Menntaskólaminningar

 

Árið 1979, á haustönninni sem ég lauk stúdentsprófi í MH, var ég svo heppinn að njóta leiðsagnar Sigurðar Hjartarsonar sagnfræðings og sérfræðings um sögu Rómönsku Ameríku, og reður. Í söguáfanga um reður (Reður 115), fyrirgefiðið, um sögu Suður Ameríku (Rómönsku Ameríku), bauðst nokkuð fjölbreyttum hópi 12 nema að útbúa lítið kver um Suður Ameríku. Kverið gáfum við út og seldum. Þetta var mjög skemmtilegt verkefni og Sigurðar minnist maður fyrir vikið sem eins af betri kennurum sínum á lífsleiðinni.

Halið bókina niður (það tekur tíma)

 

Þar sem kverið er orðið mjög sjaldgæft, hef ég skannað það til að leyfa fólki að sjá hvað menntskælingar í MH voru að bauka með Sigurði Hjartarsyni árið 1979. Verkfærin voru ritvélar,  skæri, lím og letrasett. Þetta var nú ósköp litað af óhörnuðum skoðunum manns á þessum tíma. En ég stend við textann sem ég skrifaði og skoðanirnar, enda var Sigurður ekki með neina tilburði til hugmyndafræðilegs áróðurs. Ef eitthvað var, þá var ég, sjálfur borgarskæruliðinn, líklega róttækari en Siggi.

Saga Rómönsku Ameríku er blóði drifin og auðvelt er að verða byltingarsinni ef maður leggur þá sögu fyrir sig.

Fyrir utan textasmíð og heimildarannsóknir, teiknaði ég tvær pólitískar teikningar í bókina, sem ég leyfi ykkur að sjá. Ég fann nýlega frumteikninguna af þeirri sem er efst. Ég skammast mín heldur ekkert fyrir þær. Þær sýna einfaldlega staðreyndir.

 

Í dag hefði ég frekar kallað þennan dans Tango Dollar

 

Mikilvæg fyrirspurn um lýðveldið

Í byrjun árs 1944, nánar tiltekið 14. janúar, skrifaði ungur íslenskur námsmaður við Columbia háskólann í New York bréf með fyrirspurn til danska sendiráðsins í Washington, sem þá gegndi hlutverki ríkisstjórnar Dana þar vestra. Námsmaðurinn íslenski, sem var í framhaldsnámi í þjóðréttarfræði, bjó á besta stað á Manhattan, nánar tiltekið í Stuyvesandt Building, 258 Riverside Drive og notaði hann bréfsefni Columbia University þegar hann sendi danska sendiráðinu bréf sitt.

Námsmaðurinn var enginn annar en Hans Georg Andersen (1919-1994) og erindi hans var að leitast eftir upplýsingum um afstöðu Dana til Íslands og Sambandsslitanna. Hann skrifaði:

I would appreciate it very much if you could inform me as to whether the Danish Government has made any statement regarding the Icelandic plans for the termination of said treaty [samninginn frá 1918] as well as the plans for the establishment of a republic in Iceland.

Þessari fyrirspurn svaraði C.A.C. Brun, sem hafði verið sendiráðsritari í Reykjavík 1936 til 1941 , þegar hann ákvað að ganga til liðs við Henrik von Kauffmanns sendiherra í Washington. Brun var "ljósmóðir" eða öllu heldur fæðingalæknir íslenska lýðveldisins, og vita það ef til vill fæstir, því íslenskir sagnfræðingar sem hafa ritað um sambandsslitin hafa alls ekki verið í réttum skjalasöfnum.

Hans G. Andersen á miðjum aldri

C.A.C. Brun á heimili sínu í Tjarnargötu árið 1939

Allar þær skoðanir og fyrirgreiðsla Bandaríkjanna, sem þeim hefur verið þökkuð fyrir, voru að öllu leyti komnar frá C.A.C. Brun. State Department, utanríkismálaráðuneyti BNA, sótti ráðin varðandi Ísland til hans. Brun skrifaði öðrum sendiráðum í hinum frjálsa heimi og setti reglurnar varðandi Ísland. Hann skildi fyllilega óskir meirihluta Íslendinga og hafði góða þekkingu á Íslendingum. Jón Krabbe, sem í ævisögu sinn tók heiðurinn af því að afstaða Kristjáns tíunda varð ekki neikvæðari en hún hljómaði árið 1944, átti engan heiður skilinn. Hann gerði ekki neitt til að tala máli Íslands. C.A.C. Brun ætti allan heiðurinn af því að blíðka konung. Brun hafði skrifað ritgerð og tilmæli um sambandsslitin sem konungi hafði borist eftir krókaleiðum.

Ég er að hefja ritun bókar um C.A.C. Brun með Kristjáni Sveinssyni sagnfræðingi og ætla að leyfa mönnum í tilefni hátíðarinnar að lesa það sem Brun ritaði Hans G. Andersen, sem síðar varð sjálfur mikilvægur diplómat fyrir Ísland og okkar fremsti sérfræðingur í þjóðrétti og landhelgis- og fisveiðiréttarmálum.

Svarið, sem Hans fékk, var lekið beint til íslenska sendiherrans í Washington, Thors Thors, góðvinar Bruns, og hann sendi skilaboðin til bróður síns á Íslandi, Ólafs Thors. Þar með vissu frelsisþenkjandi Íslendingar "óformlega" um afstöðu dönsku stjórnarinnar undir stjórn Kauffmanns sendiherra í Washington, sem sá um löglega stjórn Danska konungsveldisins meðan landið var undir hæl nasista. Afstaða manna í sendiráðinu í Washington var alls ekki eins tvístígandi og tvöföld roðinu eins og í danska sendiráðinu í Lundúnum, þar sem stjórnendur voru andvígir öllu því sem C.A.C. Brun lagði til um Íslandsmál.

Ekki líkaði öllum í Danmörku það sem fór fram, en þeir vissu lítið meira en íslenskir sagnfræðingar, hvað var að gerjast í Vesturheimi milli stjórnar BNA og C.A.C. Bruns hvað varðar sambandslitin.

Flokkurinn Venstre í Danmörku dreifði síðar (apríl 1944) í innbyrðis og leynilegri greinargerð eftir þingmanninn Vangsgaard til sinna flokksfélaga í Rigsdagen, þar sem þessa skoðun á blendingsfjölskyldunni Thors (Apríl 1944) er að finna: Naar Island har travlt nu, er det altsaa ikke Forbundsloven, der er i Vejen, men Ønsket om at indføre en Republik og afskedige Kongen, hvilket Islændinge selv erkender er en Revolution, og hvis Foregangsmand er den tidligere Udenrigsminister Olafur Thors, Søn af den brave Dansker Thor Jensen, der paa Island har gjort en eventyrlig økonomisk Karriere, og dennes islandsk fødte Hustru. Som den islandske Socialdemokrats Redaktør [ritstjóri Alþýðublaðsins] sagde til mig i 1930 ved Tusindaarsfesten, Børnene af dansk-islandske Ægteskaber er de mest danskfjendtlige. Det er ligesom vort paa disse Områder noget svage Blod ved denne Omplantning faar en ukendt Styrke, men en Styrke der desværre vender sig imod os. De islandske Socialdemokrater har forøvrigt som Landets mindst nationalistiske Parti staaet os Danske nærmest. 

Manni  finnst eins og sagan endurtaki sig stundum. Hverjir eru það sem einmitt nú vilja ólmir selja landið undir ESB og gefa upp sjálfstæði sitt?

January 19, 1944

Mr. H. G. Andersen

258 Riverside Drive

New York 25, New York                                                                                                  Confidential

 

Dear Sir:

                             In reply to your letter of January fourteenth concerning the attitude of Denmark towards the Icelandic plans for unilateral abrogation towards the treaty between Denmark and Iceland, I beg to inform you that the Danish Prime Minister on May 31, 1941, addressed a note to the Icelandic Charge d'Affaires in Copenhagen in regard to the resolutions of the Althing of May 17, 1941, in which he expressed his regret that Iceland had found it necessary at the present moment, (i.e. when Denmark was under German military occupation) to notify its views on this question of legal status involving both countries, but declared that Denmark would be prepared, as soon as conditions render it possible, to negotiate with Iceland on the basis of the provisions of the Union Act and with full consideration of the wishes of the Icelandic People.

                             When the Government of Iceland in September, 1942, notified the government in Copenhagen of a contemplated amendment to the constitution making it possible to establish a republic on short notice,  The Danish Prime Minister replied in a note of September 30, 1942, that when the agreement of 1918 was made it was anticipated that a desire for revision of the Union or even for its complete abrogation might arise in either of the two people. Provision for such a contingencies were made in the Union Act in full accord between Denmark and Iceland. The Danish Government was now as before of the opinion that it would be desireable and most dignified in every respect if the two brother nations in accordance with the good traditions of the Scandinavian countries, as in 1918 entered into negotiations in regard to the future arrangement in order to reach a result in complete mutual understanding. The Danish Government had taken it for granted after the exchange of views in 1941 that Iceland would refrain from taking any unilateral steps which would be prejudicial to the present basis for negotiations in respect to the future arrangement and considered the information now received regarding the proposed amendment to the constitution as a confirmation that it was not going to be disappointed in the its expectations of an understanding procedure on the part of Iceland.

                             Since August 29, 1943, there has been no Danish Government in existence. The Danish Legations are taking care of Danish interests abroad and on their own authority as the duly authorized representatives of Denmark, but it is not likely in case the contemplated unilateral abolition of the Union is actually carried out that they will take steps which would prejudice the position of the future Danish Government established after the liberation of Denmark.

                             It will be up to the future Danish Government to decide the attitude of Denmark. Personally I feel convinced that the government, although people in Denmark might have preferred that the liquidation of the  Union had taken place through negotiation, will not be inclined to enter into a discussion of the legal aspects of the matter but that it will take a benevolent and understanding attitude in accordance with Denmark's traditional policy: the questions of this kind should be in accordance with the wish of the majority of the population. Especially in regard to Iceland no Danish Government notwithstanding the provisions of Art. 18 of the Union Act would be interested in a continuation of the Dano-Icelandic Union after 1943 unless this wish is shared by the majority of the people of Iceland.

                             What the Danish people will consider important, as far as I can judge, is that the separation between Denmark and Iceland take place without ill feeling and that old ties of friendship and culture which exist in spite of all mutual misunderstandings in the past are not broken

Yours very truly,  

C.A.C. Brun 

Counselor [sic] of Legation

Forseti íslenska Lýðveldisins hylltur 18. júní 1944

Meira um Ísfólkið

Margir muna kannski eftir Ísfólkinu, sem ég hef skrifað um hér á blogginu. Það var fjölleikahúshópur sem ferðaðist um Þýskaland og önnur lönd um miðjan 4. áratug síðustu aldar, og sögðust félagar í honum vera frá Íslandi. Þeir kölluðu sig Eismenchen von Islands hohem Norden. Síðla hausts árið 1936 móðgaði þessi hópur Eyþór Gunnarsson lækni með uppátækjum sínu. Hann fór á eina sýningu þeirra af forvitni til að sjá hvers kyns var og kvartaði síðar í viðeigandi ráðuneyti í Danmörku. Þar höfðu menn dálítið gaman af öllu saman.

Eins og margir vita, er hægt að stunda mikla fornleifafræði á netinu, án þess að fá leyfi hjá Minjastofnun, Þjóðminjasafni eða Sigmundi Davíð allsráðanda yfir öllu gömlu á Íslandi. Ég hef nýlega í algjöru leyfisleysi grafið upp ýmsar upplýsingar í Hollandi og annars staðar um þennan skringilega hóp í München.

To-Ya und die Eismenschen og Tom Jack (Karl Breu)

Sýningarhópurinn Eismenschen, sem Eyþór Gunnarsson sá í München, voru líklega leifarnar af sýningarhópnum To-Ya und die Eismenschen, som hafði lagt Evrópu að fótum sér á 2. - 4. áratug 20. aldar. Á Englandi var hópurinn þekktur undir nafninu To-Ya and his Ice Family. Flokkurinn var stofnaður af albínóa, Karl Breu að nafni, sem fæddist 10. janúar 1884 (sumir telja 1876) í borginni Dubnany í Bæheimi, sem þá tilheyrði austuríska keisaradæminu, en tilheyrir í dag Tékklandi. Foreldrar Karls, sem voru glergerðarfólk eins og margir í Bæheimi, dóu þegar hann var ungur og var hann þá tekinn í fóstur af fjölskyldu móður sinnar í bænum Lenora.

Karl Breu heillaðist ungur af sirkus og lífinu þar og réðst hann að einum slíkum sem trúður en fór fljótlega að stunda aðrar listir og stældi sjónhverfingarmeistarann Harry Houdini. Houdini var gyðingur (hét upphaflega Erik Weisz) og Breu albínói svo það kom út á eitt. Tók Breu sér listamannsnafnið Ískonungurinn (Eiskönig eða The Ice King), en notaði einnig nafnið Tom Jack í aðrar listir eins þegar hann leysti sig úr hnútum og hlekkjum líkt og Houdini. Tom Jack ferðaðist víða um Evrópu og í Lundúnum varð hann m.a. frægur er hann lét kasta sér í Thamesá frá Tower Bridge hlekkjuðum innan í tunnu. Sagan segir að þar hafi hurð skollið nærri hælum. Á hátindi frægðar sinnar var hann einnig þekktur fyrir sitt mikla, hvíta og hrokkna hár.

Tom Jack giftist albínóakonu sem kallaði sig Wally Paradise. Þau og börn þeirra tvö mynduðu flokkinn To-Ya und die Eismenschen ásamt öðrum albínóum og ýmsum öðrum sem brugðu sér í gervi hvítingja. Karl Breu lést í Beinstein í Þýskalandi árið 1953, en hans er enn minnst í Lenora í Tékklandi þar sem hann stofnaði sjóð fyrir fátæk börn.

Hér eru nokkrar myndir frá frægðarferli flokksins Eismenschen:

Neðsta myndin er af hluta hópsins sem lék listir sínar í München haustið 1936. Karl Breu er ekki á myndinni.

 

Einstök plaköt í safni Jaap Best

Fyrirtækið Adolph Friedländers (1851-1904) í Hamborg sérhæfði sig í hönnun og prentun plakata fyrir skemmtistaði og sér í lagi sirkusa. Árið 1935 prentaði fyrirtæki hans, sem þá var rekið af sonum hans tveimur, myndir fyrir sirkushóp goðsögunnar Tom Jacks, Eismenschen. Þetta var rétt áður en nasistar tóku fyrirtækið af fjölskyldunni Friedländer sem voru gyðingar. Fyritækið A. Friedländers var þekkt fyrir prentun mjög vandaðra litógrafía. Allir sem vildu vera eitthvað í þeim heimi, hvort sem það var í Þýskalandi eða utan, létu prenta vönduð litógrafíuplaköt hjá Adoph Friedländer í Hamborg

Mikið safn slíkra plakata og prentmiða er að finna í safni Jaap Best, hollensk sirkusáhugmanns  sem safnaði sirkusminjum. Það var einmitt í því safni (sjá hér) að ég fann myndirnar af To Ya og Ísfjölskyldu hans. Í dag er safnið varðveitt í Teylers-safninu í Haarlem í Hollandi. Síðast þegar ég var þar, skoðaði ég safnið en uppgötvaði þá ekki frístundaíslendingana Tom Jack og Ísfólkið. En þar fann ég þessi skemmtilegu plaköt frá 1909 með Jóhannesi Jósefssyni sem síðar var kenndur var við Hótel Borg. Árið 1909 var hann greinilega glímukóngur heimsins og barðist frækilega í fornmannabúningi og með fálkamerkið á brjóstinu við illmenni gráa fyrir járnum. Þarna sýnist mér nú jafnvel að komið sé frumsniðið fyrir hinn eina sanna Superman.

"The boy who can throw you any moment he likes to". Safn Jaap Best, Teylers Museum.

Sú saga, sem sögð hefur verið hér, er vitanlega brot af sögu fínna og viðkvæmra þjóðernistilfinninga á Íslandi.

Það kemst enginn upp með það að leika íslenska albínóa nema að vera kærðir til yfirvaldsins. Þýskir listamenn sem halda að þeir geti leyft sér að gera hvað sem er, jafnvel sprautumála minnispunkta á landið okkar hreina, ættu bara að fara að vara sig... Þeir verða að lokum felldir með sniðglímu á lofti.

Þetta var greinilega kuldalegra atriði en blómagarðurinn í Reykjavík, í atriðinu Sonnenspiele, sem hópurinn sýndi í München árið 1936. Safn Jaap Best, Teylers Museum.

 

Ekki fara sögur af því að hópurinn hafi haldið mörgæsir. Líklegar er að þær hafi verið settar á plakatið til að lokka til áhorfendur (Friedländer 1935). Safn Jaap Best, Teylers Museum.

Ísfólk var greinilega blanda af góðu fólki frá Norður og Suðurpól, Grænlandi, Íslandi og Finnmörku, allt eftir hentugleika (Friedländer 1935). Safn Jaap Best, Teylers Museum.

Tom Jack brýst úr fjötrum, lögreglu allra landa til mikillar undrunar, á plakati frá Friedländer (1910). Safn Jaap Best, Teylers Museum.

Danmark, en del af Stortyskland

   

I en et år gammel bog som jeg fornylig købte i Friedrichsstraße i Berlin, stødte jeg ind i en fejl som jeg er sikker på at de fleste danskere med historisk bevidsthed har svært ved at sluge. Den ellers udmærkede bog omhandler et fænomen, som tyskerne en overgang blev kendt for: Zwangsarbeit. Bogen giver en god oversigt over de rædsler som mennesker der blev underkastet forskellige tvangs- og slavearbejder måtte tåle og dø af under nazisternes regime.

I bogen findes der et kort som skal vise magtfordelingen i Europa under anden verdenskrig. På kortet har man gjort Danmark til en del af Stortyskland (Großdeutschland). Dette må simpelt hen være end sjuskefejl i produktionen. Men måske alligevel ikke. For en ny generation af danske historikere med Bo Lidegaard i spidsen, mener at kollaborationspolitikken som Danmark førte (og som så flot og harmløst også kaldes Samarbejdspolitik), var en stor velsignelse for danskerne. Danskerne var så at sige adopterede i Großdeutschland på grund af deres gode "samarbejdsvilje".

I maj 2013 blev der i en artikel i Politiken annonceret, at Bo Lidegaards bog om redningen af de danske jøder til Sverige i 1943 var på beddingen. Lidegaard, Politikens chefredaktør, mener og har tidligere ytret sig ved at udelukke henvisning til litteratur om alternative tolkninger, at de danske myndigheders kollaboration var med til at redde jøderne fra Danmark til Sverige i 1943. Dette er naturligvis den rene galimatias, for det var samarbejdspolitikken som tvært imod i perioden 1940-43 var med til at de danske myndigheder kunne udvise og udsende jøder til Tyskland, til den visse død i nazisternes koncentrations- og udryddelseslejre. De fleste af de jøder som således blev udvist af de danske myndigheder, uden besynderlig vilje fra okkupationsledelsen, blev myrdet, heriblandt tre børn. Denne anden historie, som viser den sande konsekvens af samarbejdspolitikken, kan man læse om i min bog Medaljens Bagside. (Se også her).

En talskvinde for forlaget Knopf, som i USA skal udgive Bo Lidegaards bog om samarbejdspolitikkens redning af de danske jøder, er i Politiken blevet citeret for følgende makabre holdning: Hun mener, at hvis man i Frankrig og Holland havde manøvreret sig halvt så godt igennem krigen som i Danmark, var Anden Verdenskrig ikke blevet helt så dyster. Javel, jeg håber hun snarest ytrer denne mening i Holland og Frankrig, og ser hvad der sker.

Carol Janeway, som ikke er direktør for forlaget Knopf, sådan som Politiken så pompøst proklamere i reklamen for sin ansvarshavende redaktørs kommende bog, oversatte en gang en schweizers barndomsmemoirer. Schweizeren skrev om sine oplevelser i ghettoen i Vilna (Vilnius) i Litauen samt i Auschwitz, og påstod at han havde oprindeligt heddet Binjamin Wilkomirski. Men denne Schweizer, som hedder Bruno Grosjean, viste sig at være direkte efterkommer af bjergbønder i Schweiz så langt tilbage i tiden som historiske kilder ydede informationer. Han var og er svindler og mytoman og dagbogen placeres nu side om side med svindelnumre som Hitlers dagbøger. 

Det er dog måske på sin plads og meget passende, at Carol Janeway, der oversatte og lancerede den schweiziske skrøne, også tager og sælger den danske historiefrisering i USA. Vi taler vist om den samme genre: Fup og fiktion.

Þegar Danmörk varð hluti af Stórþýskalandi

 

Í ársgamalli bók sem ég keypti í Berlín um daginn, fann ég fljótlega ljóta villu sem ég trúi vart öðru en að Danir eigi erfitt með að kyngja. Þessi annars ágæta bók fjallar um fyrirbæri sem Þjóðverjar hafa meðal annars orðið þekktir fyrir að hneppa þjóðir í. Það er Zwangsarbeit, eða nauðungarvinna.

Bókin gefur gott yfirlit yfir þær hörmungar sem fólk í ýmis konar nauðungarvinnu þurfti að þola á tímum nasista. Í bókinni er einnig kort sem sýnir stjórnfyrirkomulag í Evrópu í síðara stríði. Á því er búið að gera  Danmörku að hluta Stórþýskalands. Ég er búinn að setja gula ör inn á kortið sem bendir á þetta.

Hlýtur þetta ekki að vera fljótfærnisvilla? Kannski ekki. Kannski taka þýskir höfundar bókarinnar mið af nýjum straumum í danskri söguskoðun. Ný kynslóð danskra sagnfræðinga með Bo Lidegaard fremstan í flokki, telur að samvinnupólitík (Samarbejdspolitik) Dana í stríðinu, sem sumir kalla frekar Kollaborationspolitik, eða meðreiðarpólitík, hafi verið hin mesta blessun fyrir Dani. Danir voru í raun hluti af Stórþýskalandi, þó þeir væru það ekki á pappírnum.

Nýlega var tilkynnt um væntanlega útgáfu á bók Lidegaards um björgun Danskra gyðinga til Svíþjóðar árið 1943, sem koma á út með haustinu. Lidegaard telur og hefur þegar haldið fram, m.a. með því að útiloka skoðanir fjölda höfunda úr bókum sínum, að samvinnupólitík Dana hafi bjargað dönskum gyðingum. Það er náttúrulega hrein della (sjá hér). Samvinnupólitík Dana við Þjóðverja varð einmitt til þess að Danir gátu sent gyðinga úr landi á árunum 1940-43. Flest það fólk, þar á meðal börn, voru myrt í útrýminga- og fangabúðum nasista. Um Það má meðal annars lesa um í bók minni Medaljens Bagside.

Carol Janeway, talskona bókaútgáfu þeirrar sem gefa mun út bók Lidegaards í Bandaríkjunum, hefur látið hafa það eftir sér að ef Hollendingar og Frakkar hefðu stýrt sér gegnum stríðið eins og  Danir, hefði stríðið ekki verið verið nándar nærri eins biturt og raun bar vitni (sjá hér). Allir áttu samkvæmt slíkri skoðun að stunda "sölu" á landbúnaðaafurðum til þýska hersins, svo hann gæti drepið fleiri. Þessi kolruglaða kona þýddi eitt sinni úr þýsku og gaf út endurminningar Svisslendings, sem skrifaði um raunir sínar á barnsaldri í gettóinu í Vilna (Vilnius) og í Auschwitz. Sá sagðist hafa heitið Binjamin Wilkomirski. Kauði var reyndar bara fjallaniðursetningur úr Sviss, en Kanar gleyptu auðvitað söguna, þangað til að svik komu upp um síðir og nú er bókin systurrit dagbóka Hitlers.

Það fer líklega vel á því að þýðandi "Wilkomirskis" sé útgáfustjóri á nýrri söguhreinsun Bo Lidegaards, sem nú starfar sem ritstjóri danska dagblaðsins Politiken.

Gyðingar í hverju húsi

 

Árið 2004 birtist tímaritsgrein eftir mig sem bar heitið Iceland, the Jews, and Anti-Semitism, 1625-2004. Greinin innihélt stutta og hraðlesna sögu gyðinga á Íslandi. Þar kom margt fram sem ekki hafði verið vitað eða birt áður, og annað var leiðrétt. 

Fyrir útgáfu þessarar greinar hafði kaflinn um gyðinga í Íslandssögunni (hans Þórs Whitehead) mest fjallað um að Framsóknarmenn hafi verið verri við gyðingana en Sjálfstæðismenn - og það er nú alls ekkert víst. Grein mín var langt frá því að vera tæmandi ritgjörð og í henni voru reyndar nokkrar smávægilegar villur. Greinin hefur einnig fengið gífurlega lesningu á vefsíðu, þar sem hún var einnig gefin út. Hún kom síðar út í bók. Upphaflega kom hún reyndar út á dönsku í styttri gerð í ársriti sögufélags danskra gyðinga Rambam sem ég ritstýrði um tíma.

 

Gyðingahatur á Íslandi 

Gyðingaþjóðin er svo forn, að hún telst til fornleifa, og þess vegna er við hæfi að skrifa um hana hér. Einnig þess vegan ætti fyrir löngu að vera búið að friða hana.

En öfgamenn á öllum "vængjum" vilja einatt eyðileggja það sem gamalt er, til að skapa það sem þeir kalla á öllum tungumálum "Dögun". Þeir vilja byrja með "hreint borð" og "frá grunni" (þeir eru fundamentalistar og róttækir), og hvað er þá verra en gamalt, gagnrýnið og gyðingar. Gyðingar hafa því með fornleifum, trúarbrögðum og öðru verið byltingarmönnum þyrnir í augum. Jafnvel Karl Marx hataði gyðinginn í sjálfum sér. Gyðingaþjóðin hefur verið svo lengi til, að sumir vilja ólmir útrýma henni og rétti hennar til að vera til. Það mun aldrei takast. Sannið til. 

Á Íslandi hafa gyðingar alltaf verið svo fáir, að ekki fara sögur af skipulögðum gyðingaofsóknum - ja fyrir utan að gyðingar á Íslandi hafa upplifað að bílar þeirra voru eyðilagðir þegar stríð var í Miðausturlöndum. Þeir þurfa að horfa upp á að sjúklegur gyðingahatari fær að spreða galli sínu á Moggablogginu. Maður nokkur, Arnold Eisen, gyðingur frá Bandaríkjunum, gekk fyrir nokkrum árum með kippah, kollhúfu gyðinga í Reykjavík, og lenti í hremmingum. Hann skrifaði um það vefgrein í Ísrael sem Morgunblaðið greindi frá: 

Skömmu síðar rákust Eisen og kærasta hans á hóp skólabarna á aldrinum 12-15 ára sem voru í skoðunarferð líkt og þau. "Ég stöðvaði bifreiðina og fór út til þess að taka mynd og sá einn drengjanna grípa um öxl félaga síns til þess að ná athygli hans og benda á höfuð sér og síðan á mig, segjandi eitthvað um kollhúfu gyðinga sem ég var með á höfðinu. Og þá var áhugi félagans vakinn, hann smellti saman hælunum og gerði Heil Hitlers-kveðju. Margir af krökkunum fóru að hlæja,"  Sjá hér .

Gyðingahatur á Íslandi er því miður staðreynd og það eykst fremur en hitt. Ég fletti aðeins veraldarvefnum árið 2006 og á einni kvöldstund safnaði ég þessu saman. Þar er meðal annars að finna athugasemd einhvers Rúnars Þórs, sem vildi segja ofangreindum Eisen til syndanna.

Á síðustu öld voru líka til nasistagerpi á Íslandi. Þeir þrömmuðu um og leituðu meira að segja að gyðingum til að hatast út í. Þeir fundu vitanlega fáa, þar sem afi Guðmundar Steingrímssonar hafði með öðrum fínum herrum lokað á gyðinga til Íslands. En í staðinn gerður þeir Thors-fjölskylduna að gyðingaígildi og kölluðu Ólaf Thors háæruverðugan rabbí. Þótt þeir fyndu fáa af ættbálki Abrahams, þá fundu þeir margir hverjir síðar feit embætti þegar þeir þroskuðust til höfuðsins. Einn varð t.d. lögreglustjóri og annar bankastjóri enda sagðist hann vera hagfræðingur þótt hann hefði aldrei lokið prófi í þeirri grein, þótt það standi á heimasíðu Alþingis, þar sem hann lét einnig taka til sín.

Á meðan sat t.d. mikið menntaður maður í gömlu húsi á Grettisgötunni. Hann var frá Þýskalandi, þaðan sem hann neyddist til að flýja til Íslands um þær mundir sem bankastjórinn fyrrnefndur var að læra nasistahagfræði við háskóla í Kiel. Áður en Ottó kom til Íslands hafði hann setið í fangabúðunum Buchenwald með bróður sínum, sem var myrtur þar árið 1938. Hinn hámenntaði gyðingur Ottó Arnaldur Magnússon þurfti hins vegar að hafa ofan fjölskyldu sinni með einkakennslu í málum og raungreinum sem og útgáfu á lausnarheftum á stærðfræðibókum skólanna. Hann var kærður til lögreglu fyrir útgáfu þessara hefta. Í Háskóla Íslands komu menn í veg fyrir að hann fengi vinnu við þann skóla.

Dr. Ottó Arnaldur Magnússon (Otto Weg) fékk aldrei vinnu við sitt hæfi á Íslandi. Þessi yndislegi og dagfarsprúði maður, sem ég kynntist sem barn og unglingur (hann var vinur föður míns) varð fyrir barðinu á íslensku gyðingahatri.

 

Brennimerktir sem gyðingar

En einn helsti þáttur sögu gyðinga á Íslandi er að hún er uppfull af mönnum sem ekki voru gyðingar. Íslendingar hafa stundað "Jew branding", þeir hafa brennimerkt menn sem gyðinga eða talið þá vera það, ef þeir voru hið minnsta dökkir á brún eða brá, með hrokkið hár, stórt nef eða ríkir. Þess vegna fengu t.d. Thorsararnir stimpilinn.

Menn sem lesa þessa grein mína taka líklega eftir því, að ég nefni ekki á nafn fjölda manna sem Íslendingar hafa venjulega ályktað að væru gyðingar eða gyðingaættum. Það var heldur ekki ætlun mín með greininni að gera tæmandi úttekt af ættum með gyðingablóð í æðum sér. En þeir sem sumir menn söknuðu voru reyndar ekki gyðingar, eða af gyðingaættum. Róbert Abraham Ottósson söngmálastjóri Þjóðkirkjunnar var tæknilega séð ekki gyðingur og hafi ætt hans ekki verið það síðan á 19 öld, en Hitler hefði nú líklega ekki verið á sama máli. Ég skrifa hins vegar ekki um íslenska gyðinga út frá sjónarhorni Hitlers og Nürnberglaganna.

Frá lokum 19. aldar og fram á 21. öld hefur hins vegar borið mikið á því að ýmsir íslenskir fræðaþulir hafi þóst vita að önnur hvor dönsk ætt á Íslandi væri komin af gyðingum.  Svo er einfaldlega ekki. Sumir gerðu þetta af hatri í garð danskra kaupmanna, en aðrir, eins og Pétur Pétursson þulur, af miklum áhuga í garð gyðinga. Pétur var það sem skilgreinist sem fílósemít, og vildi þess vegna, að því er ég held, hafa sem flesta gyðinga á Íslandi.

***

Líklega vegna þess að grein mín um gyðinga á vefnum hefur mikið verið lesinn um heim allan og hefur jafnvel verið stolið úr henni án þess að menn geti heimilda, að menn eru enn að hafa samband við mig um meintan gyðinglegan uppruna sinn, eins og að ég sé einhver Judenexperte, en það kallaði maður sérfræðinga Sicherheitsdienst og Gestapo í gyðingum. Ég veiti ekki slíka "ættfræði"þjónustu.

Landsfrægir menn hafa í tveimur tilvikum haft samband við mig til að fá það á hreint, svona eitt skipti fyrir öll, hvort ákveðinn forfaðir þeirra hafi verið gyðingur. Svo var örugglega ekki. Ég held frekast að þeim hafi þótt það leitt en verið létt.

Hér skulu sagðar nokkrar sögur að röngum ættfærslum, illgjörnum sem og frekar saklausum eins og þeirri fyrstu:

 

Dóttir fiðlusnillingsins

Nýlega hafði samband mig kona sem var að rannsaka ætt eina á Íslandi. Taldi konan það mögulegt, að danskur maður, Julius Thornberg, tónlistamaður og gleymdur fiðlusnillingur, hafi átt dóttur með íslenskri konur eftir stutt ævintýri í byrjun 20 aldar. Með tiltölulega einföldum aðferðum heima í stofu minni fann ég að maðurinn var af sænskum ættum og að í honum rann ekkert gyðingablóð sem hafði verið bókfest. Annað kom einnig út úr stuttri leit minni. Maðurinn hafði verið giftur píanóleikara frá Noregi, þegar hann átti í þessu sambandi við saklausa stúlku frá Íslandi. Maður þessi var m.a. konsertmeistari í Amsterdam og fiðluleikari við stórar hljómsveitir í Varsjá, og skömmu eftir að óskilgetna dóttirin fæddist fluttist hann til Berlínar en var miklu síðar konsertmeistari í Kaupmannahöfn. Dóttir hans vann á Ríkisútvarpinu á Skúlagötunni, þegar ég var þar sendisveinn á sínum tíma. Er þetta ekki stórmerkileg fjölskyldusaga, svo ekki þurfi að blanda í hana gyðingakreddu?

Mér er eiginlega mest hugsað til afkomenda þessa fiðlara. Hvað gerðist t.d. ef þeir væru brennandi í hatri sínu á Ísrael? Þau gerðu kannski það sama og maður nokkur ættaður frá Skagaströnd, sem fyrir mörgum árum svínaði Ísraelsríki til í röksemdafærslu sinni fyrir sakleysi Eðvald Heitins Hinrikssonar gyðingamorðingja þegar út kom eistnesk skýrsla sem endanlega staðfesti glæpi Eðvald. Þannig rök taldi Baldvin Berndsen  sig get komið með því hann upplýsti að hann væri kominn af gyðingi sem settist að á Skagaströnd (sjá hér) En Baldvin Berndsen hefur líklegast ekki lesið æviminningar forföður síns, Fritz Berndsens. Hann segir frá uppruna sínum í ævisögunni og hvernig hann hafði ungur verið shabbesgoy hjá gyðingum í Kaupmannahöfn og fengið fyrir það te og sykurbrauð. Sjá svar mitt til Baldvins Berndsen í grein í DV. Hvað er svo shabbesgoy? Það getið þið lesið um í grein minni í DV.

Julius Thornberg var vitanlega snoppufríður karl, en ekki var hann gyðingur fyrir 5 aura

 

Tierney og Harmitage

Góður vinur minn, hörkuklár íslenskur sagnfræðingur, sem er mikill áhugamaður um sögu gyðinga og ætti fyrir löngu að vera búinn að gangast undir gyðingdóm og hnífinn, hafði fyrir nokkrum árum síðan samband við mig og taldi sig hafa fundið „nýja gyðinga" á Íslandi. Það voru fatakaupmennirnir William Tierney og mágur hans John Harmitage, og vildi hann vita hvað ég héldi um þessa uppgötvun sína. Mér þótti nú í fljótu bragði nafnið Tierney hljóma mjög kunnuglega og þó ég þekkti ekki í fljótu bragði nafnið Harmitage er nafnið Hermitage ekki óþekkt á Bretlandseyjum. Lítil athugun leiddi í ljós að þessir menn voru baptistar frá Leith á Skotlandi og var Tierney,outfitterí Bernards Street 49 í Leith, að sögn ættaður frá Frakklandi. Sögufélag gyðinga á Skotlandi kannaðist ekkert við neina gyðinga með þessi ættarnöfn á Skotlandi, enda var Tierney baptisti.

En hvað kom til að vinur minn sagnfræðingurinn og aðrir héldu að Tierney og Harmitage væru af ættbálki Salómons. Jú, sjáið nú til. Ritstjóri Þjóðólfs, Jón Ólafsson Alþingismaður, fékk lesendabréf, sem mér sýnist á stílnum að gæti verið skrifað af honum sjálfum. Þetta „bréf" og svarið, sem þið getið lesið hér fyrir neðan, birtist í Þjóðólfi þann 22. ágúst 1882. Jón ritstjóri taldi sig vita hvers kyns þeir væru þeir menn sem seldu notuð föt á Íslandi og taldi öruggt að ef kólera og bólan kæmi aftur væri það með gyðingum sem seldu gamla larfa.

Nú voru þessi „gyðingar" bara baptistar frá hafnarbænum Leith, en meira en 120 árum síðar þótti mönnum ástæða til að taka ættfræði íslensks gyðingahatara trúanlega. Skrítið?

 

Alberts þáttur Obenhaupts

Þrátt fyrir að ég nefni alls ekki kaupmanninn Albert Obenhaupt á nafn í greininni minni víðlesnu og margstolnu, fæ ég enn fyrirspurnir um uppruna hans með skírskotun til þess að menn haldi hann vera gyðing. Nú síðast frá manni sem skrifar sögu hestaútflutnings á Íslandi. Obenhaupt mun hafa flutt út gæðing til Danmerkur árið 1907 en tekið hann með sér til baka ári síðar, sem var auðvitað kolólöglegt.

Menn telja hann almennt gyðing og kemur það til vegna þess að Vilhjálmur Finsen, einn stofnenda Morgunblaðsins og síðar sendiherra, sem á Morgunblaðsárum sínum líkaði greinileg ekki við gyðinga, skrifaði um Obenhaupt í ævisögu sinni Alltaf á heimleið (1953). Finsen sagði hann vera gyðing og „það ekki af betri endanum" og hélt áfram; „Obenhaupt fór vitanlega að versla; „kaufen und verkaufen" (kaupa og selja) er orðtak gyðinga, hvar sem þeir eru á hnettinum. Hann flutti með sér sýnishorn af allskonar varningi, leigði stóra íbúð [Finsen meinar væntanlega að hann hafi tekið íbúðina á leigu] í Thomsenshúsi, þar sem síðar var Hótel Hekla, og barst mikið á. Hann drakk nær ekkert sjálfur, en hann veitti meir en almennt gerðist í Reykjavík þá. Þegar kaupmenn komu að skoða sýnishornin, var þeim ævinlega boðið inn í stofu og flaskan þá dregin upp. Svo var farið að tala um „Businessinn".

Menn hafa síðan áfram haldið því fram, að Albert Obenhaupt væri gyðingur og gekk reyndar um þverbak þegar blaðamaðurinn Jónína Leósdóttir, eiginkona Jóhönnu Sigurðardóttur, gerði það opinskátt að hann hefði heitið Obenhautt í grein í Helgarpóstinum árið 1987. Jónína hafði eftir Hannesi Johnson, syni Ólafs Johnson, sem keypti hús af Obenhaupt, að Obenhaupt hefði alls ekki verið Þjóðverji heldur rússneskur gyðingur. Það er rugl eins og allt annað um þennan ágæta mann. Hann var ekki gyðingur eða af gyðingaættum frekar en Bryndís Schram, sem gekk fyrir að vera það í Washington hér um árið, er hún var sendiherrafrú.

Albert Conrad Frederik Obenhaupt fæddist í Kaupmannahöfn þann 17.7. 1886 og þar var hann skírður. Hann var sonur verslunarmannsins Ludvigs Martin Heinrich Obenhaupts sem fæddist í Hamborg árið 1856. Móðir Alberts var Johanna Marie Sophia fædd Segeberg. Albert var því Dani af þýskum ættum og alls ekki gyðingur. Sonur hans einn dó á Íslandi og annar sonur Wolfgang Wilhelm var fermdur í Dómkirkjunni. Eftir 1930 var Albert Obenhaupt fluttur til Hamborgar, þar sem hann bjó og er skráður með útflutningsfyrirtæki (Export) firma fram til 1937, síðast á Pumpen 6, sem er fræg skrifstofubygging sem kölluð er Chilehaus og stendur enn.

Draugahúsið í Þingholtunum

Albert Obenhaupt var maðurinn sem reisti Villa Frida við Þingholtstræti 29 A., þar sem Borgarbókasafnið var einu sinni til húsa. Í húsinu, sem fékk nafn konu hans, Fridu (sem var fædd Berger), bjó Obenhaupt aldrei svo heita megi. Nýr eigandi, Ólafur Johnson kallaði húsið Esjuberg. Obenhaupt reisti nokkur önnur merk hús á Íslandsárum sínum.

Miklu síðar var Esjuberg, eins og kunnugt er, selt norska málarameistaranum og fjáróreiðumanninum Odd Nerdrum. Húsið hlaut svo þau ömurlegu örlög að lenda í loðnum höndunum á afkomenda dansks rennismiðs. Hún heitir Gyða Wernersdóttir (Sørensen/ rest assured, no Jews in that family) og var um tíma kennd við Milestone. Nú er búið að framkvæma skemmdaverk á þessu fallega húsi "gyðingsins" vegna ömurlegrar "fagurfræði" hins gráðuga nýrýka liðs á Íslandi. 

Lengi vel hékk uppi mynd af Obenhaupt í stigagangi í Borgarbókasafninu. Mér virtist hann vera lítill, jafnvel dvergvaxinn, og dökkur á brún og brá. Menn hafa líklega ályktað sem svo að þar sem hann var dökkleitur þá hafi hann verið gyðingur. Er ­það er nokkuð fordómafull aðferð til að álykta um gyðinglegan uppruna fólks, ekki ósvipuð þeirri aðferð sem Ungverjar notuðu á sínum tíma. Þeir töldu alla sem rauðhærðir voru (og eru) vera gyðinga. Í Portúgal forðum þótti víst, að fyrir utan að borða ekki svínakjöt væru gyðingar, sem leyndust fyrir rannsóknarréttinum, ljósari en aðrir á húð. Vilhjálmur Finsen taldi víst að Obenhaupt auglýsti ekki í Morgunblaðinu þar sem hann var gyðingur. Það var líka lygi.

Pétur Pétursson heitinn þulur, og mikill áhugamaður um gyðinga á jákvæðan hátt, skrifaði um Obenhaupt fyrir nokkrum árum og hefur líklega líka verið með til að festa þessa farandsögu Finsens um Obenhaupt sem gyðing.

Frímúrarahús varð að húsi "gyðings"

Ísraelsmaður einn hafði eitt sinn samband við Icelandic Review. Hann hafði verið á Íslandi ásamt komu sinni og ritaði: Me and my wife spent two and a half weeks in Iceland in July 2007 and had a great time. I just wanted to ask a small question regarding the photo attached. It was taken in Hafnarstraeti or Austurstraeti in downtown Reykjavík. Since you don't have a synagogue in Reykjavík, do you know the story behind the “Star of David” on that building?

Rannsóknarblaðamaður Iceland Review rannsakaði málið og svaraði:

According to Snorri Freyr Hilmarsson, who is on the board of the House Preservation Society Torfusamtökin, the Star of David is on that building on Austurstraeti 9 (which currently houses the nightclub Rex) because it used to be a store owned by merchant Egill Jacobsen, who came from a Danish-Jewish family.

 Egill Jacobsen stórkaupmaður

Egill Jacobsen, sem kom til Íslands árið 1902 og dó þar af slysförum árið 1926. Hann var vissulega ekki af gyðingaættum, en hann var mikill kaupmaður í Reykjavík. Jacobsen er mjög algengt ættarnafn í Danmörku, en ekki á meðal gyðinga. Stjarnan sem á húsinu er komin til af því að á efri hæð hússins var lengi vel Frímúrarasamkomusalur og Egill Jakobsen var einn af stofnendum þeirrar reglu á Íslandi. Frímúrar hafa lengi ímyndað sér, að þeir væru eins konar musterisriddarar og þar með verndarar musteris Salómons. Þess vegna hafa sumar deildir þeirra löngum notað Davíðsstjörnuna, Magen David, sem tákn. Líkt og sirkil og hornamál og múrskeið. Synir Egils voru þeir Úlfar og Haukur og þóttu þeir nefstórir og dökkir, ja jafnvel "gyðinglegir", en þeir sóttu það í múttu sína Soffíu Sigríði sem var upphaflega Helgadóttir, snikkara í Þingholtsstræti. Hún rak verslun Egils Jacobsen áfram eftir lát manns síns með miklum myndarbrag þangað til hún dó árið 1973. Hún var mikil sjálfstæðiskona og í stjórn Hvatar til margra ára, og það gerir ekki fólk að gyðingum heldur. Ég man vel eftir henni í versluninni þegar ég var barn, mjög kringluleitri broshýrri konu - frá Íslandi. Synir hennar og Egils, Úlfar og Haukur voru brúnir á brá og með feita putta og stórt nef. En það voru sko íslensk erfðaeinkenni.

Hvað varðar fréttina á vefsíðu Iceland Review og upplýsingu starfskrafts Torfusamtakanna um húsið í Austurstræti 9, er ég fyrir löngu búinn að leiðrétta hana við blaðamann Iceland Review, sem ekkert gerði. Hún móðgaðist einna helst. Lygin er nefnilega lygilega oft góð frétt á Íslandi.

Lokaorð

Íslendingar hér áður fyrr og fordómar, þar var víst óaðskiljanleg eining. Útlendingahræðsla og afdalaháttur varð til þess að flestir Íslendingar kynntust lítið ef nokkuð þeim útlendingsgreyjum sem komu til landsins til að freista gæfunnar. Ef eitthvað var, hófust samskiptin vegna öfundar í garð sumra þeirra. En voru menn að hafa fyrir því að spyrja þá um þeirra hagi og fjölskyldutengsl? Nei, Íslendingar höfðu eingöngu áhuga sínum eigin, fallegu og frábæru ættum. Svo var það lengi, og er kannski enn.

Útlendir menn voru oft stimplaðir sem það versta af öllu, þ.e. gyðingar. Stimpillinn þjónaði nefnilega tilgangi. Ef menn voru stimplaður sem sjálfur óvinurinn, hluti af þeirri þjóð illmenna sem Passíusálmarnir hafa um langan aldur kennt Íslendingum að hata, þá hafði maður gott verkfæri til að gera keppinaut í viðskiptum, iðn eða mennt erfitt fyrir. Maður kallaði hann bara júða, ásakaði hann um að bera pest og kóleru til Íslands og vera til vandræða. Maður var tilbúinn að senda gyðinga í klær nasista.

Ég óska svo landsmönnum gleði við lestur Passíusálmanna í ár og fallegrar dauðahátíðar, þar sem þið kossfestið gyðing árlega í heilagri slepju og kennið gyðingum á öllum tímum um glæpinn og kallið það svo trú og jafnvel mikla list.

Illugi ritskoðar sögu Sovétríkjanna

Illugi Jökulsson blaðamaður hefur í áraraðir verið ötull við að gera heimssöguna áhugaverða og aðgengilega venjulegu fólki. Á hann mikið lof skilið fyrir það, þótt oft sé sagan hjá honum í hraðsoðnu skyndibitaformi. Sagnfræðileg nákvæmni er kannski ekki í öllum tilvikum sterkasta hlið Illuga. Þótt efnið sem hann skrifar um sé fyrir almenning og það sé yfirborðskennt, er þó engin ástæða til að hliðra til sannleikanum eða slaka á heimildarýni og nákvæmni. Sérstaklega ekki þegar saga Sovétsins sáluga er sögð. Sovétríkin teljast nú til fornleifa, en sárin, sem stjórnkerfið þar olli, gróa seint.

Um þessar mundir skrifar Illugi á Pressunni röð stuttra greina undir samnefninu Illugi í útlöndum. Í gær birti hann samansuðu, sem maður hefur svo sem ansi oft lesið og séð í meðförum margra annarra, en greinin fjallaði um myndafölsun í Sovétinu og endurritun og ritskoðun sögunnar. Íkonografía Sovétríkjanna er á margan hátt álíka áhugavert rannsóknarefni og helgimyndalærdómur rússnesku rétttrúnaðarkirkjunnar.

Í grein sinni verður Illuga illilega á í messunni og gerir sig sekan um álíka athæfi og Stalín og kumpánar viðhöfðu, þegar þeir strokuðu menn út af myndum og máluðu yfir atburði á málverkum, og fjarlægðu þá úr sögunni eða rægðu þá í svaðið. Hver kannast ekki við það andbyltingalega athæfi að setja glerbrot í smjör alþýðunnar. Menn voru meira að segja ásakaðir um slíkt á Íslandi.

Illugi sýnir okkur mynd eftir stórmálarann Vladimir Serov frá 1947 (sjá efst), sem sýnir, að sögn Illuga, Lenín lýsa yfir stofnun Sovétríkjanna. Fyrir aftan hann standa Stalín, Felix Dzerzhinsky (sem Illugi kallar Drzinzinsky) og Yakov Sverdlov. Illugi greinir síðan frá því, að listamaðurinn Serov hafi síðar málað aftur sama myndefnið, eftir að Stalín féll frá árið 1953, og sett nokkra velútitekna verkamenn í stað samverkamanna Leníns. Illugi ritar: En 1953 dó Stalín og nokkrum árum seinna var skorin upp herör gegn arfleifð hans og persónudýrkuninni sem hafði fylgt honum. Þá málaði Vladimir Serov mynd sína upp á nýtt og tók nú út Stalín, Drzinsinsky og Sverdlov og setti þrjá almenna verkamenn í staðinn.

 

Rauðliðar og verkamenn í stað Stalíns, gyðings og pólverja. Vladimir Serov 1962

Illugi gleymir hins vegar að segja okkur, að endurskoðun Serovs, sem hann sýnir okkur sem dæmi um pólitískar hreinsanir í list, er ekki máluð fyrr en 1962, og að áður en hann málaði hana málaði hann áfram eftir fall Stalíns (1955) sama mótíf, þar sem sem Sverdlov og Dzerzhinsky standa bak við Lenín. Á verkinu frá 1955 er Stalín reyndar horfinn. Illugi fer því með staðlausa stafi.

Mynd eftir Vladimir Serov 1955. Þarna standa Sverdlov og Dzerzhinsky enn.

Nikita Khrushchev var eins og gamalt fólk veit við völd frá 1955 til 1964. Í hans tíð byrjaði Stalín smám saman að hverfa úr helgimyndalist kommanna og smátt og smátt hurfu líka gyðingar eins og Yakov Sverdlov og "Pólverjar" eins og Dzerzhinsky af hinum sósíalrellístísku íkonunum. Gyðingahatrið á tímum Khruchchevs var ekki minna en á tímum keisarans, Leníns eða Stalíns. "Fagrar" hugsýnir eins og kommúnismi Sovétríkjanna breytti engu í þeim efnum. Í dag er jafnvel talið að Yakov  Sverdlov, sem upphaflega hét Jeshua-Solomon Moishevich Sverdlov, hafi verið barinn til bana af verkamönnum í Oryol árið 1919 eingöngu vegna þess að hann var gyðingur. Til að koma í veg fyrir frekari andgyðinglega múgæsingu laug flokksforystan um afdrif hans og sagt að hann hafi dáið í flensu árið 1918.  En finnst Illuga þá ekki skrítið að Sverdlov sé á málverki frá 1947, sem á að sýna stofnun Sovétríkjanna? Sovétríkin voru, síðast þegar ég vissi, stofnuð árið 1922.

 

Sverdlov leggur á ráðin. Hann var barinn til bana árið 1919 og fjarlægður af helgimyndum Sovétríkjanna árið 1962

 

 Felix Dzerzhinsky

Hinn blóði drifni böðull Felix Dzerzhinsky, sem einnig var fjarlægður af málverkum Serovs, var af pólskum aðalsættum. Hann féll ekki opinberlega í ónáð fyrr en 1991 (enda ekki gyðingur), þegar risstór stytta af honum úr járni árið 1958, sem kölluð var Járn Felix, var rifinn niður þar sem hún stóð fyrir framan höfuðstöðvar KGB. Dzerzhinzky var einn stofnanda og yfirmaður Cheka, sem var illræmd deild í kommúnistaflokkunum sem barðist gegn andbyltingaröflum og skemmdarverkum.

Checka samsvaraði Gestapo nasista. Síðar varð þessi illræmda stofnum kölluð GPU (Ríkislögreglan) sem var deild í NKVD, sem var forveri KGB. Felix Dzerzhinsky dó úr hjartaáfalli árið 1926 og Stalín hóf hann þá upp til skýjanna. Árið 1991 réðst frelsishungrandi alþýðan á hina risastóru styttu af Felix fyrir framan KGB höfuðstöðvarnar í Moskvu og þar á meðal  fólk sem taldi að „Járn Felix" hefði verið gyðingur. Gyðingum var alltaf kennt um allt í Sovétríkjunum eins og menn muna kannski, og er svo oft enn í Rússlandi Pútíns. Í fyrra (2012) tilkynntu yfirvöld í Moskvu, að gert verði við laskaða styttuna af Járn Felix, en enn er ekki komin tilkynning um hvort og hvar á að reisa minnisvarðann um þennan forvera Pútíns í rússneska byltingarmorðæðinu.

Felix Dzerzhinsky féll loks árið 1991 sem persónugerfingur illsku og útrýminga sem áttu sér mestmegnis stað eftir að hann var allur

Íslenskar súpermýs

 

Nýlega minntist ég á Åge Meyer Benedictsen. Langamma hans á Íslandi hét Jarþrúður Jónsdóttir og trúði því að íslenskar mýs gætu róið á kúadellum. Íslendingar trúa oft hvaða dellu sem er. Má til að mynda nefna Kínverja nokkurn sem vill verða keisari uppi á öræfum og dellunni í íslenskum fjármálafurstum áður en allt hrundi á Fróni. Ég reyndist sannspár í færslu minni um þá í frásögninni um súpermýsnar íslensku, sem fyrst birtist 6.11.2007.

---

Dr. Ebenezer Henderson, Skotinn sem gerðist prestur í Danmörku og dreifði biblíum út um allt, velti líka fyrir sér veraldlegum fyrirbærum. Hann velti fyrir sér íslenskum músum í ferðabók sinni frá Íslandi árið (1818). Þar skrifar hann á blaðsíðum 417-19 um athuganir Eggerts Ólafssonar og Bjarna Pálssonar, sem fyrst komu út í Íslandslýsingu þeirra árið 1772. Rannsóknir þeirra bentu til þess að hagamýs söfnuðu berjum og öðru ætilegu á þurrar kúadellur, sem þær svo roguðust með niður að næsta læk, hoppuðu um borð og stýrðu dellunni með halanum, þangað til þær voru komnar heilu og höldnu á áfangastað.

Hr. Hooker, sem einnig ferðaðist á Íslandi, henti gaman af þessari vitleysu hjá Eggerti og Bjarna og segir okkur að sérhver viti borinn Íslendingur hlægi af þessari upplýsingu Eggerts og Bjarna.

En Henderson var trúmaður og hann tilkynnti lesendum sínum með mikilli andargift í bók sinni Iceland: Or the  Journal of A Residence in the Island during the Years 1814 and 1815:

"Having been apprised of the doubts that were entertained on this subject, before setting out on my second excursion, I made a point of the account, and I am happy in being able to say, that it is now established as an important fact in natural history, by the testimony of two eye-witnesses of unquestionable veracity, the clergyman of Brjamslæk, and Madame Benedictson of Stickesholm, both of whom assured me that they had seen the expedition performed repeatedly".

 Ebenezer Henderson hafði mikil áhrif á skeggtísku Össurar Skarphéðinssonar

Madame Bendediktsson, sem hét Jarþrúður Jónsdóttir (og var kona Boga Benediktssonar faktors og fræðimanns) hafði á sínum yngri árum haft möguleikann á því eina kvöldstund, að virða fyrir sér mýs við strönd lítils stöðuvatns, og sjá hvernig litlu dýrin léku listir sínar sem ferjumenn. Maddaman greindi einnig frá því að mýsnar hefðu notað þurra sveppi sem töskur.

Annað hvort hefur frú Jarþrúður sjálf verið á sveppum þetta sumar, eða að hún hafi verið berdreymin í meira lagi og hefur máski séð fyrir sér Íslendinga árið 2007 fyrir utan Bónusverslun, en ekki getað sett þá sýn í samhengi - ekki trúað sínum eigin draumum.

Þetta athæfi íslenskra músa þótti enn svo merkilegt árið 1832, að alþýðufræðararnir hjá Penny Magazine sögðu frá þessu og bættu við myndinni af íslenskum músum á siglingu.

Nú er vandamálið bara, að ég veit ekki hvort þetta er rétt eða rangt. Ég hef aldrei fylgst með músum. Geta íslenskar mýs siglt á kúadellum og hafa þær yfirleitt leyfi til þess? Sumir íslenskir fjármálasnillingar geta greinilega siglt á hvaða dellu sem er og er þeim trúað fram í rauðan dauðann.

Fréttir úr framboði

Nýlega, er Ari Trausti Guðmundsson, hinn landsþekkti jarðfræðingur og fjölmiðlamaður boðaði forsetaframboð sitt, greindi ég svolítið frá ættum Ara í Þýskalandi. Þótt oft hafi loðað einhver nasistaára yfir Guðmundi frá Miðdal, föður Ara, vita kannski fæstir að lítið fer fyrir þýskum uppruna Ara. Forfeður hans í Þýskalandi voru að helmingi, ef ekki að meirihluta til, af gyðinglegum uppruna og höfðu síðustu kynslóðirnar verið kaupmenn í bænum Pasewalk í Pommern (Mecklenburg-Vorpommern).

Ég sá, að Egon nokkur Krüger, efnafræðingur og menntaskólakennari í DDR, og síðar áhugasagnfræðingur í sameinuðu Þýskalandi, hafði skrifað bók um gyðingana í Pasewalk. Ég tók mig til og keypti bókina sem kostaði aðeins 15 evrur. Hún er vel skrifuð og með virðingu fyrir efninu.

Í bókinni má lesa um kaupmennina í Sternberg-fjölskyldunni, pólsk-þýska forfeður Ara Trausta, m.a. Meyer Sternberg, sem fæddist í Obersitzko í Posen (nú Obrzycko) árið 1815, og telst mér það til að hann sé langalangafi Ara Trausta. Í Obersitzko voru fangabúðir á síðari heimsstyrjöld, sem heyrðu undir hinar illræmdu fangabúðir í Stutthof sem margir fangar frá Norðurlöndum lentu í.

Meyer þessi átti klæðaverslun við Am Marktplatz 28 í Pasewalk. Síðar fór Meyer einnig að versla með matvörur. Í auglýsingu árið 1868 bíður hann t.d. léttsaltaða síld af hollenskum sið Matjes-Hering empfing und empfhielt M. Sternberg. Salt auglýsti hann einnig eftir að einokun á salti var aflétt: Salz - Bei Aufhebung des Salzmonopols empfehle ich meinen geehrten Kunden von heute ab stets feinstes trockenes Crystall-Speise-Salz in Säcken von Netto 126  8/30 Pfd. Inhalt, sowie ausgewogen in jeder beliebigen Quantität, M. Sternberg. Allt var hægt að selja, t.d. svínafitu: Frisches ausgebratenes Schweinschmalz offerirt billigst M. Sternberg.

Saga Sternberg fjölskyldunnar í Pasewalk fyllir aðeins 3 blaðsíður af 203 blaðsíðum í bók Egon Krügers. Bókina Jüdisches Leben in Pasewalk; Familiengeschichten, Familienschicksale, Stolpersteine, er hægt að kaupa vefsíðu Schibri-Verlag (ISBN 978-3-86863-022-0). Þetta er hluti af sögu íslensks forsetaframbjóðanda og ekkert ómerkilegri en svo margt annað sem til boða stendur.

Hitler var líka í Pasewalk 

Að lokum er einnig vert að minnast þess að bærinn Pasewalk var einnig hluti af geðveikislegri sögu Hitlers. Þangað var hann færður á sjúkrahús í lok fyrri heimstyrjaldar og var því lengi haldið fram að hann hefði verið þar vegna blindu sem orsakaðist af gaseitrun. Dr. Karl Kroner, læknir og gyðingur sem allranáðugast komst til Íslands fyrir bláan augnlit arískrar konu sinnar og smekk íslensks sendiráðsritara fyrir bláeygum þýskum konum, og sem reyndar var líka bláeygur, upplýsti leyniþjónustu Bandaríkjahers um "veikindi" Hitlers í Pasewalk, er Kroner var enn á Íslandi árið 1943 (aska hans er reyndar grafin í Fossvogskirkjugarði).

 

Karl Kroner í fyrri heimsstyrjöld, þegar hann hitti Hitler í Pasewalk. Sonur hans Klaus Erlendur (th) lést í Bandaríkjunum árið 2010.

Karl Kroner greindi leyniþjónustu Bandaríkjanna frá því sanna um „sjúkdóm" og ímyndunarveiki Hitlers, eins og kemur fram í bók taugasérfræðingsins David Lewis-(Hodgson) um Hitler, sem ber heitið The man who invented Hitler (2004), sem og í bókinni Hitler in Pasewalk (2004) eftir Bernhard heitinn Horstmann. Sjá hér.

Hitler var einnig á spítala árið 1916. Hugsið ykkur, hvað hefði gerst ef hann hefði verið drepinn í stríðinu. Hjalti er annar frá hægri í efstu röð.

Londonlambið og lærin á dóttur jólasveinsins

 

Sjónvarpsmaðurinn Þorsteinn J. Vilhjálmsson bjó til athyglisverða og skemmtilega heimildamynd um hið misheppnaða ævintýri Iceland Food Centre í London. Myndin var sýnd á Stöð 2 í fyrra. Nú hefur Þorsteinn J. fyrir skömmu ákveðið að gefa öllum möguleika á að sjá myndina, sem hann hefur sett á heimasíðu sína http://www.thorsteinnj.is/. Hef ég nýtt mér það og mæli með því að aðrir geri það líka, því myndin er vel upp byggð og dálítið drama. Ég er þó ekki sammála öllu sem haldið er fram í myndinni. Var þetta einhver vasaútrás í líkingu við þá sem síðar olli hruninu á 21. öldinni eins og gefið er í skyn í myndinni? Það held ég að sé af og frá.

Ég át þarna roastbeef á rúgbrauði 

Ég kom sjálfur árið 1971 inn á þennan stað „íslenska" matstað  í Lower Regent Street 5, talsverðan spöl frá, Mount Royal hóteli (Thistle í dag) þar sem ég dvaldi  í London með foreldrum mínum. Mig minnir að staðurinn hafi enn heitið Iceland Food Center, þó hann hafi þá líklegast verið kominn undir vængi Angus Steak House keðjunnar. Ég var á Evrópureisu með foreldrum mínum og við höfðum farið með Gullfossi til Skotlands og eftir 2-3 daga þar í borg vorum við nú stödd í London. Þetta var í ágúst.

Eftir að ég sá heimildarmynd Þorsteins, sem helst byggir á rannsóknum Sólveigar Ólafsdóttur sagnfræðings, sá ég að ég hafði munað innréttinguna og litina rétt og man ég t.d. eftir hraunmyndinni sem allir tóku eftir. Ég kom þarna i hádeginu með föður mínum eftir að við höfðum gengið frá British Museum. Pabbi hafði komið þarna áður og hafði þótt ágætt og við lögðum á okkur nokkra göngu til að leita uppi staðinn.  Við fengum okkur roastbeef á rúgbrauði, sem mér þótti nú ekkert sérstaklega gott, því þá þótti mér blóðugt kjöt hálfókræsilegt. Það var dimmt þarna inni og óþolandi heitt. Staðurinn líktist mest amerískum Hotel-diner/cafeteríu. Það var engin sæla að borða smurbrauð á Iceland Food Center í 40 stiga hita. Ég get ekki einu sinni gefið þessum stað hálfa stjörnu út frá minningunni. 

Ég minnist hins vegar úr sömu ferð með ánægju kjúklingsins í körfu, sem við fengum á veitingastaðnum Chicken Inn við hliðina á Victoria Palace Theatre, þar sem rétturinn Chicken in the Basket var rómaður. Líkt og á Naustinu voru þar þjónar, en  innréttingin var í ósmekklegum í breskum stíl með myndum af hestaveðhlaupum og sveitasetrum aðalsins á rauðfóðruðum veggjunum. Ég tók ungur eftir lélegum smekk Breta.

Niðurstöður myndarinnar eru ekki alveg réttar og alls ekki sanngjarnar

Ég leyfi mér að hafa aðra skoðun á nokkrum hlutum í sambandi við Iceland Food Centre en þá sem kemur fram í kvikmyndinni og í ýmsum  ályktunum Sólveigar Ólafsdóttur sagnfræðings heimildarmyndarinnar.

Í fyrsta lagi tel ég alls ekki réttlátt að líkja þessari me-me veitingasölu Íslenska ríkisins við þá svikamyllu sem við sáu hrynja fyrir þremur árum. Siggi Einarsson eiturbrasari í London var Michelin kokkur miðað við þetta afdaladæmi í Lower Regent Street. Það var ekki farið út í þetta matarævintýrið á sömu forsendum og loddaravíkingarnir fóru um heiminn. En tíðarandinn var nú ekkert ósvipaður í öðrum löndum, og fólki á 21. Öld, sem ekki man þessa tíma skilur kannski ekki alveg hvernig þeir voru. Það eina sem sameinar þetta er skussahátturinn og skipulagsleysið og  vöntun á framtíðarsýn. Íslendingar lifa alltaf í núinu.

Minnimáttarkenndin dreif líka þetta dæmi því, því boðið var upp á Chicken in a Basket sem önnur hver krá og veitingastaður var með á þessum tíma Bretlandseyjum. Lambið var ekki nógu gott eða humarinn. En í landi þar sem matarmenning var langt undir meðallagi, eins og á Bretlandseyjum, voru menn ekki nýjungagjarnir frekar en í öðrum nágrannalöndum Íslands.

Sr. Gröndal löngu eftir að hann var hættur með Londonlambið og kominn í framreiðslu á Síðustu Kvöldmáltíðinni, á restaurant Sacramento

 

Einnig er leitt að Halldór Gröndal, framkvæmdastjórinn á Iceland Food Center, vildi ekki í viðtal í myndinni. Áhorfandinn er skilinn eftir í þeirri meiningu að hann hafi legið drukkinn alla tíma.  Það tel ég illa að góðum manni vegið. Séra Halldór var annars opinskár um þessi ár, þegar hann kenndi mér trúarbragðasögu í Hlíðaskóla um 1973, nýorðinn prestur. Hann lagði alls ekki dul á á þennan kafla lífs síns í Lundúnum. Hann sagði okkur krökkunum dæmisögur af því og veitingahúsareynslu sinni.  

EL AL hér og EL Al þar 

Ég hjó líka líka eftir því að það þykir merkilegt hjá aðstandendum myndarinnar, að húseignin sem var tekin á leigu undir Iceland Food Center tilheyrði ísraelska flugfélaginu El Al. Er tönnlast heldur mikið á því, án þess að áhorfandinn fái nokkru sinni að vita hvort það skiptir einhverju máli. El El hafði verið með skrifstofu á Lower Regent Street 5 mjög lengi og þarna var húsnæði laust.

Hvað kemur það málinu við, að íslenskur kaupsýslumaður í London, Björn Björnsson, fyrrv. bakari í Björnsbakarí og eigandi Hressingaskálans,  sem þegar fluttist til London árið 1935, hafi þénað 1250 pund við það að útvega húsnæðið, húsnæði sem sagnfræðingi og framleiðanda heimildamyndarinnar þykir greininga of lítið fyrir það verð. Gefið er í skyn, að íslenska ríkið og hinir 12 athafnamenn sem stóðu að þessu dæmi hafi látið hlunnfara siga, að það hljóti að hafa verið betri staðir til en þessi „hola" sem leigð var út af El Al fyrir stórfé. Sólveigu Ólafsdóttur verður svara fátt þegar hún er spurð hvað mikið það 1250 pund séu. Það rétta er að 1250£ árið 1966 er sama og 19.507£ í dag, eða um 3.745.150 ISK, sem eru svo sem lambaspörð miðað við það sem menn taka fyrir sinn snúð á Íslandi í dag fyrir einhverja smágreiða eða þjónustu.  Sólveig heldur því fram í myndinni, að árslaun einhvers ótiltekins starfsmanns Flugfélagsins (kannski Páls Heiðars Jónssonar?) í London hafi verið 1250£ á þessum tíma. Hvað kemur það málinu við og hvar er sönnunargagnið?

Heldur sagnfræðingurinn að „jafnlaunastefna" hafi ríkt á Englandi á gullöld Labour? Það kostaði á láta menn finna fyrir sig húsnæði á þessum tíma í heimsborginni. Íslendingar fengu enga sérmeðferð. Björn Björnssonvar, sem formaður Íslendingafélagsins og eini íslendingurinn í framtaki í Lundúnum, mörgum hnútum kunnugur.  Hann var ekki óþekktur fyrir glæsileika þegar þurfti að búa til veislu og þær kosta eins og kunnugt er. Íslendingar héldu lengi vel á 7. áratugnum árshátíðir á Dorchester Hotel. Þetta var bara dæmigert fyrir flottræfilshátt Íslendinga. Flottasta hótelið, ekkert minna gat gert það.

Því er haldið frem að „þeir" (strákarnir í Icelandic Food Centre) hafi farið út til að „sigra heiminn" vegna þess að þeir hafi skrifað undir leigusamning til 14. ára. Var hægt að fá stað í miðborg London á leigusamningi til færri ára á þessum árum?  Þetta verður að minnsta kosti að rannsaka áður en því er haldið fram að menn hafi ætlað sér að sigra heiminn með lambalæri, London lambi, rækjum og humri. Mig minnir að ýmis lönd væru með landkynningarveitingarstaði í Lundúnum á þessum árum, og þess vegna reyndu menn að gera sitt besta. En þeir eru nú, löngu síðar, ásakaðir um að hafa verið fyrstu útrásarvíkingarnir. Það er einfaldlega mjög óréttlátt og lýsir betur lélegri rannsóknarvinnu en þeim mönnum sem er verið að dæma.

Voru gengilbeinurnar sexí trekkplástur?

Eitt að því einkennilegasta í heimildarmyndinni  finnst mér undirtónninn um að stúlkurnar sem unnu í peysufötum og appelsínugulum treyjum og hnésíðum (MIDI) pilsum á Iceland Food Centre hafi verið þar til að trekkja kúnna að með útliti sínu og "sex appíl". Þær koma sjálfar af fjöllum, en voru náttúrlega gullinhamraslegnar, þegar þær eru spurðar um þá hugdettu. Mér finnst jafnvel að verið sé að gefa í skyn skyn að karlarnir í tengslum við þetta framtak hefi verið gömul svín. Það þykir mér langsótt í meira lagi. Að það hafi átt að nota stúlkur sem trekkplástur kemur nú ekki fram í neinum heimildum. Ungar konur voru oft gengilbeinur á þessum tíma, fyrr og síðar, og þótt ein þeirra hafi leikið dóttur jólasveinsins og klæðst nýjustu tísku og sokkabuxum úr Carnaby street, er eitthvað athugavert við það?  Skrítið að sagnfræðingur á 21 öld finnist það kyndugt, en misjafnt er auðvitað þol manna og kynáhugamál. Stúlkurnar á IFC í Lundúnum voru ugglaust frómar en lífsgalaðar stúlkur sem ekkert gerðu annað en að púla til þess að koma „íslenskri matarmenningu" á framfæri. Þær áttu ekki neinn þátt í því að það mistókst. Þær eiga því ekki skilið að verða skotspænir femínístiskrar fantasíu.

 

London Læri - eða réttara sagt lærin á dóttur jólasveinsins

Nær hefði verið að dvelja við framleiðanda innréttingarinnar sem græddi á fingri og tá við þetta ævintýri og jafnvel þá er því lauk.

Getur kannski verið að menn hafi verið meiri kosmópólítanar árið 1966 en 2012? Nú er harðstífur mórall og vísifingur femínistaruglsins á lofti í öllum fræðum sem kallast hugvísindi. Allt er gert að klámi. En umbreytt peysuföt eru ekki verða aldrei sexí, ekki einu sinni í augum fornleifafræðings. En ekki ætla ég að að sökkva mér frekar í fantasíur femínistanna. 

Kokkurinn á BSÍ er engin heimild heldur léleg fylling

Bjarni Snæðingur með það besta í íslenskri matargerðalist - velbekomme!

Að lokum má nefna, að það virkar sem ótrúverðugleiki að spyrja  einhvern braskokk á BSÍ álits á veitingarekstri í London sem hann kom hvergi nærri. Kokkurinn á BSÍ var varla fermdur þegar þetta ævintýri var sett á laggirnar og því eru það einungis djúpsteiktar kjaftasögur og brasað slúður sem hann hefur upp á að bjóða með Gróubúðingi með rugli og rjóma á Leiti. Þórður Sigurðsson, sem kemur einstaklega trúverðuglega fram í myndinni, vann hins vegar á Iceland Food Center í London. Þorsteinn hefði átt að láta nægja viðtal við hann í stað þess að fara að fá hræring frá braskokki á BSÍ eða fínni smábitakokki í London í dag. Maður bjóst jafnvel við að Sænski kokkurinn úr Prúðuleikurunum kæmi og syngi eina uppskrift frá Iceland Food Centre.

Páll Heiðar Jónsson, sem nýlega er látinn, var líka kallaður til sem samtímaheimild, þar sem hann sat broslega setningarhátíð staðarins. Broslegar uppákomur voru margar á Íslandi og á vegu landsins erlendis og ekki við öður að búast að fá eina slíka við opnun Iceland Food Center. Í litlu landi, þar sem menn vilja vera marktæk þjóð, verður margt að grátbroslegri uppákomu. Það verður bara að taka með og sætta sig við einkennilegheit Íslendinga og afdalahátt. Svona voru tímarnir. Við höfðum ekki graða kentára í sendiherrastöðum þa. Það voru líka skrítnir tímar þegar Páll heitinn hælaði með öðrum nýnasistum í Kópavogskirkjugarði við legstað þýskra sjóliða úr 2. heimsstyrjöld - þessi annars svo prúði maður. 

Íslendingar halda veislu á dýrasta hótelinu í London árið 1963

Þegar ég var að skrifa þessa grein, rakst ég á mynd af manni í einum af flottræflaveislum Íslendingafélagsins í London á Dorchester Hotel, einu dýrasta hótelinu í Lundúnaborg. Þetta er Loftur „flugkappi" Jóhannesson, dáður af sumum sem „íslenskur billjóneri" sem meikaði það hér um árið. Hann var þó ekkert annað en ómerkilegur vopnasali sem þjónustaði hryðjuverkaríki og vann fyrir Stasi í vopnaflutningum. Sjá nánar um Loft flugkappa í dag. Þorsteinn J. ætti kannski að að búa til eina bláa mynd um hann. Bláa, því þegar ég hugsa til baka um mynd Þorsteins er þessi blámi sem er yfir öllu. Gott trikk, en gert of mikið úr því. Horfið nú á mynd Þorsteins J.