Hinn mikli samruni Fornleifaráðherrans

Þann 22. febrúar 2016 var í fréttum Sjónvarps greint frá skýrslu sem Forsætisráðuneytið og Sigmundur Davíð Gunnlaugsson fornleifaráðherra hafa keypt dýrum dómum hjá Capacent. Forsætisráðuneytið hefur upplýst mig að þeir Capacentmenn hafi ætlað 5,7 milljónir í verkið (sjá hér), og þykir mér það mjög dýrt fyrir 42 síður af stikkorðum og frekar miklu orðagjálfri (jargon). Skýrslan var pöntuð í desember á sl. ári. Það er því svo sem ekki löng vinna sem liggur að baki þessu plaggi Arnars Pálssonar og Arnars Jónssonar, sem um daginn var einnig kynnt af samverkamanni þeirra Þresti Frey Gylfasyni á Þjóðminjasafni Íslands.

Hvergi á byggðu bóli, nema í einræðisríkjum eins og t.d. Norður-Kóreu, eru leiðtogar eða þaðan að síður forsætisráðherrar, að vasast í fornleifa-, minja- og safnamálum þjóðar sinnar. Ísland er þó ekki skrýtið land, lesendur góðir, heldur eingöngu þeir sem stjórna þar og þeir sem græða á vitleysunni. Virtutem corrumpit.

Ákvörðun hefur greinilega verið tekin

Ein af þessum einkennilegu, furðulegu - ja, stórfurðulegu hugdettum núverandi forsætisráðherra hefur nú hoppað fullmynduð út úr höfðinu á honum rétt fyrir vorþing. Hann hefur beðið fyrirtæki fullt af hálfmenntuðum sérfræðingastrákum að skrifa skýrslu - sem er út í hött. Enda er það grunur minn, að það sem stefnt sé að með skýrslunni sé greinilega þegar ákveðið.

Skýrslan fjallar um fyrirhugaðan samruna Þjóðminjastofnunar og Minjastofnunar Íslands. Skýrslan er sett fram án þess að starfsmenn stofnananna hafi haft möguleika að tjá sig um innihald hennar og má af slíkum vinnubrögðum sem eru vítaverð, ólýðræðisleg og frumstæð, glögglegast sjá, að það er búið að taka ákvörðunum um sameininguna.

Getur það því engan furðað, að allir utan Þjóðminjasafns Íslands og jafnvel innan séu í alla staði undrandi á skýrslu þessari og telji hana hrákasmíði hina verstu. Capacent hefur tekið að sér pólitískt níðingsverk, sem ekki verður fyrirtækinu til mikils sóma.

Séð á vefsíðu Capacents fyrirtækis með mottó og stikkorð á Íslandi. Menn fá varla  ferska sýn með því að sækja skoðanir til tveggja deiluaðila. En mottóið úr Hálsaskógi á þó vel við.

Mikill hluti starfsmanna og hagsmunaaðila telja samrunatillöguna út í hött

Það ríkir alls engin jákvæð skoðun meðal annarra en örfárra starfsmanna Þjóminjasafns Íslands eins og skilja mætti af máli Þjóðminjavarðar. Hagsmunahópar, fornleifafræðingar og aðrir, eru almennt mjög á móti þessum samruna, sem aðeins mun hafa í för með sér ólýðræðisleg og þóttakennda stjórnsýslu sem stangast á við Stjórnsýslulög. Samruninn mun skapa óendalega mörg vandamál, sem kallaði á breytingar á stjórnsýslulögum. Samruninn Þjóðminjasafn og Minjastofnunar er afturhvarf til ófremdarástands fortíðar og áratuganeyðar minjaverndar á Íslandi.

Ég er búinn að lesa skýrsluna og sé ekki neinar haldbærar röksemdir í stikkorðum hennar fyrir því að leggja stofnanirnar saman. Mér hefur reyndar lítil þótt til starfa Minjastofnunar og forvera hennar Fornleifaverndar Ríkisins koma. En starfsvið Minjastofnunar og aðskilnaður á honum frá Þjóðminjasafni var nauðsynlegur. Öll rökin fyrir því að taka málaflokka af Þjóðminjasafninu á sínum tíma, sem safnið réð aldrei við með óhæfum og of fáum starfsmönnum eru hunsuð í skýrslu Sigmundar Davíðs.

Rökin eru einnig fjárhagsleg, en heildarsparnaður á ári yrði ekki verulegur og slagar kostnaður við gerð þessa lélegu skýrslu Capacents óefað hátt upp í sparnaðinn fyrsta árið. Svo kemur kostaður við starfslok fólks sem á að jarða og svo framvegis. Þetta verða dýr mistök ef boltanum verður spyrnt áfram.

Tækifærissinnarnir skipta um skoðun

Grátbroslegt er að sjá heiðursmenn og sannleiksvitni eins og Guðmund Lúther Hafsteinsson, sem eitt sinn barðist fyrir eflingu húsaverndunar utan Þjóðminjasafnsins, standa nú sem auman embættismann og umboðsmann starfsmanna Þjóðminjasafns sem fæstir eru sérfræðingar og snúa aftur á reit 0. Nýlega var hann starfsmaður Minjastofnunar og fór þaðan í fússi. Nú snýr hann sér miður glæsilega á bárunni. "Baráttumenn" sem svo snúa seglum eftir vindi hljóta að skynja að ekki sé hægt að slökkva eldinn. Baráttuandinn er horfinn. Menn gefast upp rétt fyrir ellilífeyrisaldurinn.

Erum við að upplifa hefndaraðgerð?

Mér sýnist á öllu að Margrét Hallgrímsdóttir hafi aldrei borið barr sitt eftir að minjavarslan var tekin af Þjóðminjasafninu um aldamótin. Hún hefur unnið leynt og ljóst að því að koma Minjastofnun fyrir kattarnef. Þetta hefur mér alltaf þótt afar fyndið því eitt sinn voru þær tvær konur sem stjórna stofnunum tveim miklar perluvinkonur. Síðan slettist upp á vinskapinn eins og gengur. En á kattarslagur að skapa áratugavanda í íslenskum minjamálum? Slíkar erjur batna auðvitað ekki við að barnssálin stórlimaða í Forsætisráðuneytinu hafi áhuga á öllu gömlu og hafi fallið fyrir eldmóði og Framsóknaranda Margrétar Hallgrímsdóttur. Hann réði hann hana tímabundið til sín í Forsætisráðuneytinu til að undirbúa allsherjarvaldatöku sína í minjamálum.

Spurð um það í fréttunum, af hverju starfsmenn Minjastofnunar Íslands hafi ekki fengið að gefa umsögn um skýrsluna, svaraði hún ekki spurningu eins elsta fréttamanns landsins, en hóf að tala um allt aðra hluti. Er það ósk Margrétar að stjórna ein öllum minjamálum á Íslandi með forsætisráðherrum landsins? Það verða að mínu mati endalokin, ef þessi skýrsla verður ekki stöðvuð. En lítið þykir mér Margrét hafa til borðs að bera til þeirrar ábyrgðar sem hún vill bera - nema logandi frekju. Það er ágætur eiginleiki þegar maður best við stjórnvöld, en ókostur í stöðu Margrétar. Óeðlilegt þykir mér einnig í alla staði að yfirmenn stofnananna tveggja sem sameina á hafi komið beint að gerð "hlutlausrar" skýrslu í stýrihópi. Slík vinnubrögð eru út í hött.

Einnig er það einkennilegt sending á forn en góð loftnet mín að aðalhöfundur stikkorðaskýrslunnar er formaður félags Sameinuðu Þjóðanna á Íslandi, sem berst fyrir gegnsæi, mannréttindum og eðlilegum stjórnarháttum um heim allan. Í því félagi situr einnig í stjórn Bogi Ágústsson, glansandlit Fréttastofu Sjónvarps síðan 1977, sem bauð Þjóðminjaverði í fréttirnar þar sem hún komst upp með að svara ekki spurningum hans. Bogi var ekki að hafa fyrir því að bjóða talsmönnum þeirra sem telja skýrslu Þrastar Freys Gylfasonar, samfélagsmanns Boga hjá félagi SÞ, vera hrákasmíð. Hvernig getur verið að eins reyndur fréttamaður og Bogi leyfi þjóðminjaverði að komast upp með því að svara ekki spurningum og bjóði ekki þeirri hlið sem þykir að sér vegið? Svarið er einfalt: RÚV.

Prófessor Margrét?

Margrét Hallgrímsdóttir, sem bendluð hefur verið við sameiningu Þjóðminjasafns við HÍ, og krafist prófessorsnafnbótar fyrir þann samruna (en hún er ekki með doktorspróf), verður líklega af þeim bitlingi við þessa sameiningu, nema að slíkum nafnbótum verði einnig úthlutað úr Forsætisráðuneytinu í framtíðinni. Hún reddar titlinum örugglega á einhvern annan hátt er ég viss um. Prófessor í brottrekstri starfsmanna væri líklega betri bitlingur enda Margrét orðin sérfræðingur í slíku. Eldhugar fá alltaf það sem þeir vilja því allt hefst með logandi frekjunni. Að lokum þurfum við kannski ekki ráðuneyti á Íslandi og látum okkur nægja nokkra einræðisherra á sandkassastiginu til að stjórna landinu.

Hvað getur stjórnarandstaðan gert

Vona ég innilega að stjórnarandstaðan og einnig Sjálfstæðisflokkurinn beiti sér kröftuglega geng þessu gæluverkefni SDG og fyrrum fulltrúa hans í Fornleifamálaráðuneytinu. Þegar fumvarpssmíðin byrjar er nauðsynlegt að vera vakandi. Þetta frumvarp verður að stöðva. Það er út í hött og algjört afturhvarf til fortíðar með endalausan vanda og klíkuskap í minjageiranum. Minjavernd og fortíðaráhugi fjallar ekki um afturhvarf, heldur um hvernig við getum skýrt fortíðina fyrir komandi kynslóðum. Ekki er tekið tillit til þess í skýrslu Capacents og Sigmundar Davíðs fornaráðherra. Þetta útspil Sigmundar Davíðs er tímaskekkja eins og flest að því sem blessaður maðurinn tekur fyrir sér hendur. Hann virðist þó ávallt ánægður með hugdettur sínar, en það var Neró einnig þegar hann brenndi Róm (sjá hér).

Ítarefni:

Fýsileikagreining á breyttri stofnanaskipan í málaflokki menningarminja

Fréttir Sjónvarps 22.2.2016. (6,39 mínútur inni í þáttinn)

Olaf Olsen - In Memoriam

Látinn er í sæmilega hárri elli prófessor einn í Danmörku, Olaf Heymann Olsen að nafni, sem einnig var fyrrverandi njósnari fyrir Rússa, sagnfræðingur, fornleifafræðingur og þjóðminjavörður Dana svo fáeitt sé nefnt. Olsen var 87 ára að aldri er hann lést.

Hvorki myndi ég nú syrgja hann, né skrifa minningarorð í anda íslenskrar hefða, ef þessi merki maður hefði ekki verið prófessor minn fyrsta árið sem ég stundaði nám í fornaleifafræði í Árósum í Danmörku. Hann var síðar eftir að hafa áhrif á líf mitt. Þannig menn neyðist maður að skrifa nokkur orð um, þó þeir muni með vissu aldrei lesa grafskriftina - enda er sjaldan neitt satt í íslenskum minningargreinum, sem oftast lofa menn og prísa í hástert og það mest að ástæðulausu. Líf Olsens var þó þannig, að úr báðum flokkum, lofi og skömm, var nóg að taka og því set ég þessa grein á Fornleif en ekki í aðsendar minningargreinar í Morgunblaðinu, þar sem ekkert ljótt má um liðna menn segja, þó það sé allt deginum sannara.

Síðla sumars 1980 birtist ungur maður frá Íslandi á Afdeling for Middelalder-Arkæologi við Árósarháskóla. Var þessi náungi hrokkinhærður og bjúgnefjaður, svo notuð sé lýsing Nóbelskáldsins íslenska á fólki með nef eins og ég fæddist með. Olaf Olsen var stofnandi þessarar deildar, og var hann einnig með myndalegt nef. Þetta haust vantaði bráðlega stúdent í studienævnet á deildinni. Heyrst hafði í hornum, að þessi íslenski stúdent væri hávaxinn piltur, ljóshærður og gengi í lopapeysu í síðsumarshitanum og töluðu menn um að sá íslenski væri mjög vel talandi á dönsku. Þarna voru eldri stúdentar reyndar að rugla saman Íslendingnum bjúgnefjaða og dönskum eilífðarstúdent frá Álaborg, Ole að nafni, sem var fyllibytta en hinn besti drengur, sem aldrei lauk námi og hætti eftir tvö ár í fornleifafræðinni. Að íslenska stúdentinum forspurðum, mæltu stúdentar með honum í þessa nefnd, haldandi að Ole fyllibytta væri íslenski stúdentinn. Þannig háttaði það sig nú að ég komst algjörlega grænn á bak við eyrun í studienævnet fyrir miðaldafornleifafræði. Íslenska steríótýpan í Danmörku var greinilega fyllibytta með ljóst passíuhár í lopapeysu - (sem reyndar var norsk) - og sem keðjureykti pípu. Í þessari nefnd kynntist ég fyrst Olaf heitnum Olsen. Það var stíll yfir prófessornum.

Ég sat í tvö ár í nefndinni, var engum til óþæginda og sagði lítið annað en já og ammen eftir efninu, enda sá ég fljótt að Olaf Olsen sat sem páfi á stól sínum og orð hans voru óskrifuð lög. Annars var Olaf skemmtilegur karl, sem barðist með bál og brandi fyrir sínu. Hann sagði meiningu sína óþvegna, og það þótti mér það besta í hans fari. Hann var vinnuþjarkur og svaf oft eftir langan vinnudag á Moesgaard, en svo heitir herragarðurinn sunnan við Árós, þar sem fornleifafræði og mannfræði voru kenndar. Fyndinn var hann, en hló gjarnan áður en hann sagði brandara sína. Vinsæll var hann meðal nemanda, og sérstaklega ef maður þoldi reykingar hans í fyrirlestrum. Tímar hans voru fjölsóttir en ég átti nokkuð erfitt með að skilja hann fyrst árið þar sem hann tuggði pípuna í einu munnvikinu meðan að hann talaði. Flestir reyktu í fyrirlestrum á Moesgaard á þessum árum en hinir fengu reykeitrun eða slæman astma.

Olsen var reyndar ekki fornleifafræðingur. Hann var sagnfræðingur sem snúist hafði til fornleifafræði og skrifað doktorsritgerðina Hørg, Hov og Kirke (1966), sem að miklum hluti fjallar um íslenskar fornminjar. Kom hann til Íslands í tvö skipti. Í fyrsta sinn kom hann þegar hann vann að doktorsritgerð sinni og fór þá m.a. norður í land að Hofstöðum, þar sem Daniel Bruun hafði grafið mikla rúst í fljótheitum. Olaf gróf ekki mikið á Hofstöðum og er flest af því sem hann hélt fram löngu afsannað og mótmælt af sagnfræðingnum Orra og fornleifafræðingnum Adolf, sem hafa stundað merkar rannsóknir á Hofstöðum. Olaf sagði mér eitt sinn að hann hefði fengið senda grein frá þessum piltum, en hefði ekki lesið hana. Spurði hann mig hvort eitthvað væri að viti í henni? Því vildi ég sem minnstu svara, enda hafði ég ekki lesið grein þeirra.

Olsen sagði mér síðar að Íslandsdvöl hans hefði ekki verið honum mikil ánægja, frekar en íslenska skyrið sem móðir hans hafði reynt að troða í hann og bræður hans á unga aldri þeim til mikillar angistar. Olaf þótti Kristján Eldjárn áhugalítill um það sem hann vildi gera á Íslandi og naut Olaf mest aðstoðar Gísla Gestssonar altmúligmanns á Þjóðminjasafninu, sem minntist hans sem "Óla litla" þegar við töluðum um hann síðar. Svo illa vildi til að Olsen fótbrotnaði líka á Íslandi, og ekki bætti það úr skák. Hann flaug á brott með lítinn söknuð í huga og kom ekki aftur til Íslands fyrr en hann var orðinn þjóðminjavörður Dana, og reynda fyrst í lok embættistíma síns.

Olsen hafði þó fyrr á ævinni þekkt verri mótbyr en beinbrot, þannig að óvinaleg ásjóna Íslands kom ekki að sök. Árið 1943 þurfti Olaf Olsen að flýja með foreldrum sínum og bræðrum til Svíþjóðar. Samkvæmt kynþáttalögum nasista og lögmáli gyðinga, sem er tvennt mjög ólíkt, var Olaf gyðingur. Móðir hans, Agnete Bing, var gyðingur af gamalli ætt bankamanna og kauphallahéðna í Kaupmannahöfn, en faðir hans var kristinn Dani, Alfred Olsen, sem var merkur sagnfræðingur sem m.a. hafði verið dósent í Árósum og prófessor fyrir stríð. Í Lundi stundaði Olsen nám í menntaskóla.

Þótt Olsen væri í sænskum skjölum og pappírum danskra andspyrnumanna skilgreindur sem flóttamaður af gyðingaættum, gerði hinn ungi Olsen sér far um að sýna mönnum að hann væri sannur Dani, enda var hann ekki alinn upp á neinn hátt sem gyðingur, hvorki trúarlega séð né menningarlega.

Olsen sagði eitt sinn frá því í sjónvarpsviðtali að hann hefði ávallt gengið niður á eitthvað torg í Lundi eftir skólann og sporðrennt "korv" (pylsur) með öðrum menntskælingum. Líklegast sýndi hann með þessu svínakjötsáti að hann væri ekki gyðingur. Sumir danskir samnemenda Olsens í menntaskólanum í Lundi voru gyðingar, t.d. Herbert Pundik, sem síðar varð þekktur sem ritstjóri danska dagblaðsins Politiken, en einnig sem gyðingurinn og síonistinn Pundik sem barðist í frelsisstríðinu 1948 í Palestínu. Þangað fór Olaf aldrei. Olaf fékk að ganga í den Danske Brigade, hersveit Dana í Svíþjóð, þar sem mjög fáum gyðingum var leyft að vera með. Það ríktu miklir frodómar. Olaf slapp í gegnum nálaraugað enda var hann ljóshærður og arískari í útliti en t.d. flestir danskir meðlimir Waffen-SS á stríðsárunum. Heim kominn gekk hann í DKP, Danmarks Kommunistiske Parti.

Sjálfur hafði Olsen flúið til Svíþjóðar vegna slíkrar hóphyggju smámenna, sem flokkast saman undir einhverja vafasama foringjum og skammstöfun á flokki í nafni "allra" og einhverrar byltingar sem er aðeins annað nafn á blóðbaði. Slíkir hópar finna sér fljótt einhverja einstaklinga eða hópa til að hatast út í, loka inni og drepa, því lausn þeirra á vandamálum er alltaf að kenna öðrum um það sem miður fer og úthella blóði þeirra. Því kom það mörgum á óvart árið 2012, er það var afhjúpað í Danmörku, að Olaf Olsen hefði verið heimagangur í rússneska sendiráðinu í Kaupmannahöfn á árunum eftir síðari heimsstyrjöld. Þar hafði hann þann starfa að útbúa spjaldskrá með nöfnum Dana í menningar og lærdómsheiminum, sem búast mátti við að samsinntu ekki hugsjónum þeim sem Sovétríkin voru rekin eftir. Listinn óx og óx og taldi að lokum um 500 einstaklinga. Ekki nóg með það, Olaf skrifaði ævikafla og ítarupplýsingar um 75 af þessum Dönum á lista sínum, svo Rússar hefðu nægar upplýsingar um mögulega andstæðinga, ef þeir skyldu nú birtast einn góðan veðurdag á Strikinu, líkt og Þjóðverjar höfðu gert árið 1940.

Olaf framdi landráð með því að stefna lífi samlanda sinna í hættu, ef vera skyldi að Rússarnir kæmu og tækju Danmörku. Það gerðu Rússarnir reyndar aldrei, nema í draumaheimi sumra manna. Þótt dönsk yfirvöld uppgötvuðu árið 1945 glæpsamlega ídeólógíska tómstundavinnu hálfgyðinglega stúdentsins með aldanska nafnið Olsen í rússneska sendiráðinu, þá komst Olaf hjá því að vera lögsóttur og dæmdur fyrir landráð, því hann átti líklega góða að og var ekki lögráða er hann framdi glæpinn. Á þessum árum urðu menn ekki lögráða fyrr en þeir urðu 21 árs.

Sjálfur bar Olaf Olsen því við árið 2012, að hann sæi eftir gerðum sínum, en hann hefði á þeim tíma verið " en ung, glad og naiv kommunist". Þetta sagði hann fyrst þegar fjölmiðlar greindu frá athöfnum hans og hann leysti frá skjóðunni í viðtalsgrein í Jyllands-Posten (sjá hér), og sagði nánar frá athöfnum sem upphaflega var lýst ónafngreindum í mikilli skýrslu um Kalda Stríðið og leyniþjónustur Dana (PET-rapporten) sem út kom í fjölda binda árið 2009. Það voru reyndar svo margir aðrir, án þess þó að starfa fyrir erlend ríki, sem talið var að gætu stefnt öryggi Danmerkur í hættu. Olaf þurfti greinilega, einhverra hluta vegna, að sanna trúnað sinn við "málstaðinn" betur en aðrir. Hugsanlega hefur ætterni hans þar átt einhvern hlut að máli.

Þess ber að geta, að Olaf hélt áfram að sporðrenna pylsum eins og hann gerði í Lundi til að falla inn í hópinn. Árið 1949, skömmu eftir að hann skráði samlanda sína fyrir sovéska leyniþjónustu og meðan að gyðingaofsóknir Stalíns voru sem ákafastar, ritaði Olaf Olsen grein í tímaritið Sovjet i Dag. Grein þessi bar titilinn 'Er der jødeforfølgelser i Sovjetunionen?'. Þegar GPU (fyrirrennari KGB) myrti listamanninn Solomon Michoels, þegar ríkisleikhúsi gyðinga í Moskvu var lokað, þegar gyðingum voru settar skorður til náms við háskóla og þúsundir gyðinga voru fangelsaðar og sendar í fangabúðir, þá skrifaði Olaf Olsen, að yfirlýsingar um þessa erfiðleika fyrir gyðingana væru aðeins "illkvittið og fjarstæðukennt slúður" ... "því vitaskuld væru ekki gyðingaofsóknir í Sovétríkjunum. Sérhver, sem hefði aðeins grundvallarþekkingu á kommúnistískri kenningu og sovét-rússneskri þjóðernispólitík, mætti skilja, að hvers konar kynþáttafordómar væru algjörlega óhugsanlegir í Sovétríkjunum", og enn fremur skrifaði hann að sovéskir gyðingar væru "frjálsari en gyðingar í nokkru öðru landi". (Sovjet i Dag, juli-august 1947).

Við sem höfðum Olsen sem lærimeistara fórum ekki varkosta af því að hann taldi sig vera mikinn "kommúnista". Sagði hann gjarnan frá langvinnri baráttu sinni við dönsk skattayfirvöld, sem ekki vildu gefa honum og öðrum húmanistum skattaafslátt á bókakaup sem tengdust fræðunum, en slíkan frádrátt gátu danskir læknar löngum skrifað á skattaframtalið og fengið góðan frádrátt. Lengi lifi byltingin!

Fyrir kommúnista var Olaf sæmilega sáttur við hirðir og kóngafólk. Hér er hann nýkominn af fundi og orðuveitingu hjá Danadrottningu.

Hina blindu sýn á Sovétinu virðist Olsen hafa varðveitt vel þegar hann var ekki í baráttu við skattayfirvöldin, því um miðbik 9. áratugarins var hann og miðaldafornleifadeildin við Árósarháskóla, sem þá var undir stjórn Else Roesdal cand.art. í miklu samstarfi við háskólann í Leníngrad og við frekar frumstætt "menntafólk" við háskólann þar í borg, sem m.a. höfðu sent samstarfsmann sinn, gyðinginn Leo S. Klein í Gúlag fyrir þær sakir að hann væri hommi.

Mér var m.a. boðið að fara til Nowgorod til að grafa í verkefni í  þessu samstarfi. Ég afþakkaði strax gott boð, enda var ég upptekinn við eigin rannsóknir á Íslandi og þurfti því ekki að skýra afstöðu mína til Sovétríkjanna eða að ég á menntaskólaárum mínum hefði gengið með jakkamerki sem á stóð "Let my people go". Leo Klein, sem ég hef skrifað um áður (sjá hér), lifði af vist sína í gúlaginu. Þegar Klein kom í síðari fyrirlestraferð sína til Kaupmannahafnar í lok 10. áratugarins, bjó ég á Vandkunsten 6, beint á móti húsinu þar sem fornleifadeild háskólans í Kaupmannahöfn var lengi vel til húsa. Ég fór til að hitta aftur þennan merka mann og fékk blaðamann á Berlingske Tidende til að ræða við hann og skrifa grein um hann. Mjög fáir mættu á fyrirlestur hans. Þessi auma mæting varð til þess að Olaf Olsen, sem reyndar var ekki sjálfur viðstaddur fyrirlesturinn, skammaðist út í stúdenta í stúdentablaði Hafnarháskóla. Hann kallaði það skandal að svo fáir hefðu komið til að hlýða á hinn merka mann. Þá var mér nú hugsað til þess samstarfs sem Olsen hafði haft við háskólann í Leníngrad, meðan Leo Klein sat í Gúlaginu, þangað sem samstarfsmenn Olsens og Else Roesdahls lektors á Afdeling for Middelalder-Arkæologi í Árósum höfðu sent hann.

Eftir 006 vodka-class ár Olsens í þjónustu Sovétríkjanna, þegar hann var "ungur og einfaldur", hófst glæsilegur ferill í fræðimennskunni. Sumir hafa þó sagt við mig að Olsen hafi verið meiri "pólitíkus" en fræðimaður. Ekki legg ég neitt mat á það. Olsen skrifaði merka kandídatsritgerð um tukthús og barnavinnuhús Kristjáns konungs 4. Síðan kom doktorsritgerðin og 1971 var hann settur prófessor nýrrar deildar fyrir miðaldafornleifafræði við Árósarháskóla. Átti hann allan heiðurinn að stofnun þeirrar deildar. Þekktastur var Olsen fyrir rannsóknir sínar á Skulderlev-skipunum sem grafin voru upp í kví í Hróarskeldufirði á 7. áratug síðustu aldar. Sömuleiðis varð hann þekktur fyrir rannsóknir sínar á Víkinavirkinu Fyrkat nærri Hobro á Jótlandi, þar sem hann uppgötvaði m.a. að stoðirnar fyrir ytri stoðarholur skálanna á Fyrkat og Trelleborg á Sjálandi hefðu verið hallandi. Þetta breytti algjörlega þeirri hugmynd sem menn höfðu áður haft um útlit húsanna. Nákvæmar rannsóknir á stoðarholunum fékk Olaf til að skrifa grein, sem var skyldulesning og bar hún heitið Rabies Archeologorum. Þar predikaði Olsen að fornleifafræðingar ættu að skilja ákveðinn hluta fornleifa eftir í jörðu til að fornleifafræðingar framtíðarinnar gætu farið í saumana á því sem aðrir gerðu með betri aðferðum og meiri þekkingu.

Olaf Olsen var ekki þessi klisjukennda gerð af Indiana Jones-fornleifafræðingum, sveittum og skítugum í mismunandi ævintýralegum rannsóknarleiðöngrum. Olsen var hvítflibbafornleifafræðingur, sem oft er einkenni sagnfræðinga sem gerast fornleifafræðingar - eða fornleifafræðinga sem gerast sagnfræðingar. Olsen stjórnaði m.a. rannsóknum á Øm kloster á Austur-Jótlandi. Eitt sumarið, áður en ég hóf nám í Árósum, starfaði þar við rannsóknina bandarískur stúdent John Kudlik að nafni. Kudlik fékk nóg af snyrtimennsku Olsens, sem gekk í hvítum buxum og hvítum strigaskóm, sem aldrei virtust óhreinkast. Einn votviðradag þegar menn sátu og átu nesti sitt tók Kudlik sig til og hnoðaði drullukúlu á milli handanna og settist við fætur prófessors Olsens og gerði sér lítið fyrir og smurði hvíta strigaskó Olsens með forinni og sagði sísona: "I really hate how you can keep you shoes so fuc... clean". Olaf Olsen svaraði stutt og laggott: "Well".

Árið 1981 fékk Olsen stöðu Þjóðminjavarðar Dana og gegndi hann þeirri stöðu með glæsibrag fram til ársins 1995. Ekki voru þó allir ánægðir með Olsen, sem varð samnefnari mikils pólítísks niðurskurðar á Þjóðminjasafni Dana, þar sem safnið losaði safnið við vesalinga og hálfdrættinga í fræðunum sem bara höfðu setið þar árum saman og þegið laun og aldrei áorkað nokkru í fræðunum sem um var talandi. Gekk Olaf á þessum árum meðal sumra hatursmanna sinna undir nafninu 0-Olsen (Núll Olsen). Kom þetta nú aðallega af því að hann undirritaði bréf O.Olsen.

Síðari ferð Olafs Olsens til Íslands lagði hann í árið 1994. Þá var haldinn fundur Þjóðminjavarða Norðurlandanna í Borgarnesi, og sá ég og annar starfsmaður Þjóðminjasafns Íslands um undirbúning stefnunnar. Ráðstefnunni í Borgarnesi lauk með skemmtiför um Snæfellsnes, sem var Olsen mjög eftirminnileg. Daginn eftir var haldin veisla Þórs Magnússonar þjóðminjavarðar á Hótel Holti, sem sló út allt í mat og drykk sem áður hafði sést á ráðstefnum þjóðminjavarðanna. Villigæs var í matinn og hélt finnski þjóðminjavörðurinn mikla lofræðu um veisluna í eftir-eftirrétt. Við sem um undirbúning fundarins höfðum séð, prísuðum okkur sæla fyrir að hafa haldið öllu innan fjárveitingarinnar til fundarins. Þeirri ánægju stútaði Þór svo fyrir okkur með því að panta dýrasta koníakið á Íslandi og vindla á línuna í koníakstofu Hótel Holts. Hann leit ekki einu sinni á verðið i verðlistanum sem þjónninn afhenti honum. Sjaldan hef ég fengið svo gott koníak en naut þess ekki sem skyldi.

Árið 2014 tók Olsen við verðlaunum afhentum af Danadrottningu. Bernskubrekin, þegar hann setti t.d. Niels Bohr á lista fyrir Rússana, komu ekki að sök.

Meðan Guðmundur Magnússon var settur þjóðminjavörður, þegar menntamálaráðuneytið íhugaði hvað gera skyldi við Þór Magnússon sem hafði verið vikið frá um tíma af brýnni nauðsyn, fór ég nokkrum sinnum á fundi þjóðminjavarða Norðurlanda sem staðgengill Guðmundar. Ég var eitt sinn staddur í Kaupmannahöfn og hafði tilkynnt fjarvistir mínar úr einum af hádegisverðunum á Þjóðminjasafni Dana á milli fundahalda. Ég þurfti að hitta góðan vin minn, sagnfræðinginn og blaðamanninn Bent Blüdnikow, á kaffihúsi rétt hjá safninu. Olsen, sem líklegast var enn ekki búinn að gleyma því að ég var ekki lengur nemandi hans á fyrsta ári sem byrtist bjúgnefnaður á fyrsta fund ársins í studienævnet, spurði mig af hverju ég kæmi ekki með í mat, og sagði ég honum frá því. Varð hann þá mjög önugur og gat ekki setið á sér og kallaði vin minn Bent frekar ljótum nafni (den Bandit).

Vissi ég vel, að Olsen var ekki hlýtt til Blüdnikows sem ítrekað hafði gagnrýnt Olsen opinberlega í greinum í Weekendavisen, fyrir stjórn útgáfu danska alfræðiritsins. Gagnrýnin var mestmegnis fyrir að ekki væri skrifað rétt, eða yfirleitt nokkuð af viti um samband danskra kommúnista við við herrana í Moskvu á tímum kalda stríðsins. Olaf Olsen hafi oft orðið fyrir orrahríð Blüdnikows um menn sem ekki höfðu gert upp við blakka fortíð sína sem skósveinar herranna í Moskvuborg. Kom þessi fundur minn með Blüdnikow aftur til tals á einum fínasta veitingastað Kaupmannahafnar, Restaurant Els, þegar kona Olafs, Agnete Olsen, spyr mig um tengsl mín við Bent Blüdnikow. Skýrði ég hreinskilningslega frá því, enda getur maður vel verið vinur tveggja manna, þó svo að þeir séu óvinir - nema að maður sé illa haldið og sært hópdýr sem lifir eftir mottóinu "óvinir vina minna eru óvini mínir".

Eitt af síðustu verkum Olafs Olsens sem þjóðminjavarðar tengdust einnig Íslandi. Olaf gaf góðfúslega leyfi sitt, sem þjóðminjavörður Dana, til að silfursjóður sem fannst að sögn að Miðhúsum austur á landi yrði rannsakaður á vegum Þjóðminjasafns Dana eftir að breskur sérfræðingur í silfri víkingaaldar hélt því fram að eitthvað væri bogið við sjóðinn (og heldur hann því enn fram, nú síðast í skýrslu frá einum af alþjóðlegu Víkingafundunum). Sú rannsókn Þjóðminjasafns Dana er samkvæmt öðrum breskum sérfræðingum einskis virði (sjá hér). Niðurstöður rannsóknarinnar á Nationalmuseet i Kaupmannahöfn voru settar fram í fjölmiðlum af sérsveit Þórs Magnússonar, á þann hátt, að halda mætti að danska rannsóknin staðfesti að sjóðurinn væri allur frá söguöld. Svo er nú ekki og fölsuðu þrír íslenskir einstaklingar í raun niðurstöður danska þjóðminjasafnsins. Nokkru árum síðar þegar ég var búsettur í Kaupmannahöfn, greindi ég Olsen frá afleiðingum sem þessi mistúlkun íslenskra embættismanna, sem hvorki voru læsir á dönsku né almenna siðsemi. Var hann mjög leiður yfir útkomunni og sagðist aldrei hafa veitt leyfið ef hann hefði vitað hvernig niðurstaða rannsóknarinnar var misnotuð. Meira gerði hann nú ekki og þótt mér það miður.

Nokkru síðar var ég aftur í síma- og bréfasambandi við Olsen, sem ég hitti reyndar endrum og ein á gangi í Kaupmannahöfn, þar sem hann og kona hans voru lengi með íbúð ekki langt frá þar sem ég bjó um tíma á Vandkunsten númer 6, 4. hæð til hægri. Oft keypti hann blóm hjá blómasala sem á þeim árum var á Vandkunsten, í húsinu við hliðina á húsinu sem ég bjó í. Við rannsóknir mínar á afdrifum gyðinga sem sendir höfðu verið úr landi og í dauðann af dönskum yfirvöldum á stríðsárunum (sem að hluta til voru gefnar út í bókinni Medaljens Bagside, 2005, sem má finna á góðum íslenskum bókasöfnum), rakst ég á upplýsingar um gyðinginn Dr.jur. Wilhelm Lewinski (f. 1903), sósíalista og jafnvel marxista, sem m.a. reyndi að komast til Íslands eða Færeyja. Kom í ljós í skjölum dönsku ríkislögreglunnar, að faðir Olsens og móðir höfðu tekið Lewinski upp á arma sér, og bjó hann m.a. hjá þeim um tíma áður en honum tókst að komast til Suður-Ameríku, n.t. Kólombíu. Foreldrar Olafs hýstu reyndar nokkra pólitíska flóttamenn, bæði gyðinga og aðra á heimili sínu í Árósum. Olaf skrifaði mér 17. júní árið 1997 og sagði að Wilhelm Lewinski hefði komið sem ferðamaður 10 árum fyrr og heimsótt móður Olafs, Agnete Bing Olsen. Þá hefði Lewinski íhugað að flytja til Kaliforníu, þar sem dóttir hans bjó. Reyndar bjó Lewinski þá í Chicago og andaðist árið 1989.

Síðast hitti ég Olsen árið 2011 um haustið, þegar haldið var upp á 40 ára afmæli Miðaldadeildarinnar í Árósum. Hann hafði tíma til að ræða lítillega við mig og spurði mig hvernig gengi. Ekki óraði mig þá fyrir því að hann myndi komast í sviðsljósið ári síðar sem eini danski njósnarinn á kaldstríðsárunum sem hengdur var út í fjölmiðlum eftir rannsóknir á þeim kafla í ljótri sögu Danmörku á 20. öld.

Ekki minnkaði hróður hans í öðrum þjóðfélagsstigum, þrátt fyrir bernskubrekin, því hann var verðlaunaður af sjálfri Danadrottningu árið 2013. Síðustu tvö árin gáfu fæturnir sig og hann var bundinn við hjólastól og hefur örugglega þótt það bölvanlegt þekki ég hann rétt. Höfuðið var víst alveg i orden að sögn frænda hans eins og sumra vina hans sem ég hef talað við. Leiðinlegt hefur honum öruggleg þótt, hvernig deildin hans gamla við Árósarháskóla var soðin saman við aðrar deildir, þannig að nafn hennar er eiginlega ekki lengur til, og kennsla og kennarar í miðaldafornleifafræði í Árósum eru ekki af sömu gæðum og fyrr. Af er það sem áður var, en lengi mátti sjá hvert stefndi. Hlutirnir visna þegar engin er næringin og ég bið engan eftirmanna Olsens á deildinni afsökunar á þeirri skoðun minni, og segi hana alveg kinnroðalaust.

Eftir þessa Sögu Ólafs flugumanns hins Austræna, og sama hvað mönnum þykir nú um Olaf Olsen, þá er það mín skoðun að þetta hafi á margan hátt verið mjög merkilegur karl, og ekkert verri þótt honum hefði orðið á í messunni fyrr á lífsleiðinni. Humanum errare est, auðvitað mismikið þó.

Olaf Olsen verður borinn til grafar við kirkjuna á Alrø nærri Horsens nk fimmtudag. Á eyjunni bjó hann lengi ásamt annari konu sinni, sagnfræðingnum Agnete Olsen, sem lifir mann sinn.

Amen und Dresden

Páskaandagt forsætisráðherra hefur vakið mikla athygli. Í anda nýjasta nútímans birtist hún þó ekki í fjallræðu, heldur á fésbók ráðherrans.

Fílósófían í páskaandagt Sigmundar Davíðs er einfaldlega Upprisan. Endurreisnartímabilið hefur nú einnig náð að ströndum Íslands með sínum vindum þíðum. Og það er sko ekkert prump. Nú verður allt endurreist í háprússneskum DDR-blöðrubarokksstíl. Abstrakt og annað úrkynjað rusl mun fara rakleiðis á hauga sögunnar. Nú verða þjóðminjarnar nýjar, ferskar og þjóðlegar. Hallelúja:: hallelújaaaaa!

Sigmundur forsætisráðherra er greinileg mjög gervilegur maður. Hann virðist nú kominn í rjúkandi samkeppni við léttmaníska arkitekta sem stundað hafa fornaldarframleiðslu á Íslandi. Ég þekki Sigmund ekki neitt, en hefði helst haldið að hann hefði lagt stund á leiktjaldahönnun eða verið á sjónhverfingaháskóla, ef ég vissi ekki að hann hefði að minnsta kosti doktorsgráður tvær frá Oxfurðu.   

Vart hafði Sigmundur Davíð lokið kynningu á hugarfóstri sínu Blufftown bei Selfoss, að í ljós kemur að Þjóðmenningarráðuneyti hans hefur unnið gífurlega öflugt starf árið 2014-2015. Áður en yfirmaður hins íslenska Amt Ahnenerbe, Margrét Hallgrímsdóttir, sem er kona af logandi Framsóknarkyni, hafði hætt störfum sem yfirþjóðmenningarstjóri, fann hún og starfsmaðurinn hennar gamlar og gulnaðar teikningar á söfnum svo hægt væri að reisa Bluff Stadt beim Sundin Blau - í anda Dresden. Margrét, sem þó er annt um furðulegan frama sinn, sneri aftur til embættis síns á Þjóðminjasafninu, því hún gerir sér ugglaust grein fyrir því hvað er að gerast í "þjóðmenningu" endurreisnarráðherrans.

Til að gera drauma Sigmundar að veruleika verður fyrst að fá almennilega loftárás á Reykjavík. Bandamenn munu hins vegar vart ráðast í teppasprengingar á Reykjavík. Það þarf meira en gyðingahatur og útrýmingar til þess að fá slíka himnasendingu.

Skemmtilegar og uppbyggilegar myndir segir landsfaðirinn í andagt sinni. Hmm? Neiii - varla... Ég mæli með því að Simmi litli fái sér páskaegg frá NS af stærstu gerð og gleymi þessum áformum, nema byggingu Þjóðmenningarhúss, því mér sýnist að álíka kreppufyrirbæri og Jón Gnarr var í ráðhúsinu í Reykjavík sitji nú á stóli forsætisráðuneytisins í gamla fangelsinu. Þetta er ekkert annað en andleg uppgjöf líkt og Píratar. Þjóðin er enn í sárum, og er því þægilegt að heyra um upprisur og endurkomur til fyrirheitna landsins á páskum.

Eftir nokkur ár munum við vonandi minnast þessarar andlegu kreppu þjóðarinnar í kjölfarið á 2008 með hryllingi. Það verður engin ástæða til að endurreisa Framsóknarflokkinn. Fráleitt væri einnig að setja hann í formalín og varðveita í glerskáp á landnámssýningunni. Hann er einn af þessum fornleifum sem enginn mun sakna enda ekki friðaður.

Sveltandi fornleifafræðingar munu þá ekki einu sinni vilja grafa Framsóknardrauginn upp. Heygjum hann sem fyrst. Jafnvel væri ekki fráleitt að teppabomba hann dálítið, áður en hann fer undir kalna torfu.

Út skulu þeir...

Margumtöluð kynþáttahyggja/útlendingahræðsla Framsóknar-flokksins á sér dálitla sögu, þótt hún sé líkast til ekki samhangandi:

Í nóvember 1938 skrifaði ríkisstjórn Hermanns Jónassonar til sendifulltrúa Íslands í Kaupmannahöfn, Sveins Björnssonar, og ítrekaði fyrri yfirlýsingar sínar: "Ríkisstjórnin principielt mótfallin að veita þýzkum Gyðingum dvalarleyfi Íslandi."

Hermann Jónasson hafði áður, í nóvember 1937, skýrt þetta út fyrir sendifulltrúa í sendiráði Dana í Reykjavík, C.A.C. Brun: "Island har altid før været et rent og nordisk Land, frit for Jøder, og de der er kommet ind de sidste Aar skal ud igen". Þessi ljósmynd var tekin í sendiráðinu við Hverfisgötu sama kvöldið og Hermann Jónasson (Framsókn) lýsti þessu yfir.

Lesið meira í bók minni Medaljens Bagside. Á vefsíðu forlagsins Vandkunsten er pdf-skrá með kaflanum sem segir frá afrekum Hermanns Jónassonar

Danske SS-mænd var også deres mordere

Dette billede, og andre fotografier af forarmede jøder i denne artikel, viser fanger som i slutningen af maj 1942 blev deporteret til en koncentrationslejr i Hvide-rusland, hvor danske Waffen-SS mænd fra Frikorps Danmark gjorde tjeneste i 1942-43. Danske SS-frivillige var også deres mordere.

For nylig udkom bogen En skole i vold af to fredelige historikere, Dennis Larsen og Therkel Stræde. Det er en yderst vigtig bog om danske Waffen-SS frivilliges medvirken til forbrydelser i Hviderusland i 1942-1943. Bogens fokuserer først og fremmest på SS-folkenes ugerninger, men billederne af fangerne fra Warszawa som danske SS-soldater muligvis har været med til at slå ihjel var ikke kendte af forfatterne.

I 1998 udkom en anden vigtig bog om danske Waffen-SS frivillige som bar titlen Under Dannebrog og Hagekors. Den havde derimod en væsentlig mangel. Bogens tre forfattere, der havde skrevet deres bog som speciale i historie på RUC under vejleding af professor Claus Bryld, værgede sig ved at behandle spørgsmålet om danske Waffen SS-soldaters deltagelse i krigsforbrydelser. De forsikrede sine læsere om, at de danske Waffen-SS soldater var "almindelige mænd" og "gode soldater".

Da deres bog udkom i 1998, skrev jeg til dem og spurgte, hvorfor de ikke berørte de krigsforbrydelser som vi trods alt kendte til at danske Waffen-SS mænd deltog i. Jeg fik ikke noget svar, men da jeg forsøgte at ringe til en af forfatterne blev jeg nærmes overfuset af en arrogant holdning til hvad jeg som udlænding blandede mig i dansk historieskrivning. Senere skrev forfatterne en artikel i bogen Denmark and the Holocaust, hvor de ganske overfladisk behandlede danske SS-mænds krigsforbrydelser (se her).

Turde, hvor andre tav

Dennis Larsen og Therkel Stræde har nu turdet hvor andre tav. De modtog ironisk nok kritik af deres nye værk af en i forfatterteamet bag den mangelfulde mursten Under Dannebrog og Hagekors. I Weekendavisen påstod en af forfatterne, at man allerede kendte til alt det som Larsen og Stræde fremsatte i sin bog, og at der intet nyt var at læse i den. De gamle nyhederne var i hvert fald ikke at finde i deres bog om danske Waffen-SS frivillige fra 1998.

Antageligt inspireret af bogen Under Dennebrog og Hagekors ytrede Uffe Ellemann Jensen Dan- marks forhenværende udenrigsminister sin respekt for danske frivillige SS-mænd i et dansk tv-program om Baltikum. Han betegnede dem som gode soldater.

 

 

 

SS-manden på Hollændervej

Larsen og Stræde fortæller i deres nye bog bl.a. historien om medlemmer af Frikorps Danmark som blev udstationeret i uddannelseslejren Waldlager udenfor byen Bobruisk i Hviderusland fra 1942 til 1943. Tilknyttet denne lejr var også en "Jødelejr". Ud fra det foreliggende kildemateriale er der desværre ingen håndfaste beviser for enkelte danskeres direkte deltagelse i myrderier på jøderne. Det er dog hævet over al tvivl, at danske Frikorps Danmark mænd deltog i tjenesten i "Jødelejren", som inkluderede myrderier af jøder.

To af de danske Frikorps-Danmark mænd som befandt sig i Waldlager ved Bobruisk er stadig i live. En af dem bor på Hollændervej på Frederiksberg. Manden på Hollændervej som hed Helmuth Leif Rasmussen (hans rigtige navn er mig bekendt) har ikke fortalt noget som forbinder ham direkte med nakkeskud af jøder eller andre ugerninger i "Jødelejren". Han så blot til, efter eget udsagn, mens andre myrdede. Og lad os nu huske, han er uskyldig indtil andet er bevist.

På et lille billede som blev taget af manden på Hollændervej på Frederiksberg, den gang han som ung dansker gjorde tjeneste for Hitler-Tyskland, bærer han en sort knippel. Knippelen er det værktøj som vagtmænd brugte i nazisternes i KZ-lejre, hvis de da ikke myrdede jøder med nakkeskud eller andre metoder. Men ifølge BT går manden på Hollændervej efter eget udsagn meget i kirke, så han har næppe brugt dette redskab da han gik vagt med knippelen udenfor "Jødelejren", hvor han befandt sig mens andre SS-folk begik forbrydelserne. Foto BT.

Her kan i man se nogle de jøder som blandt andre deporteredes den 28. eller 29. maj 1942 fra fængslet i Gesia gade (Gåsegade) i Warszawa i 1942. Billederne stammer fra en film som tyskerne lod lave i Warszawa ghettoen i begyndelsen af maj 1942. De forarmede jøder som kan ses på billederne fra arresten i ghettoen i Warszawa, (se her, samt her, her og her ; Flere oplysninger om filmen, den såkaldte "Ufuldendte Film" se her og her) var danskere i Frikorps Danmark meget sandsynligt med til at dræbe i 1942-43, for disse fanger blev bragt til "Jødelejren" i Bobruisk. Når de ikke længere kunne anvendes til slavearbejdet, bl.a. grøftegravning og vejarbejde, eller blev for syge og udhungrede, blev de beordret til at ligge på maven i store grav ved SS-lejren, hvor SS-folkene myrdede dem med et nakkeskud.

Nogle af de unge drenge blandt fangerne i "jødelejren" ved Bobruisk i Hviderusland fik "særlig behandling" hos den homoseksuelle, tyske SS-Blokfører Adold Riemer (billedet til venstre). Han udvalgte unge fanger til sit seksuelle misbrug i lejren. Han blev aldrig straffet for sine forbrydelser. Riemer sparkede, slog og piskede fangerne, hængte flere og begik et ukendt antal drab. (Denne forfatter kan ikke få sig til at beskrive den sadisme som Riemer udøvede (læs i stedet bogen En skole i Vold s. 272-275). Foto fra bogen En skole i vold.

Danske myndigheder har systematisk siden 1996 forsinket eller forhindret forskere i at få adgang til oplysninger om f.eks. danske udvisninger af statsløse jøder eller oplysninger om Waffen-SS folk som begik forbrydelser. Oplysninger om statsløse jøders udvisninger kendte man naturligvis til i ministerierne, men på et eller andet tidspunkt har man for Danmarks ve og vel besluttet at den del af Danmarks- historien skulle skjules. Min Kamp med ministerierne og til dels Rigsarkivet beskrives i et epilog i min bog Medaljens Bagside (2005), som handler om danske myndigheders udvisning af jøder og andre i perioden 1940-1943. Fra centralt sted havde man besluttet at den historie ikke skulle ud.

Simon Wiesenthal Center har anmodet om en undersøgelse af Helmuth Leif Rasmussens virke i Hviderusland

Det ville ikke undre mig, at nu når dr. Efraim Zuroff ved Simon Wiesenthal Centret i Jerusalem har anmodet de danske myndigheder om at undersøge den tidligere SS-mand H.R. på Frederiksberg (se her), at de danske myndigheder gentager en af deres gamle forhalingstaktikker overfor dem som ønsker at klarlægge forbrydelser mod jøder og andre begået af danskere, være det sig den danske statsmagt eller Waffen-SS soldater.

Justitsminister Mette Frederiksen har, efter sigende, ikke tid på grund af embedsmæssig travlhed. Hun har, uden at svare Dr. Efraim Zuroff sendt Simon Wiesenthal Centers anmodning videre til socialdemokratiets retsordfører Trine Bramsen, som oplyser at det er den relevante politimyndighed, hvor manden på Frederiksberg bor, der skal kontaktes hvis nogen ønsker at en hans færden i Hviderusland skal undersøges. I retssager over manden på Hollændervej viste myndighederne i 1945 og 1947 ikke særlig interesse i hans færden i Bobruisk. Han blev i 1947 dømt for at have såret en person med skud på Frederiksberg, da han skød mod en folkemængde som han følte sig truet af. Han havde gået i biografen sin SS-uniform. Den slags arrogance lagde almindelige danskere trods alt mærke til i 1944.

Sådan som de danske myndigheder agerede i sagen om Søren Kam, hvor Simon Wiesenthal Center blev spist af med en 3 siders rapport, henkogt af statsadvokaten for København fra en langt større og vigtigere rapport som en dansk kriminalbetjent havde udarbejdet, ville det ikke undre, at manden på Hollændervej på Frederiksberg møder sin skaber før han nogen sinde bliver afhørt om sit kendskab til Frikorps Danmarks aktiviteter i Hviderusland.

Den største bøddel holdt Danmark hemmelig

Det var svært i 2004 for de danske myndigheder åbent at erkende, at en dansker havde fungeret som en af naziterrorens bødler i 1945-47. I 2004, da jeg med stort besvær forsøgte at få adgang til Justitsministeriets akter om den største danske krigsforbryder, Gustav Alfred Jepsen, opstod der også vanskeligheder, inden der blev givet aktindsigt i Jepsens sag (Læs mere om sagen her). Justitsministeriet påstod, at sagen ikke fandtes i deres arkiv. Ministeriet skrev: »For så vidt angår Deres anmodning om oplysninger vedrørende en dansker ved navn Jeppsen/Jepsen eller Jeppesen skal Justitsministeriet meddele, at ministeriet efter at have foretaget en gennemgang af sagskartoteket ikke ses at være i besiddelse af akter vedrørende ovennævnte person.« Grunden til, at man i 2001 påstod,

Danske myndigheder forhindrede offentlighedens kendskab til Gustav Alfred Jepsens forbrydelser helt frem til 2005, da Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson fortalte hans historie i Weekendavisen. Fotos PRO, Kew.

at sagen ikke længere fandtes i ministeriets sagskartotek over ømtålelige sager fra Anden Verdenskrig er lidt af et mysterium, og ministeriet har heller ikke valgt at kommentere det yderligere trods en henvendelse derom. Men mens ministeriet benægtede og "intet kendte", vidste jeg at embedsmændene sagde usandt. Jeg kendte allerede til Jepsens sag fra Public Record Office i Kew (Det engelske Rigsarkiv) og vidste at der fandtes mere udførligt materiale om ham i Rigsarkivet og at Justitsministeriet havde holdt et kartotek over sager om bl.a. Waffen-SS mænd. Man var endnu ikke klar til at danskeres krigsforbrydelser skulle belyses ordentligt. Man er endnu ikke klar nu når spørgsmål bliver rette om manden på Frederiksberg. Sagen om Jepsen viste også meget tydeligt, hvorledes de danske myndigheder forsøgte at skjule disse forbrydelser for offentligheden.

Da Jepsen skulle hænges i 1947 bad man hans kone og søn ikke at være til stede i Minden i Tyskland, hvor henrettelsen fandt sted, for ikke at lede den danske presses opmærksomhed mod manden og hans krigsforbrydersag. Det var derfor først i 2005 at den almindelige dansker fik oplysninger om den største krigsforbryder fra Danmark under 2. verdenskrig. Det ophidsede ikke så få, som mente at Jepsen slet ikke skulle tælle i statistikken over danske krigsforbrydelser, eftersom han tilhørte det tyske mindretal i Sønderjylland, som efter sigende var mere tilbøjeligt til vold en danskerne, i hvert fald ifølge nogle af de mest nationalistiske læserbrevskriverne i Weekendavisen.

Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson 26/11 2014

Íslensk steinöld

1. mars árið 2008 varaði maðurinn á bak við Fornleif við hruninu - á sinn hátt. Hann sótti varnaðarorðin í söguna. Enginn las svo sem blogg hans þá, enda hefur þessi faðir Fornleifs ekki hundsvit á fjármálum eða óhóflegri eyðslu. Greinin hefði vart geta komið í veg fyrir hrunið. Hér eru nokkrar glettur úr greininni:

"Í mars árið 1924 tóku Íslendingar á það ráð að setja á innflutningsbann og hömlur á ýmsar "óþarfar" vörutegundir. Menn höfðu á Alþingi lengi verið ósáttir við hve óstöðugt gengi krónunnar hafði verið í bönkum landsins. Eitthvað varð að gerast. Gengi krónunnar var meira að segja hækkað!

Ég kannast ekki við áhrif þessa innflutningsbanns og eins árs gengishækkunar, enda kom þessi "kreppa" ekki niður á mér. Hins vegar bárust fréttir um allan heim af þessum ráðstöfunum Íslendinga.

Blað nokkuð í New York, The Knickerbocker Press í Albany, þótti þessi ákvörðun Alþingis mjög merkilegt og skrifuðu menn þar á bæ heila opnu um hana og Íslendinga undir yfirskriftinni Back to Primitive Caveman Life, og undirfyrirsögnin var:

"Isolated People of Iceland Decide to Prohibit Importation of Effete Modern Luxuries, to Scramble, Robinson Crusoe Fashion, for Existence the Next Two Years as Did Their Eearly Ancestors".

Upphafsorð greinarinnar voru t.d. þessi:

"A hardy, resourceful race, the Icelanders believe their rocky, ice crusted island will produce everything they need in the way of clothing, food, shelter, warmth and even amusement. - ICELAND, with her hundred thousand population, her telepohones and telegraph wires, and all the other trappings of modern civilzation, is about to go back to the primitive life."

Þetta var hin undarlegasta grein og myndirnar og teikningarnar, sem voru með greininni, voru sér í lagi merkilegar. Dæmi um það sést hér að ofan.

Öll þau ár sem ég hef komið í mínar heimsóknir til Íslands, og þau rúm þrjú ár sem ég bjó á Íslandi. 1993-96, hefur mér blöskrað kaupæði Íslendinga og hirðuleysi um eigur sínar og eyðsluþörf þeirra og flottræfilshátt. Mér hefur alltaf verið ljóst, að þessar kenndir koma til af minnimáttarkennd.

Eitt sinn kom ég á bóndabæ í Borgarfirði. Þar átti bóndinn risastóra skemmu, fulla af ónytsömum "leikföngum" sínum mótordrifnum, og þvíumlíku. Helmingurinn var reyndar í lamasessi og hafði líkast til þess vegna verið hent út í þessa risastóru skemmu. Inni hjá bónda í eldhúsinu, þar sem mér var boðið í kaffi með samstarfsmanni mínum, var hins vegar allt frekar hrörlegt.

Ég hef ekkert á móti kapítalisma, enda tel ég að ofeyðsla og ofneysla séu ekki samferðar"konur" kapítalismans. Hins vegar er óheft ofurneysla og loftkastalabygging eins og sést á Íslandi dæmi um að menn geta orðið fórnarlömb kapítalismans.

Er ekki kominn tími til að rifa seglin? Annars er ég hræddur um að ástandið á Íslandi verði eins og á teikningunni af Íslendingum í Knickerbockers Press árið 1924, nema að því leyti að enginn verður báturinn sem siglir að landi með varning."

Síðar árið 2008, þegar bankahrunið var staðreynd, skrifaði ég annan pistil, svona til að minna á að ég, engu síður en Jón Baldvin Hannibalsson, vissi að þetta myndi gerast. Sjá hér. 

Nú, þegar fjármálagatið er farið að minnka miðað við það heljarhol sem opnaðist vegna óhóflegrar eyðslu Íslendinga og glæpastarfsemi íslenskra bankamanna og sumra stjórnmálamanna fram til 2008, eru hin harðgerða þjóð farin að heimta að peningarnir séu notaðir hér og nú. Ein best stæða stéttin í landinu heimtar meira en allar aðrir, því hún telur sig vera hina útvöldu stétt, meðan borgarstjórinn í Reykjavík sem er óvirkur læknir, segir nokkrum hræðum í tónmenntakennarastétt að þeir setji fjármál borgarinnar á hausinn með því að biðja um mannsæmandi laun. Heyrt hef ég skárri feilnótur.

Og svo er greinilegt, að meira en 1% þjóðarinnar enn í annarlegu ástandi eftir hrunið. Sumt fólk vill eyða öllu, og það strax! Það er auðvitað hinn sanni íslenski hugsunarháttur sem hentar í þjóðfélögum á steinaldarstigi. Maður nokkur sem örugglega kemst í annálana fyrir orðbragð sitt, líkti í fréttum Sjónvarps núverandi ríkisstjórn við "gest sem kæmi í partí og skiti á gólfið" (sem var víst samlíking við kosningasvik, þótt langsótt megi teljast). Þegar gestinum væri bent á, að það væri ekki við hæfi, "ældi hann yfir skítinn og pissaði bara líka". Hvernig yrði samlíkingin þegar kosningasvikum fyrri ríkisstjórnar væri lýst úr fjármálagatinu á andlitinu á manninum sem Ríkissjónvarpið lét lýsa landsmálunum og óskum þeirra þjóðfélagsþegna sem hamast á girðingum fyrir framan Alþingi meðan fyrrverandi Kani og Alþingismaður glottir við tönn?

Spurningin er, hvort sumir Íslendingar séu yfirleitt komnir af steinaldarsiginu? Aðhald hjá þjóð, sem lítið á, er fyrri öllu. Eyðslan sem Íslendingar vilja út í, er ekki það sem menn vildu setja bann við árið 1924. Innflutningsbannið árið 1924 var fyrst og fremst hugsað til að ærslast á jafnréttiskafla Sambandslaganna, sem gerði Dönum mögulegt að versla á Íslandi jafnfætis Íslendingum. - Nei, hinn nýi hugsunarháttur ofureyðslu og ofurneyslu sendir menn á fumstæðara stig græðgi og gerir sumt fólk að kúnnum hjá ríkinu með andlegt atgervi á kúk-og-piss stigi.

Það er að mínu mati ekki langt í að íslenskir sálfræðingar og geðlæknar fari líka að heimta sér hærri laun - og jafnvel ráðherrar og borgastjórinn í Reykjavík. Það er ekki að spyrja af steinaldarmönnum. Þeir vonast líklega enn eftir því að ESB borgi brúsann, en vakna á hverjum morgni upp við vondan draum. Og þegar þeir athuga, hvort evran er komin í veskið, finna þeir aðeins íslenskar kúkakrónur og skítaaura, sem þeir vilja eyða sem fyrst í velling eða flatskerm, allt eftir efnum, en sumir um efni fram.

Fornleifur er nú ekki mikill listaverkasafnari. Hann keypti þessar 100 evrur á nokkrar evrur hér um árið í Berlín. Líklegast er málverkið falsað að mati Óla forvarðar. Er ekki íslenskur svipur yfir þessum ketti? Svipur þess sem keypt hefur allt of dýru verði.

Hvað er Palestína og Palestínuþjóð?

Nú er aftur stríð í Miðausturlöndum. Gyðingar þurfa enn að berjast fyrir tilvist sinni og ríki sínu við þjóð sem fyrst varð til á 20. öld. Íslenskir stuðningsmenn hryðjuverkasamtakanna Hamas eru mjög öfgafullir og afneita sögulegum staðreyndum, fornleifafræði og öllum eðlilegum rökum um tilvist Gyðinga. Þeir hafa látið hildarleikinn á Sýrlandi sem vind um eyrun þjóta, en skrifa ekki dögum saman á fjasbækur sínar um tilfinningar sínar þar að lútandi, þó svo að 170.000 Sýrlendingar hefi fallið í valinn. Það fólk virðist ekki hafa sömu áhrif á þessa friðarpostula.

Stuðningsmenn Hamas, t.d. fyrrverandi sagnfræðiprófessor við Háskóla Íslands, keppast við að bera brigður á sögu og tilvist gyðinga. Haldið er fram að gyðingar sé einvörðungu trúarhópur að saga þeirra sé fölsun og þar fram eftir götunum. Ekki er nóg með að Hamas hafi dráp á gyðingum og útrýmingu Ísraelsríkis á stefnuskrá sinni, stuðningsmenn "baráttu" þeirra útrýma gyðingum í huganum og í áróðrinum og líkja Ísraelsríki við frændur Íslendinga, þýsku böðlana sem Hitler stýrði, og aröbum á Gaza við gyðinga í gettóum þeim sem nasistar settu gyðinga í. En hverju má búast við af fólki sem styður rétt þjóðar, sem aldrei hefur verið til, til að eiga sér þjóðríki á svæði þar sem margir forfeður þeirra hafa aldrei búið á? Rökin verða mjög veik og klén - og mestur hluti þeirra er gyðingahatur, antisemítismi, eða jaðrar við það. Líkt og stuðningsmenn Hamas á sófanum á Íslandi afneita staðreyndum og stunda vísvitandi helfararmeðferð á sögu gyðinga, afneita hinir guðlegu stríðmenn Hamas sögulegum staðreyndum og eyðileggja jafnvel fornminjar á Gaza til að eyða staðreyndum um tilvist gyðinga á Gaza (sjá hér). "Þjóðminjasafn" Gaza er nú í einkaeigu. Eigandi Al Mathaf lúxushótelsins á norðurhluta Gaza, auðmaðurinn Jawdat Al-Khoudary, er með safnið á hóteli sínu og á vefsíðu hótelsins er saga svæðisins sögð með allmörgum rangfærslum til að gera sem minnst úr tilvist gyðinga á Gaza fyrr á öldum (sjá hér).

Í þessar stuttu heimildarmynd hér að ofan, sem er sagnfræðilega rétt, en ekki einhver neyðarlegur áróðurssöngur eins og málflutningur menningarvitanna með sérleyfi á sannleikann, er hægt að rifja upp staðreyndirnar. Þjóð sem er til, og hefur verið það lengi, þarf að berjast fyrir tilvist sinni við nýtilorðna "þjóð" sem m.a. er stýrt af hryðjuverkasamtökum, sem voru búin til til að herja á gyðinga þegar þeir sneru aftur til þess lands sem þeir settu mest mark á í tímans rás, land það sem þeir þráðu að snúa aftur til eftir að þeir voru gerðir þaðan brottrækir. 

Palestína og þjóð Palestínumanna er fyrst og fremst hugarfóstur, sem hefur þróast í eitt alvarlegasta vandamál heimsins, aðallega sökum mismunandi gerða gyðingahaturs, fávisku og hópæsingar.

Nú gerðist Fornleifur kannski frekar harðorður fyrir margan auðtrúa mörlandann en sannleikurinn getur oft verið ein og löðrungur fyrir aðra. 

Vonum að þessu stríði ljúki sem fyrst. Þótt börnin á Gaza læri að þau eigi að drepa gyðinga, er dauði þeirra ekki gyðingum neitt fagnaðarefni. Gyðingar hafa misst nógu mörg börn sín gegnum aldirnar, fyrir höndum ýmissa illmenna annarra þjóða, og ekki síst sökum Kristninnar og Íslam, sem eru frekar ófriðlegar og ófullkomnar eftirgerðir af Gyðingdómi.

Árið 1917 var Gazaborg rjúkandi rústir eftir stríð Breta og Tyrkja, þar sem Tyrkir unnu mikinn sigur. Í Gazaborg bjuggu gyðingar allt fram til 1945. Engir voru þar skráðir sem "Palestínumenn". Filistear bjuggu þarna í öndverðu, en það er ekki sama fólkið og Palestínumenn, þótt þau rök sjáist öðru hverju. Samson inn Sterki braut líka niður hlið Gaza, en það er önnur saga.

Beðið eftir Skussaráðuneytinu

Það eru ekki bara skussar í embættisverki ESB, sbr. færslu bloggvinar míns Vilhjálms Arnar Vilhjálmssonar í gær. Á Íslandi er til nóg af þeim. Það er ekki bara ráðuneyti Hönnu Birnu sem hefur lokaða rifunni og sem engin svör veitir. Við stöndum frammi fyrir ríkisstjórn sem ætlar sér að valta yfir allar reglur og lög.

Í byrjun apríl skrifaði ég skrifstofustjóra Menningararfsskrifstofu Forsætisráðuneytisins til að fá ósköp einfaldar upplýsingar um starfsemi þeirrar skrifstofu. Ég hef enn ekki fengið svör. Jú, nú veit ég reyndar að skrifstofan er búin að endurskíra Þjóðmenningarhúsið. Safnahúsið á að sýna valin verk frá t.d. Náttúruminjasafni Íslands sem skrifstofustjóri Menningararfskrifstofu forsætisráðherra slátraði fyrir fáeinum árum.

Getur verið að skrifstofustjórinn, sem var ráðinn að þessari nýju skrifstofu viti ekki hvað hún hefur verið að gera sl. 5. mánuði. Eða er hún svo mikil með sig að hún telji sig geta brotið lög með því að svara ekki þessari fyrirspurn frá 3. apríl 2010 sem ég ítrekaði þann 9. apríl. sl.

"Sæl Margrét,

ég hef án árangurs, t.d. hér; http://www.forsaetisraduneyti.is/leit?q=Skrifstofa+Menningararfs, leitað að markmiðslýsingu, skilgreiningu og starfslýsingu fyrir Skrifstofu Menningararfs í Forsætisráðuneytinu. Værir þú ekki til í að senda mér allt það sem ákveðið hefur verið um tilurð og rekstur þessarar skrifstofu ráðuneytisins.

Ég sá á vefsíðu Forsætisráðuneytisins, að Hildur Jónsdóttir er sérfræðingur á deildinni. Ég tel næsta öruggt að hér sé komin sama konan sem hafði samband við mig út af Ikea vörulistum sem hún þýddi fyrir margt löngu, og sem stundaði nám um tíma í Árósum. Hver er sérfræðiþekking Hildar Jónsdóttur hvað varðar menningararf?

virðingarfyllst,

Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, ph.d.
atvinnulaus fornleifafræðingur
Danmörku"

"The Simmonian Museum"

Nú fer ég að skilja sitt af hverju. Menningararfskontór Simma var svo upptekin í að búa til skyndilistasafn við Hverfisgötuna fyrir haustið að hann gat ekki svarað því hvað skrifstofan starfar. 

Hefði ekki verið viturlegra, þegar Hús íslenskra fræða fær ekki að rísa, að nota þetta góða gamla hús fyrir sýningu á handritaarfinum? Í stað þess er búið til skyndibitasafn með geirfugli, róðukrossum og skruddum í belg og biðu. Mini Simmonian safnið við Hverfisgötu, gjöriðisovel! Það breytist auðvitað ekkert við að gefa gömlum kassa nýtt nafn. Ráðuneyti verða að svara bréfum.

Sjá einnig fyrri færslu um málið: Menningararfspizzan

Þjóðmenningarhúsið verður Safnahúsið

Quisling ráðlagði Hitler að hertaka Ísland

Bæði Gunnar Gunnarsson og Guðmundur Kamban voru meðlimir í "nasistamenningar-samkundunni" Nordische Gesellschaft. Verndari þess félagsskapar var Alfred Rosenberg einn helsti hugmyndafræðingur nasista í gyðingahatrinu sem á endanum leiddi til helfararinnar.

Gunnar Gunnarsson kemur af fundi hjá Hitler árið 1940. Með honum er böðull gyðinga í Eystrasaltslöndunum Hinrich Lohse, kallaður Slátrarinn frá Riga. Hann var í mörg ár einn nánasti samstarfsmaður Rosenbergs í að æsa upp gyðingahatrið í Þýskalandi. 

Ekki er hægt að sýkna nokkurn þann sem var meðlimur í Nordische Gesellschaft af gyðingahatri eða nasisma. Það reynir þó Sveinn Einarsson í nýrri bók sinni um Kamban, sem var einnig merkilegt skáld og kalkúnasérfræðingur, en sem rýrði arfleifð sína með nánum tengslum sínum við nasismann. Sveinn Einarsson notar ekki allar tiltækar heimildir til að gera lífi Kambans fyllileg skil. Það verður að teljast vafasöm sagnfræði og rýrir það annars gott verk Sveins til muna.

Fyrir nokkrum dögum voru dagbókarbrot (lausblöðungar) Alfreds Rosenbergs sem "týndust" eftir Nürnberg-réttarhöldin sett á netið af U.S. Holocaust Memorial Museum (USHMM) í Washington. Rosenberg var í þeim réttarhöldum dæmdur til dauða og hengdur í árið 1946. Lengi var vitað að Robert Kempner, einn saksóknara Bandaríkjamanna við Nürnberg-réttarhöldin, fékk leyfi til að taka meginþorra dagbókablaða Rosenbergs með sér heim til rannsókna að réttarhöldunum liðnum.

 

Róbert Kempner var gyðingarættar og fæddur í Þýskalandi. Hann var fjarskyldur Alfred Kempner, flóttamanni sem var hrakinn frá Íslandi. 

Eftir lát Kempners voru þessar heimildir geymdar af einum af riturum Kempner, en lentu að lokum hjá óferjandi bandarískum prófessor sem reyndi að koma dagbókarbrotunum og öðru efni í verð. NSA og FBI komust á sporið, en nú er þessi heimild komin á viðeigandi safn og aðgengileg öllum.

Rosenberg og Quisling árið 1942. Þeir kynntust fyrst um miðbik árs 1939.

Dagbækur Rosenbergs eru hins vegar hvorki merkilegar né lýsa þær heldur merkilegum manni. Alfred Rosenberg var gróðrarstía gyðingahaturs og heltekinn af samsæris-kenningum um Rotschild og Hambro. Þar að auki er hatur hans á kaþólsku kirkjunni sjúklegt og minnir um margt á það frumstæða og nærri trúarofstækislega hatur sem sumir Íslendingar sýna trúarbrögðum. Sjálfsálitið hjá þessum samsærisheila og áróðursmeistara vantaði heldur ekki.

Alfred Rosenberg hélt sig líka vera pottinn og pönnuna í ýmsum málum, ef trúa má dagbókum hans. Sérstaklega hafði hann þá skoðun að hann hefði eitthvað um málefni Noregs að segja. Þetta var m.a. vegna þess að einn náinn samstarfsmaður hans til margra ára Hans Draeger, sem einnig var góður vinur Kambans og Gunnars Gunnarssonar (sjá hér), var mikill áhugamaður um Noreg. H G. var sömuleiðis mikill vinur Quislings. Dagbókarbrotin sýna, að þegar Noreg bar á góma, var Rosenberg allur á lofti.

Þann. 19. september 1939 skrifar hann í dagbók sína:

"Fyrsta áfanganum af fyrirhugaðri Noregsaðgerð er lokið. Þann 15. tók Foringinn á móti Quisling og Hagelin og skrifstofustjóra mínum Scheidt. Ég lá veikur með fótinn og gat ekki farið með. Um kvöldið komu þeir til að sjá mig - mjög ánægðir. Foringinn hafði fyrst talað í 20 mínútur: hann vildi vitaskuld helst að Skandinavía yrði hlutlaus, en hann gæti aldrei þolað að Englendingar mynd t.d. koma til Narvik . Þá las hann minnispunkta Quislings: Þörf er fyrir stórgermanskt samband. Q. lýsti svo hinu ólöglega ástandi í Norska Ríkinu eftir 10.1.40, sem marxistar og gyðinglegum demókratar höfðu valdið. Björgun Noregs var á sama tíma afgerandi fyrir D. í afgerandi baráttu hans gegn Englandi.

Q. kom til baka  mjög ánægður.  -  þann 17. (?) kallaði Foringinn herrana enn einu sinni til sín og talaði í 1 klukkustund um allt málið, þar sem hann lagði áherslu á að ósk hans væri að Norska ríkið yrði áfram hlutlaust.  Hann spurði þá: Hr. Staatsrat Q.  ef Þér leitið til mín um hjálp, þá vitið þér að E [nglendingar] munu. lýsa stríði á hendur yður ? Q.: Já , ég veit það og reikna með því að viðskipti Noregs leggist niður þess vegna Í lok samtalsins, sem  Scheidt skrásetti nákvæmlega, spurði Q.: Herra Ríkiskanslari, hafi ég skilið yður rétt, viljið Þér hjálpa okkur? Foringinn : Já , ég geri það.

Q. ók rólegur og glaður heim í bílnum og skyndilega sagði hann við Scheidt : Ég geri mér grein fyrir því að það ert til einhvers konar örlög. Fyrir ýmsum hef ég hef kynnt hugsanir mínar; og það gekk ekki beinlínis fram. Og nú er allt í einu, á afgerandi stundu , mun okkur verða hjálpað.

Í öðru viðtali  Q. [við foringjann] afhenti hann viðhefta greinargerð um hernaðarlegt mikilvægi Færeyja, Íslands og Grænlands, sem Foringinn las af áhuga án þess að taka afstöðu". Sjá nánar hér

Ég er búinn að spyrjast fyrir um, hvort að skjal Quislings um t.d. Ísland hafi enn legið viðheft dagbókarblöðin þegar þau komu á USHMM í Washington fyrr á árinu, en það er ekki nefnt í tengslum við afskriftina af textanum.

Vart getur talist líklegt að Quisling hafi fært Hitler nýjar hugmyndir með þessu plaggi sínu, en það er aldrei að vita, og gaman væri að fá að lesa það sem hann færði Foringja sínum.

Í september 1941 lýsti Vidkun Quisling því yfir að hann tryði því að Þýskaland myndi hertaka Bretland og Bandaríkin og að Noregur fengi aftur lendur sínar Ísland og Grænland.

Alfred Rosenberg og Arabar í Palestínu

Mynd sem sýnir fána sem Palestínuarabar höfðu láta útbúa

 

Rosenberg var ekki yfir sig hrifinn af aröbum eða múslímum yfirleitt, en það breyttist eftir 1939 frá því að hann skrifar um þá í sumum ritlingum sínum.  Árið 1939 var hann hins vegar farinn að sjá þá sem mögulega meðreiðarsveina nasismans gegn gyðingum. Um miðjan maímánuð 1939 skrifaði hann:

"Leiðtogi Araba í Palestínu heimsótti mig; menn þekkja alls staðar verk mín. [Hann spurði] hvort við vildum ekki hjálpa siðferðislega. Kannski." Sjá frekar hér

Stórmúftinn í Jerúsalem, Amin Al Husseini, hafði samkvæmt þessu lesið annað en Kóraninn og var á kafi í gyðingahatursbókum Rosenbergs. Síðar voru stórmúftinn og Rosenberg eftir að hittast og síðast á andgyðinglegri ráðstefnu sem Hitler bað Rosenberg um að halda í Berlín þann 15.  júní 1944. Þetta stefnumót Rosenbergs og Amin Al Husseinis árið 1939 staðfestir það sem áður var vitað. Trúarlegur leiðtogi Araba í Palestínu vildi ólmur hjálpa til við að útrýma gyðingum. Arabar og aðrir á undan þeim höfðu hrakið gyðinga í burtu úr landi sínu og vildu með öllum ráðum koma í veg fyrir að þeir snéru fleiri til baka til síns gamla lands. Leiðtogar svokallaðra Palestínuaraba tóku einnig beint og óbeint þátt í helförinni gegn gyðingum. Sú helför heldur áfram og eru hjá mörgum hluti af trúarbrögðum og hugsjón margra vinstri manna.

Gamalt kók á gömlum flöskum

 

Hver kannast ekki við akfeita jólasveininn, sem drekkur kók í einum teyg? Hver man ekki eftir kókbílnum sem keyrði um sveitir og varð stærri og stærri sem árin liðu? Hver hefur ekki séð kóklestina, þetta unaðslega samgöngutæki sem svalar þorsta mannkyns og tendrar jólaljósin hvert sem hún fer, nema kannski í Darfúr?

Hver man ekki eftir fallega fólkinu, af öllum mögulegum og ómögulegum kynþáttum, sem söng á hæð (í Kaliforníu) á Ítalíu? Og allir sungu með: "I´d like to teach the world to sing". Milljón ropum síðar og með sætar minningar um rotnandi tennur og kókvömb, er fróðlegt að minnast þess að kókið hefur leikið mikilvægt hlutverk í utanríkisstefnu (sem sumir kalla heimsveldisstefnu) Bandaríkjamanna. Rússar áttu ekki drykk eins og Coca Cola, og því fór sem fór.

Kókið kom til Íslands árið 1942, um svipað leiti og Kaninn tók við af Bretum í hernáminu. Vildi Bandaríkjastjórn sýna sjálfri sér og heiminum, hve annt Íslendingum var um hersetuna, m.a. hvernig dátarnir svöluðu þorsta Íslendinga með kóki, þar sem þeir keyrðu um sveitir í jeppum og deildu út kóki á fólk í bæjum og til sveita. Allir teyguðu brátt kókið til sjós og lands.

Ætli þessi þjóðardrykkur Íslendinga sé ekki meira drukkinn af Íslendingum en blávatnið?

Með þessari kókminningu óska ég lesendum mínum gleðilegra jóla, og vona að Grýla, Leppalúði og Jólakötturinn fari ekki illa með ykkur. Ég er viss um að nokkrar þúsundir lítra af heimsveldisgosinu muni renna niður með steikinni ykkar um jólin og valda þembu og sýruátu á tönnum og í maga. Verið samt blessuð og sæl. 

Hér er gömul Pepsi-saga og Sinalco-saga.

Viðbót: Ég varð snemma kókþræll. Nýlega greindi ég meira frá dvöl minni í Riftúni, þaðan sem 3 börn komu aldrei söm til baka:

10. júlí árið 1969 skrifaði ég þaðan hróðugur til móður minnar og föður. "Við erum hér heppin að það er strákur hér og afi hanns heitir Björn Ólafsson og hann á Kóka Kóla verksmiðjuna og þers vegna fáum við Kók og Kóla að drekka í afmælum og segðu henni Siggu [systur minni] það." Drengurinn hét Halldór, en hann lést fyrir nokkrum árum síðan. ...

from Idaho to Iceland

 

Áður birt á www.postdoc.blog.is þann 20.12.2010