17 gyđingar í brunni

Jewish scull in Norwich

 

Fundist hafa leifar 17 manns í brunni einum í bćnum Norwich í Austur-Anglíu á Englandi. Taliđ er nćr fullvisst ađ um beinagrindur gyđinga sé ađ rćđa og ađ ţeir hafi veriđ myrtir í ofsóknum og kastađ í brunninn. Fullorđnum hefur veriđ kastađ fyrst og síđan 11 börnum á aldrinum tveggja til fimmtán ára ofan á. Ég ţekki dálítiđ til í Norwich. Áriđ 1986 kom ég ţar fyrst á skólaferđalagi međ deild minni viđ háskólann í Árósum, ţegar ég hafđi nýlokiđ kandídatsprófi. Viđ gáfum síđar út í lítilli gulri bók frćđilega fyrirlestra okkar sem viđ héldum viđ ýmsar miđaldaminjar. Ég međhöndlađi m.a. sögu gyđinga og leifar eftir fyrsta skeiđ búsetu ţeirra á Bretlandseyjum.

Gyđingar komu snemma til Bretlandseyja, međ Vilhjálmi bastarđi og Normönnum, og settust ađ í stćrri bćjum landsins, allt norđur til Jórvíkur. Um miđja 12. öld var Norwich nćststćrsta borg Englands og margir gyđingar áttu ţar heima. Gyđingar á Bretlandseyjum, eins og víđa annars stađar, máttu ekki stunda hvađa vinnu sem var, og voru ţess vegna margir í peningaviđskiptum og lánastarfsemi, sem var bćđi syndugt og illa séđ iđja af kirkjunni, sem sló ţó gjarna lán hjá gyđingum. Gyđingar á Bretlandseyjum lánuđu fé til ýmissa mikilvćgra framkvćmda á fyrri hluta miđalda, eđa ţangađ ţeir allir, um ţađ bil 16.000 ađ tölu, voru gerđir brottrćkir frá Bretlandseyjum ţann 18. júlí áriđ 1290. Eins og annars stađar voru ofsóknir gegn gyđingum algengar á Bretlandseyjum og var tiltölulega auđvelt fyrir skuldunauta gyđinga ađ snúa lýđnum gegn ţeim og hrinda ađ stađ ofsóknum gegn ţeim, sem enduđu t.d. međ ţví ađ 150 ţeirra voru brenndir inni í Clifford-Turni í Jórvík áriđ 1190, eđa ţeim var kastađ í brunna eđa ţeir brenndir á báli.

Burning_Jews

Margar heimildir eru til um veru gyđinga í Norwich, bćđi  ritađar og fornleifar. Gyđingar bjuggu viđ og umhverfis Haymarket-torg, sem er enn í dag ađalmarkađstorg Norwichborgar. Fornleifarannsóknir hafa stađfest búsetu ţeirra ţar. Einu götuna á Bretlandseyjum, sem ber heitiđ Synagogue Street, er ađ finna í Norwich. Frćgur ketill úr bronsi frá Frakklandi međ áletrun á hebresku hefur fundist í jörđu í Norwich.

Pottur

Einn fremsti fjármálamađur Bretlands á 12. öld var Eliab, einnig ţekktur sem Jurnett, sem lánađi fé til bygginga fjölda kirkna og klaustra. Líklega til ađ komast hjá ţví ađ borga honum, var hann flćmdur úr landi međ ţví ađ krefjast af honum 6000 mörk og fékk hann ekki ađ snúa aftur fyrr en hann hafđi greitt 2000 ţeirra. Svo ekki hefur öll lánastarfsemi gyđinga veriđ arđbćr, og í sumum tilfellum hefur hún kostađ ţá lífiđ og kannski valdiđ ţví ađ ţeir fengu vota gröf í brunni í Norwich. 

 

TaxRoll

Klikkiđ tvisvar sinnum á myndina til ađ sjá hana stćrri

Til er skopmynd af Isaak fill Jurnett, syni Eliabs í skattalista Norwich frá 1233, ţar sem gyđingar bćjarins eru hćddir og Isaak sýndur sem ţríhöfđa konungur. Í Norwich er enn til hús sem kallađ er Music Hall, heiti sem er taliđ vera afbökun á Moishe Hall, og telja sumir ađ húsiđ sé ađ grunni til ţađ hús sem Isaak Jurnett bjó í á 13. öld.

Gyđingum í Norwich var kennt um barnaníđ og morđ áriđ 1144, ţegar 12 ár drengur, Vilhjálmur, hvarf. Ţótt aldrei hafi sannast ađ Villi litli hefđi veriđ myrtur, og líklegra sé, ađ hann hafi veriđ grafinn lifandi af ćttingjum sínum sem héldu ađ hann vćri látinn, ţá komu upp svipađar ásakanir á hendur gyđingum á nćstu árum víđs vegar um Bretland. Vilhjálmur var tekinn í dýrlinga tölu. Gćti veriđ ađ líkin í brunninum séu afleiđing múgćsingar og hýsteríu sem greip um sig á Bretlandseyjum á 12. öld? Ekki ólíkt og í dag á Íslandi, ţar sem rökin eru ađ barnaníđ hljóti ađ hafi veriđ framin undir vćng kaţólsku kirkjunnar vegna ţess ađ ţađ hefur veriđ framiđ í öđrum löndum, var gyđingum kennt um barnahvarf á miđöldum og alveg fram á síđustu öld. Á miđöldum ţurfti ekki sannanna viđ frekar en í dag. Múgćsingin er enn í ham. Nóg var bara ađ hafa heyrt eitthvađ, sannanir skiptu og skiptir sumt fólk ekki máli. Málefniđ helgar međaliđ.

Ţar til nýlega var gyđingum kastađ í brunna víđs vegar um Evrópu. Eftir ađ álfan gerđist siđmenntađri er orđinn heimsfrćgur smellur Borats um ađ kasta gyđingum í brunna í „heimalandi" hans Kasakstan, smellur sem fékk misjafna dóma í Bandaríkjunum. Ef ekki hefđi komiđ svo góđ vatnsveita á Íslandi, hefđu menn líklega veriđ ađ kasta fólki í brunna og ásaka ţađ um ađ hafa stráđ glerbrotum í smjöriđ eđa ađ kaupa frá kapítalistum, sem var t.d. afar vinsćl ásökun í Sovétríkjunum og leppríkjum ţeirra fram undir 1950. Horfiđ og hlustiđ á Borat og bandaríska áheyrendur hans, sem sumir hverjir eru langt frá ţví ađ vera fráhverfir bođskap kasakstanska blađamannsins. Myndin efst er af fjölmiđlaglöđum vísindakonum sem skemmta sér greinilega međ hauskúpu gyđingakonu frá Norwich:

Ţessi fćrsla er örlítiđ breytt útgáfa af fćrslu sem upphaflega var birt 26.6.2011 á www.postdoc.blog.is


« Síđasta fćrsla | Nćsta fćrsla »

Athugasemdir

1 Smámynd: Vilhjálmur Eyţórsson

Ţú getur ţess ekki ađ Borat heitir ađ mig minnir Cohen og er sjálfur gyđingur. Annars voru ţađ fleiri en kirkjan, sem fengu lánađ hjá gyđingum á 13. öld, fyrst og fremst kóngurinn Edward  fyrsti eđa „longshanks“, ţ.e. Játvarđur langleggur. Hann lagđi undir sig Wales og byggđi af ţví tilefni fjölda kastala ţar, en fékk peningana hjá gyđingum. Hann var einnig langt kominn međ ađ leggja undir sig Skotland. Allt kostađi ţetta mikla peninga og miklu viturlegra ađ drepa gyđingana sem lánuđu honum eđa reka ţá úr landi en ađ borga.

Vilhjálmur Eyţórsson, 20.10.2011 kl. 15:11

2 Smámynd: Gunnar Th. Gunnarsson

Merkilegt hvernig gyđingum tekst ađ koma sér allsstađar út úr húsi

Peningar virđast upphaf og endir alls ills

Gunnar Th. Gunnarsson, 20.10.2011 kl. 16:13

3 Smámynd: Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson

Sonur nafna okkar, bastarđsins, Vilhjálmur Rauđi (Rufus), sem líka var nafni okkar, hótađi ţví, ef ég man rétt, ađ gera Gyđingdóm ađ ţjóđtrú á Bretlandseyjum. Ţetta gerđi hann í einhverjum deilum viđ kirkjuna eđa erkibiskupinn í Kantaraborg.

Var ţađ ekki á tímum Eddies fyrsta ađ Gyđingar Englands voru flćmdir úr landi.

Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 20.10.2011 kl. 16:13

4 Smámynd: Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson

jewish smiley with flag  Gunnar, peningar eru ekki vondir, ţađ eru ţeir sem hata sem eru vondir.

Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, 20.10.2011 kl. 16:50

5 Smámynd: Vilhjálmur Eyţórsson

Ţess má einnig geta ađ Villi rauđi eđa Vilhjálmur Rufus var sagđur ţađ, sem einu sinni var kallađ „alveg ramm- sódómiskur“. Mig minnir ađ hann hafi veriđ skotinn „í misgripum“ ţar sem hann var á veiđum en kirkjunnar menn höfđu mikinn ímugust á honum.

Vilhjálmur Eyţórsson, 20.10.2011 kl. 17:45

6 Smámynd: Gunnar Th. Gunnarsson

Peningum fylgir val... og vald spillir

Gunnar Th. Gunnarsson, 20.10.2011 kl. 19:47

7 Smámynd: Gunnar Th. Gunnarsson

vald

Gunnar Th. Gunnarsson, 20.10.2011 kl. 19:47

8 Smámynd: Jón Steinar Ragnarsson

Athyglivert og fróđlegt. Svolítiđ antiklćmax í brosi fornleifafraukanna ţarna. Eins og ţćr hafi fundiđ eitthvađ sniđugt og sćtt.

Annars er myndin sem ţú egnir okkur til ađ smella tvisvar á til ađ stćkka, eina myndin í greininni, sem ekki gegnir slíkri međferđ. 

Jón Steinar Ragnarsson, 20.10.2011 kl. 20:33

9 Smámynd: FORNLEIFUR

Vald ţarf ekki ađ spilla, Gunnar, sjáđu bara Össur Skarphéđinsson, hann er jafnspilltur og áđur en ađ hann fékk völd.

Jón Steinar, smelltu aftur á myndina, ég er búinn ađ laga ţađ sem var ađ í tölvunni ţinni, ţetta ćtti ađ virka nú.

FORNLEIFUR, 21.10.2011 kl. 06:18

10 Smámynd: Gunnar Th. Gunnarsson

Ţađ er rétt, Fornleifur

Gunnar Th. Gunnarsson, 21.10.2011 kl. 11:51

Bćta viđ athugasemd

Ekki er lengur hćgt ađ skrifa athugasemdir viđ fćrsluna, ţar sem tímamörk á athugasemdir eru liđin.

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikiđ á Javascript til ađ hefja innskráningu.

Hafđu samband