Þingeyraannáll inn þriðji 2018

Nýlega lauk heldur snubbóttri auglýsingafornleifarannsókn á Þingeyrum. Fréttaflutningur af rannsókninni var mjög fjölskrúðugur og byggði vitaskuld á upplýsingum frá stjórnanda rannsóknarinnar hinum marsaga sagnarþuli Steinunni Kristjánsdóttur.

Upphaflega mátti skilja að nær væri talið víst að grafararnir væru við það að komast niður á líkamsleifar munkanna sem dóu í hinum íslenska Svartadauða, sem er pest sem ekki þarf að eiga neitt skylt við þann svartadauða sem geisaði í Evrópu hálfir öld fyrr.

Fljótlega fannst hins vegar krítarpípa frá 17. öld, ofan á hausamótunum á munkunum sem bíður þess hlutverk að færa okkur vitneskju, eða réttara sagt allan sannleika um Svartadauða.  Eins og lesendur Fornleifs geta séð í færslunni hér á undan, var spá Fornleifs um niðurstöður uppgraftrarins öruggari en venjuleg veðurspá á Íslandi.

Nú er rannsókninni lokið og Björn Bjarnsson fyrrv. ráðherra, sem er velunnari þess sem er að gerast á Þingeyrum, greinir frá niðurstöðum á ævafornu á dagbókapári sínu, sem mun vera nærri því frá miðöldum.

Björn birtir á bloggi sínu mynd af bronskambi skreyttum drekahausum, sem mér sýnist með nokkurri vissu og þekkingu líka, að sé frá lokum 12. aldar eða byrjun þeirra 13.Kamburinn fannst 22. júní sl.

Rannsóknin á Þingeyrum virðist mér því vera hálfgerður "dótakassi aldanna". Þarna ægir öllu saman, munkum sem dóu árið 1402 en sem finnast ekki, pípuhaus frá 17. öld, og forláta kambi frá fyrstu öld klausturlífis á Þingeyrum. Allt er greinilega í belg og biðu, þó ég efist ekki um að allt sé grafið upp mjög skikkanlega. En það leitar á mann sú hugsun, að einhver hafi á síðari tímum verið að plægja eða fræsa í klausturstæðið, til að kartöflurnar yxu betur í menningarjarðveginum.

Yfirlýsingarnar sem leiðangursstjóri rannsóknarinnar á Þingeyrum hefur sent frá sér eru heldur stórkerlingalegar. En slíkt mun nú vera í tísku á Íslandi. Helst skal það sem sagt vera, vera algjörlega innistæðulaust og fyllilega ógrundað, en algjör sannleikur ef það er mælt af konu. Þess er nær krafist af mönnum að þeir þekki allar niðurstöður áður en farið er að stað. Annars fá menn ekki styrk. Orðið tilgáta á enn erfitt uppdráttar á Íslandi.

Nú er Steinunn Kristjánsdóttir, sem því miður er ekki sérfræðingur í miðaldafræðum, kominn á þá skoðun að hún hafi verið að grafa í grunn húss Lárens (Lárusar) Christensen Gottrups sem var umboðsmaður á Þingeyrum  frá 1685 og síðar lögmaður norðan og vestan 1695-1714. Ekki fann hún munkana, en pípan gæti jafnvel á einhverju stigi hafa verið í kjafti Gottrups.  Mæli ég með því að DNA verði skafið af pípunni, svo þeim danska verði gert hátt undir höfði.

Kamburinn sem Björn Bjarnason segir frá er kirkjukambur sem lesendur Fornleifs hafa kynnst áður, og ef ekki, þá má lesa um þá hér.  

Þegar meira fé er komið í kassann, vonum við að gripirnir séu nær hvorum öðrum í tíma en þeir sem fundust á því herrans ári 2018, sem og að niðurstöðurnar séu meira samkvæmar sjálfum sér - eða að það sé að minnsta kosti einhver sannleiksþráður í því sem logið er í fjölmiðlana. Annars verður Fornleifi áfram skemmt konunglega og getur í allri teitinni enn og aftur minnst á fyrri yfirlýsingar Steinunnar um eskimóakvendi og fílamenn, svo nokkuð af því furðulegasta sé nú reifað enn einu sinni. 

Athugasemdir

[Valdimar Samúelsson, 25.6.2018 kl. 18:27]

Fornleifur dálítið ert þú dómharður og einhver sagði að þú hafir sárnað hér áður út af ósanngjörnum ráðningum Steinun hefir staðið fyrir sínu en hvað með það ég man að þegar ég var ungur maður þá sagði Þingeyra bóndinn c. 1958 að Heimabærinn væri byggður ofaná Klaustrinu. Ég veit hinsvegar ekki hvar þeir eru að grafa núna en skoða síðasta bloggið þitt á eftir.Það er samt skrítið hve oft þessar krítarpípur poppa upp við svona uppgröft. 

[FORNLEIFUR, 25.6.2018 kl. 22:17]

Ég þekki því miður ekki til þeirra ráðninga sem þú fabúlerar um. Steinunn er allmiklu yngri en ritstjóri Fornleifs, og ekki ráðin fyrir fegurð sína líkt og ég var, og hefur hún aldrei sótt um það sama og ég. Maður á aldrei að treysta Einhverjum. Hann er bófi.

Kannski hefur bóndinn á Þingeyrum vitað hvað hann söng á síðustu öld, en ég er dálítið á því að nú sé grafið í fræðilegri blindni. Fyrst vilja menn fá munka frá því um 1400, þá finna þeir pípu frá 17 öld og þar með er stefnan tekin á hús Gottrups umboðsmanns og svo kemur kambur frá 12.-13. öld. Örlögin og óskhyggjan virðast ráða ferð. Það eru einu sinni ekki hjálpargreinar fornleifafræðinnar. 

[FORNLEIFUR, 25.6.2018 kl. 22:28]

Pípur koma upp þar sem menn reyktu pípur. Þetta voru sígarettustubbar síns tíma. Það er ekkert undarlegt við það. Börn finna stundum sprautur fíkla á víðavangi. Það er hins vegar verri fíkn en pípan.

[FORNLEIFUR, 26.6.2018 kl. 12:33]

Í dag, 26. júní,  er MBL.is með frétt um kambinn. Þar er þetta haft eftir Steinunni Kristjánsdóttur: „Því er oft haldið fram að ýms­ir siðir hafi ekki náð til Íslands en þessi kamb­ur og aðrir renna stoðum und­ir þá kenn­ingu að siðirn­ir hafi tíðkast hér eins og ann­ars staðar. Það er hluti af helgi­hald­inu að raka á sig krúnu og kamb­ar sem þess­ir voru notaðir í það. Þetta er fjórði kambur­inn sem finnst á Íslandi."

Steinunn veit greinilega ekkert hvað hún hefur á milli handanna. Kambar voru ekki notaðir til raksturs líkt og hún lætur hafa eftir sér. Þetta er ekki fjórði kamburinn sem finnst á Íslandi heldur sá fjórði sem er kirkjukambur. Þó hann sé frá 12. eða 13. öld gæti hann hafa verið í notkun mun lengur.

Steinunn getur fræðst um þessa kamba hér á blogginu Fornleifi og eins í bókinni Gersemar og þarfaþing, þar sem fornleifafræðingur sem vann við Þjóðminjasafn Íslands ritaði um slíka kamba árið 1994.

[Valdimar Samúelsson, 26.6.2018 kl. 14:33]

Þakka Fornleifur og afsaka skotið því þú ert meira virði en nokkur annar í þessum málum. Ég held stundum að Fornleifafræðingar séu upp til hópa framagjarnir einstaklingar sem medían hampar til og frá og það á ekki aðeins við Íslenska.Það hefir vitnast t.d. í Ameríku að menn séu að eyðileggja upplýsingar eða setja ýmislegt til að villa fyrir svo engu er treystandi í mörgum tilfellum. Þú t.d. dissar allt sem finnst í bandaríkjunum, kannski rangt hjá mér. Langhús hafa fundist austan St Lawrance fljótsins og meðfram Missori á Manda slóðum en síðast voru þau meðan þeir voru og hétu hringlaga þeir sögðu aldur manna í vetrum og höfðu hestana inni í hýbýlum sínum á veturnar og gáfum þeim Hrís að éta   

[FORNLEIFUR, 26.6.2018 kl. 20:08]

Þú hefðir átt að læra fornleifafræði Valdimar. Er það nokkuð of seint? Hraðkúrsar eru í boði í HÍ. Svo getur þú gert út leiðangra til Missouri. Þá kem ég með. Við verðum góðir í hjólastólunum einsog Indiana Jones á móti nasistunum í Dal Konunganna.

Þetta fjallar ekki um framagirni, heldur einvörðungu umósk sums fólks um að vera í sviðsljósinu, þó það hafi akkúrat ekkert að segja. Við, sem ekki höfum neinn frama, höfum mikla skemmtun af. Þetta heldur Fornleifi uppi á sumarvertíðinni.

[Valdimar Samúelsson, 30.6.2018 kl. 12:01]

Fornleifur. Þú spurðir comments sem ég skifrifaði á síðu Gústafs. Hvar sérðu vísir af þessu Valdimar. Síðan var lokuð áður en ég gat svarað en efnin var vandamál vegna flóttamanna í Svíþjóð. Ég ber sæmilega virðingu fyrir þér en lestu þetta og spurðu aftur og þetta er ekkert einsdæmi. 

https://www.mbl.is/frettir/innlent/2018/06/29/bardi_blodugur_ad_dyrum_i_stigahlid/