Vigdís, eina dökka barniđ í bekknum
5.4.2022 | 14:23
Umfjöllunin um Vigdísi Häsler framkvćmdastjóra Bćndasamtakanna fellur mjög ađ áhugamálum Fornleifs og sérfrćđinga hans.
Stundum er hćttulega skammt á milli sagnfrćđi og mannfrćđi annars vegar, og kynţáttafordóma hins vegar. Lýsingarorđ geta líka veriđ hćttulega eitruđ í notkun eins og allir vita. Líkt og menn varast eftir bestu getu ađ nota rangan lit af skóáburđi ţegar ţeir bursta skó sína, ţarf ađ vanda val sitt á orđum ţegar mađur lýsir öđru fólki. Ég segi t.d. ađ allar konur séu gullfallegar, og hef enn ekki veriđ skammađur fyrir ađ smyrja of ţykku lagi af hróskremi á hin ýmsu sköpunarverk Guđs á Íslandi.
Ég stal ţessari ágćtu mynd úr Bćndablađinu af Vigdísi Häsler, gullfallegri og myndarlegri konu sem hefur tekist ađ fá Íslendinga til ađ gleyma litla Volodimyr eitt andartak og stríđi hins frjálsa heims viđ vonda, illgjarna og dvergvaxna morđingjann í austri.
Vegna ţráláts orđróms um ađ sumir menn á Íslandi sjái svart ţegar ţeir sjá Viggu yfirbónda, leyfđi mér í gćr ađ setja Vigdísi í litgreiningarforrit sem ég á í tölvunni.
Ađeins 17% myndarinnar reyndust svört. Ţađ er mun minna en t.d. hjá Will Smith sem talinn er vera "black American", án ţess ađ slá mann kinnhest í beinni fyrir ađ halda ţví fram.
Ég setti ţvínćst nafniđ Häsler í annađ forrit sem gaf ţá niđurstöđu, ađ ţađ vćri alţýskt nafn og fjarskylt Hitzler og álíka nöfnum. Vigdís leynir ţví greinilega á sér. Í lokin kom ALERT, óhljóđ og eftirfarandi tilkynning: This individual is most likely a lawyer, beware she might sue you. Ţađ mun vera nokkuđ góđ greining.
Bćndablađiđ upplýsti á sínum tíma, ađ stórbú Vigdísar vćri í Garđabć, en blađiđ greindi ţví miđur ekki frekar frá búskap hennar. Mér ţykir líklegt ađ ţađ sé einhvers konar fjárbúskapur, en ţađ kann ađ vera rangt og byggja á fordómum mínum.
Lengi hafa menn vitađ ađ ađ Framsóknarflokkurinn notar Rígsţulu til ađ lit- og kyngreina fólk, ţví ţađ er öruggara en nútímalitgreining og eftirnafnakukl.
Ég hef persónulega lent í ţessum fordómum flokksins. Í stađ gargandi rifrildis í fjölmiđlum ritađi ég einfaldlega grein um galla sérútvalda Íslendinga ţegar kemur ađ útlendingahatri, fordómum og sjúklegri sjálfvćntumţykju.
Svarti liturinn er líklegri, en ađrir annmarkar á fólki, til ađ menn freisti málsóknar gegn bleikbelgjuđum barónum Íslands, en gyđingahatur hafa aftur á móti ávallt veriđ talin grundvallarmannréttindi međal félagsmanna flestra stjórnmálaflokka á Íslandi. Á okkar tímum er slíkt hatur eđlilegt athćfi í ýmsum flokkum á vćngbrotna vinstri vćngnum, nema ađ menn séu ađ tala um litla Volodimyr í Kív.
Sem dćmi um hvađ ístruvaxnir, rauđbirknir framsóknarjarlar tönnlast lágmćltir á, fyrir utan svarta litinn, eru hér nokkur heilrćđi úr Rígsţulu um hvađa kyn heldri menn eins og Rígur eiga ađ varast er ţeir leggjast í tilfallandi rekkjur á yfireiđum sínum um lendur:
Ţar var hann at ţat
ţríar nćtr saman,
gekk hann meir at ţat
miđrar brautar;
liđu meir at ţat
mánuđr níu.
Jóđ ól Edda
jósu vatni,
hörvi svartan,
hétu Ţrćl.
Hann nam at vaxa
ok vel dafna;
var ţar á höndum
hrokkit skinn,
kropnir knúar,
fingr digrir,
fúlligt andlit,
lotr hryggr,
langir hćlar. ...
Ţar kom at garđi
gengilbeina,
aurr var á iljum,
armr sólbrunninn,
niđrbjúgt er nef,
nefndisk Ţír.
Ţessi hálćrđa framsóknarkona fékk verđskuldađan doktorstittling í Uppsölum, fyrir rannsóknir sínar á svarta litnum í íslenskum miđaldakveđskap.
Nú síđast fann ég ágćtt íslenskt forrit sem ég tróđ framkvćmdastjóra Bćndasamtakanna međ herkjum inn í. Forritiđ spýtti henni ţó umsvifalaust út međ ţeim ummćlum ađ hún vćri međ 96,7% líkum "Tćja". Ég hef einu sinni heyrt eldri hjón tjá sig um "gráđugar Tćjur", sem hópuđust fyrir framan kjötborđiđ í Hagkaupum í Kringlunni, ţví svínakjöt var á sértilbođi ţann daginn. Mikill hamagangur var í öskjunni og gekk ţađ fram af gamla fólkinu sem einnig vildi komast í eitthvađ feitt hjá SS. Ég gafst upp á slagnum um grísakjötiđ, ţví ég var ađeins á höttunum eftir lambakjöti. Verđiđ á heilögu lambinu hafđi vitaskuld veriđ sett upp í tilefni lćkkunarinnar á svíninu. Hélt ég rakleiđis í Nóatún. Ekki gef ég ţví mikiđ fyrir forritiđ sem gerđi Vigdísi ađ Tćju, ţví nú veit ég vegna svartagallsraussins í Sigurđi Inga, ađ Vigdís er vitaskuld frá Indónesíu.
Frćndur okkar í Indónesíu eru ekki svartir. Sigurđur Ingi ţarf ađ fá sér betri gleraugu vegna ţessarar myrku siđblindu sinnar sem nálgast algjöra nethimnulosnun. En kvilli ţessi og hrćđsla hans viđ allt sem virđist meira framandi en Massey Ferguson dráttarvél er nú ekki bara landlćgur í Framsóknarflokknum.
Má segja ađ mađur sé dökkur ađ lit ţegar hann er ţađ, ţótt svart sé bannađ?
En dökk er hún Vigdís sannarlega, og ekki er hćgt ađ reka mig fyrir ađ segja ţađ. Ţannig var henni einmitt lýst í viđtali í Morgunblađinu á ţví herrans ári 2012. Kannski á nú líka ađ banna Morgunblađiđ eins og Illuga Jökulsson dreymir ţrálátlega um, og um leiđ samtökin Íslenska Ćttleiđingu sem einnig birti hina dökku lýsingu Moggans á Vigdísi Häsler?
Mikiđ er heimurinn nú bjartur hjá ţví fólki sem veltir sér upp úr svartagallsrausi íslenskra sérleyfishafa á allar hreinar hugsanir og kórréttar. Á ţađ fellur sjaldan skuggi, nema helst skuggi hárreistrar heimsku. Hafa menn engar ađrar ólar ađ eltast viđ?
Bloggar | Breytt s.d. kl. 22:15 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (2)
Rauđa Torgiđ: Cut and Paste kemur til Íslands
30.3.2022 | 09:32
Er ritstjóri Fornleifs var miklu, miklu yngri en hann er i dag, var hann ekta sjónvarpsbarnastjarna og ţađ langt á undan Boga Ágústssyni.
Stundin Okkar hét og heitir mikil menningaţáttaröđ í Sjónvarpi á Sunnudögum, sem óefađ er sá ţáttur í Sjónvarpi sem lengst hefur gengiđ fyrir utan Bogafréttir. Ţetta var á ţeim árum ađ fólk leiddist út á hálar dráttarbrautir glćpa vegna ţess ađ ţađ var akkúrat ekkert í Sjónvarpinu á fimmtudögum.
En um sexleytiđ á Sunnudögum horfđu allir á Stundina Okkar. Einnig ykkar einlćgur, sem bćđi horfđi á RÚV og Kanann, enda upp alinn á heimili, ţar sem lengstum voru tvö svokölluđ sjónvarpsviđtćki.
Ég brillerađi hálfgert í spurningaleik fyrir krakka sem öđlingurinn Pálmi Pétursson stýrđi. Hin landselskađa Kristín Ólafsdóttir stjórnađi Stundinni og menningardúkkan Fúsi Flakkari var helsta viđnámiđ gegn Roy Rogers og týnda kjötfarsinu í Herstöđvarsjónvarpinu frá Vellinum, sem enn var erfitt fyrir Menntamálaráđuneytiđ ađ ráđa niđurlögum á um 1970. Sögusagnir herma, ađ Fúsi Flakkari og Bogi Ágústsson séu ein og sama persónan. Einhver tengsl eru líka viđ Hrannar Björn Arnarsson, ţótt óljós séu.
Pálmi Pétursson hafđi veriđ bekkjarkennari minn í 4. bekk (9. ára bekki) í Ćfinga og tilraunaskóla Kennaraskóla Íslands, sem í dag ber hiđ borgaralega nafn Háteigsskóli.
Pálmi tók nokkra krakka úr gamla bekknum sínum og var međ spurningakeppnir 1970-71. Ţađ var eins og Pálmi hefđi aldrei gert annađ. Hefđi hann veriđ upp á sitt besta síđar á öldinni hefđi hann ekki haft undan ţví ađ stjórna skemmtiefni í Sjónvarpi.
Pálmi hvarf langt fyrir aldur fram yfir í annan heim Alzheimerssjúkdómsins. Ég var eitt sinn, snemma á 9. tug 20. aldar, á leiđ heim úr miđbćnum í vagni nr. 3. Ég var í vetrarleyfi á Íslandi, en ţá bjó ég í Danmörku. Ég sé Pálma og geng til hans og heilsa á hann. Hann ţekkti mig ekki og ég sá ţegar ađ eitthvađ var ađ. Sambýliskona hans, ađ ţví ég tel, skýrđi í fljótheitum hvers kyns var og ég sagđi bara ađ Pálmi hefđi eitt sinn veriđ kennarinn minn. Hann var frábćr karl í alla stađi og kunni sitt fag, sem ekki var hćgt ađ segja um suma ađra kennara í fyrrnefndum tilraunadýraskóla.
Fólk tók fljótt eftir hvolpafeitum og hrokkinhćrđum dreng, sem ekki var kominn yfir í hina hrćđilegu bítlatísku. Á kvenfélagsfundum um land allt var mikiđ talađ um ţennan vel klćdda og kembda dreng: "Bara ađ öll börn vćru eins og hann" heyrđist sagt á bestu bćjum. "Vertu eins og strákurinn í Stundinni okkar" heyrđist oft í Vesturbćnum.
En svo breyttist allt á einum sunnudegi rétt eftir kl. 18. Idealkrakkinn, pattaralegi drengurinn í P&O fötunum frá C&A og SÍS féll af stjörnuhimnum ţví hann vissi hvar mynd sem liđunum var sýnd, var tekin. Upp fór armurinn og litla gáfnaljósiđ setti upp lítillćtissvipinn og másađi nćstum af gleđi međ byltingarglóđ í aguum: "Rauđa torgiđ í Mosku".
Í Velvakanda var vart ritađ um annađ í tvćr vikur. Drengur í Stundinni okkar var svo heilaţveginn ađ hann vissi hvađ Rauđa Torgiđ var. Hannes Hólmsteinn Gissurarson helgađi síđar ţessari spurningakeppni heilum kafla í einni af bókum sínum um Hćttur Kommúnismans. Ég hafđi reyndar ađeins séđ Rauđa Torgiđ á forsíđu Moggans.
Ég lifđi lengi á frćgđinni úr ţessum ţćtti. Ţađ var tekiđ eftir ţessu hjá Alţýđubandalaginu, og Ţjóđviljinn rómađi ţessa spurningaleiki Pálma Péturssonar, enda voru ţeir góđir.
Langt fram yfir fermingaaldurinn var ég spurđur, hvort ţađ hefđi ekki örugglega veriđ ég sem vissi hvađ Rauđa Torgiđ í Moskvu var; Og eins og ţiđ sjáiđ var ég enn nokkrum árum síđar mjög upp međ mér af ţví ađ vita ţađ og lítillćtissvipurinn var algjörlega farinn. Ég lifđi lengi á Rauđa Torginu. Reyndar verđur ađ viđurkennast, ađ besti heilinn međal krakkana sem Pálmi Pétursson sérvaldi í Ćfinga- og tilraunaskólanum fyrir ţáttinn sinn var hún Olga heitin Harđardóttir, sem ég var lengi hálfskotin í vegna ţess ađ hún var svo svakalega klár. Olga bjargađi alltaf okkar liđi međ hugarreikningi einum saman. Hugarreikningur í sjónvarpssal ţótti góđ og holl skemmtun fyrir börn í ţá daga.
Jón Atli Benediktsson, í daglegu tali kallađur Beni Speni, núv. rektor HÍ, komst međ í ađra umferđ hjá Pálma Péturssyni í Stundinni. Jón brosti bara og sagđi aldrei neitt og gat ekkert reiknađ. En ţađ skipti engu máli, ţegar viđ höfđum Olgu Volgu. Jón Atli vildi bara komast í návígi viđ Fúsa Flakkara og var afar lukkulegur međ ađ hitta hann í eigin persónu og talađi vart um neitt annađ í heilt ár.
Fyrir fjölmörgum árum síđan, ţegar einhver nostalgía fćrđist yfir ritstjóra Fornleifs, líkt og oft gerist ţegar menn gerast eldri og virkum líffćrunum ţeirra fćkkar, hafđi ég samband viđ RÚV og spurđi hvort ađ hugsanlega vćru til einhverjir ţeirra ţátta sem ég trauđ upp í án ţess ađ fá greitt fyrir. "Bla,bla,bla ekkert var varđveitt, ţví ţetta var tekiđ upp á fjölnota spólur og da dí da". Sem sagt - allt komiđ á öskuhauga sögunnar.
Ţví kemur sér vel fyrir íslenska sjónvarpssögu, ađ móđir vatnskembda drengsins í nćlonskyrtunni međ gáfumannabindiđ, lengst til vinstri á ljósmyndinni efst, var duglegur áhugaljósmyndari.
Fyrir daga Vídeós og Windows datt henni ţađ snjallrćđi í hug ađ taka ljósmynd af sjónvarpstćkinu í svefnherberginu. Hún skaut nokkrum sinnum, og međ flassi sýnist mér.
Útkoman var ţví miđur ekki góđ, en Erla Vilhelmsdóttir (nú á 93. aldursári), gafst aldrei upp. Hún framkvćmdi Cut & Paste og ţađ löngu á undan sinni samtíđ.
Ţetta afrek mömmu litla kommúnistans á Rauđa Torginu hefur varđveist fram á okkar daga. Efst sjáiđ ţiđ andartak úr spurningakeppni barna í Stundinni Okkar áriđ 1970.
Ef einhver á betri myndir, hafiđ endilega samband.
Bloggar | Breytt s.d. kl. 09:37 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (2)
Gullskipiđ enn eina ferđina
14.3.2022 | 15:50
Í gćr var frumsýnd heimildakvikmynd um leitina ađ Het Wapen van Amsterdam, gullskipinu sem sumir kalla svo. Sú leit er víst enn í gangi vegna misskilnings ćvintýramanna sem ekki hafa fyrir ţví ađ lesa heimildir. Ţessir ćvintýramenn geta greinilega fengiđ í liđ viđ sig auđtrúa fólk sem ekki hefur heldur hćnuvit á ţví hvađ heimildir og heimildarýni gengur út á.
Mér til mikillar furđu voru mér fćrđar ţakkir í rúllutexta síđast í ţćttinum. Ja, fyrir hvađ, er mér spurn?
Fundur minn međ Jóni Ársćli Ţórđarsyni í Kaupmannahöfn 2019
Ég hélt fund yfir nokkrum kaffibollum og bakkelsi á listasafni í Kaupmannahöfn međ Jóni Ársćli Ţórđarsyni, sem ólmur vildi fá mig međ í ţáttinn ţennan, ţó hann ţekkti afstöđu mína til allra leita ađ skipinu fram á okkar dag. Um skođanir mínar er hćgt ađ frćđast hér á blogginu Fornleifi.
Ég benti Jóni Ársćli á ţađ sem ég hef skrifađ um skipiđ (hér, hér og hér) og sé ég ađ lítiđ af ţví hefur komist til skila í ţćttinum. Svo vart er mér ţakkađ fyrir ţađ. Ég heyrđi aldrei frekar í Jóni eftir fund ţennan, enda hefur honum örugglega skilist á mér ađ ég hefđi lítinn áhuga á ţví ađ rćđa dagdrauma fjársjóđaleitarmanna og furđudýrafrćđinga.
Jón blessađur veiktist svo eins og alţekkt er orđiđ, og ţađ mjög illilega af Covid-veirunni. Ég heyrđi ekki meira frá Jóni um ţáttinn fyrr en ég sé hann nú í gćr. Nafn mitt á ekkert erindi í rennitextann á eftir ţćttinum. Ţađ er enn veriđ ađ skapa eitthvađ ćvintýri, og skáldskap. Mig grunađi ađ ţađ vćri tilgangurinn međ ţćttinum og ţess vegna er ég feginn ađ ég tók ekki ţátt í ţví ađ veita leitinni gćđastimpil forleifafrćđings.
Ađrir meistarar nálarinnar í sandinum
Hinn látni meistari Ţórđur Tómasson í Skógum kemur fram í ţćttinum og fer ţví miđur međ rangar upplýsingar um kistuspjöldin. Hann hefur greinilega lesiđ greinar mínar en ađeins munađ hluta úr ţví sem ég skrifađi. En gaman var ađ sjá Ţórđ, ţarna á 100 ára afmćli sínu.
Ţór Magnússon var einnig fyllingarefni, en hafđi ađ vanda frekar lítiđ ađ segja. Áhugaverđara hefđi veriđ ađ fá ađ vita, af hverju hann fór ađ trúa ađ ţví ađ skipiđ vćri fundiđ skömmu áđur en ţýski togarinn birtist holunni miklu á sandinum.
Ómar Ragnarsson var ţá nokkuđ merkilegri til viđrćđu og sagđi ţađ sem hann hefur áđur haft eftir heimamönnum: Ađ leitađ hafi veriđ á röngum stađ á söndunum, ţ.e.a.s á Svínafellsfjöru, en ekki á Skaftárfellsfjöru sem heimamenn tengja strandinu. Ómar benti einnig réttilega á breytileika árfarvega á söndunum og hvernig stađfrćđi sandanna hefđi ef til vill breyst gegnum tíđina viđ ţađ.
Fyrst mér er ţakkađ í heimildamyndinni, leyfi ég mér ađ setja hér hlekki (hér, hér og hér) í greinar sem ég hef skrifađ um skipiđ Het Wapen van Amsterdam hér á Fornleifi, svo fólk geti lesiđ um vitleysuna sem hefur veriđ í gangi um áratuga skeiđ.
Upphaflegu gullskipaleitamennirnir höfđu engan áhuga á ađ vita hvađ hollenskumćlandi menn sögđu ţeim og sýndu ţeir samt ţeim mönnum sem samband var haft viđ hroka og útlendingafyrirlitningu. Hér á ég viđ föđur minn, sem ţeir höfđu samband viđ, en vildu ekki hlusta á skýringar hans og ţýđingu.
Síđar var notast viđ mann sem síđar var fréttamađur hjá RÚV, sem Gullskipsmenn vildu heldur trúa en ţeim sem gátu lesiđ hollenskan texta. Ţađ var Ţorvaldur Friđriksson, sem var međ í ţćttinum. Sem dćmi um ţýđingartilburđi hans á 17. aldar hollensku var ađ hann ţýddi orđ sem notađ var yfir rauđa himnu múskatblómunnar, foelie, sem "kylfur" (sjá hér).
Rauđa himnan utan um múskatblómuna (hnetuna) er ţađ sem Hollendingar kölluđu á 17. öld foelie. Hún var ţurrkuđ og ţótti besti hluti Múskatávaxtarins. Ţegar Íslendingar kaupa hana í dag malađa, er hún í umbúđum međ enskum texta, og kallast Mace. Sérfrćđingurinn Ţorvaldur Friđriksson ţýddi foelie sem "kylfur".
Er ekki frekar kominn tími til ađ íslenska ríki gefi upp ţá heildarupphćđ sem íslenska ríkiđ setti í gullgrafaraverkefniđ á Skeiđarársandi, vegna ţess ađ stjórnmálamenn létu líka glepjast og létu sig dreyma um gull og geimsteina? Ţađ var mikiđ fjármagn, sumir tala um 50 milljónir, ađrir segja ađ ţađ hafi veriđ hćrri upphćđ. Ţađ var fjármagn sem aldrei var greitt til baka í ríkissjóđ. Ríkisstjórn notađi almannafé í fíflaskap og ćvintýri leikbrćđra úti á stćrsta sandkassa landsins.
Ţađ hefur ţví miđur lengi veriđ ćvintýrafólk í íslenskum stjórnmálum og ţví verđur Alţingi aldrei betra fley en ţeir sem sigla ţví. En Het Wapen van Amsterdam er löngu sokkiđ og í sjónvarpsţćtti Jóns Ársćls var ekki minnst einu orđi á skýrslu sem rannsóknarstofnun Bandaríska flotans í Maryland ritađi á sínum tíma og sem lengi var ađ finna á skrifstofu starfsmanns eins á Ţjóđminjasafni Íslands, Guđmundar Ólafssonar. Guđmundur er ekki ţakkađ í rennitextanum viđ ţáttinn í gćr, og ţví býst ég viđ ađ ekki hafi veriđ haft samband viđ hann. Er ekki kominn tími til ţess ađ Ţjóđminjasafniđ taki skán af skýrslu ţessari og setji hana á netiđ, svo gullleitarmenn framtíđarinnar, sem lćsir eru, geti frćđst. Skýrlan er til í Ţjóđarbókhlöđunni.
Ég sagđi Jóni Ársćli frá ţessari bandarísku skýrslu (sem ég á nokkur ljósrit úr) á Cafe Polychrom á den Frie i Kaupmannahöfn í september 2019, og Jón fékk einnig ađ vita, hvar hann gćti náđ í hana. Skýrslan segir allt sem segja ţarf um strauma og krafta í sandinum, sem taka ćtti af allan vafa um ađ nokkuđ sé eftir af skipinu góđa sem sumir kalla "Gullskip" - vegna ţess ađ ţeir lifa í draumalandi, ţar sem menn vilja ekki taka sönsum eđa ţroskast.
Krydd varđveitist ekki vel í sandi og leit ađ ímyndun er heldur ekki nógu sterkt krydd fyrir mig. Ómar Ragnarsson taldi sig aftur á móti finna furđulega lykt í sandinum ţegar ţýski togarinn var ađ birtast. Lyktin var ađ minnsta kosti ekki af karrýpylsum (Currywurst) frá Berlín, ţví ţćr komu fyrst til sögunnar ţegar stríđshrjáđir Ţjóđverjar fengu óhemjumagn af karríblöndu frá velunnurum sínum í BNA áriđ 1949.
Hér rekur Ómar Ragnarsson nefiđ í togaraleifar og telur sig finna kryddlykt. Svo fleygđi hann barasta sönnunargagninu í sandinn eins og einhverjum sora. Kannski var ţetta fnykur af kylfum Ţorvalds Friđrikssonar.
Gísli Gíslason gullgrafari 21. aldar. tjáir sig í upphafi ţáttarins, ţannig ađ ljóst má vera ađ frćđilegur tilgangur međ leitinni er ekki meiri eđa merkilegri en hann var á 20. öld. hjá Björgunarkörlunum, sem ekki vildu, eđa gátu, lesiđ sér til gagns.
"Viđ erum ekki ađ ţessu til ţess ađ auđgast; viđ erum ađ ţessu til ađ taka ţátt í ćvintýri og auđvitađ vćri gott ađ finna eitthvađ ţarna til ađ koma einhverju í ríkiskassann - ekki veitir af og fá einhver verđlaun, ţađ vćri gaman."
Fullorđnir karlar ţurfa stundum ađ leika sér eins og smápollar, og af og til kostar ţađ nú skildinginn. Ţađ er alltaf gaman ađ ţví ţegar menn koma upp um sig í sömu setningu og ţeir neita öllu. Svo er Gísli Gislason einnig kominn í bullandi samvinnu viđ Rússa sem verđur ađ teljast mjög vafasamt á ţessum síđustu og verstu tímum. Kannski dreymir karlana ţá um ađ verđa olígarkar, ţegar gulli og gersemum verđur dćlt upp úr sandinum.
Gull var reyndar ekki grafiđ úr jörđu eđa unniđ í Indónesíu á 17. öld (ţó svo ađ ţađ sé gert í dag í hinni risavöxnu námu í Papúa-hluta eyjanna) og ţađ gull sem lestađ var í skipalestina, sem Het Wapen van Amsterdam sigldi međ frá Indónesíu/Suđur-Afríku, var sett í lestar annarra skipa í Suđur-Afríku.
Myndin efst: er málverk af skipi VOC deildarinnar í Amsterdam. Ţarna er mjög líklega komiđ skipiđ Het Wapen van Amsterdam, ţar sem skjaldamerki Amsterdamborgar (Het Wapen van Amsterdam) er listilega útskoriđ og steint á skut skipsins. Ţar stendur einnig Banda, sem var heimahöfn Het Wapen van Amsterdam í Indónesíu. Í upphafi sjónvarpsţáttarins um leitina ađ gullskipinu er akrílmynd af skipi sem ekki einu sinni er međ skjaldamerki Amsterdamborgar á skutnum. Ţađ hefđi nú veriđ viđ hćfi, ţar sem skipiđ dregur nafn sitt af ţví.
Bloggar | Breytt 15.3.2022 kl. 02:56 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (3)
This is a modern-day story, from a continent being wrecked by short destructive men like Putin, Biden and the new minute-man on the block, Mr. Volodimyr Zelinskij.
Sorry, I do not believe in short heroes, except for short women heroes.
A week ago, February 28, Danish State Broadcasting Service (DR) reported from a town close to Lviv. The town is Horodok (one of 6 towns bearing that name in Ukraine) The short-news item was posted at 20:22 local time in Copenhagen by journalist Sean Coogan.
The Danish journalists visited an alleged NGO-aid organisation called NGO Apostelska Chota, which is being lead by a Catholic priest by the name of Myhail Gredil, who is an ordained priest who studied at the a seminary in Lublin, Poland (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawla II).
The priest Gredil in his ornate.
Gredil is a very special type of clergy, to say the least. Apart for fighting with his congregation of extreme-nationalist and antisemites, he runs an organisation, which apart from hailing Jesus and his venerable mother Mary (as he should), also hails the WWII Ukrainian Nazi-collaborator Stepan Bandera, who was responsible for the killing of thousands of Jews in the Ukraine in 1941 (See here).
The Holy Trinity of Horodok
Jew murderer and present day Ukrainian National Hero, Stepan Bandera (1909-1959) overlooks Catholic aid in Horodok - Apostelska Chota headquarters.
Mihayl Gredil teaches hate in the name of the Catholic Church when he is't fighting the Russian minority in East-Ukraine ...
...splashing Holy Water on cars full of material for the fight against the Russian aggressors, whom Gredil calls Jews.
In the hall of the building which houses Apostelska Chota in Horodok, one finds a painting of Jesus on one wall, mother Mary on another, but the Nazi-congregation's real hero, the Jew-killer Stepan Bandera, hangs on the third wall. The new Holy Trinity in the Ukraine is Jesus, Mary and St. Bandera the Jew-slayer.
The Catholic Church has a problem (or two). Some of the Gods´ children which Jesus asked us to send to him are not so innocent. Is Myhail Gredil something the Catholic Church wants to support? I hope someone in the Vatican reads this blog and makes the necessary arrangement to remove Mr. Gredil from his priesthood. An anti-Semite is not, and will never be a representative of a Jew later known as Jesus Christ. But we have seen some horrible dispensations from that for the past centuries.
Gredil´s going to shoot the bullets of God. Look, he is a short man too. A tiny guy.
Back in war-torn Ukraine. A hero-apostle has risen on the heaven of European (and seemingly Jewish) stars. Only few weeks ago many Ukrainians demanded Volodomyr Zelinskij out of office, with the help of weapons if necessary. They wanted the former president Pedro Porochenko back in office. Porochenko is an exiled major league criminal. His followers wanted him back into the presidential palace, because they believed that he would give Putin a more firm fight than Jewish Zelinskij.
Well, didn´t Zelinskij prove them wrong. He is going to fight to the bitter end against the small character from Russia. Unfortunately, however, he will confirm Putins´ claims about Nazis. However, It is still to be seen who the drug-addicts are.
It will also help his obvious sainthood that Mr. Volodomyr Zelinkij has also praised Jew-killer Bandera. No, not in an ironic way in his former, allegedly hilarious, stand-up comedy shows. He has done so in office as the president of the Ukraine: "There are indisputable heroes. Stepan Bandera is a hero for a certain part of Ukrainians, and this is "a normal and cool thing" for these guys. He was one of those who defended the freedom of Ukraine" See here.
The "Jew" who believes that nasty killer of Jews, Stepan Bandera, was a hero for some and that it´s cool and normal. Please do not blame me for not percieving Zelinskij as "cool or normal", nor associate me with Putin for doing so. In my opinion Volodimyr Zelinskij is also a part of the problem.
Jews, who support short-guy Zelinskij against the tiny character Putin, can do so if they wish to. The best scenario, however, would be to back out of the Ukraine which was created by Lenin in the Bloodlands for so many a Jew. The area was once a home to millions of Jews. Now it is a battlefield for nations with post-traumatic stress disorder after the Soviet Union experience, where certain portions of the populations still engage in Nazi-like worship, believing it is an antidote to their Soviet experience (or their bad national conscience (if they have any at all), from the days the themselves engaged in the mass-killing of Jews).
Ukrainians killing Jews on the Street of Lviv in 1941
Denmark State Broadcasting Service (DR)-journalist removed his news about the Nazi-Priest in Horodok
Am happy to tell you that journalist Sean Coogan removed the "good news" about the priest in Horodok. I confronted the journalist with my knowledge about Nazi-priest Gredil. The journalist quickly and politely responded to my e-mail and removed the item without me asking him to so. Presented with facts about Gredil he knew what the right thing to do was. He had had absolutely no idea about the character he had been advised to visit in Horodok. He is my journalist hero for the moment. Unfortunately journalists in my native country, Iceland, seem to know it all, although they were born yesterday, and never make mistakes nor correct them. The modern day hero-reporter in Iceland is sometimes more preoccupied in committing burglary to be able to create the news. I am not using the expression "fake news" - it has too great an association and toxic-orange feel to it for my taste.
However, I will gladly argue that some journalists in Iceland seem to have the same gene-defects as Donald with the dead ginger raccoon on his head - yes I men the former US president who wasn´t like Daniel Boone at all, and who respected Putin in his own, strange clockwork orange universe. But can emperor Putin be blamed for that?
This song is for Putin, Volodomyr and Biden - Don´t want no short people here:
My sincere apology to all decent short men and women of the World, who are not engaged in the destruction of Europe. We will make it up to you later. There are lots of songs about huge people.
Bloggar | Breytt 10.3.2022 kl. 12:25 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (3)
Rjúpur í Upernavik 1889
6.3.2022 | 15:44
Ţađ er orđiđ langt síđan ađ mađur borđađi rjúpur. Ţćr eru dýrari en gull og Kobekjöt íslensku elítunnar. Mađur leggur ekki í slíkar fjárfestingar.
Forfeđur mínir á Íslandi, sem voru vitaskuld eintómir fátćklingar, (ţó sumir afkomenda viđurkenni ţađ ekki og haldi ađ ţeir séu furstar), veiddu sér einstaka sinnum rjúpur til ađ lifa af í íhaldssömu landi, ţar sem lífsbaráttan var hörđ viđ sömu valdaćttirnar og enn stjórna og stela á Íslandi. Sem betur fór borđađi heldra fólk helst ekki yfir sig af illfygli, svo rjúpan var í ţá daga nógu helvíti góđ fyrir fátćklinga og ţurfalinga, međan stórbćndur og prestníđingar átu á sig gat svo landiđ blés einnig upp í kjölfariđ.
Börnin á myndinni bjuggu í Upernavík á NV-strönd Grćnlands. Ţau voru send til skoskra leiđangursmanna til ađ ţakka ţeim góđ kynni og gefa Skotunum rjúpur í morgunmat. Skotarnir voru ađ leita ađ týndum leiđangri sem fórst viđ Grćnland. Leiđangursmenn komu í alla stađi vel fram viđ heimamenn og leiđangurstjórinn og bróđir hans tóku ljósmyndir sem ţeir framkölluđu stundum samdćgurs og gáfu fólkiđ á stađnum mynd af sér á pappír. Ţađ vakti mikla lukku. Fyrr sama ár höfđu ţeir gert ţađ sama á Íslandi. Ţeir voru gáttađir á ţví ađ bćđi Íslendingar og Grćnlendingar ţökkuđu međ handabandi. Nokkrar rjúpur á Grćnlandi gátu veriđ meira virđi en sauđur á Íslandi. Börnin halda ţarna á stórri gjöf.
Síđan voru myndirnar sem ónískir Skotar tóku gefnar út í nokkrum eintökum á Latterna Magica skyggnum. Örfáar ţeirra eru enn til í dag. Fornleifur á sumar af ţessum grćnlandsmyndum og hefur rannsakađ ţćr niđur í kjölinn og líklega fundiđ út hvađ börnin á myndinni hétu og mun birta ţađ í frćđi(mynda)grein síđar á ţessu ári.
Ég lćt Grćnlandsáhugafólk vita ţegar sú grein birtist, ef litlu karlarnir í Rússlandi og Úkraínu hafa ekki sprengt upp heiminn fyrir okkur hinum sem reynum ađ njóta hans án lítilla karlam ţjóđernisrembu, merkjablćtis og eiturefna.
Bloggar | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (3)
Kingur Haraldar Blátannar ?
14.2.2022 | 10:40
Ţađ er kannski úrillt af mér, og jafnvel höfuđsynd samkvćmt sumum, ađ benda á ađ endurútgáfa doktorsverks Kristáns Eldjárns, Kumls og Haugfjár, hafi ekki veriđ mikil viđbót eđa búbót viđ frćđin. Kristján var vissulega barn síns tíma. Bókin hans, sem var stórvirki áriđ 1956, var kannski ekki fullkomin er hún kom út, en viđleitni frćđimannsins var međ eindćmum.
Ţeir sem hafa stađiđ ađ endurútgáfum á verkinu hafa aftur á móti ekki haft burđi til annars en ađ endurtaka vísdóm Kristjáns og hafa bćtt litlu nýju viđ, ţó margt sé orđiđ úrelt. Trú á ćvarandi gildi Eldjárns 1956 er kannski ekki gjaldgengt á 21. öld.
Ekki ćtla ég ađ núa ţessum veikleika frćđanna frekar um nasir ţeirra sem fengnir voru til ađ halda merki Eldjárns á lofti. Ţeim tókst ekki ađ gefa verkinu endurreisn.
Í ţetta sinn er ćtlunin ađ rćđa um "silfurkross til ađ bera í festi", sem er líklegast er hvorki kross né undir "býsönskum" áhrifum eins og Eldjárn ályktađi međ vísun í eldri menn. Ţó hann skrifi ekki mikiđ um lausafundinn sem ég tók mynd af sínum tíma (sjá efst; ljósm. Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson), ţekkti Kristján til ţess sem hafđi veriđ skrifađ um ţessa gerđ gripa, sem Kristján kallađi alla jafnan kingur.
En eftir 1956 og fram til endurútgáfu Kumls og Haugfjár, hefur mikiđ fljót runniđ til sjávar í frćđunum. Fólk sem gefur út gömul frćđirit eins og Kuml og Haugfé ćttu ađ hafa til ţess burđi ađ leita upplýsinga um nýja vitneskju. En ţví er ekki fyrir ađ fara, ţó mikiđ hafi veriđ skrifađ um gripi sem ţessa.
Áriđ 2020 kom út harla gott verk, sem gefiđ er út af félagsskap danskra áhugafornleifafrćđinga, Danske Amatřrarkćologer (DAA). Ritiđ ber titilinn Glimt fra Vikingetiden. Fyrir utan ađ greina frá helstu fundunum frá Víkingaöld sem fólk međ málmleitartćki hefur fundiđ á undanförnum árum, er bókin gott dćmi um gott samstarf milli danskrar fornleifafrćđi og áhugamanna sem fara í flokkum um nýplćgđa akra Danmerkur í leit ađ forngripum (međ leyfi landeigenda). Flest ţessara málmleitarmanna og kvenna skila fundum sínum á söfn og gegna ţví á margan hátt mikilvćgu hlutverki fyrir frćđin.
Helsti sérfrćđingurinn um ţađ sem hún kallar Rovfugleřsken-smykker er fyrrverandi kennari minn viđ háskólann í Árósi í Danmörku, Else Roesdahl. Roesdahl vinnur enn viđ frćđin og bćtir viđ ţau mörgu góđu, ţó hún sér komin á eftirlaun. Hún hefur enn ađstöđu á Moesgaard og mćtir ţar reglulega og rannsakar Víkingaöldina sem er hennar sérfrćđisviđ.
Else Roesdahl er međ góđa grein í bókinni Glimt fra Vikingetiden (2020), ţar sem hún kallar Magtsymboler - Harald Blĺtands Rovfuglesmykker, ţar sem hún rekur nákvćmlega rannsóknarsögu og gerđafrćđi ţessara Ránfuglaskartgripa frá tiltölulega stuttum tíma á Víkingaöld. Ţađ sem ţessi gripir eiga flestir sameiginlegt er ađ hengiđ efst er stílfćrt ránfuglshöfuđ, líklega fálkahaus.
Reyndar neyđist ég til ađ benda á, ađ persónulega sé ég ekki neina ástćđu til ađ tengja Ránfuglakingurnar viđ Harald Blátönn, ţó brot af slíkum gripum hafi fundist í dönskum hringborgum. Sennilegast er ţađ svo ađ hringvirkin dönsku, Trelleborgene, séu fyrst og fremst til kominn til í tíđ Sveins Tjúguskeggs, en ekki stjórnartíđ Haralds Blátannar föđur hans, en ţeir feđgar börđust gegn hvorum öđrum undir lokin - segir sagan. Ţetta hefur Klavs heitinn Randsborg réttilega benti á í Acta Archaeologica 79 (2008). Else Rosedahl gengur víđa í ritverkum sínum út frá ţví ađ Haraldur Blátönn hafi andast áriđ 987, sem er árstal sem kemur frá Adam af Brimum, sem upplýsir hins vegar annars stađar í verkum sínum ađ Haraldur hafi látist áriđ 978. Saga er til af endalokum Haraldar, sem á Helganesi fór út í rjóđur til ađ ganga örna sinna og var skotinn međ ör sem hćfđi hann beint í óćđri endann. Hann andađist skiljanlega ekki löngu síđar. Athugum hvađ hin íslenska Jómsvíkingasaga sem rituđ var á 13. öld segir. Er Sveinn konungur bar banapíluna undir meintan drápsmann, sem Sveinn hafđi aliđ upp, tók konungurinn til orđa og mćlti:
"Ţú Pálnatóki," segir hann; "hvar skildist ţú viđ ţetta skeyti nćsta sinni?"
Pálnatóki svarar:
"Oft hefi eg ţér eftirlátur veriđ, fóstri, og ef ţér ţykir ţađ ţinn vegur meiri ađ eg segja ţér ţađ í allmiklu fjölmenni heldur en svo ađ fćri sé hjá, ţá skal ţađ veita ţér. Eg skildumst viđ hana á bogastrengnum, konungur," segir hann, "ţá er eg skaut í rassinn föđur ţínum og eftir honum endilöngum, svoađ út kom í munninn."
Endaspretta Haraldar, sem lýst er í Jómsvíkingasögu, gef ég ekki meira fyrir en tilgátu um ađ ránfuglakingurnar séu frá stjórnartíma Haraldar.
Rassskot Pálnatóka er harla góđ saga frá 13. öld, en tenging Haralds konungs viđ kingur er bara óţarfa síđrómantík og rassskot. Grein Elsu Roesdahl er samt góđ og gild fornleifafrćđi og ćtti líka ađ vera íslenskum fornleifafrćđingum kunn. Eins tel ég ađ fornleifafrćđingar á Íslandi gerđu vel viđ sig ef ţeir keyptu sér eintak af Glimt fra Vikingetiden, sem gćti reynst ţeim góđ handbók nćstu árin, ţó svo ađ ţeir noti enn Kuml og Haugfé Eldjárns sem sína alheilaga biblíu, ef ţeir fá ekki bara hugmyndir sínar ađ handan, eins og augu Allah eđa eskimóakonur og fílamenn í klaustrum austur á Hérađi.
Fátćkleg minningarorđ um meistara Ţórđ í Skógum
1.2.2022 | 19:00
Ţórđur Tómasson var mađur sem seint gleymist samferđamönnum sínum, og ţađ verđur ađeins endurtekning ađ fara út í ţá sálma, ţar sem svo margir hafa sömu sögu ađ segja af ánćgjulegri komu sinni ađ Skógum; ţar sem ţeir geta lýst ţví hvernig Ţórđur gat veriđ međ ţremur hópum á mismunandi stöđum í byggđasafninu í einu.
Ég kynntist eldhuganum Ţórđi Tómassyni fyrst ţegar Kristján Eldjárn reddađi mér sumarvinnu viđ fornleifarannsóknina ađ Stóruborg undir Eyjafjöllum. Kristján heyrđi af ţví í banka í Reykjavík voriđ 1981, ađ ég hefđi ekki getađ fengiđ neina vinnu í frćđunum. Eldjárn hringdi í Mjöll Snćsdóttur, sem hafđi sem betur fer laust pláss. Ţegar vinnan á bćjarhólnum forna hófst, kom fljótt í ljós ađ Stóraborg og Ţórđur voru óađskiljanlegar stćrđir.
Enginn gat veriđ í vafa um ađ Ţórđur elskađi ţađ sem hann gerđi í Skógum og ţađ fékk fólk til ađ dáđst af honum. En ćvistarf hans var miklu meira en safniđ. Störf hans sem kennara voru rómuđ og samvinna hans viđ Kristján Eldjárn viđ gerđ ţjóđháttaspurningalista Ţjóđminjasafns Íslands í byrjun 7. áratugar síđustu aldar var stórvirki sem margir njóta góđs af nú og um ókominn tíma. Ţađ starf verđur ekki endurtekiđ.
Ţórđur sýndi ţeirri fornleifanámu, sem rústirnar ađ Stóraborg voru, meiri virđingu en ţeir sem stjórnuđu fornleifamálum á Íslandi. Brennandi áhugi hans á Stóruborg sýndi sig síđast í fyrra, ţegar góđir menn gáfur út greinasafn eftir Ţórđ um Stóruborgafundi í tilefni af 100 ára afmćli frćđaţularins í Skógum.
Ađ mati Fornleifs geta menn veriđ fornleifafrćđingar ţó ţeir grafi ekki. Ţađ er vitaskuld gott ađ tengja ţetta tvennt saman og í fágćtum tilvikum ţykir mér eđlilegt ađ kalla menn fornleifafrćđinga, ţó ţeir hafi ekki numiđ frćđin eđa grafiđ upp rúst. Ađ mínu mati er einn fremsti núlifandi fornleifafrćđinga landsins Ţórđur Tómasson í Skógum. Honum hefur tekist ađ gera fortíđina vinsćlli en mörgum fornleifafrćđingnum međ meistarabréf upp á vasann (Sjá hér).
Síđast ţegar ég kom viđ í Skógum og hitti Ţórđ var áriđ 2016. Hann tók konunglega á móti mér og ferđafélögum mínum tveimur, Einari Jónssyni (fráfluttum Skógarmanni) og Kristjáni Sveinssyni. Viđ vorum í eins konar Gullskipsferđ án ţess ađ nota radar, flugvélar eđa sérfjárveitingu frá íslenska ríkinu til ađ grafa upp ţýskan togara. Skógarsafn geymir einn helsta fjársjóđinn úr skipinu sem er merkilegri en ímyndađ gull og geimsteinar (sjá hérna) sem ćvintýramenn og glópa međ gullglampa í augum langar ađ finna. Frćđimenn voru ávallt velkomnir ađ leita í sarp Ţórđar og njóta visku hans, og komu ekki ađ tómum kofanum.
Ég fćrđi Ţórđi bók eftir mig, grein og nokkur blöđ frá 19. öld ađ gjöf, en Ţórđur leysti mig út međ einum af sínum merku bókum. Ánćgja gamla mannsins yfir heimsókninni skein út úr fráum augum hans og ákefđ hans viđ ađ miđla og frćđa var engu minni en 36 árum fyrr, er hann tók fyrst á mótum ungum fornleifafrćđinema í Skógum međ pomp og prakt og af einstakri gestrisni. Ţá naut hann ađstođar systur sinnar, Guđrúnar og eiginmanns hennar, sem tekiđ hafa á móti ófáum gestinum í kaffibođ og mat á heimili ţeirra og Ţórđar í Skógum.
Ţórđur hjó og reisti sér sinn glćsilega bautastein sjálfur undir hinum fornu, grćnu sjávarklettunum í Skógum. Hann geta allir fariđ og skođađ. Ćvistarf hans var engu líkt. Geri ađrir betur. Ég votta ađstandendum hans samúđ mína í sorginni, en góđar minningar lýsa allt tengt Ţórđi.
Minningargrein | Breytt 10.3.2022 kl. 10:06 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (1)
Trumban heim til Trymbilsstađa
31.1.2022 | 11:09
Mörg aldan bylur á Dönum ţessa dagana, og ekki bara Malik. Ef Lilja er ekki ađ heimta handritin heim á fyrirhugađar túrhestasýningar, ţá vilja menn heilu trommusettin í heimahagana.
Nú fá Samar frćndur vorir loksins eina trumbu sína heim, eftir ađ hafa beđiđ Danadrottningu um hana (sjá hér). Hennar hátign notar ekki trumbur og enginn frćđimađur í Danmörku hefur skrifađ neitt ađ viti um ţessa Samatrommu.
En líklega vita fćstir, ađ á síđari árum hefur eitt hinna helgu hljóđfćra Samanna horfiđ af safni í Evrópu (sjá hér).
Menningararfurinn er vanmeđfarinn og er ekki einvörđungu ógnađ af túrhestadraumum heldur einnig af bírćfnum ţjófum, flóđum í kjallara menningarhúsa og flugvelli í túnfćti handritageymslu. Margs ber ađ gćta.
Um trommur ţessar má upplýsa, ađ eftir Ţrjátíu ára stríđiđ fór sá kvittur á kreik í Evrópu ađ velgengni sćnsku herjanna í stríđinu vćri vegna ţess ađ ţeir nýttu sér mátt samískra seiđkarla (shamananna). Til ađ andmćla ţví áliti og orđrómi fór yfirkanslari Svíţjóđar, Magnus Gabriel De la Gardie (16221686), fram á ţađ viđ Fornleifastofnun Svía ađ hún birti greinargerđ um samísku löndin. Hann bađ landstjóra Västerbotten-hérađs, Johan Graan (um 16101679), sem var Sami í báđar áttir, en upp alinn hjá sćnskum presti í Piteĺ, ađ leggja fram skýrslur frá klerkastéttinni á svćđinu. Ţessar skýrslur voru sendar De la Gardie og hinum ţýskfćdda sćnska prófessor Johannes Schefferus (16211679) sem var höfundur verksins um Samana. Stórsvíar vildu gera lítiđ úr mćtti Samatrommunnar og fullvissa nágrannaţjóđir um ađ Stórsvíar stunduđu ekki kukl og forynju í hernađi - Mér var eitt andartak hugsađ til kafbátaleitar Stórsćnska hersins og dróna sem einhverjir dónar fljúga nú yfir bannsett svćđi í Svíţjóđ. Kannski vćri ekki vitlaust ađ reyna Samatrommur til ađ fullkomna slíka leit, nú ţegar öll ráđ hafa veriđ ţaulreynd.
Bloggar | Breytt 1.2.2022 kl. 09:44 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (0)
Minning: Berlínar Búgí Wúgí áriđ 2011
23.1.2022 | 10:47
Nýlega var ég á ferđinni í Berlín, nánar tiltekiđ á tónlistarferđ međ minni heittelskuđu spúsu. Fórum viđ m.a. til ađ hlusta á Leif Ove Andsnes í fílharmóníunni. Andsnes er án efa einn fremsti píanisti heimsins. Fyrir utan ađ hlusta á hann, er gaman ađ sjá hann spila, risavaxinn, Íslendingslegan andnesjamann, og svo er hann frá eyjunni Körmt. Ágćtis mótvćgi viđ gyđingasnillinga, smávaxin kóreönsk segulbandstćki og ţýskar múttur međ túttur, sem mađur getur orđiđ afar ţreyttur á.
Viđ hjóluđum í ár um Berlín og komum viđ í Norrćna sendiráđinu. Ţar var sýning um íslenska snillinga. Rithöfundana okkar. Ţessi sýning bar heitiđ Sagenhaftes Island og er auđvitađ appertćsir fyrir Bókamessuna í Frankfurđuborg, ţar sem Ísland verđur heiđursgestur í ár.
En mikiđ var nú ómerkilegt rugl á ţessum pósterum í sendiráđinu. Íslenskir rithöfundar eru greinilega međ Konungsbók Eddukvćđa á heilanum. Ekki minnst Arnaldur Indriđason, sem mér finnst ţó ađallega hćgt ađ tengja viđ Rigor Mortis, ţó svo ađ menn haldi ađ hann sé höfundur Konungsbókar.
Daginn sem viđ vorum í sendiráđinu, var andrúmsloftiđ í anddyrinu ekki sem best. Ţar sat kona af ţeirri gerđ, sem Ţjóđverjar kalla Stadtstreicherin. Útigangskona ţessi var búin ađ finna sér samastađ í sendiráđinu. Hún var kappklćdd í hitanum og hafđi greinilega ekki fariđ í bađ nýlega. Ţar sem Ţjóđverjar hafa alltaf veriđ svo korrekt gagnvart utangarđs- og minnihlutahópum, situr hún ţar örugglega enn blessuđ kerlingin og mengar hiđ hreina norrćna andrúmsloft. Hún bćtir smá raunsćrri skítafýlu viđ klínískan hátíđleika íslensku rithöfundaspjaldanna.
Ţegar út úr sendiráđinu var komiđ, gátum viđ andađ léttar eftir sjálfshátíđleikann á rithöfundaspjöldunum og ţungt Kölnarvatn pokakonunnar, en ekki lengi. Gengt íslenska sendiráđinu er sendiráđ Sýrlands. Mér var rétt snöggvast hugsađ til sýrlenskra rithöfunda. Codex Assadicus er ţeirra lóđ í lífinu.
Ţessi fćrsla var áđur birt hér.
Bloggar | Breytt s.d. kl. 11:00 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (0)
Norsk super-nationalisme ?
5.1.2022 | 07:32
Ţessi pistill verđur ekki ritađur á norsku, ţví ég geng út frá ţví ađ allir Norđmenn, sem lesa ţetta af tilviljun, geti skiliđ ţađ sem ég skrifa - annars vćru ţeir ekki ađ heimta hitt og ţetta sem hinn almenni borgari í Noregi getur hvorki lesiđ stafkrók af né skiliđ tangur né tetur í.
Af mikilli undrun hef ég fylgst međ skipunartóni norskra menningaryfirvalda, ţegar ţeir heimta gripi úr erlendum söfnum. Tónninn er heldur hjákátlegur og minnir örlítiđ á ţann tíma ađ sumir Norđmenn fóru ađ skipa fyrir í ţýđverskum stíl fyrri rúmum 80 árum síđan.
Dćmi Nationalbibliotekar Aslak Sira Myhre, 28.12.2021:
"Myhre forteller at han ikke tar nei for et svar og at han har invitert seg selv til Křbenhavn for ĺ diskutere dette videre." (sjá hér).
Hér ţykja mér Norđmenn ríđa hćrri hesti en ţeir geta beislađ, og ţađ enn eina ferđina.
Sumir fornleifafrćđingar muna eftir bók norska listfrćđingsins og andspyrnumannsins Martin Blindheims um "norska gripi í erlendum söfnum": Norge 872-1972 : middelalderkunst fra Norge i andre land (1972) sem var eins konar kröfugerđ sem ákveđinn hópur í Noregi gerđi á hendur ţeim sem Blindheim taldi hafa stoliđ norskum gripum.
Ţótt krafan gengi út á ađ fá gripina hér og nú, var víđa hlegiđ ađ ţessum pésa Blindheims, ţví mikill hluti gripanna hafđi enginn bein tengsl viđ Noreg. M.a. var krafist gripa frá Íslandi sem lentu á ţjóđminjasafni Dana. Nú hlćgja menn af ritum eins og fyrrgreindum bćklingi Blindheims - en greinilega eru enn til Norđmenn međ sömu drauma og Martin Blindheim. Ţeir ríđa ţó aftarlega á merinni og hafa greinilega ekki fylgst međ ţví sem gerist í safnaheiminum.
Codex Frisianus
Norska krafan nú er svipađ mál og krafa Blindheims. Ţjóđerniskennd Norđmanna er oft hjákátlega sterk, og sterkari en ađ ţeir láti sér segjast, t.d. varđandi Codex Frisianus (AM 45 fol.).
Árni Magnússon keypti Codex Frisianus, sem er íslenskt handrit, og ánafnađi Hafnarháskóla. Ţađ stendur hvergi "Made in Norway" á ţví handriti, ţó vel sé ađ gáđ.
Mér hugnast ekki norskar kröfugerđir, er ţeir krefjast átta handrita frá Danmörku. Ţar af eru fjögur af alíslenskum uppruna. Háreyst íslensk mótmćli viđ bođađa komu Landsbókavarđarins Myhre til Kaupmannahafnar vćru viđ hćfi. Hin norska kröfugerđ er nefnilega út í hött. Hún er barnaleg og ekki í takt viđ tímann.
Ég hef heimsótt nokkrar sýningar á síđari árum, ţar sem hćgt var ađ fletta nokkrum síđum af fornu handriti - í stafrćnu formi. Ţótt nú verđi menn ađ spritta af, vćri slík lausn tilvalin fyrir Norđmenn. Íslensk handrit, sem ekki ţola ljós, eiga ekkert erindi á fasta sýningu í Noregi. Tćknilega séđ er ekki nauđsynlegt ađ ýta á takka eđa snerta skjá. Á sýningu í Hollandi nýlega var nóg ađ veifa hendinni létt til ađ fletta síđu. Slíkt er miklu betri ađferđ en ađ afrita handritiđ líkt og gert var forđum, og öruggara en ađ senda gersemar međ Norwegian á fyrsta farrými.
Ef norskir forsvarsmenn safna skilja ekki ađ hluti menningararfs er mjög viđkvćmur og ţolir ekki lýsingu eđa hitabreytingar, eru ţeir kannski ekki hćfir til sinna starfa.
En taglhnýtingurinn Aslak Sira Myhre yfirbókavörđur (sjá efst), sem á sér rauđleita fortíđ í pólitík en ekki í neinum frćđum, ćtlar til Kaupmannahafnar ađ rífa kjaft. Ţađ er alltaf fyndiđ, er i ljós kemur ađ margir vinstri menn eru í raun meiri ţjóđernissinnar en flestir ađrir í stjórnmálum, ţó ţeir engist um viđ ađ sannfćra fólk um ađ ţví sé öđruvísi fariđ.
Íslendingar í Kaupmannahöfn ćttu ađ láta Áslák hárfagra heyra skođun sína. Viđ ţurfum ekki ađ vera undirtyllur í ţessu máli. Einn ţriđji hluti ţess sem Norđmenn heimta til ótímasettrar sýningar í Noregi eru íslensk handrit sem ekkert erindi eiga til Noregs og aldregi.
Ţegar Aslak Sira Myhre ćtlar til Kaupmannahafnar, ţví hann ţolir ekki ađ fá neitun, er ţađ án faglegrar ţekkingu og yfirvegunar. Hann er reyndar ađallega ţekktur sem ţreytandi kjaftaskur i Rřd Valgallianse.
Mótmćlum norskri frekju og yfirgangi! Norska öldin er löngu liđin hvađ Ísland varđar.
Bloggar | Breytt s.d. kl. 08:43 | Slóđ | Facebook | Athugasemdir (0)