingur. Honum varð það því miður á í messunni að segja henni, hver hefði skrifað greinina (með honum). Þá komst ég á Kaldastríðslista yfirvalda á Íslandi - og hef líklega aldrei verið tekinn af honum síðan.

En blaðakonan sagði auðvitað ekki gyðingnum, að faðir hennar hefði verið íslenskur erkinasisti. Íslendingar eru alltaf svo fjandi dannaðir inn við beinið.

Heil ykkur öllum. Fyrrgreindur Reichsbankastjóri