Gullfoss
27.5.2015 | 09:34
Út er komin í Danmörku bókin Gullfoss. Ţótt titillinn gćti bent til ţess, er ţetta hvorki bók um sögu okkar stćrstu náttúruperlu né ádeilurit á innheimtu gjalds fyrir ađgengi ađ sameign ţjóđarinnar eđa ađra ónáttúrulega náttúrusölumennsku.
Gullfoss er eitt af merkari sagnfrćđiritum síđari ára um 20. öldina á Íslandi. Bókin er greinasafn um tengsl danskrar og íslenskrar menningar. Í henni má finna gott yfirlit yfir sögu Dana á Íslandi á 20. öld. Birtar eru rannsóknir á baráttu Dana međ íslenskuna og íslenska menningu, sem og frásagnir af Dönum sem settust ađ á Íslandi, sér í lagi dönskum konum sem minnihlutahópi á Íslandi á síđari hluta 20. aldar. Afstöđu Íslendinga, jákvćđri sem neikvćđri, er einnig lýst og sömuleiđis mikilvćgum áhrifum danskrar menningar á íslenskan "kúltúr"; sömuleiđiđ ţeirri menningarblöndun sem átti sér stađ og hvernig hún smitađist út í ranghala ţjóđfélagsins.
Bókinni er ritstýrt af Auđi Hauksdóttur hjá stofnun Vigdísar Finnboga, Guđmundi Jónssyni sagnfrćđiprófessor og stórvini Íslands, Erik Skyum-Nielsen, og eru ţau jafnframt höfundar ađ efni ásamt yngra fólki eins og Íris Ellenberger, Christinu Folke Ax og Ţóru Björk Hjartardóttur. Nestor höfundanna er hins vegar Sigurđur Pétursson fyrrverandi lektor í latínu og grísku viđ HÍ. Grein hans ber af. Vigdís Finnbogadóttir ritađi formála ađ bókinni.
Í gćr var mér og konu minni, sem er ein af ţessum fallegu dönsku konum sem íslenskir menn reyndu ađ draga međ sér til Íslands á 20. öld, bođiđ í hóf í sendiráđi Íslands í Kaupmannahöfn. Ástćđan fyrir ţví ađ eins ómenningarlegum manni og mér var bođiđ var sú, ađ ég kom í mýflugumynd ađ útgáfu bókarinnar. Ég útbjó og skrifađi svokallađ peer-review, leitađi uppi leiđar villur og misskilning sem ég stakk í. Ekki ţó svo ađ skilja ađ mikiđ hafi veriđ ađ slíku í verkinu.
T.v.Sendiherra Íslands í Danmörku, Benedikt Jónsson, býđur gesti velkomna. T.h. Auđur Hauksdóttir og Erik Skyum-Nielsen viđ kynningu bókarinnar í íslenska sendiráđinu í gćr.
Eins og ég sagđi, bar ein greinanna af. Ţađ er ritgerđ Sigurđar Péturssonar eins mesta latínumanns okkar Íslendinga, en Sigurđur kenndi mér sögu Rómverska lýđveldisins fyrsta vetur minn í Háskóla. Sigurđur fjallar um fjölskyldu sína. Greinin er skrifuđ á eins konar gullaldardönsku og eins hefur mađur á tilfinningunni ađ Sigurđur hafi lengi hugsađ alla ţćtti greinar sinnar í ţaula. Ţetta er greinilega saga, sem hann hefur lengi langađ ađ segja og tími var til kominn. Hún er rosinen i přlseenden í annars góđri veislu.
Sigurđur segir sögu íslensk-danskrar fjölskyldu sem tengdi ţađ besta á Íslandi og í Danmörku. Afi höfundar og nafni var fyrsti skipstjóri á Gullfossi Eimskipafélagsins og ţar tengist greinin beint í nafn bókarinnar - eđa öfugt. Danskur afi hans Olaf Paludan-Müller var háttsettur í Det Řstasiatiske Kompagni (ŘK). Hann kvćntist heldri konu í Síam (eins og Tćland hét fyrrum) Nang Lek Lot Channung ađ nafni og giftist dóttir ţeirra Ebba (1912-2004) Pétri Sigurđssyni forstjóra Landhelgisgćslunnar. Sigurđur Pétursson gefur okkur innsýn í samspil ţriggja menningarheima, sem voru ef til vill ólíkir flestum ţeim fjölskylduböndum sem Íslendingar og Danir tengdust, en greinin hlýtur í framtíđinni ađ verđa skyldulesning í kennslu á Íslandi í minnihlutum, nýbúum og minni háttar culture-clash kenningum, eđa hvađ sem ţađ nú heitir.
Móđir Sigurđar Péturssonar í Síam (fyrir miđju međ slaufu í hárinu) međ systkinum sínum og ţjónustufólkinu Leib og Töng. Áriđ er 1917.
Ásamt bók Guđmundar Magnússonar um Thorsarana er bókin Gullfoss stćrsti fengurinn fyrir dansk-íslenskra menningasögu á síđari árum. Viđ sem ólumst upp međ íslenska afa og ömmur sem keyptu "ný dönsk blöđ" í stórum stíl og töluđu um stikkontantinn (stikkontakten), ergelsi og fornermelsi (ćrgelse og fornćrmelse), sópuđu fortóiđ (fortovet) og keyptu billettin (billetterne) ţekkjum söguna ađ vissu marki. Greinasafniđ Gullfoss sem hlýtur ađ verđa gefin út á íslensku, veitir öđrum, sem ekki komu frá svo "menningarsnauđum" heimilum, nauđsynlega innsýn. En jafnvel var orđiđ of seint fyrir útgáfu Gullfoss, ađ veita góđa heildarmynd, ţví margt af ţví góđa fólki sem gćti hafa sagt bestu sögurnar var dáiđ.
Gullfoss: Mřdet mellem dansk og islandsk kultur i 1900-tallet. Redigeret af Auđur Hauksdóttir, Guđmundur Jónsson og Erik Skyum-Nielsen. Forlaget Vandkunsten 2015.
Fornleifur gefur bókinni sex grafskeiđar, danskar. Meira er ekki hćgt ađ biđja um, og meira fá menn ekki hér.
Ritdómur | Breytt s.d. kl. 10:07 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (0)
Rannsökum nasistana í Sjálfstćđisflokknum!
25.5.2015 | 19:38
"Ţađ hefur veriđ fariđ međ stjórnmálastarfsemi hinna íslenzku ţjóđernisinna sem feimnismál og enginn virđist hafa haft áhuga á ţví ađ fara nánar ofan í tengsl manna hér á Íslandi viđ Ţýzkaland á ţessum árum."
Svo skrifađi Styrmir Gunnarsson á bloggi sínu í dag. Ekki held ég ađ ţetta sé alls endis rétt hjá Styrmi. Ţór Whitehead hafur skrifađ býsnin öll og líka um íslenska nasista, en mest hefur hann skrifađ sína styrjaldasögu út frá íslenskum, breskum og bandarískum heimildum. Jökulssynirnir, ţeir Hrafn og Illugi hafi skrifađ góđa bók um Íslenska nasista (međlimi Flokks Ţjóđernissinna) án ţess ţó ađ geta heimilda, og Ásgeir Guđmundsson hafi velt fyrir sér íslenskum nasistum í grein og bók sinni Berlínarblús, en einnig međ takmarkađri komu í erlend skjalasöfn.
Hver varđ ađ lokum "móđurflokkur" ţessara manna? Draumkennd áadýrkun og ást á brjóstvöđvum 1942. Sólkrossinn á skildinum, sem t.d. norskir nasistar notuđu, sómdi sér nýlega á einkaţotu Björgólfs Thors.
Ekki tel ég ţó ađ ţessir ađilar og ađrir sem hafa skrifađ hér og ţar um íslenska nasista hafi ekki misst af svo miklu í Ţýskalandi. Ţar er ekki um auđugan garđ ađ gresja ţegar kemur ađ upplýsingar um áhuga ţýskra nasista og yfirvalda á Íslandi eftir 1933. Margt eyđilagđist kannski í stríđinu og tengsl íslenskra manna viđ flokk og foringja í Ţýskalandi voru líka takmörkuđ. Ţađ er ekki eins og rjómi ţjóđarinnar hafi veriđ međlimir í Flokki ţjóđernissinna á Íslandi. Sumir af ţessum körlum voru ótíndir tukthúslimir og innbrotsţjófar. Afi Jón Geralds Sullenbergers, Gunnar Jóelsson, var t.d. einn ţessara manna og međ honum í slarkinu var Haukur Mortens. Ţeir félagar reyndu eitt sinn lukkuna međ ţví ađ gerast laumufarţegar (sjá hér og hér).
Ţađ voru helst menningarlega ţenkjandi Ţjóđverjar, og margir ţeirra nasistar, sem höfđu áhuga á Íslandi. Íslendingum sem tengdust félaginu Germaníu eđa sem meiri eđa minni nasistar gengu í Nordisches Gesellschaft var bođiđ til Ţýskalands, ţćttu ţeir nógu áhugaverđir. En Ţýskaland sem lagđi kapp á ađ byggja upp hernađaráform sín vörđu takmörkuđu fé í Ísland og settu t.d. lok á fyrirhugađar rannsóknir á Íslandi á vegum Ahnenerbe-SS sumariđ 1939.
Ţjóđverjar búsettir á Íslandi voru vitanlega margir hverjir gargandi nasistasvín, en ţó ekki í betri samböndum viđ Das Vaterland en íslensku nasistarnir.
Sem bein tengsl viđ Ţýskaland má nefna ferđir sem ýmsum Íslendingum var bođiđ í. Gunnar Gunnarsson hitti Hitler. Öđrum sem bođiđ var var María Markan, Stefán Islandi, Jóns Leifs, Guđmundur Kamban (sjá greinar mínar Kamban er ekki hćgt ađ sýkna og Kamban og Kalkúnninn). Guđmundar frá Miđdal, rektorar HÍ Alexander Jóhannesson rektor og Níels Dungal og fleiri ađdáendur ţýskrar menningar.
Ţví er haldiđ fram ađ ţetta fólk hafi ekki veriđ nasistar, en ţađ hreifs međ ađ mikilli áfergju. Matthías Ţórđarson ţjóđminjavörđur og ţingmađur fékk sent mikiđ magn af alls kyns áróđursefni frá Berlín. Ţví var vísvitandi eytt af Ţór Magnússyni hér um áriđ ţegar tekiđ var til í skjalasafni Matthíasar (sjá grein mína Ţegar Matthíasi var hent á haugana). Mér tókst ađ bjarga örlitlu broti af nasistableđlunum sem Matthías fékk. Ţađ verđur ađ leita á öskuhaugunum til ađ finna restina.
Hvađ varđar tengsl flokksbundinna íslenskra nasista viđ móđurflokkinn er ljóst, ađ hinn kynlegi kvistur Eiđur Kvaran fékk einhvern stuđning frá móđurapparatinu í Ţýskalandi fyrir "vísindastörf" sín (sjá niđurstöđur rannsókna minna á sögu hans og félaga hans í greininni Heil Hitler og Hari Krishna). Einstaka nasisti var einnig betur gefinn en meirihlutinn í flokknum. Nasistinn Davíđ Ólafsson er sagđur hafa stundađ nám í hagfrćđi í Ţýskalandi, en ţví lauk hann aldrei, ţótt ţví sé haldiđ fram af vefsíđu hins háa Alţingis (sjá grein mína Próf seđlabankastjóra, alţingismanns og nasista).
Davíđ kyssir bokkur međ félögum úr áđur en hann hélt til Ţýskalands til "náms".
Hann hafđi ţó aldrei fyrir ţví ađ segja okkur um samskipti sín viđ nasista í Ţýskalandi. Ţeir gáfu honum ekki einu sinni titil á pappír fyrir heimsóknina.
"Foringinn" og Ţýskaland
Gísli Sigurbjörnsson í Ási (einnig kenndur viđ Grund), einn af foringjum íslenskra nasista, skrifađi örugglega einhver bréf til kollega sinna í fyrirheitna landinu, en hvar ţau eru niđur komin er engin leiđ ađ vita. Sjálfur brenndi hann bréfasafn sitt frá ţessu tíma líkt og flestir flokksbrćđur hans og stuđningsmenn. Ţýska utanríkisţjónustan hefur ekkert um hann og heldur ekki Bundesarchiv. Ég hef heldur ekkert fundiđ sem vísađ gćti til skrifa Knúts Arngrímssonar viđ yfirvöld í Ţýskalandi. Ég hef leitađ.
Áriđ 1938 útvegađi Gísli í gegnum sambönd sín viđ Ţýskaland, ţjálfara fyrir Knattspyrnuliđ Víkings.
En er ekki fremur hlćgilegt ađ fyrrverandi ritstjóri blađs sem birti minningargreinar um Gísla í Ási sé ađ biđja um rannsókn á tengslum hans viđ Ţriđja ríkiđ, ţegar ekkert kom fram um nasisma Gísla í minningargreinum um hann í Mogganum áriđ 1994. Afneitunin var algjör. Hvađ veldur áhuganum nú? Er Styrmir ađ reyna ađ skaffa ríkisstyrk handa einhverjum ćttingja til ađ stunda "rannsóknir" viđ HÍ?
Guđbrandur "Bralli" Jónsson
Menn eins prófessor Guđbrandur Jónsson, sem ekki voru flokksbundnir, en heilluđust af Hitler, voru líklegar beintengdari viđ Ţýskaland en pörupiltarnir og slagsbrćđurnir í Ţjóđernissinnaflokk Íslands sem síđar urđu margir hverjir góđir Sjálfstćđismenn. "Bralli", sem af einhverjum furđulegum ástćđum taldi sig vera krata, var einn ţeirra sem dreymdi um ađ gera ţýskan prins og nasista ađ konungi Íslands.
Var Guđbrandur óspart notađur til Ţýskalandstengsla, t.d. ţegar vinur hans Hermann Jónasson vildi varpa gyđingum úr landi. Ţá ţýddi Guđbrandur bréf yfir á ţýsku, ţar sem dönskum lögregluyfirvöldum var sagt hvađ ţau ćttu ađ gera viđ gyđingana ef Danir vildu ekki sjá ţá (Sjá bók mína Medaljens Bagside (2005) sem má fá ađ láni á íslenskum bókasöfnum sunnan og norđan heiđa). Guđbrandur hafđi fyrr á öldinni starfađ fyrir utanríkisţjónustu Ţjóđverja. Stćrra idjód hefur víst aldrei fengiđ prófessorsnafnbót á Íslandi fyrir ekkert annađ en ađ vera sonur föđur síns. Stórmenntađur gyđingur, Ottó Weg (Ottó Arnaldur Magnússon) fékk hins vegar aldrei vinnu viđ neina menntastofnun á Íslandi (Sjá grein mín Gyđingar í hverju húsi).
Í skjalsöfnum Danska utanríkisráđuneytisins má sjá hvernig Danir fylgdust grannt međ Íslendingum, sem utanríkisţjónustunni ţótti hafa of náin sambönd viđ nasista. Ţađ hef ég skrifađ um á bloggum mínum. En í skjalsöfnum í Kaupmannahöfn eru ekki heimildir finna um íslenska flokksbundna nasista nema Gísla í Ási (Grund).
Styrmir telur Ísland nafla alheimsins líkt og margur landinn
Mig grunar ađ Styrmir Gunnarsson falli í vangaveltum sínum í ţann hyl sem margir Íslendingar eiga ţađ til ađ drukkna í í heimalningshugsunarhćtti sínum. Ţeir halda ađ Íslandi hafi veiđ eins konar nafli alheimsins sem allir höfđu og hafa áhuga á.
Vissulega höfđu Ţjóđverjar og sjálfur Hitler áhuga á Íslandi, hernađarlega séđ, en ekki fyrr en mjög seint (sjá hér). Í dönskum skjalasöfnum hef ég fundiđ upplýsingar um ađ enginn áhugi hafi veriđ hjá Ţjóđverjum ţegar ruglađur Íslendingur í Kaupmannahöfn bauđ Ţjóđverjum bóxítnámur og hernađarađstöđu á Íslandi (sjá hér), en Ţjóđverjar töldu manninn snarruglađan. Danir ákváđu ađ ákćra Íslendinginn ekki ţó hann hefđi oft gengiđ á fund ţýsks njósnara sem ţeir dćmdu til fangelsisvistar, manns sem ég hef sýnt fram á ađ hafi viđurkennt ţađ áriđ 1945 ađ hafa myrt Karl Liebknecht áriđ 1919 (sjá neđarlega í ţessari grein)
Guđmundur Kamban, sem naut góđs af nasistaapparatinu, ţó hann vćri ekki skráđur í flokkinn svo vitađ sé. Hann elskuđu Ţjóđverjar vegna ţess ađ hann var menningarfrömuđur sem Ţjóđverjar elskuđu ađ sýna sem vini nasismans. Kamban gerđist líka ađalsérfrćđingur Flokksins í miđaldakalkúnum (sjá sjá greinar mínar Kamban er ekki hćgt ađ sýkna og Kamban og Kalkúnninn). Reis ţar líklegast hćst virđuleiki Íslendinga í Ţriđja ríkinu, fyrir utan ferđ Gunnars Gunnarsson til Ţýskalands og Hitlers áriđ 1940.
Ţessa mynd og ađrar af Gunnari í ferđ sinni fyrir nasistaflokkinn í Ţýskalandi vill Gunnarstofa á Skriđuklaustri ekki sýna gestum sínum, og heldur ekki FB síđan Gamlar Ljósmyndir, sem stjórnađ er af gömlum harđlínustalínista og mönnum sem komnir eru af karlinum sem seldi Gunnari Skriđu. Allir afneita ţví ađ Gunnar hafi veriđ nasisti. Ţađ er sjúkleg afneitun.
Nasistar eru ađ kjarna til mjög hlćgilegt liđ. Ekki ósvipađ ISIS og baklandi ţeirra morđingja í dag. En hlćgilegt fólk getur vissulega líka veriđ hćttulegt, eins og mörg dćma sanna.
En ţegar stór hluti Flokks Ţjóđernissinna var ósendibréfsfćr hópur götustráka međ drykkjuvandamál, og einstakra sona velmegandi Dana á Íslandi og íslenskra kvenna ţeirra, er líklegast ekki um auđugan garđ ađ gresja fyrir ţá sögu sem Styrmir vill sjá og hvetur Illuga Gunnarsson til ađ veita fé í.
Eins og Illugi sé ekki búinn ađ gera í nóg í buxurnar međ dauđanum í moskunni Feneyjum. Margt gott hefur ţegar veriđ skrifađ um íslenska nasista af leikum sem lćrđum, og heyri undan mér ađ á Íslandi sé blađamađur ađ skrifa ekki meira né minna en 800 síđna verk um stríđárin. Kannski verđur ţađ betra en ţađ sem sagnfrćđingar hafa bođiđ upp á. Hann leitar samt grimmt í smiđju sérfrćđinga og heimtar ađ fá efni hjá ţeim lćrđu sér ađ kostnađarlausu. Ég hef látiđ hann hafa efni, en sé eftir ţví, ţví ugglaust ţakkar hann ekki fyrir stafkrók af ţeim upplýsingum eđa ţćr myndir sem ég hef látiđ honum í té.
Nasistar og Sjálfstćđisflokkurinn
En Styrmir gerir á bloggi sínu einfaldlega of mikiđ úr ţessum drulludelum sem ţrömmuđu um götur Reykjavíkur á 4. áratugnum, en urđu síđar góđir ţegnar í Sjálfstćđisflokkunum.
Nćr vćri fyrir Sjálfstćđisflokkinn, ef prófessor Hannes Hólmsteinn Gissurarson gerir ţađ ekki af sjálfsdáđum, ađ flokkurinn veitti eigiđ fé í ađ skođa sögu áhrifa nasistanna í Sjálfstćđisflokknum og gera upp viđ ţá fortíđ sína, ţegar gyđingahatarar, ofstopamenn og jafnvel svikahrappar gengu í flokkinn; Ađ ţađ verđi međ rannsóknum skýrt hvernig "fyrrverandi" nasistar gátu orđiđ ađ flugmálastjórum, bankastjórum og lögregluyfirvaldi.
Ég man svo heldur ekki betur en ađ nasistar sjálfir hafi haldiđ ţví fram ađ Gísli Sigurbjörnsson hafi stofnađ nasistaflokkinn í bróđurlegu samstarfi viđ Miđstjórn Sjálfstćđisflokksins (sjá hér). Ćtli til séu heimildir um ţađ í Valhöll? Eđa ríkir ţar líka afneitunin ein líkt og hjá mörgum íslenskum kommum?
Sagnfrćđi | Breytt 29.11.2019 kl. 12:56 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (4)
Hvalbein í og á húsum
24.5.2015 | 20:17
Alls stađar í heiminum, ţar sem menning tengdist áđur fyrr hvölum, hvalreka eđa hvalveiđum, hafa menn nýtt afurđir hvalsins til hins ýtrasta. Ţar međ taliđ til húsbygginga.
Íslendingar, norrćnir menn á Grćnlandi, Inúítar, Indíánar, Hollendingar, Bretar, Ţjóđverjar (ađallega í Brimum), Maóríar, Japanir ásamt öđrum ţjóđum hafa allir nýtt hvalakjálka, rifbein, hryggjaliđi og önnur bein í byggingar, sem sperrur, rafta og jafnvel sem stođir. Hryggjarliđir hafa orđiđ ađ stólum og hnöllum og ţannig mćti lengi telja.
Ţegar á 17. öld veiddu Hollendingar manna mest hval. Ţađ ţekktist í Hollandi ađ hvalbein vćru notuđ í girđingar eđa hliđ, líkt og síđar á Holtsetalandi (Holstein). Hvalbein, nánar tiltekiđ kjálkar, voru mikiđ notuđ í hliđ og gerđi í Brimum (Bremen).
Olaus Magnus sýnir á ristum í verki sínu Historia de gentibus septentrionalibus frá 1555 hús byggđ úr hvalbeinum.
I Whitby Norđur-Jórvíkurskíri á Englandi var ţessi hlađa eđa skemma rifin á 4. áratug síđustu aldar. Kjálkabein úr stórum skíđishvölum hafa veriđ nýtt sem sperrur í braggann. Ekki er húsiđ mikiđ frábrugđiđ kjálkahúsinu í verki Olaus Magnusar (Sjá frekar hér).
Sá siđur Hollendinga ađ hengja neđri kjálka úr stórhvelum, sér í lagi skíđishvölum, utan á hús er vel ţekktur, og viđ ţekkjum ţessa notkun hvalbein einna best vegna hins mikla myndlistaarfs ţeirra frá 17. og 18. öld.
Utan á gamla ráđhúsinu í Amsterdam, sem brann til kaldra kola áriđ 1651, héngu mikil kjálkabörđ í járnkeđju. Málarinn Pieter Janszoon Saenredam málađi olíumálverk af húsinu áriđ 1657 eftir minni eđa eldra verki) (stćkkiđ myndina efst til ađ sjá smáatriđin eđa fariđ hingađ til ađ láta heillast).
Riddarasalurinn (Ridderzaal) í Haag í Hollandi var miđaldabygging sem byggđur var á miđöldum. Í dag er hann hluti af svokölluđum Binnenhof (Innri Garđi), ţar sem hollenska ţinghúsiđ er er í dag. Um miđja 17. öld máluđu tveir listamenn bygginguna og tvö kjálkabein úr skíđishval sem hengd voru á bygginguna áriđ 1619. Seinni tíma listfrćđingar hafa kallađ ţetta bein búrhvals, sem er tannhvalur, en greinilegt er ađ ţarna hanga kjálkabörđ skíđishvals. Aftaka fór fram viđ húsiđ áriđ 1619 og mynd stungin í kopar af ţeim viđburđi. Ţar sjást hvalbeinin ekki, ţannig ađ ţau hljóta ađ hafa veriđ hengd á bygginguna síđar en 1619.
Í ráđhússal í Haarlem í Hollandi hanga ţessir veglegu hvalskjálkar. Ţau voru flutt til Hollands frá eyjunni Waiigat (Vindrassgati), sem Jan Huyghen frá Linschoten tók međ sér til Hollands úr merkri ferđ sem hann fór međ Willem Barentsz til Novu Zemblu áriđ 1595. Í miklu yngri ráđhúsum í Norđur-Ţýskalandi héngu einnig hvalbein og voru t.d. notuđ sem ljósakrónur (sjá hér).
Víđa í Hollandi hefur ţađ lengi tíđkast ađ menn settu fallega úthöggna steina á gafl húsa sinna. Gaflsteinar ţessir báru gjarna nafn eiganda eđa einhverja mynd sem lýsti eigandanum eđa starfi hans. Á pakkhúsi frá 18. öld í Amsterdam, sem ţví miđur var rifiđ áriđ 1973, hékk ţessi steinn : međ áletruninni : HET WALVIS BEEN IS NU STEEN. Síđar var steininum komiđ fyrir á öđru húsi. Kannski hafa hvalaafurđir einhverju sinni veriđ geymdar í pakkhúsinu á Haarlemmer Houttuinen númer 195-99 (sjá myndina hér fyrir neđan). Gatan fékk nafn sitt af tréverslunum og viđargeymslum Amsterdamborgar sem voru stađsettar ţarna frá ţví á 17. öld, ţegar svćđiđ lá í útjađri borgarinnar. ţar sem minnst eldhćtta var af byggingaefninu sem ţar var geymt.
Hvalbeinin sem héngu á húsum í Hollandi hafa ađ öllum líkindum átt ađ sýna fólki stćrđ sköpunarverka Guđs. Ţau sýndu einnig mátt og megin verslunar og umsvifa Hollendinga á gullöld lýđveldis ţeirra á 17. öld, ţegar hvalaafurđir voru sóttar til fjarlćgra slóđa. Beinin voru líklegast til vitnis um ţá mikilvćgu verslun sem Hollendingar stunduđu og ţann iđnađ sem tengdist henni. En alltaf var trúarlegur grunnur. Alli könnuđust viđ söguna af Jónasi í hvalnum. Í beinunum sáu menn einnig sönnun ţess ađ hvalir gćtu hćglega gleypt menn.
Jónas stígur út úr hval í ţorsklíki. Málverk frá 1595 eftir Jan Breughel eldri. Málverkiđ hangir í Gamla Pinachotekinu í München.
Annars stađar gerđist ţađ ađ hvalbein voru hengd upp vegna ţess ađ hvalreki varđ. Ţađ gerđist t.d viđ Litla Belti í Danmörku, ţegar stórhveli rak ţar á land ţann 30. apríl áriđ 1603. Hvalbein, kjálki og voru hengd upp í kirkjunni í Middelfart og eru ţar enn.
Í borginni Verona á Ítalíu hangir rifbein úr litlum hval yfir borgarhliđinu.
Hvalveiđar | Breytt 11.9.2024 kl. 08:28 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (4)
Menningarferđ til Lundar
23.5.2015 | 19:11
Í dag fór ég einn í drossíuferđ til Lundar í Svíţjóđ á bláa Skódanum okkar. Ég skildi fjölskylduna hreinlega eftir heima. Tilgangurinn međ ferđinni var menningarleg vorgleđi. Ćtlun mín var ađ kaupa nýja bók um sćnska viđskiptajöfra í Póllandi í síđari heimsstyrjöld, sem ég fann svo ekki. Ég ćtlađi líka ađ skođa safn, sem ég og gerđi.
Ég fékk hins vega dálítiđ viđbótarupplevelsi fyrir utan kaffi og sushi. Á Tegnérstorgi var húllumhć, og sá ég fljótt á fánunum ađ ţarna var einhvers konar gay-pride hátíđ. Ţarna voru allskyns samtök međ sölu, meira ađ segja hýrir sósíaldemókratar og Animal-rights hópar, sem kannski vill hleypa hýrum svínum út úr stíunum. Ekki ţorđi ég ţó ađ vera svo írónískur viđ ţetta unga fólk og spyrja hvort dýr gćtu veriđ gay eđa kratar svín?
Ţarna í miđjum hópi litskrúđugra pilta og lesbía sem voru verr klćddar en ég, var ég örugglega svona svaka heteró eđa bara púkó, eins og einn gamall nágranni minn á Íslandi, hann Andri, kallađi mig ţegar á 8. aldursári, ađ einhverju var kastađ í fótlegginn á mér. "Áái, helvítis". Ţetta var sárt.
Bláa typpiđ og svarti rasstappinn
Ég leit niđur og uppgötva mér til mikillar undrunar ađ bláu gervityppi hefur veriđ hent í löppina á mér. Mér steinbrá, en uppgötvađi ađ ungar og glađlegar lesbíur voru ađ ćfa typpaskotfimi.
Ég tók typpiđ upp. "Ţađ var minna en mitt" upplýsti ég algjörlega húmorslausar lesbíurnar, en ein sem mig grunar ađ hafi bara veriđ bí, upplýsti mig ţá á skánsku, eitthvađ í ţá veru ađ stćrđin, storleken, skipti ekki máli. Ég jánkađi ţví föđurlega. Enda minn ekki mikiđ stćrri en sá blái. Mér var ţá bođiđ í typpakast, en var svo square ađ ég afţakkađi ţađ vingjarnlega - Mađur veit ekki hvar ţessi limir hafa veriđ.
Ég spurđu einnig konurnar, hvađ ţetta svarta vćri á miđjum vellinum (sjá efst). Ţćr litu á mig eins og ég vćri frá annarri pláhnetu og sögđu "det heter arsplög" - "Jĺvist", sagđi ég bara og fór.
Nú er ţađ ekki ađ skilja, ađ ég sé eins og Gylfi Ćgisson, ţegar ég sé samkynhneigđa. Gagnstćtt Gylfa er ég svo heppinn ađ ţeir eru fyrir löngu hćttir ađ gefa mér undir fótinn, svo ég ţarf ekki ađ binda hnút á ţarminn eins og sumir karlar gera í nćrveru homma.
Ţó var ţarna myndalegasti klćđaskiptingur í kúrekstígvélum međ afar ljóta hárkollu. Ekki ósvipađur JR í Dallas, en rauđhćrđur. Ekki var laust viđ ađ hann sendi mér hýrt augnaráđ, enda ég ekki ólíkur Roy Rogers, ţegar hann var upp á sitt besta.
Vinir Palestínu
Jćja, ég yfirgaf ţennan skemmtilega minnihluta, öll typpin og rasstappann, og hélt niđur á Stortorget í leit minni ađ góđri bókabúđ. Ţar var nýlokiđ annarri uppákomu hinseginfólks.
En ađrir minnihlutar biđu eftir ađ komast ađ. Stór barnahljómsveit sagađi fiđlur, en ţar nćrri stóđ brátt ţessi föngulegi 5 manna hópur stuđningsmanna Palestínu. Dálítiđ steinrunniđ liđ ađ mínu mati. Ţetta var eins og ađ vera á Sergelstorgi í Stokkhólmi. Minnihlutahópar í biđröđum. En allt samt mjög sćnskt, sett og alvarlegt og tímasetningar pössuđu. Eins og biđröđ viđ salerni.
Hélt ég síđan upp á Clemenstorget og keypti gamla prentmynd af Skagen á 15 krónur af skrankonu frá austur-Evrópu. Skömmu síđar sá ég bókaútgefandann (minn) Sřren Mřller Christensen á Vandkunsten ásamt konu sinni koma akandi fyrir horn í svarta Volvoinum sínum í leit ađ ódýru bílastćđi. Hann hefur líklega leitađ í allan dag og er enn ađ, ţví í Lundi kostar greinilega ađ leggja, nćr hvar sem er í bćnum. Hann sá mig ekki, en fćr brátt skeyti og sms frá Säpo um ađ hann hafi sést viđ menningarnjósnir í Lundi í dag, samkvćmt áreiđanlegum upplýsingum frá Mossad.
Ţannig leiđ ţá ţessi dagur. Bíđ ég nú eftir ţví ađ háma í mig ljúffengan danskan og hýran hanakjúkling, sem aldrei var hleypt út, en var líklega glađur ţangađ til hann kom undir fallöxina og sagđi gaggagaggagóóó... eftir ađ hafa heyrt bćn á arabísku. Ţađ verđur ađ taka tillit til allra minnihluta. Gleymum ţví ekki!
Á Kulturen sá ég kraftaverk. Ísraelski fáninn í Lundi.
Mannfrćđi | Breytt 19.6.2023 kl. 06:11 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (2)
Toppstykkiđ fundiđ
21.5.2015 | 07:04
Fyrir tveimur árum skrifađi ég um brot af litlum styttum sem sýna mittismjóar yngismeyjar, sem oft finnast í jörđu í Hollandi, og sem nćr alltaf finnast brotnar og án ţess ađ efri hlutinn finnist. Stytturnar hafa greinilega oftast brotnađ um mittiđ, sem var heldur til mjótt.
Fyrir tćpu ári síđan sendi vinur minn í Amsterdam, Sebastiaan Ostkamp, mér mynd af toppstykki af einni mittismjórri. Hún fannst illa farin í bćnum Enkhuizen. En forverđir gátu sett hana saman.
Ţađ er ekki laust viđ ađ hún minni eilítiđ á ákveđna skeggjađa söngkonu međ ţennan drulluhýjung í andlitinu, og á ţađ vel viđ ađ sýna hana á ţessum degi, ţegar Ísland gaular í Evrópukakófóníunni í Vín í kvöld.
Thank you very much, Sebastiaan Ostkamp.
Forngripir | Breytt 17.9.2019 kl. 01:58 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (4)
11. Getraun Fornleifs
20.5.2015 | 14:40
Nú ţegar Fornleifur er hvort sem er kominn í listastuđ međ greinar um tvíćringja í Feneyjum og mynd eftir Ţorvald Skúlason sem er til sölu í Kaupmannahöfn (sjá síđustu greinar), er viđ hćfi ađ láta listhneigđa fornfrćđinga landsins rembast örlítiđ.
Ţess vegna er 11. getraun Fornleifs listagetraun, og líklega er hún allt of létt. Myndin er um 75 x 60 sm ađ stćrđ
Hver málađi myndina?
Hvenćr?
Hvađa stađ sýnir hún?
Hvar hangir myndin?
Hvađ borgađi sá sem keypti hana síđast?
Málverk | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (5)
Falleg mynd eftir Ţorvald Skúlason til sölu í Kaupmannahöfn
19.5.2015 | 09:00
Fornleifur hefur fengiđ leyfi listaverkasala og vinar síns í Kaupmannahöfn ađ birta mynd af einstaklega fallegu málverki međ einstaklega fallegri litasamsetningu. Verkiđ er frá yngri árum Ţorvaldar Skúlasonar.
Málverkiđ er nú til sölu í Kunsthandel Nina J, í Gothersgade 107. Myndin er úr safni hjónanna og listamannanna Maríu H. Ólafsdóttur, sem var íslensk, og Alfreds I. Jensens.
Málverkiđ er líklega málađ í Osló eđa Kaupmannahöfn. Ég hallast sjálfur ađ Vesterbro í Kaupmannahöfn. Ég tel ađ ţađ sé málađ á sömu árum og ţetta verk sem var til sölu hér um áriđ í Gallerí Fold í Reykjavík:
Ef menn vilja eignast gott verk, er um ađ gera ađ flýta sér. Hér eru upplýsingar um Kunsthandel Nina J, ţar sem myndin er til sölu. Verđiđ kemur mjög á óvart. Eins og Danir segja; Fřrst kommer, fřrst fĺr.
Meistari Ţorvaldur
Málverk | Breytt s.d. kl. 09:04 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (5)
Netlusaga
18.5.2015 | 12:07
Mikill áhugamađur um frć, frjókorn, ofnćmi og alls kyns undarleg grös sendi mér upplýsingu um skemmtilega sögu af Dr. Ágústi H. Bjarnasyni grasafrćđingi. Ágúst er mikill áhugamađur um netlur og leitađi fyrir fáeinum árum til Ţjóđminjasafns og skráđi símtal sitt eins og lćrđum mönnum einum er lagiđ:
"Símtal viđ Ţjóđminjasafn:
Fyrir nokkrum árum var eg ađ kynna mér brenninetlu (Urtica dioica L.), útbreiđslu hennar, notkun og náttúru. (Ţví miđur hef eg ekki lokiđ enn viđ ţađ verk; en ţađ er önnur saga.) Međal annars vissi eg um dúka og klćđi, sem voru ofin úr netlu-ţráđum, eins og algengt var annars stađar í Evrópu og er reyndar fariđ ađ tíđka víđa ađ nýju.
Mér datt ţá í hug ađ hringja í Ţjóđminjasafniđ og spyrja, hvort netludúkar hefđu fundizt viđ uppgröft á Íslandi. Kvenmađur svarađi, og eg bar upp erindiđ. Andartak, anzađi hún. Ţá heyrđi eg hana kalla: Margrét, hafa fundizt netludúkar viđ uppgröft? Hver er ađ spyrja um ţađ, heyrđi eg úr fjarska. Ţađ er einhver kall, svarađi símadaman. Síđan hljómađi hátt eftir örstutta biđ: Segđu nei.
Konan sneri sér síđan aftur ađ símtólinu og sagđi viđ mig mjög háttprúđ í tali: Nei, ţví miđur, ţeir hafa aldrei fundizt, ţví miđur. Og ţar međ ţakkađi eg fyrir og kvaddi."
Já, Ég hef í mörg ár reynt ađ segja Ţjóđminjasafninu ađ símarnir ţar séu mjög nćmir. Ţađ er bókstaflega hćgt ađ hlera ţađ sem fólk segir.
Nú tel ég víst ađ "Magga" sú sem heyrđist í hafi strax litiđ niđur í Sarp sinn, enn svo heitir skráningarkerfi safna á Íslandi - og fullvissađ sig um ađ netludúkar vćru ţar ekki nefndir. En ég myndi nú ekki treysta ţeirri skrá, međan ađ gler er skráđ sem postulín á Ţjóđminjasafninu. Vona ég ţó ađ fornleifafrćđingar á Íslandi finni brátt netludúka handa Ágústi.
Reyndar hafa fundist netlufrć viđ rannsóknir á Bergţórshvoli, en hvar ţau eru niđur komin nú veit ég ekki. Ég reyndi eitt sinn á 9. áratug síđustu aldar ađ hafa upp á ţeim en fann ekkert á Ţjóđminjasafni. Ţar er hins vegar varđveittar leifar af skyri frá Bergţórshvoli. Hér er góđ framsóknargrein um netlur. Sigmundur Davíđ er örugglega mikill áhugamađur um netluplástra.
Brenninetlur er hćgt ađ verka eins og lín (hör) og ég hef séđ netlubuxur. Í Hollandi og á Englandi hef ég fengiđ netluost og oft sötrađ brenninetlusúpu međ káli hér í Danmörku. Ég á ţó ekki netludúk, en er annars mikiđ fyrir brenninetlur, og vona svo ađ Íslendingar fari ekki ađ kasta ţví leiđa sulli roundup, eđa öđru eiturkyns á ţćr, eins og ţeir kasta á allt lífrćnt sem stingur og sćrir hina rósbleiku, silkimjúku ofnćmishúđ Íslendinga. Slíka húđ verđur ađ herđa međ netlum, mýbiti og húđstrýkingum, ţví ekki á ađ nota húđina í leđursófasett, er ţađ nokkuđ?
Forn- og fjallagrasafrćđi | Breytt 21.5.2015 kl. 09:06 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (0)
Lygar í Feneyjum í bođi Menntamálaráđuneytis?
16.5.2015 | 11:00
Hér hefur áđur veriđ skrifađ um trúarlegt framlag Íslands til heimslistarinnar á Tvíćringnum í Feneyjum. Moskan er óneitanlega óvenjulegt og grátbroslegt framlag frá landi, ţar sem trúleysi er nćr orđiđ ađ "ríkistrúarbrögđum" unga fólskins og hluta sjálfskipađrar menningarelítu.
Nú er ţví haldiđ til streitu, ađ eingöngu sé um listsköpun ađ rćđa. En ţví meira sem ég les um "sýninguna" í Feneyjum, og sé frá henni, ţví minna finn ég fyrir listinni - nema ţá listinni ađ skrumskćla og ljúga.
Nú síđast varpar Mennta- og Menningarráđuneytiđ inn "sprengju". En hún er algjörlega óvirk sprengjan sú. Ólćs embćttiskona sem starfar fyrir ráđuneytiđ, Björg Stefánsdóttir (mynd), birtir tvćr klausur á ítölsku, sem hún segir ađ hún muni núa um nasir gangrýnenda sýningarinnar í Feneyjum fyrir 20. maí nćstkomandi. Ţessi ítalska klausa hefur ţó ađeins veriđ birt óţýdd á vef Mennta- og Menningarráđuneytisins (sjá hér). Björg Stefánsdóttir forstöđumađur Kynningarmiđstöđvar Íslenskrar Myndlistar (KÍM) ber ábyrgđ á ţessari "ítölskukennslu" ráđuneytisins, en hefur greinilega ekki nćga ţekkingu í ítölsku til ađ skilja ţađ sem hún birtir óţýtt á vef Mennta-og Menningarráđuneytisins.
Ég las skjaliđ sem Björg Stefánsdóttir hefur tínt til í umrćđunni um íslömsku Feneyjarkirkjuna. Ţó ég sé kannski ekki mikill ítölskumađur, ađeins međ međ ítölsku 10 og 20 upp á vasann, en allmikla latínu úr ţeim óheilaga skóla MH, ţá er
mér ljóst, eins og öllum sem kynnt sér hafa máliđ, ađ kirkjan hefur veriđ afhelguđ. Hefur hún m.a. veriđ notuđ sem júdóklúbbur hef ég lesiđ mér til. En í skjali kirkjuyfirvalda frá 1973 kemur ţó greinilega fram, ađ kirkjuna megi ekki nota til tilbeiđslu, Ţađ ákvađ patríarki Feneyja, Albino Luciani, sem síđar var nefndur Jóhannes Páll páfi inn fyrsti. Í texta ţeim frá 1973 sem Menntamálráđuneytiđ birtir óţýddan stendur:
Kirkjuhérađ Langbarđalands og Feneyja [í umsjá] ţjóna Maríu [La Provincia Lombardo- Veneta dei Servi di Maria], sem ekki er fćrt ađ halda uppi helgihaldi í kirkju Heilagrar Maríu Miskunnarinnar [Sancta Maria della Misericordia], ákvađ ađ selja hana međ milligöngu yfirmanns kirkjudeildarinnar [biskups /Padre Provincial], og upplýsir ađ tekjurnar munu verđa notađar til ađ "fást viđ skuldir ţćr sem íţyngja stjórnsýslu kirkjudeildarinnar". Patríarki Feneyja, Albino Lucani [hann hét reyndar Luciani og síđar varđ hann Jóhannes Páll I, páfi], ákvađ ađ kirkja yrđi lokuđ fyrir tilbeiđslu og ţjónađi framvegis til veraldlegra nota.
Upphaflegur texti:
La Provincia Lombardo -Veneta dei Servi di Maria, non potendo conservare al culto in Venezia la chiesa di Santa Maria della Misericordia, decise di alienarla a mezzo del suo Padre Provinciale, dichiarando che il ricavato sarebbe servito a far fronte ai debiti che gravano l'amministrazione provinciale. Il Patriarca di Venezia Albino Lucani [sic], decretň che la chiesa sarebbe stata chiusa al culto per essere destinata ad usi profa
Jóhannes Páll 1. páfi í Róm bauđ, er hann var patríarki í Feneyjum, ađ ekki mćtti nota Sancta Maria della Misericordia til tilbeiđslu eftir ađ hún var afhelguđ. Íslenskir uppivöđsluseggir og íslenskt ráđuneyti hafa nú brotiđ ţá tilskipun. Í byggingunni er nú beđiđ djúpt til Allah (sjá efst).
Moskan í Sancta Maria della Misericordia i Feneyjum er ţessa stundina ekki í veraldlegri notkun. Ţađ er veriđ ađ kenna trúarbrögđ og biđja í moskulíkinu á sýningunni (sjá mynd efst). Ţađ fara fram trúarlegar athafnir og trúbođ er stundađ.
En samkvćmt skjalinu frá árinu 1973, sem Menntamálaráđuneytiđ dregur fram, stendur svart á hvítu, ađ ekki megi nota kirkjuna til tilbeiđslu. Sú regla hefur veriđ brotin. Moskan í kirkjunni er ađför ađ ákvörđun patríarkans í Feneyjum, sem síđar varđ páfinn í Róm.
Björg Stefánsdóttir yfirmađur KÍM hefur sýnt ađ hún er ekki starfi sínu vaxin og Mennta- Menningarmálaráđuneytiđ verđur ađ biđjast afsökunar á ţví ađ starfsmenn ráđneytisins séu ekki fćrir um ađ skilja tungumáliđ í ţví landiđ ţar sem fara fram dýrustu myndlistasýningarnar sem litla, fátćka Ísland tekur ţátt í.
Heimasíđu listaverksins breytt
Skömmu eftir ađ ég skrifađi fyrri grein mína um máliđ (sjá hér) breyttist yfirlýsing sýningarinnar og sagt var frá Fondaco dei Turchi, sem ég hafđi greindi frá í grein minni. En greinilega kunna ekki allir ađ lesa sér til gagns.
Á Heimsíđunni www.mosque.is kom einnig skömmu síđar "frétt" um Fondaco dei Turchi. Ţar fer einnig fram ógeđfelld sögufölsun. Ţađ er látiđ vaka í veđri ađ múslímar hafi ávallt veriđ sýnd lítilsvirđing í Feneyjum, líkt og gyđingum fyrr á tímum og ađ vera múslíma í Feneyjum hefđi veriđ undir sömu reglur sett og reglur fyrir gyđinga í gettóum. Hér verđur gagnrýninn lesandi ađ gera sér grein fyrir ţví ađ Feneyjarmenn og furstar annarra kristinna borgríkja viđ Miđjarđarhaf, elduđu grátt silfur viđ Ottómana og ađra múslíma. Ţađ er ekki hćgt ađ líkja kjörum gyđinga í gegnum aldirnar í Feneyjum viđ veru múslíma í ţeirri borg. Ţađ sýnir fáfrćđi, fordóma og fölsun stađreynda.
Múslímar voru gestir i Feneyjum fyrr á öldum, eftir ađ ţeir höfđu í aldarađir barist gegn Feneyingum, en gyđingar bjuggu á Ítalíu, áđur en Íslam varđ til - allt frá tímum Rómverja. Ţetta er líkt og ţegar ţví er haldiđ fram ađ Ottómanar og önnur múslímaveldi viđ Miđjarđarhaf hafi verndađ gyđinga sem flýđu frá Spáni og Portúgal. Jú, gott og vel, en ţađ gerđist ađeins gegn stórfelldu gjaldi og sér skattlagningu á gyđinga. Í heimi múslima voru og eru allir ađrir en múslímar, 2. flokks borgarar. Nú á dögum eru gyđingar í sérflokki hjá múslímum, enn hatađir og nćr gjörvallur heimur múslíma býr viđ hatrammt gyđingahatur, ţó svo ađ gyđingar búi ekki í nema örfáum löndum múslíma. Hatriđ er mikiđ og sjúkt.
Međan múslímar leyfa ekki kristnum ađ koma inn í t.d. Mekka eđa Medína, og ţeir kasta steinum eftir gyđingum í Jerúsalem og Hebron, er enginn sem tekur viđleitni ţá sem hugsanlega er í "verki" "Svíslendingsins" í Feneyjum alvarlega.
Moska í kirkju er kannski list á góđum degi, en hún er líka móđgun viđ alla ţá sem ekki mega ganga í Medínu vegna ţess ađ ţeir eru óhreinir, kristnir, gyđingar, hindúar eđa búddistar.
Moska í kirkju er svívirđing viđ ţá sem lenda í ţví ađ íslamistar brenna kirkjur ţeirra og nauđga konum og dćtrum ţeirra. Moska í kirkju í Feneyjum er sömuleiđis móđgun viđ ţá gyđinga sem ekki mega heimsćkja heilögustu stađi sína, nema ađ verđa fyrir steinkasti og líkamsárásum af hendi múslíma. Hún er sömuleiđis vanvirđing viđ öll ţau trúarbrögđ og ţá menningu sem öfgamúslímar nútímans eyđa nú öllum ummerkjum um í nafni trúar sem ţarf ađeins eins viđ: Ekki listsýningar á vegum lýđrćđisríkis úr Ballarhafi, heldur verulegrar siđbótar og hugarfarsbreytingar.
Til ađ bćta brenni á eldinn, ţá hefur íslenski múslíminn Ólafur Stefán Halldórsson veriđ gerđur ađ "sýningargrip" í kirkjunni fyrrverandi í Feneyjum. Ólafur, sem sést hér međ "ţjóđlistarverkinu" Sverri Íbrahím í íslömsku kirkjunni í Feneyjum, hefur vísvitandi flutt lygasögur af međferđ Múhameđs spámanns á gyđingum (sjá hér). Hann hefur međ einfeldni sinni móđgađ fólk af öđrum trúarbrögđum.
Trúmál | Breytt 17.5.2015 kl. 04:43 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (14)
I Danmark er FOLKEDRAB et besvćrligt ord
14.5.2015 | 09:46
Den 12. maj 2013, kun fĺ dage efter at Danmark fejrede 70-ĺret for befrielsen i 1945, nćgtede et flertal af partier i Folketinget at tage stilling til og fordřmme folkemordet pĺ armenierne i 1915-1918.
Enhedslisten har stillet et meget naturligt forslag: I anledning af 100 ĺret for det armenske folkedrab opfordrer Folketinget Tyrkiet til at sikre respekt for landets etniske, religiřse og nationale mindretal."
Men nej, opbakningen udeblev i debatten, bortset fra en klar střtte fra Liberal Alliance. Nogle af de politikere som var tilstede i Folketingsalen, vćrgede sig derimod under debatten d. 12. maj 2015 ved at bruge ordet folkedrab. Andre mener ikke at et parlament er et "passende sted" at komme med erklćringer om "vanskelige fćnomener" som folkedrab.
Store dele af det politiske Danmark stikker hovedet i sandet som en forvirret struds, nĺr diskussionen gĺr pĺ folkemord. Det ser ud til at den danske krćmmermentalitet endnu en gang vejer tungest. Man vil ikke fřlge en rćkke nordiske landes eksempel og kritisere Tyrkiet for benćgtelse af det armenske folkedrab. Til trods for at Paven i Rom samt en rćkke EU-stater har fordřmt folkemordet pĺ armenierne, stĺr Danmark stejlt og forsvarer igen sin egen lille samarbejdspolitik - i dette tilfćlde med tyrkerne.
Danske lig i lasten
Mens det armenske folkedrab og andre folkedrab forvolder Danmark en hovedpine, har det officielle Danmark i ĺrtier i sine ambassader udleveret skrřner og hvidvaskninger af nyere dansk historie. Danmark, danske politikere og dansk diplomati hřster anerkendelse for redningen af jřderne i Danmark til Sverige. Den Danmarkshistorie som det officielle, politiske Danmark střtter og udleverer til godtroende udlćndinge er dog langt fra at vćre sand. Den er kun et alternativ til andre opfattelser og nyere forskning som har vist helt nye sandheder. Det officielle Danmark vil derimod ikke udbrede oplysninger om, hvorledes danske samarbejdspolitikere var med til at udvise jřdiske flygtninge fra Danmark i perioden 1940 til 1943. Den danske ambassade i Washington har bl.a. afslĺet at formidle denne artikel.
Det var ikke samarbejdspolitikken og danske politikere som reddede jřder i Danmark til Sverige i 1943. Tvćrtimod, sĺ var kollaborationen med til at statslřse jřder blev udvist fra Danmark i ĺrene 1940-43. Udvisningerne skete med opbakning fra politikere i Socialdemokratiet, det Radikale Venstre og flere partier. Drevet af krćmmermentalitet og handelsinteresserne bistod disse partier de danske justits- og politimyndigheder der tilbřd jřder og andre til udvisning fra Danmark. Endda Martin Lidegaards ministerkollegaer, under besćttelsen, gjorde det muligt at holocaust blev "beriget" med 21 uskyldige mennesker som Danmark udviste til den visse dřd. I blandt ofrene var břrn. Udvisningerne var et drabeligt produkt af samarbejdspolitikken, hvor mange danske politikere agerede som tjenestevillige hunde. Samarbejdspolitikken var et morderisk redskab som bidrog til Holocaust - til folkedrab. I 2015 bifalder store dele af det officielle Danmark samarbejdspolitikken, men vćlger at tie om folkemordet pĺ armenierne.
Udenrigsminister Martin Lidegaard vil ikke rřre ved det armenske folkemord med en ildtang. Samtidig deltager det danske udenrigsministerium sĺmćnd i lanceringen af et bogprojekt, med en reklame for lancering af ministerens brors bog (se her og her). Bo Lidegaard har skrevet flere břger om velsignelsen ved at Danmark samarbejdede med det Tredje rige. Den agitation er ved at ligne en besćttelse. Berřmmelsen af dansk-tysk nazisamarbejde finder man ogsĺ i bogen Landsmćnd (2013), som er udkommet oversat til snart 10 sprog. Bogen handler om de danske jřders flugt til Sverige i 1943. Udenrigsministerens bror hvidvasker historien og pĺstĺr, at redningen af de danske jřder skyldes samarbejdet med besćttelsesmagten.
Med rig assistance fra det politiske Danmark og en annonce for hans boglancering i USA pĺ udenrigstjenstens hjemmeside, fĺr omverdenen den opfattelse, at danskerne bifalder samarbejdet med nazister, samt at danske politikere sammen med en gemen, lille, tysk nazist reddede de danske jřder til Sverige. I Bo Lidegaard bog om jřdernes redning er der ikke overraskende ingen henvisning til den forskning som beviser at samarbejdspolitikken var skyld i danske myndigheders udvisninger af jřder i perioden 1940-43. De udvisninger kan man lćse om i denne bog. Det ubehagelige faktum, at Danmark deltog i Holocaust er blevet forsřgt vasket rent fra historien af Bo Liedegaard og hans disciple (se kritik her).
Udenrigsministeriet pĺtager sig ĺbenlyst bogreklamer for alternative hypoteser, som hćvder a samarbejde med nazisternes var den bedste lřsning for Danmark under besćttelsen, og at jřder blev reddet af politikere - politikere som dog beviseligt var antisemitter.
I en lille pjece om besćttelsestiden i Danmark, som er udkommet pĺ flere sprog i adskillige genudgivelser og revisioner, og som besřgende har kunnet fĺ udleveret i Danmarks reprćsentationer, nćvnes heller intet om de jřder som bl.a. Udenrigsministeriet bidrog til at myrde i ĺrene 1940-43, den gang Udenrigsministeriet deltog i folkedrab. I pjecen pĺstĺs der, at det var en tysk diplomat, Georg Ferdinand Duckwitz, sammen med kollaborations-politikere som reddede de danske jřder til Sverige i 1943. Men der er ikke plads til oplysning om at inden den tyske besćttelse i 1940 sĺ gjorde de samme politikere det til en forbrydelse at skjule en jřdisk flygtning. Udenrigsministeriets pjece nćvner heller ikke, at den nćrmeste ven til Duckwitz i Danmark var Horst Pflugk-Harttung, som i 1938 blev iřmt fćngselsstraf i Danmark for spionage. Duckwitz var sĺledes tidligere medarbejder af Alfred Rosenberg, nazisternes fřrende jřdeideolog og senere i spionen Horst Pflugk-Harttungz omgangskreds. Under et forhřr i Arizona i 1945 kunne Horst Pflugk-Harttung stolt oplyste, at det var ham personligt som i 1919 skřd den tyske socialistleder Karl Liebknecht.
Er der noget om dette fornemme bekendtskab i den officielle historie som Danmark serverer i sine ambassader? Nej, for nogle af de historikere som politikerne pĺstĺr at har til opgave at "dřmme" og formidle viden om f.eks. folkedrabet pĺ armenierne har selv ikke formĺet at fortćlle hele sandheden om folkedrabslige aspekter af Danmarkshistorien.
Duckwitz´ lommekalendere, en kilde som Hans Kirchhoff ikke brugte for at skrive en biografi over Duckwitz´ liv og levned. Foto Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson 2006.
I en nylig biografi om Danmarks store ven, Duckwitz, den pĺstĺede redningsmand af de danske jřder, udelader forfatteren, Hans Kirchhoff, et vćld af grundkilder. Kirchhoff affejer uden argumenter al tidligere kritik af Duckwitz (se f.eks. her). Han glorificer kollaborationen og pĺstĺr, at han har brugt alle tilgćngelige kilder om helten Duckwitz. Det har han ikke. Ikke et eneste citat bruger Kirchhoff fra Duckwitz' lommekalendere.
I 1960erne fandtes 11 af disse lommekalendere. I dag er kun 4 af dem bevaret i Udenrigsministeriets politiske arkiv i Berlin. Historikere pĺ Rigsarkivet afhćndede disse vigtige lommekalendere til Duckwitz i 1960erne. I de lommekalendere som Duckwitz ikke stak under stolen, kan man lćse, hvorledes de danske jřders redningsmand ĺrligt sendte fřdselsdagshilsner til Alfred Rosenberg, og hvorledes Duckwitz omgikkes morderen Pflugk-Harttung i Danmark, samt en rćkke andre hřjtstĺende nazister.
Den amerikanske flĺdes forhřrsrapport fra 1945, hvori Pflugk-Harttung indrřmmer mordet pĺ Karl Liebknecht. Morderen og spionen Pflugk-Hartung var en af Duckwitz´ bedste venner.
Det officielle og politiske Danmark spreder sĺledes uden třven usandheder og friseret sandhed om dansk besćttelsestidshistorie, mens det officielle og politiske Danmark ĺbenbart ikke kan tage pĺ sandheder om folkedrabet pĺ armenierne.
En politiker (Lars Barfoed) fra et dansk politisk parti (Konservative), som under besćttelsen fraterniserede med besćttelsesmagten og som i 1940 anbefalede indfřrslen af hřje straffe til dem som skjulte jřdiske flygtninge, omtaler folkedrabet pĺ armenierne som "mange tusind mennesker som mistede livet". Martin Lidegaard, der reprćsenterer de Radikale, partiet som efter sigende var hjernen bag den vellykkede samarbejde med nazisterne ifřlge hans bror, Bo Lidegaard, anerkender ikke engang det armenske folkedrab som vćrende et folkedrab.
Det er mĺske forstĺeligt, at danske historikere pĺ en hvidvaskningsmission for et politisk parti med en meget blakket fortid ser igennem fingre med de relativt fĺ jřder som blev udvist af det politisk korrekte Danmark i 1940-43. Men hvordan kan det dog vćre, at man ikke vil tage stilling til drabet pĺ en halvanden million armeniere? Er det krćmmermentaliteten, den dĺrlige samvittighed, eller mĺske en lille, uappetitlig blanding af begge dele, med et stćnk af trusler fra Tyrkiet?
Det officielle Danmark lancerer gennem en af sine reprćsentationer en meget omdiskuteret bog, hvor kollaboration med nazismen bliver forherliget og hvidvasket, mens Danmark ikke řnsker at rřre ved et veldokumenteret folkedrab, som danskere som Karen Jeppe, Marie Jacobsen og Carl Ellis Wandel sĺ fřlgerne af (se her). Man ser fřlgerne den dag i dag, og den disrespekt som Tyrkiet viser Tyrkiets etniske, religiřse og nationale mindretal.
Den danske dobbeltmoral sender ganske vist ogsĺ nogle underlige signaler til omverdenen. Sĺdan som nogle danske historikere selektivt vćlger de kilder der passer dem og ikke rřrer andre, vćlger Tyrkiet selektivt de kilder der passer deres benćgtelse. Hvis det ikke batter, truer man og myrder dem som ytrer sig om det armenske folkedrab. De som ytrer sig om danske udvisninger af jřder bliver heldigvis "kun" censureret.
Alle lande har lig i lasten. Tyrkiet og Danmark foretager hvidvaskning af historien, hvert land pĺ sin egen sćre mĺde.
Lignende artikler:
9 April: It´s Danish Butter Cookie Day
Danish Holocaust Distortion
Anbefalet lćsning:
Ţjóđarmorđ | Breytt 19.5.2015 kl. 23:08 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (0)