Dýrđlingurinn í grćna bolnum talar viđ Alţingi

Vololego

Volodimyr Zelenskij talar viđ Íslendinga í dag. Ađstođarmađur Volodimyrs, Fedir M., sem stendur honum miklu nćr en Volodimyr getur nokkurn tíman ímyndađ sér, greindi mér frá ţví sem Volodimyr lét út úr sér ţegar hann var búinn ađ lesa lofrćđu sína til danska ţingsins - sem Dönum ţótti vitanlega afar vćnt um.

Volodimyr spurđi Fedir, hvort ţađ sem hann hefđi sagt um Dani vćri nú allt saman rétt og satt. Volodimyr sagđist hafa lesiđ á netinu, ađ Danir hefđu haft nána samvinnu viđ Nasí-Ţjóđverja, stefnu sem sumir kalla Samarbejdspolitikken en raunsćrri menn kalla einfaldlega međreiđar (kollaboration).

Volodimir hafđi lesiđ ađ margar ţúsundir Dana hefđi gengiđ í Waffen-SS međ blessun dönsku ríkisstjórnarinnar - og sumir ţeirra myrt gyđinga; Volodimyr hafđi einnig lesiđ ađ Danir hefđu vísađ ríkisfangslausum gyđingum á flótta úr landi á tímabilinu 1940-43 og sent ţá beint til Ţýskalands.

Hann hafđi séđ ađ danskur forsćtisráđherra, sem síđar varđ yfirmađur NATÓ, hefđi voriđ 2004 beđist afsökunar á gerđum fyrrverandi stjórnmálamanna og yfirvalda í Danmörku. Hann hafđi einnig lesiđ ađ danskar ríkisstjórnir á hernámsárunum hefđu hvatt atvinnuleysingja til ađ halda til Stórţýskalands og vinna ţar á lúsalaunum. Einnig var ljót saga af ţví ađ Danir hefđu selt Ţjóđverjum ógnina alla af matvöru í stríđinu og ađ 95% ţeirrar vöru hafi veriđ notuđ til ađ fćđa heri Ţriđja Ríkisins, m.a. ţá hermenn sem myrtu meinta ćttingja Zelenskijs sem börđust í Rauđa hernum og milljónir annarra gyđinga. Hann hafđi lesiđ í rúminu, ţar sem hann dvaldi kvöldiđ áđur, ađ danskir sjómenn hefđu hćtt lífi og limum til ađ fćra Ţjóđverjum síld og danskir bćndur hefđu grćtt vel á svínakjöti og smjöri sem fyrrum var selt til Bretlandseyja en sem nú var selt Ţjóđverjum a góđum kjörum

Ađ vonum var Zelenskij á báđum áttum og spurđi, hvort rétt vćri fyrir hann ađ líkja Rússum viđ Nasí-Ţýskalandi. Samstarfsmađur Fedirs, Oleh K., sem einnig var staddur hjá Volodimyr, sagđi ţađ í fínum málum, ţví ađ Danir vildu flestir gleyma óţćgilegum minningum úr síđara stríđi; flestir vissu hvort sem er ekki neitt, ţar sem sögukennsla hefđi veriđ í mýflugumynd í Danmörku í marga áratugi. Taldi hann víst ađ Danir vćru einnig flestir undir undir áhrifum hvítţvottameistarans B. Lidegaards, sem segir ađ Grćnland hafi aldrei veriđ nýlenda. Zelenskij svitnađi nú heldu betur í grćna bolnum.

Lćknir Zelenskijs gaf honum ţví smá róandi og Volodomyr svaf ţangađ til í gćr, er hann fór yfir ţađ sem hann átti ađ segja viđ starfsmenn Gaggó-Vest á útvarđareyju frelsisins á hjara veraldar.

Fornleifur er farinn ađ kvíđa ţví sem Zelenskij segir um Ísland, međ hjálp CIA, en furđulegt ţótti mér ađ hann hefđi ekki nefnt LEGO, ţegar hann talađi svo fallega til Dana.


Međ hvítan fíl um hálsinn

481029_1-tt-width-473-height-500-crop-1-bgcolor-ffffff-lazyload-0

Ţrír núlifandi Íslendingar njóta ţess ţunga heiđurs ađ geta kallađ sig handhafa hinnar konunglegu dönsku fílaorđu, Elefantordenen.

Ţeirri einstöku ćru fylgir steindur skjöldur sem međ tíđ og tíma verđur hengdur upp í riddarakapellunni á Friđriksborgarhöll á Sjálandi, svo hinir ódauđlegu sem ekki drattast međ hvítan fíl um hálsinn geti dáđst ađ ţessum mikla heiđri. Um daginn fór ég međ góđan vin frá Íslandi í höllina og sýndi honum m.a. skildi íslenskra fílaorđuţega. Mikiđ var um dýrđir.

Nú vill svo til ađ danska krúnan var sparsöm á fílana fram á embćttistíđ Margrétar 2. sem tók ađ hengja fílinn um háls annarra en konunglegra gesta sem komu viđ í Dannevang.

  Mynd efst: Elefantur sem Napóleón keisari fékk áriđ 1809. Ţađ var uppi á honum typpiđ. Ljósmynd Emanuelle Macron.

Ţannig vill ţađ til, ađ Sveinn Björnsson fékk aldregi fíl, ţó ţađ gćti hafa veriđ vegna óvildar Friđriks 9. í garđ Íslendinga.

Friđrik sagđi viđ framkvćmdastjóra danska utanríkisráđuneytisins, sem um tíma var sendiráđsritari á Íslandi og síđar sendiherra, ađ Sveinn Björnsson vćri ekki velkominn hjá sér í höllinni. Diplómatinn reyndi ađ megni ađ eyđa fordómum konungs í garđ Íslendinga.  Kannski var ţetta vegna ţess ađ Sveinn var ţekktur sem "ham med Nazi-sřnnen".

Fyrrnefndur diplómat ók vítt og breytt um Kaupmannahöfn er Kristján 10. lést til ađ biđja Kaupmannahafnarblöđin um ađ minnast ekki á nasistasoninn er Sveinn Björnsson kćmi í útför Kristjáns konungs. 

Ef Danir hefđu fyrr gleymt nasistum, eins vel og sumir ţeirra hafa ţví miđur gert í dag og oft vegna ţess ađ forfeđur ţeirra dönsuđu fjálglega viđ Ţjóđverja fyrir um 80 árum síđan, hefđi kannski veriđ viđ hćfi ađ hengja hvítan fíl á Svein ţó einkunnarorđin á skildi hans yrđu ekki eins ósvífin og:

Vir Honestus cum Filio inconuenienti

Sem betur fór var ekki hlaupin verđbólga í danska fílinn á ţeim árum og dönsku blöđin sögđu ekkert ljótt um Svein.

Ásgeir Ásgeirsson var kosinn forseti áđur en danska skrautiđ varđ ódýrt, en hann fékk ţó fíl frá Friđrik 9. ţann 5. apríl áriđ 1954. Eigi fann ég skjöld Aske Askesens (eins og hann var kallađur er Margrét 2. gekk í hjónaband). Ég leiđađi annars vel í höllinni um daginn. Einkunnarorđ fyrir ímyndađan skjöld hans hef ég hér međ í bakljósum minninganna: 

Cum Deo in Piscina sine Trunco

 

Uppáhaldsforseta mínum, Kristjáni Eldjárn, var strax íţyngt međ hvítum fíl. Ţađ vantar ţví miđur einkunnarorđ á skjöldinn og gćtu ţau vel hafa veriđ:

Ferrum in Officio Fortis in Antiquitate.

Kristján hefđi skiliđ ţađ, en hann var sparsamur mađur. En svo urđu hvítir fílar ekki eins sjaldséđir og áđur. Glingur gerđist hrćódýrt.

1589625

Vigdís Finnbogadóttir fékk hvíta fílinn ţann 25. febrúar áriđ 1981. Ekki fundum viđ ferđalangar skjöld hennar í Riddarakapelluna í Friđriksborgarhöll um daginn, kannski vegna ţess ađ hún er kona og viđ erum bara karlar.

330px-Coat_of_Arms_of_Vigdis_Finnbogadottir_(Order_of_the_Seraphim).svg

Vigdís hefur ţó örugglega fengiđ skjöld í Svíţjóđ, sem mér ţykir mjög smekklegur. Ekki veit ég hvort Svíar setji einfaldlega engin einkunnarorđ á skildi til ađ standa viđ hiđ margfrćga hlutleysishlutverk sitt, en ef slík orđ vantar fyrir peningablómiđ á skildi Vigdísar, sem örugglega táknar endalausar gróđursetningar hennar, ţá má notast viđ:

Una Arbor in Agro sterili mox Silva fiet

Og ţýđiđ nú.

Ólafur Ragnar Grímsson fékk líka hvítan fíl međ glans. Ţađ gerđist 18. nóvember 1996. Skjaldamerki hans er ađ mati Fornleifs forljótt og afa illa málađ. Einkunnarorđin á skildi Ólafs í Höllinni eru

Vires Islandiae

Sem kannské má útleggjast sem Kraftar Íslands.

Ţađ finnst mér heldur betur tekiđ upp í sig, ţó svo ađ Ólafur vćri á stundum á viđ túrbínu, bullandi kver eđa jafnvel Geysi gamla. Hefđi ţarna frekar mátt standa Vir Islandiae (Íslandsmađur eđa eyjaskeggi). Nei, ţađ má víst líka misskilja, og heldur illilega ef mađur er á ţeim skónum.

Skjöldur Ólafs Forseta b

Skjöldur Ólafs Ragnars Grímssonar í Friđriksborgarhöll er lítil prýđi.

Ţá er komiđ niđur í sokk, eđa rosinen i přlseenden líkt og Danir orđa ţađ. 

Ţann 24. janúar 2017 var hengdur hvítur, danskur elefantur á Guđna Th. Jóhannesson og hefur ţađ sligađ hann ć síđan. Um svipađ leyti, eđa nokkrum mánuđum áđur, drukkum viđ elefant (og ég kók) á penu öldurhúsi nćrri Jónshúsi ásamt öđrum heiđursmönnum.

Engan sá ég skjöld fyrir Guđna í höllinni á Sjálandi, en kannski er enn veriđ ađ hann´ann. Hugsast getur ađ skjöldurinn vćri ţegar kominn, ef ekki stćđi ađ forsetafrúin héti Reid á sumum Wikipedium, en Klein á öđrum (sjá danska Wikipediugrein um Guđna).

Screenshot 2022-04-30 at 09-49-03 Guđni Th. Jóhannesson - Wikipedia den frie encyklopćdi

Hér er núverandi forsetafrú af einhverjum ástćđum nefnd til sögunnar sem Eliza Klein. Fyrir nokkrum árum ćrđist sjálfútnefndur verndari Ísraelsríkis á Íslandi viđ mig á FB, ragnađi og hótađi mér öllu illu vegna ţess ađ ég sagđi honum ađ  upplýsingar sem hann dreifđi á alţjóđavettvangi um ađ Aliza Reid vćri gyđingur líkt og Dorrit okkar allra vćru stađlausir stafir. Kannski vita menn ekki ađ ćttarnafniđ Klein er ekki ađeins notađ af gyđingum.

Ef ekki er búiđ ađ mála skjöldinn fyrir Guđna, legg ég til ađ einkunnarorđin hans verđi:

Pluralis in Socculo - Assens in Populo

Guđnasokkur b

En til vara geta ţau orđiđ: Uxor Parva et Irata est - Sicut Natio, sem útleggja má: Eiginkonan er lítil og reiđ eins og ţjóđin. Og nú held ég ađ Guđni sé nokkuđ sammála mér.

Mikiđ er nú gott ađ Tommi borgari hafi aldrei orđiđ forseti. Ţá hefđi eftirfarandi ţurft ađ standa á skjöldum snobbliđsins: In Officio dormit, in Meretricibus evigilat. Ţú ţýđiđ ţetta bara sjálf, ţú litla dónaţjóđ. En ţađ kemur sem betur fer engum viđ hvađ Tommi gerir í frítíma sínum austur í Asíu, ef hann brýtur ekki nein lög eđa alţjóđasáttmála. Látum hann bara sofa og dreyma um allt yfir lögaldri. En Fýlsorđur eru líklegast framtíđin.


Frá allt annarri öld - og betri

Screenshot 2022-04-22 at 08-45-24 leskafli_skyggnir_1979_21333.pdf

Á 20 öld voru líffćrin í Fornleifi mun skarpari en ţau eru nú, og sum hver nćsta ónotuđ, t.d. heilinn. Nú hallar undan og allt gránar, stirđnar og fellur jafnvel af, en heilinn virkar vel og hefur líklegast aldrei veriđ skarpari, ţó mađur sjálfur segi frá í lítillćti sínu.

Áriđ 1979 skrifađi ég smásögu fyrir íslenskutíma í Menntaskólanum í Hamrahlíđ. Ég kallađi hana: Leskafla fyrir fólk međ engar skođanir. Ţiđ getiđ lesiđ söguna hér.

Kennaranum í áfanganum, sem einnig var landsfrćgur júdókappi og austantjaldsfari, líkađi sagan svo vel, ađ hann las hana upp í tíma og sagđist ćtla reyna ađ fá hana birta í Ţjóđviljanum. Hvort hún birtist ţar veit ég nú ekki, en ađalmálgagn vinstri manna í MH, sem á ţessum kaldastríđsárum gekk undir ţví ágćta nafni Skyggnir, tók greinina og birti međ mínu samţykki.

Á Skyggni sálugum ríktu menn eins og Ţorvarđur Árnason, síđar  líffrćđingur, sem um daginn var tekinn í ţví ađ hafa sopiđ sjóinn austur á Höfn í Hornafirđi, og svo fjálglega ađ yfirborđiđ hefur lćkkađ til muna ţarna kringum Hornafjörđ samkvćmt hans eigin mćlingum. Ţađ gefur svo sannarlega eitthvađ af sér í rannsóknarfé gćti mig grunađ. Annar snillingur í ritstjórn Skyggnis var FB-vinur minn, heiđursmađurinn Sveinn Ólafsson, sem menntađist til ađ sinna bókum og skjölum og gerir ţađ betur en flestir.

Mér sýnist ađ Skyggnir sé til í nokkrum bókasöfnum en blađiđ er ekki hćgt ađ lesa á Timarit.is. Úr ţví verđur ađ bćta; ég á ađ minnsta kosti 1. árg. 2. tbl. Nóvember 1979. Ég teiknađi myndir af stuttbuxnaliđi Sjálfstćđisflokksins í MH sem voru međ í blađi Ţjóđmálafélags MH áriđ 1979. Mig langar til ađ sjá ţćr myndir aftur.


Styttan sem átti ađ senda út í himinngeiminn

Screenshot 2022-04-15 at 15-41-11 40 Statue 1939 New York World's Fair Photos and Premium High Res Pictures - Getty Images

Myndin hér ađ ofan er tekin áriđ 1940 og er af listaverki Ásmundar Sveinssonar, sem bar titilinn Fyrsta hvíta móđirin í Ameríku. 

Verkiđ var til sýnis á 1939 New York World´s Fair og stóđ í garđi á sýningarsvćđinu fram til 1941. Styttan Ásmundar í New York var steinsteypt og stćkkuđ eftirmynd af verki Ásmundar, sem nú er dreift víđa um heim í bronsafsteypum. 

Ţessi saga fjallar einnig um tvćr vígreifar konur í nútímanum, sem kinnrođalaust hafa viđurkennt fyrir alţjóđ ađ ţćr fjarlćgđu afsteypu af styttunni af Guđríđi Ţorvarđardóttur af stalli sínu vestur á Snćfellsnesi. Listakonurnar notuđu slípirokk og önnur groddaverkfćri viđ verknađ sinn. Ţćr eru nćsta upp međ sér af ţessi skemmdarverki sínu. En af eftirfarandi má vera ljóst ađ ţćr hafa enga ástćđu til ţess ađ vera ţađ.

Gudda í Vatíkaninu

Ég ritađi örlítiđ um eina af afsteypum af styttu ţessari hér um áriđ, en á ítölsku (sjá hér og ţýđiđ međ google translate).

holy_trinidad_1078876

Ţađ var um ţađ leyti er fyrrverandi forseti lýđveldisins Ólafur Ragnar Grímsson gaf ţýska páfanum í Rómi afsteypu af uppkasti Ásmundar Sveinssonar ađ styttunni af Guđríđi. Okkar ástkćra frú Dorrit Grímsson bar viđ ţađ tćkifćri kaţólska prestshúfu sem vakti mun meiri athygli í Vatíkaninu (sjá hér) en rasistabílćtiđ frá Íslandi.

Eftir sýninguna í New York áriđ 1939 hvarf styttan af Guđríđi Ţorvarđardóttur af yfirborđi jarđar. Hún er enn á lista Interpol yfir stolinn ţjóđararf Íslands.

Stoltir listamenn og skemmdarvargar tjá sig á RÚV

Screenshot 2022-04-15 at 19-59-47 Styttan rasísk og alveg í lagi ađ nema hana á brott

Listakonurnar fóru um daginn í viđtal á RÚV, ţar sem ţćr skýrđu gjörning sinn. Ţćr söguđu einfaldlega Guddu af stalli međ slípirokki eins og ţćr vćru nánustu ćttingjar keđjusagarmorđingjans í BNA. En um leiđ gáfu ţćr, og líklegast án ţess ađ vita ţađ, nasaţefinn af hinu dćmigerđa viti skroppna samfélagi sem Ísland er ađ ţróast í, ţar sem dellur, dillur og fáviska ćttađar frá Vesturheimi ná heljartökum á fólki.

Listamennirnir héldu ţví fram, ađ Íslendingar hefđu veriđ valdir ađ fyrstu nýlendustefnunni á Grćnlandi. Ţar brást skólakerfiđ á Íslandi heldur betur eins og oft áđur, nema ađ listakonurnar sé ţví vitlausari.

Kennsla um nágrannaţjóđ Íslendinga á Grćnlandi hefur ávallt veriđ í mýflugumynd á Íslandi vegna fordóma í garđ Inúítanna/Grćnlendinga, sem nú berjast fyrir sjálfstćđi sínu undir hćl Stórdana.

Ţví er kannski ekki nema von ađ listakonurnar viti ekki ađ ţegar norrćnir menn (Íslendingar) settust ađ á Grćnlandi var engin föst byggđ Inúíta á ţeim svćđum sem norrćnir menn settust ađ á, hvorki í Eystribyggđ né í Vestribyggđ. Vankunnátta listakvennanna međ slípirokkinn er skammarleg, en vankunnátta Íslendinga endurspeglar einfaldlega almennt áhugaleysi Íslendinga á Grćnlendingum. Íslendingar hafa, eins og vel er kunnugt, ekki viljađ vera settir í bás međ Grćnlendingum.

Nýr óvinur búinn til í ţćtti á RÚV: Rasistinn Moses

Brussurnar tvćr međ slípirokkinn héldu ţví einnig stoltar fram í útvarpsviđtalinu ađ stytta Ásmundar Sveinssonar á Heimssýningunni hefđi síđar veriđ í vörslu "alţekkts bandarísks rasista" sem ţćr nefndu til sögunnar sem Robert Moses.

Ţar kemur enn í ljós afburđarheimska slípirokkaranna, sem skáru Guddu af stallinum vestur á Snćfellsnesi, vegna ţess ađ hún var "hvít" (afsakiđ litgreininguna). Hugsanlega kunna ţessar konur ekki ađ afla sér heimilda.

800px-Robert_Moses_with_Battery_Bridge_modelRobert Moses (1888-1981) var gyđingur, sem er vitanleg ekki í frásögur fćrandi í Bandaríkjunum og alls ekki í New York.

En eins og gengur međ marga međlimi ofsóttra ţjóđflokka vaxa fljótt á suma ţeirra hjólsagir á olnboganum. Moses gegndi fjölda embćtta í tengslum viđ borgarskipulag New York-borgar og var ţví ekki vinsćlasti mađurinn í borginni fyrir ađ leyfa sér sem gyđingi ađ vera framagjarn.

Moses fékk fyrst rasistastimpil á sig, ţegar blađamađur einn, Robert Caro ađ nafni ritađi bók um hann áriđ 2007, sem fjallađi um borgarskipuleggjandann Moses.

Caro hélt ţví m.a. fram í bókinni ađ Moses hefđi fyrirskipađ ađ vatniđ í sundlaugum sem hann lét byggja til ađ bćta hag New York-búa ćtti ađ fylla međ vatni á ákveđnu hitastigi, svo svartir (afsakiđ vinsamlegast orđalagiđ) fćru ekki í sund, ţar sem ţekkt vćri ađ blökkumenn (afsakiđ aftur orđalagiđ) ţyldu ekki svo kalt vatn.

Ţessi hugmynd varđ reyndar algjörlega til í höfđinu á Robert Caro og fyrir henni er hvorki fótur né heimildir. Heimildir sýna annađ en Caro heldur fram í bók sinni um Moses. Út úr höfđi Caros kom einnig sú stađhćfing ađ vegabrýr út til almenningsstranda borgarinnar hefđu veriđ hafđar svo lágar ađ undir ţćr gćtu ekki ekiđ strćtisvagnar, og ţar međ ekki negrar. Í dag er vitađ ađ ţessar ógeđfelldu greiningar Caros eru vćgast sagt uppspuni og versti blađamannatilbúningur sjá t.d. hér. Reyndar var ţađ svo ađ strćtisvagnar komust alla tíđ auđveldlega til stranda New York, en svartir ţrćlar borgarinnar voru ávallt ađ ţrćla fyrir lúsalaunum og gátu ekki veitt sér ţann munađ ađ fara út á strönd fyrr en síđar á öldinni. Ţannig er ţađ í BNA ţar sem margir vilja helst greiđa fyrir stríđ og óöld trúđa í Evrópu.

En Íslendingar eru aftur á móti matađir af söguníđingum međ slípirokk á RÚV. Ţeirra útlegging er ađ gyđingurinn Moses hafi veriđ rasisti og hafi stoliđ styttu hins saklausa íslenska listamanns Ásmunds Sveinssonar. Alvísu spunakonurnar međ rokkinn hafa spunniđ á RÚV og hin auđtrúa ţjóđ segir "Hallelúja". Ţjóđin verđur kannski aldrei betri en útvarpiđ hennar? 

Afkomendum Moses hefur nú veriđ kynnt sú alvarlega ásökun sem sett hefur veriđ fram á ríkisfjölmiđli á Íslandi á hendur afa ţeirra. Afkomendurnir, Solomon og Sue U. Moses munu hafa samband viđ íslensk yfirvöld vegna ófyrirleitlegra ummćla íslensku skemmdarvarganna um Robert Moses. Listakonurnar verđa ađ sanna ađ Moses hafi stoliđ verki Íslenska listamannsins, sem kallađi ţađ "Fyrsta hvíta móđirin í Ameríku" og ţađ örugglega undir ţrýstingi frá Kananum.

Bertold_largeFjarskyldur ćttingi Robert Caros, reyndi  ađ komast til Íslands. Hann hét Berthold Caro (f. 1990, mynd til vinstri). Honum var hafnađ áriđ 1937 og svariđ fékk hann frá sendiherra Dana í Berlín (dags. 27. januar 1937), ţví hann sendi fyrirspurn sína um búsetu á Íslandi til hans. Herluf Zahle sendiherra hafđi hins vegar fyrirmćli um hvernig honum bćri ađ svara gyđingum varđandi Ísland. Kynţáttahatur leynist víđar en í henni Ameríku, ţar sem hin mjallhvíta Gudda fćddi Snorra litla Ţorfinnsson. Reyndar komst Bertold Caro til S-Ameríku, n.t. til Bólivíu, ţar sem hann andađist 25. ágúst áriđ 1948, ađeins 58 ára ađ aldri.

Ţess má geta ađ í útvarpsţćtti á RÚV nýlega, ţar sem gerđ var grein fyrir furđulegum rannsóknum bandarísks listakennara á flóttamönnum á Íslandi, var ţví haldiđ fram ađ nokkur nöfn, ţar međ tali Caro, sem ég nefndi í grein fyrir mörgum áratugum, vćru uppspuni, ţar sem Bandaríkjamađurinn hafđi ekki fundiđ ţessi nöfn í ţjóđskalasafninu í Reykjavík. Aumingja Kaninn var svo illa ađ sér, ađ hann vissi ekki ađ fćstir gyđingar sem leituđu eftir landvist á Íslandi gerđu ţađ ekki hjá íslenskum yfirvöldum. Ţeir leituđu fyrst og fremst til sendiráđa og konsúlata í Evrópu, líkt og Caro. Megi Bertold Caro hvíla í friđi fyrir fávitum og loddurum sem rekur ađ ströndum landsins.

Tumba_Bertold_1_large

Legsteinn Bertolds Caro í La Paz í Bolivíu

Gudda var ekki sú fyrsta sem fjölgađi hvíta manninum í Ameríku

En hún var reyndar ekki fyrsta hvíta móđirin í Ameríku. Ţađ var Freydís Eiríksdóttir hins rauđa, sem var mágkona Guđríđar um tíma. Freydís var alveg á pari viđ verstu rasista Ameríku síđar meir. Freydís átti sér leynivopn sem fáir myndu fúlsa viđ í daga í baráttu viđ "óćđra fólk" sem um tíma var forsetamarkađ sem Bad People af löglega kosnum en kexrugluđum forseta BNA.

Freydís sletti einfaldlega brjóstum sínum á sverđi til ađ hrćđa líftóruna úr "skrćlingjum", en tók einnig ţátt í fjöldamorđum ţar Westra.

freydis

Mér ţykir reyndar ekki ólíklegt ađ Freydís, fyrsta "hvíta" mamman í Vesturálfu, hafi taliđ brandinn sinn álíka stórfenglegt vopn og kynsystur hennar, skemmdavargarnir tveir, telja titrandi slípirokkinn sinn vera í dag. Ţađ er einnig greinilegur ćttarsvipur međ ţeim og Freydísi í Sögusafninu.

The "Missing Nipples" og pólitísk rétthugsun

Gudda with nipples in 1939

Ólíklegt ţykir mér ađ hin hreinlynda Guđríđur hafi haft  drápstćki eins og Freydís og listavargarnir, en ţegar hún var afhjúpuđ í Nýju Jórvík áriđ 1939 hafđi Ásmundur gefiđ henni attrébút sem ađ mati sérfrćđinga Fornleifs voru engu síđri.

Gudda Americana var međ ţessar gríđar brjóstvörtur sem kíktu út gegnum serk hennar eins og íslenskur ţjóđarsómi. But Now these famous nipples are just a Saga.

Minus nipples

Pólitískt kórrétt Gudda, án brjóstvarta. Ofar má sjá brjóstvörtur ţćr sem Ásmundur Sveinsson skapađi Guđríđi međ fyrir sýninguna í Nýju Jórvík áriđ 1939. Töluverđur munur er á styttunni sem var í New York og víđförlu styttunni af Guđríđi nútímans. Greinilegt er, ađ einnig hefur veriđ framiđ eins konar "nose job" á Guđríđi síđan hún póserađi stolt međ batteríin í Nýju Jórvík. Ekki er heldur laust viđ ađ tyllinn á Snorra hafi veriđ stćrri í New York en ţegar hann var sendur til Vatíkansins, og ţađ kannski ekki alvitlaus varnarađgerđ. Hér fyrir neđan sést ađ frummynd Ásmundar sem mynd birtist í Fálkanum áriđ 1939, er í engu lík hinni brjósvörtulausu hvítu Guddu sem er orđin útflutningsvara frá Íslandi. Styttan í New York var mjög trú frummynd Ásmundar Sveinssonar

Falkinn 1939 b

En á nýjustu útgáfunum af Guddu, sem Ásmundur Sveinsson hefur ekkert komiđ ađ - og sem sendar hafa veriđ til Kanada, Vatíkansins, Laugarbrekku, ađ Glaumbć í Skagafirđi og jafnvel víđar - hafa brjóstvörturnar á Guddu augsjáanlega veriđ sargađar af. Kannski tottađi Snorri Ţorfinnsson ţćr svona harkalega í Vesturheimi, enda annálađur brjóstakall? En líklegra ţykir mér nú ađ einhver náhvítur siđapostuli nútímans hafi fjarlćgt ţćr međ slípirokk. Siđvendni Íslendinga er greinilega ekki viđ bjargandi og er jafnvel heldur meiri en í BNA, ţar sem brjóstvörtur eru ekkert mál, nema ađ mađur sé svartur.

Niđurstađa

Guđríđur Ţorvarđardóttir var kannski fyrsta hvíta móđirin í Ameríku, en Íslendingar eiga enn heimsmet í vitleysum.

iceland-wf-186r c

Á sýningunni í New York áriđ 1939 var Leifi heppna gert mun hćrra undir höfđi en Guđríđi Ţorvarđardóttur. Hann var hafđur úti fyrir húsi Íslands á sýningunni. Leifur setti Guddu í samband viđ fyrsta eiginmann hennar, sem dó úr sótt. Annar mađur hennar Ţorsteinn Eiríksson Rauđa, bróđir Leifs, dó úr farsótt. Ţriđji mađurinn sem kvćntist Guđríđi var Ţorfinnur Karlsefni. Eignuđust ţau soninn Snorra ca. áriđ 1004. Sumir vindhanar frćđanna og dellumakarar á Íslandi hafa haldiđ ţví fram ađ Snorri Ţorfinnsson hafi fćđst á eyjunni Manhattan. Ja, ţađ er ekki nema von ađ Íslendingar séu herslausir í NATÓ. Ţeir berjast sökum fornar frćgđar og brjóstaskaks á Vínlandi.


Eitt sinn var útsýniđ gott úr Grjótaţorpinu

IMG_4101 d

Fornleifssafni vex fiskur um hrygg. Nýlegur safnauki kúnstkammers Leifs er Laterna magica myndskyggna frá 19. öld - nánar tiltekiđ frá 1882 eđa 1883. Myndin er vafalaust ein af fyrstu "litljósmyndunum" sem til eru af Reykjavík. Myndin er vitaskuld handmáluđ. Ég hef áđur lýst einni slíkri mynd sem einnig er í Fornleifssafni en hún sýnir Austurvöll, Dómkirkjuna og Alţingishúsiđ (sjá hér).

Mynd ţessi er gefin út af Riley Brćđrum (sjá frekar um ţá og starfssemi ţeirra til ađ kynna Ísland hér), og var gefin út međ númerinu 4 í Standard V seríu fyrirtćkisins áriđ 1893. 

David Francis safnvörđur á Kent Museum of the Moving Image  hefur upplýst Fornleifssafn ađ safniđ í Kent eigi sömu skyggnuna úr Standard V seríunni en ekki handlitađa. Eldri myndir af höfuđborgum og ţorpum Evrópu sem til voru á lager úr eldri seríum Riley brćđra var safnađ í nýja seríu, sem kölluđ var Standard V. Ţetta upplýsir Mr. Francis:

The slide you illustrate is the same as no 4 in the Standard V set. The Museum has the complete Standard V set. Riley Brothers "Standard" Series  were made up of odd slides they had in stock which were then worked into meaningful sets.

Meira um Mr. Francis hér.

Myndin var tekin af Sigfúsi Eymundssyni og hćgt var ađ kaupa ţessar myndir hans á ljósmyndastofu hans í Reykjavík. Á ljósmyndastofu Sigfúsar lá frammi albúm sem menn gátu pantađ myndir úr og er ţađ albúm á Ţjóđminjasafni Ísland. Safniđ hefur veriđ spurt um hvort mynd ţessi sé í albúmi ljósmyndastofu Eymundssonar. Sumar myndir hans bárust til Bretlandseyja og voru notađar viđ gerđ Laterna Magica skyggnumynda. Meira má lesa um ţá iđn í ţessari grein Fornleifs, ţar sem fariđ er ítarlega yfir Íslandsseríur Riley-brćđra og annarra skyggnumyndaframleiđenda á Bretlandseyjum.

Nýja myndin í safni Fornleifs er tekin úr vestri. Fúsi karlinn hefur stađiđ fyrir ofan Ađalstrćti og eilífađ höfuđstađinn. Lóđirnar ţrjár sem sjást fremst á myndinni eru neđst í Grjótahverfi. Litla húsiđ lengst til hćgri var ţar sem Túngata og Kirkjustrćti mćtast. Ingó á Horninu bjó ţarna miklu fyrr.

Austar í Kirkjustrćti var númer 10 risiđ (1879), sem og Alţingishúsiđ, en viđ austanverđan Austurvöll, ţar sem Hótel Borg er í dag, má sjá elsta pósthúsiđ í Reykjavík. Styttan af Thorvaldsen var komin á stallinn áriđ 1874.  Allt smellur ţetta vel viđ dagssetninguna 1882-83. Eymundsson 1886

Ljósm. Ţjóđminjasafn Íslands.

Áriđ 1943 voru sumar af borgarmyndum Eymundssonar gefnar út á prentuđum einblöđungum sem ferđamenn gátu keypt sér. Ţađ vćri álíka og ef Rammagerđin fćri í dag ađ selja ljósmyndir frá ćsku ritstjóra Fornleifs. Menn söknuđu greinilega gamla tímans í Reykjavík áriđ 1943. Hvenćr fara menn ađ fjöldaframleiđa myndir af núverandi borgarstjóra?

Ţađ voru oftast konur sem sátu og lituđu skyggnur sem framleiddar voru á Bretlandseyjum. Einnig var hćgt ađ fá skyggnurnar ólitađar, en ţćr lituđu ţóttu fínni. Ef mađur hefur í huga, ađ flöturinn sem litađur var, var innan viđ 8x8 sm., ţá er hefur kona sú sem litađ hefur ţessa mynd tekist mjög vel viđ himininn austan viđ lćk. Ţađ er nćstum ţví van Gogh-handbragđ á penslinum og bleiki liturinn samofinn viđ ţann ljósbláa og hvíta á himnum líkt og mađur sér á ýmsum málverkum Vincent van Goghs frá ţví um 1888, ţegar hann í ófá skipti málar sama ferskjutréđ í Arles. Van Gogh var ađ sögn undir áhrifum frá japanskri list og drakk staup af grćnum absinth ţess á milli.

IMG_4101 f

Ţannig lítur himininn út á skyggnu 4 úr Standard V seríunni, ţegar ekki er lýst í gegnum hann. Ljósmynd V.Ö.V. 2022.


Vigdís, eina dökka barniđ í bekknum

Umfjöllunin um Vigdísi Häsler framkvćmdastjóra Bćndasamtakanna fellur mjög ađ áhugamálum Fornleifs og sérfrćđinga hans.

Stundum er hćttulega skammt á milli sagnfrćđi og mannfrćđi annars vegar, og kynţáttafordóma hins vegar. Lýsingarorđ geta líka veriđ hćttulega eitruđ í notkun eins og allir vita. Líkt og menn varast eftir bestu getu ađ nota rangan lit af skóáburđi ţegar ţeir bursta skó sína, ţarf ađ vanda val sitt á orđum ţegar mađur lýsir öđru fólki. Ég segi t.d. ađ allar konur séu gullfallegar, og hef enn ekki veriđ skammađur fyrir ađ smyrja of ţykku lagi af hróskremi á hin ýmsu sköpunarverk Guđs á Íslandi.

Hassler

Ég stal ţessari ágćtu mynd úr Bćndablađinu af Vigdísi Häsler, gullfallegri og myndarlegri konu sem hefur tekist ađ fá Íslendinga til ađ gleyma litla Volodimyr eitt andartak og stríđi hins frjálsa heims viđ vonda, illgjarna og dvergvaxna morđingjann í austri.

Vegna ţráláts orđróms um ađ sumir menn á Íslandi sjái svart ţegar ţeir sjá Viggu yfirbónda, leyfđi mér í gćr ađ setja Vigdísi í litgreiningarforrit sem ég á í tölvunni.

Ađeins 17% myndarinnar reyndust svört. Ţađ er mun minna en t.d. hjá Will Smith sem talinn er vera "black American", án ţess ađ slá mann kinnhest í beinni fyrir ađ halda ţví fram.

Ég setti ţvínćst nafniđ Häsler í annađ forrit sem gaf ţá niđurstöđu, ađ ţađ vćri alţýskt nafn og fjarskylt Hitzler og álíka nöfnum. Vigdís leynir ţví greinilega á sér. Í lokin kom ALERT, óhljóđ og eftirfarandi tilkynning: This individual is most likely a lawyer, beware she might sue you. Ţađ mun vera nokkuđ góđ greining.

Bćndablađiđ upplýsti á sínum tíma, ađ stórbú Vigdísar vćri í Garđabć, en blađiđ greindi ţví miđur ekki frekar frá búskap hennar. Mér ţykir líklegt ađ ţađ sé einhvers konar fjárbúskapur, en ţađ kann ađ vera rangt og byggja á fordómum mínum.

Lengi hafa menn vitađ ađ ađ Framsóknarflokkurinn notar Rígsţulu til ađ lit- og kyngreina fólk, ţví ţađ er öruggara en nútímalitgreining og eftirnafnakukl.

Ég hef persónulega lent í ţessum fordómum flokksins. Í stađ gargandi rifrildis í fjölmiđlum ritađi ég einfaldlega grein um galla sérútvalda Íslendinga ţegar kemur ađ útlendingahatri, fordómum og sjúklegri sjálfvćntumţykju.

Svarti liturinn er líklegri, en ađrir annmarkar á fólki, til ađ menn freisti málsóknar gegn bleikbelgjuđum barónum Íslands, en gyđingahatur hafa aftur á móti ávallt veriđ talin grundvallarmannréttindi međal félagsmanna flestra stjórnmálaflokka á Íslandi. Á okkar tímum er slíkt hatur eđlilegt athćfi í ýmsum flokkum á vćngbrotna vinstri vćngnum, nema ađ menn séu ađ tala um litla Volodimyr í Kív.

Sem dćmi um hvađ ístruvaxnir, rauđbirknir framsóknarjarlar tönnlast lágmćltir á, fyrir utan svarta litinn, eru hér nokkur heilrćđi úr Rígsţulu um hvađa kyn heldri menn eins og Rígur eiga ađ varast er ţeir leggjast í tilfallandi rekkjur á yfireiđum sínum um lendur:

 

Ţar var hann at ţat

ţríar nćtr saman,

gekk hann meir at ţat

miđrar brautar;

liđu meir at ţat

mánuđr níu.

 

Jóđ ól Edda

jósu vatni,

hörvi svartan,

hétu Ţrćl.

 

Hann nam at vaxa

ok vel dafna;

var ţar á höndum

hrokkit skinn,

kropnir knúar,

fingr digrir,

fúlligt andlit,

lotr hryggr,

langir hćlar. ...

 

Ţar kom at garđi

gengilbeina,

aurr var á iljum,

armr sólbrunninn,

niđrbjúgt er nef,

nefndisk Ţír.

 

Uppsala

Ţessi hálćrđa framsóknarkona fékk verđskuldađan doktorstittling í Uppsölum, fyrir rannsóknir sínar á svarta litnum í íslenskum miđaldakveđskap.

Nú síđast fann ég ágćtt íslenskt forrit sem ég tróđ framkvćmdastjóra Bćndasamtakanna međ herkjum inn í. Forritiđ spýtti henni ţó umsvifalaust út međ ţeim ummćlum ađ hún vćri međ 96,7% líkum "Tćja". Ég hef einu sinni heyrt eldri hjón tjá sig um "gráđugar Tćjur", sem hópuđust fyrir framan kjötborđiđ í Hagkaupum í Kringlunni, ţví svínakjöt var á sértilbođi ţann daginn. Mikill hamagangur var í öskjunni og gekk ţađ fram af gamla fólkinu sem einnig vildi komast í eitthvađ feitt hjá SS. Ég gafst upp á slagnum um grísakjötiđ, ţví ég var ađeins á höttunum eftir lambakjöti. Verđiđ á heilögu lambinu hafđi vitaskuld veriđ sett upp í tilefni lćkkunarinnar á svíninu. Hélt ég rakleiđis í Nóatún. Ekki gef ég ţví mikiđ fyrir forritiđ sem gerđi Vigdísi ađ Tćju, ţví nú veit ég vegna svartagallsraussins í Sigurđi Inga, ađ Vigdís er vitaskuld frá Indónesíu.

Frćndur okkar í Indónesíu eru ekki svartir. Sigurđur Ingi ţarf ađ fá sér betri gleraugu vegna ţessarar myrku siđblindu sinnar sem nálgast algjöra nethimnulosnun. En kvilli ţessi og hrćđsla hans viđ allt sem virđist meira framandi en Massey Ferguson dráttarvél er nú ekki bara landlćgur í Framsóknarflokknum.

Má segja ađ mađur sé dökkur ađ lit ţegar hann er ţađ, ţótt svart sé bannađ?

En dökk er hún Vigdís sannarlega, og ekki er hćgt ađ reka mig fyrir ađ segja ţađ. Ţannig var henni einmitt lýst í viđtali í Morgunblađinu á ţví herrans ári 2012. Kannski á nú líka ađ banna Morgunblađiđ eins og Illuga Jökulsson dreymir ţrálátlega um, og um leiđ samtökin Íslenska Ćttleiđingu sem einnig birti hina dökku lýsingu Moggans á Vigdísi Häsler?

Mikiđ er heimurinn nú bjartur hjá ţví fólki sem veltir sér upp úr svartagallsrausi íslenskra sérleyfishafa á allar hreinar hugsanir og kórréttar. Á ţađ fellur sjaldan skuggi, nema helst skuggi hárreistrar heimsku. Hafa menn engar ađrar ólar ađ eltast viđ?


Rauđa Torgiđ: Cut and Paste kemur til Íslands

IMG_8076 b

Er ritstjóri Fornleifs var miklu, miklu yngri en hann er i dag, var hann ekta sjónvarpsbarnastjarna og ţađ langt á undan Boga Ágústssyni.

Stundin Okkar hét og heitir mikil menningaţáttaröđ í Sjónvarpi á Sunnudögum, sem óefađ er sá ţáttur í Sjónvarpi sem lengst hefur gengiđ fyrir utan Bogafréttir. Ţetta var á ţeim árum ađ fólk leiddist út á hálar dráttarbrautir glćpa vegna ţess ađ ţađ var akkúrat ekkert í Sjónvarpinu á fimmtudögum.

En um sexleytiđ á Sunnudögum horfđu allir á Stundina Okkar. Einnig ykkar einlćgur, sem bćđi horfđi á RÚV og Kanann, enda upp alinn á heimili, ţar sem lengstum voru tvö svokölluđ sjónvarpsviđtćki.

Fúsi Flakkari

Ég brillerađi hálfgert í spurningaleik fyrir krakka sem öđlingurinn Pálmi Pétursson stýrđi. Hin landselskađa Kristín Ólafsdóttir stjórnađi Stundinni og menningardúkkan Fúsi Flakkari var helsta viđnámiđ gegn Roy Rogers og týnda kjötfarsinu í Herstöđvarsjónvarpinu frá Vellinum, sem enn var erfitt fyrir Menntamálaráđuneytiđ ađ ráđa niđurlögum á um 1970. Sögusagnir herma, ađ Fúsi Flakkari og Bogi Ágústsson séu ein og sama persónan. Einhver tengsl eru líka viđ Hrannar Björn Arnarsson, ţótt óljós séu.

Pálmi Pétursson hafđi veriđ bekkjarkennari minn í 4. bekk (9. ára bekki) í Ćfinga og tilraunaskóla Kennaraskóla Íslands, sem í dag ber hiđ borgaralega nafn Háteigsskóli. 

Screenshot 2022-03-30 at 09-43-39 18020274

Pálmi tók nokkra krakka úr gamla bekknum sínum og var međ spurningakeppnir 1970-71. Ţađ var eins og Pálmi hefđi aldrei gert annađ. Hefđi hann veriđ upp á sitt besta síđar á öldinni hefđi hann ekki haft undan ţví ađ stjórna skemmtiefni í Sjónvarpi.

Pálmi hvarf langt fyrir aldur fram yfir í annan heim Alzheimerssjúkdómsins. Ég var eitt sinn, snemma á 9. tug 20. aldar, á leiđ heim úr miđbćnum í vagni nr. 3. Ég var í vetrarleyfi á Íslandi, en ţá bjó ég í Danmörku. Ég sé Pálma og geng til hans og heilsa á hann. Hann ţekkti mig ekki og ég sá ţegar ađ eitthvađ var ađ. Sambýliskona hans, ađ ţví ég tel, skýrđi í fljótheitum hvers kyns var og ég sagđi bara ađ Pálmi hefđi eitt sinn veriđ kennarinn minn. Hann var frábćr karl í alla stađi og kunni sitt fag, sem ekki var hćgt ađ segja um suma ađra kennara í fyrrnefndum tilraunadýraskóla.

Fólk tók fljótt eftir hvolpafeitum og hrokkinhćrđum dreng, sem ekki var kominn yfir í hina hrćđilegu bítlatísku. Á kvenfélagsfundum um land allt var mikiđ talađ um ţennan vel klćdda og kembda dreng: "Bara ađ öll börn vćru eins og hann" heyrđist sagt á bestu bćjum.  "Vertu eins og strákurinn í Stundinni okkar" heyrđist oft í Vesturbćnum.

En svo breyttist allt á einum sunnudegi rétt eftir kl. 18. Idealkrakkinn, pattaralegi drengurinn í P&O fötunum frá C&A og SÍS féll af stjörnuhimnum ţví hann vissi hvar mynd sem liđunum var sýnd, var tekin. Upp fór armurinn og litla gáfnaljósiđ setti upp lítillćtissvipinn og másađi nćstum af gleđi međ byltingarglóđ í aguum: "Rauđa torgiđ í Mosku".

Í Velvakanda var vart ritađ um annađ í tvćr vikur. Drengur í Stundinni okkar var svo heilaţveginn ađ hann vissi hvađ Rauđa Torgiđ var. Hannes Hólmsteinn Gissurarson helgađi síđar ţessari spurningakeppni heilum kafla í einni af bókum sínum um Hćttur Kommúnismans. Ég hafđi reyndar ađeins séđ Rauđa Torgiđ á forsíđu Moggans.

9687624325_cab8b82b79_b

Ég lifđi lengi á frćgđinni úr ţessum ţćtti. Ţađ var tekiđ eftir ţessu hjá Alţýđubandalaginu, og Ţjóđviljinn rómađi ţessa spurningaleiki Pálma Péturssonar, enda voru ţeir góđir.

Langt fram yfir fermingaaldurinn var ég spurđur, hvort ţađ hefđi ekki örugglega veriđ ég sem vissi hvađ Rauđa Torgiđ í Moskvu var; Og eins og ţiđ sjáiđ var ég enn nokkrum árum síđar mjög upp međ mér af ţví ađ vita ţađ og lítillćtissvipurinn var algjörlega farinn. Ég lifđi lengi á Rauđa Torginu.  Vilhjalmur-1978-0-Enhanced-Anima(1)Reyndar verđur ađ viđurkennast, ađ besti heilinn međal krakkana sem Pálmi Pétursson sérvaldi í Ćfinga- og tilraunaskólanum fyrir ţáttinn sinn var hún Olga heitin Harđardóttir, sem ég var lengi hálfskotin í vegna ţess ađ hún var svo svakalega klár. Olga bjargađi alltaf okkar liđi međ hugarreikningi einum saman. Hugarreikningur í sjónvarpssal ţótti góđ og holl skemmtun fyrir börn í ţá daga.

Jón Atli Benediktsson, í daglegu tali kallađur Beni Speni, núv. rektor HÍ, komst međ í ađra umferđ hjá Pálma Péturssyni í Stundinni. Jón brosti bara og sagđi aldrei neitt og gat ekkert reiknađ. En ţađ skipti engu máli, ţegar viđ höfđum Olgu Volgu. Jón Atli vildi bara komast í návígi viđ Fúsa Flakkara og var afar lukkulegur međ ađ hitta hann í eigin persónu og talađi vart um neitt annađ í heilt ár.

Fyrir fjölmörgum árum síđan, ţegar einhver nostalgía fćrđist yfir ritstjóra Fornleifs, líkt og oft gerist ţegar menn gerast eldri og virkum líffćrunum ţeirra fćkkar, hafđi ég samband viđ RÚV og spurđi hvort ađ hugsanlega vćru til einhverjir ţeirra ţátta sem ég trauđ upp í án ţess ađ fá greitt fyrir. "Bla,bla,bla ekkert var varđveitt, ţví ţetta var tekiđ upp á fjölnota spólur og da dí da". Sem sagt - allt komiđ á öskuhauga sögunnar.

Ţví kemur sér vel fyrir íslenska sjónvarpssögu, ađ móđir vatnskembda drengsins í nćlonskyrtunni međ gáfumannabindiđ, lengst til vinstri á ljósmyndinni efst, var duglegur áhugaljósmyndari.

Fyrir daga Vídeós og Windows datt henni ţađ snjallrćđi í hug ađ taka ljósmynd af sjónvarpstćkinu í svefnherberginu. Hún skaut nokkrum sinnum, og međ flassi sýnist mér.

Útkoman var ţví miđur ekki góđ, en Erla Vilhelmsdóttir (nú á 93. aldursári), gafst aldrei upp. Hún framkvćmdi Cut & Paste og ţađ löngu á undan sinni samtíđ. 

Ţetta afrek mömmu litla kommúnistans á Rauđa Torginu hefur varđveist fram á okkar daga. Efst sjáiđ ţiđ andartak úr spurningakeppni barna í Stundinni Okkar áriđ 1970.

Ef einhver á betri myndir, hafiđ endilega samband.


Gullskipiđ enn eina ferđina

het_wapen_van

Í gćr var frumsýnd heimildakvikmynd um leitina ađ Het Wapen van Amsterdam, gullskipinu sem sumir kalla svo. Sú leit er víst enn í gangi vegna misskilnings ćvintýramanna sem ekki hafa fyrir ţví ađ lesa heimildir. Ţessir ćvintýramenn geta greinilega fengiđ í liđ viđ sig auđtrúa fólk sem ekki hefur heldur hćnuvit á ţví hvađ heimildir og heimildarýni gengur út á. 

Mér til mikillar furđu voru mér fćrđar ţakkir í rúllutexta síđast í ţćttinum. Ja, fyrir hvađ, er mér spurn?

Screenshot 2022-03-14 at 08-37-33 Leitin ađ Gullskipinu - RÚV Sjónvarp

Fundur minn međ Jóni Ársćli Ţórđarsyni í Kaupmannahöfn 2019

Ég hélt fund yfir nokkrum kaffibollum og bakkelsi á listasafni í Kaupmannahöfn međ Jóni Ársćli Ţórđarsyni, sem ólmur vildi fá mig međ í ţáttinn ţennan, ţó hann ţekkti afstöđu mína til allra leita ađ skipinu fram á okkar dag. Um skođanir mínar er hćgt ađ frćđast hér á blogginu Fornleifi.

Ég benti Jóni Ársćli á ţađ sem ég hef skrifađ um skipiđ (hér, hér og hér) og sé ég ađ lítiđ af ţví hefur komist til skila í ţćttinum. Svo vart er mér ţakkađ fyrir ţađ. Ég heyrđi aldrei frekar í Jóni eftir fund ţennan, enda hefur honum örugglega skilist á mér ađ ég hefđi lítinn áhuga á ţví ađ rćđa dagdrauma fjársjóđaleitarmanna og furđudýrafrćđinga.

Jón blessađur veiktist svo eins og alţekkt er orđiđ, og ţađ mjög illilega af Covid-veirunni. Ég heyrđi ekki meira frá Jóni um ţáttinn fyrr en ég sé hann nú í gćr. Nafn mitt á ekkert erindi í rennitextann á eftir ţćttinum. Ţađ er enn veriđ ađ skapa eitthvađ ćvintýri, og skáldskap. Mig grunađi ađ ţađ vćri tilgangurinn međ ţćttinum og ţess vegna er ég feginn ađ ég tók ekki ţátt í ţví ađ veita leitinni gćđastimpil forleifafrćđings.

Ađrir meistarar nálarinnar í sandinum

Hinn látni meistari Ţórđur Tómasson í Skógum kemur fram í ţćttinum og fer ţví miđur međ rangar upplýsingar um kistuspjöldin. Hann hefur greinilega lesiđ greinar mínar en ađeins munađ hluta úr ţví sem ég skrifađi. En gaman var ađ sjá Ţórđ, ţarna á 100 ára afmćli sínu.

Ţór Magnússon var einnig fyllingarefni, en hafđi ađ vanda frekar lítiđ ađ segja. Áhugaverđara hefđi veriđ ađ fá ađ vita, af hverju hann fór ađ trúa ađ ţví ađ skipiđ vćri fundiđ skömmu áđur en ţýski togarinn birtist holunni miklu á sandinum.

Ómar Ragnarsson var ţá nokkuđ merkilegri til viđrćđu og sagđi ţađ sem hann hefur áđur haft eftir heimamönnum: Ađ leitađ hafi veriđ á röngum stađ á söndunum, ţ.e.a.s á Svínafellsfjöru, en ekki á Skaftárfellsfjöru sem heimamenn tengja strandinu. Ómar benti einnig réttilega á breytileika árfarvega á söndunum og hvernig stađfrćđi sandanna hefđi ef til vill breyst gegnum tíđina viđ ţađ.

Fyrst mér er ţakkađ í heimildamyndinni, leyfi ég mér ađ setja hér hlekki (hér, hér og hér) í greinar sem ég hef skrifađ um skipiđ Het Wapen van Amsterdam hér á Fornleifi, svo fólk geti lesiđ um vitleysuna sem hefur veriđ í gangi um áratuga skeiđ.

Upphaflegu gullskipaleitamennirnir höfđu engan áhuga á ađ vita hvađ hollenskumćlandi menn sögđu ţeim og sýndu ţeir samt ţeim mönnum sem samband var haft viđ hroka og útlendingafyrirlitningu. Hér á ég viđ föđur minn, sem ţeir höfđu samband viđ, en vildu ekki hlusta á skýringar hans og ţýđingu.

Síđar var notast viđ mann sem síđar var fréttamađur hjá RÚV, sem Gullskipsmenn vildu heldur trúa en ţeim sem gátu lesiđ hollenskan texta. Ţađ var Ţorvaldur Friđriksson, sem var međ í ţćttinum. Sem dćmi um ţýđingartilburđi hans á 17. aldar hollensku var ađ hann ţýddi orđ sem notađ var yfir rauđa himnu múskatblómunnar, foelie, sem "kylfur" (sjá hér).

000004_1276016

Rauđa himnan utan um múskatblómuna (hnetuna) er ţađ sem Hollendingar kölluđu á 17. öld foelie. Hún var ţurrkuđ og ţótti besti hluti Múskatávaxtarins. Ţegar Íslendingar kaupa hana í dag malađa, er hún í umbúđum međ enskum texta, og kallast Mace. Sérfrćđingurinn Ţorvaldur Friđriksson ţýddi foelie sem "kylfur".   

Er ekki frekar kominn tími til ađ íslenska ríki gefi upp ţá heildarupphćđ sem íslenska ríkiđ setti í gullgrafaraverkefniđ á Skeiđarársandi, vegna ţess ađ stjórnmálamenn létu líka glepjast og létu sig dreyma um gull og geimsteina? Ţađ var mikiđ fjármagn, sumir tala um 50 milljónir, ađrir segja ađ ţađ hafi veriđ hćrri upphćđ. Ţađ var fjármagn sem aldrei var greitt til baka í ríkissjóđ. Ríkisstjórn notađi almannafé í fíflaskap og ćvintýri leikbrćđra úti á stćrsta sandkassa landsins.

Ţađ hefur ţví miđur lengi veriđ ćvintýrafólk í íslenskum stjórnmálum og ţví verđur Alţingi aldrei betra fley en ţeir sem sigla ţví. En Het Wapen van Amsterdam er löngu sokkiđ og í sjónvarpsţćtti Jóns Ársćls var ekki  minnst einu orđi á skýrslu sem rannsóknarstofnun Bandaríska flotans í Maryland ritađi á sínum tíma og sem lengi var ađ finna á skrifstofu starfsmanns eins á Ţjóđminjasafni Íslands, Guđmundar Ólafssonar. Guđmundur er ekki ţakkađ í rennitextanum viđ ţáttinn í gćr, og ţví býst ég viđ ađ ekki hafi veriđ haft samband viđ hann. Er ekki kominn tími til ţess ađ Ţjóđminjasafniđ taki skán af skýrslu ţessari og setji hana á netiđ, svo gullleitarmenn framtíđarinnar, sem lćsir eru, geti frćđst. Skýrlan er til í Ţjóđarbókhlöđunni.

Ég sagđi Jóni Ársćli frá ţessari bandarísku skýrslu (sem ég á nokkur ljósrit úr) á Cafe Polychrom á den Frie i Kaupmannahöfn í september 2019, og Jón fékk einnig ađ vita, hvar hann gćti náđ í hana. Skýrslan segir allt sem segja ţarf um strauma og krafta í sandinum, sem taka ćtti af allan vafa um ađ nokkuđ sé eftir af skipinu góđa sem sumir kalla "Gullskip" - vegna ţess ađ ţeir lifa í draumalandi, ţar sem menn vilja ekki taka sönsum eđa ţroskast.

Krydd varđveitist ekki vel í sandi og leit ađ ímyndun er heldur ekki nógu sterkt krydd fyrir mig. Ómar Ragnarsson taldi sig aftur á móti finna furđulega lykt í sandinum ţegar ţýski togarinn var ađ birtast. Lyktin var ađ minnsta kosti ekki af karrýpylsum (Currywurst) frá Berlín, ţví ţćr komu fyrst til sögunnar ţegar stríđshrjáđir Ţjóđverjar fengu óhemjumagn af karríblöndu frá velunnurum sínum í BNA áriđ 1949.

Screenshot 2022-03-14 at 09-40-29 Leitin ađ Gullskipinu - RÚV Sjónvarp

Hér rekur Ómar Ragnarsson nefiđ í togaraleifar og telur sig finna kryddlykt. Svo fleygđi hann barasta sönnunargagninu í sandinn eins og einhverjum sora. Kannski var ţetta fnykur af kylfum Ţorvalds Friđrikssonar.

Gísli Gíslason gullgrafari 21. aldar. tjáir sig í upphafi ţáttarins, ţannig ađ ljóst má vera ađ frćđilegur tilgangur međ leitinni er ekki meiri eđa merkilegri en hann var á 20. öld. hjá Björgunarkörlunum, sem ekki vildu, eđa gátu, lesiđ sér til gagns.

"Viđ erum ekki ađ ţessu til ţess ađ auđgast; viđ erum ađ ţessu til ađ taka ţátt í ćvintýri og auđvitađ vćri gott ađ finna eitthvađ ţarna til ađ koma einhverju í ríkiskassann - ekki veitir af og fá einhver verđlaun, ţađ vćri gaman."

Fullorđnir karlar ţurfa stundum ađ leika sér eins og smápollar, og af og til kostar ţađ nú skildinginn. Ţađ er alltaf gaman ađ ţví ţegar menn koma upp um sig í sömu setningu og ţeir neita öllu. Svo er Gísli Gislason einnig kominn í bullandi samvinnu viđ Rússa sem verđur ađ teljast mjög vafasamt á ţessum síđustu og verstu tímum. Kannski dreymir karlana ţá um ađ verđa olígarkar, ţegar gulli og gersemum verđur dćlt upp úr sandinum.

Gull var reyndar ekki grafiđ úr jörđu eđa unniđ í Indónesíu á 17. öld (ţó svo ađ ţađ sé gert í dag í hinni risavöxnu námu í Papúa-hluta eyjanna) og ţađ gull sem lestađ var í skipalestina, sem Het Wapen van Amsterdam sigldi međ frá Indónesíu/Suđur-Afríku, var sett í lestar annarra skipa í Suđur-Afríku.

Myndin efst: er málverk af skipi VOC deildarinnar í Amsterdam. Ţarna er mjög líklega komiđ skipiđ Het Wapen van Amsterdam, ţar sem skjaldamerki Amsterdamborgar (Het Wapen van Amsterdam) er listilega útskoriđ og steint á skut skipsins. Ţar stendur einnig Banda, sem var heimahöfn Het Wapen van Amsterdam í Indónesíu. Í upphafi sjónvarpsţáttarins um leitina ađ gullskipinu er akrílmynd af skipi sem ekki einu sinni er međ skjaldamerki Amsterdamborgar á skutnum. Ţađ hefđi nú veriđ viđ hćfi, ţar sem skipiđ dregur nafn sitt af ţví. 


Danish journalist visited one of Ukraine´s modern day heroes - or so he thought

myhail-gredil5-583x430

This is a modern-day story, from a continent being wrecked by short destructive men like Putin, Biden and the new minute-man on the block, Mr. Volodimyr Zelinskij.

Sorry, I do not believe in short heroes, except for short women heroes.

A week ago, February 28, Danish State Broadcasting Service (DR) reported from a town close to Lviv. The town is Horodok (one of 6 towns bearing that name in Ukraine) The short-news item was posted at 20:22 local time in Copenhagen by journalist Sean Coogan.

The Danish journalists visited an alleged NGO-aid organisation called NGO Apostelska Chota, which is being lead by a Catholic priest by the name of Myhail Gredil, who is an ordained priest who studied at the a seminary in Lublin, Poland (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawla II).

275204234_10209087827309497_2387022777531835837_n

The priest Gredil in his ornate.

Gredil is a very special type of clergy, to say the least. Apart for fighting with his congregation of extreme-nationalist and antisemites, he runs an organisation, which apart from hailing Jesus and his venerable mother Mary (as he should), also hails the WWII Ukrainian Nazi-collaborator Stepan Bandera, who was responsible for the killing of thousands of Jews in the Ukraine in 1941 (See here).

The Holy Trinity of Horodok

275014129_10209087841029840_8669287079879739590_n

Jew murderer and present day Ukrainian National Hero, Stepan Bandera (1909-1959) overlooks Catholic aid in Horodok - Apostelska Chota headquarters.

274187949_1181924969006707_3748813061692230258_n

Mihayl Gredil teaches hate in the name of the Catholic Church when he is't fighting the Russian minority in East-Ukraine ...

myhail-gradil-13-750x430

...splashing Holy Water on cars full of material for the fight against the Russian aggressors, whom Gredil calls Jews.

275185172_10209093453610151_5947229913987288743_n

In the hall of the building which houses Apostelska Chota in Horodok, one finds a painting of Jesus on one wall, mother Mary on another, but the Nazi-congregation's real hero, the Jew-killer Stepan Bandera, hangs on the third wall. The new Holy Trinity in the Ukraine is Jesus, Mary and St. Bandera the Jew-slayer.

The Catholic Church has a problem (or two). Some of the Gods´ children which Jesus asked us to send to him are not so innocent. Is Myhail Gredil something the Catholic Church wants to support? I hope someone in the Vatican reads this blog and makes the necessary arrangement to remove Mr. Gredil from his priesthood. An anti-Semite is not, and will never be a representative of a Jew later known as Jesus Christ. But we have seen some horrible dispensations from that for the past centuries.

202828805_4005257376225467_4046744568086754004_n

Gredil´s going to shoot the bullets of God. Look, he is a short man too. A tiny guy.

Back in war-torn Ukraine. A hero-apostle has risen on the heaven of European (and seemingly Jewish) stars. Only few weeks ago many Ukrainians demanded Volodomyr Zelinskij out of office, with the help of weapons if necessary. They wanted the former president Pedro Porochenko back in office. Porochenko is an exiled major league criminal. His followers wanted him back into the presidential palace, because they believed that he would give Putin a more firm fight than Jewish Zelinskij.

Well, didn´t Zelinskij prove them wrong. He is going to fight to the bitter end against the small character from Russia. Unfortunately, however, he will confirm Putins´ claims about Nazis. However, It is still to be seen who the drug-addicts are.

It will also help his obvious sainthood that Mr. Volodomyr Zelinkij has also praised Jew-killer Bandera. No, not in an ironic way in his former, allegedly hilarious, stand-up comedy shows. He has done so in  office as the president of the Ukraine:  "There are indisputable heroes. Stepan Bandera is a hero for a certain part of Ukrainians, and this is "a normal and cool thing" for these guys. He was one of those who defended the freedom of Ukraine" See here.

000_324E6BP-e1646326432856-640x400

The "Jew" who believes that nasty killer of Jews, Stepan Bandera, was a hero for some and that it´s cool and normal. Please do not blame me for not percieving Zelinskij as "cool or normal", nor associate me with Putin for doing so. In my opinion Volodimyr Zelinskij is also a part of the problem.

Jews, who support short-guy Zelinskij against the tiny character Putin, can do so if they wish to. The best scenario, however, would be to back out of the Ukraine which was created by Lenin in the Bloodlands for so many a Jew. The area was once a home to millions of Jews. Now it is a battlefield for nations with post-traumatic stress disorder after the Soviet Union experience, where certain portions of the populations still engage in Nazi-like worship, believing it is an antidote to their Soviet experience (or their bad national conscience (if they have any at all), from the days the themselves engaged in the mass-killing of Jews).

Bundesarchiv_Bild_101I-186-0160-12,_Russland,_Misshandlung_eines_Juden

Ukrainians killing Jews on the Street of Lviv in 1941

Denmark State Broadcasting Service (DR)-journalist removed his news about the Nazi-Priest in Horodok

Am happy to tell you that journalist Sean Coogan removed the "good news" about the priest in Horodok. I confronted the journalist with my knowledge about Nazi-priest Gredil. The journalist quickly and politely responded to my e-mail and removed the item without me asking him to so. Presented with facts about Gredil he knew what the right thing to do was. He had had absolutely no idea about the character he had been advised to visit in Horodok. He is my journalist hero for the moment. Unfortunately journalists in my native country, Iceland, seem to know it all, although they were born yesterday, and never make mistakes nor correct them. The modern day hero-reporter in Iceland is sometimes more preoccupied in committing burglary to be able to create the news. I am not using the expression "fake news" - it has too great an association and toxic-orange feel to it for my taste.

However, I will gladly argue that some journalists in Iceland seem to have the same gene-defects as Donald with the dead ginger raccoon on his head - yes I men the former US president who wasn´t like Daniel Boone at all, and who respected Putin in his own, strange clockwork orange universe. But can emperor Putin be blamed for that?

This song is for Putin, Volodomyr and Biden - Don´t want no short people here:

My sincere apology to all decent short men and women of the World, who are not engaged in the destruction of Europe. We will make it up to you later. There are lots of songs about huge people.


Rjúpur í Upernavik 1889

IMG_6420 e FORNLEIFUR

Ţađ er orđiđ langt síđan ađ mađur borđađi rjúpur. Ţćr eru dýrari en gull og Kobekjöt íslensku elítunnar. Mađur leggur ekki í slíkar fjárfestingar.

Forfeđur mínir á Íslandi, sem voru vitaskuld eintómir fátćklingar, (ţó sumir afkomenda viđurkenni ţađ ekki og haldi ađ ţeir séu furstar), veiddu sér einstaka sinnum rjúpur til ađ lifa af í íhaldssömu landi, ţar sem lífsbaráttan var hörđ viđ sömu valdaćttirnar og enn stjórna og stela á Íslandi. Sem betur fór borđađi heldra fólk helst ekki yfir sig af illfygli, svo rjúpan var í ţá daga nógu helvíti góđ fyrir fátćklinga og ţurfalinga, međan stórbćndur og prestníđingar átu á sig gat svo landiđ blés einnig upp í kjölfariđ.

Börnin á myndinni bjuggu í Upernavík á NV-strönd Grćnlands. Ţau voru send til skoskra leiđangursmanna til ađ ţakka ţeim góđ kynni og gefa Skotunum rjúpur í morgunmat. Skotarnir voru ađ leita ađ týndum leiđangri sem fórst viđ Grćnland. Leiđangursmenn komu í alla stađi vel fram viđ heimamenn og leiđangurstjórinn og bróđir hans tóku ljósmyndir sem ţeir framkölluđu stundum samdćgurs og gáfu fólkiđ á stađnum mynd af sér á pappír. Ţađ vakti mikla lukku. Fyrr sama ár höfđu ţeir gert ţađ sama á Íslandi. Ţeir voru gáttađir á ţví ađ bćđi Íslendingar og Grćnlendingar ţökkuđu međ handabandi. Nokkrar rjúpur á Grćnlandi gátu veriđ meira virđi en sauđur á Íslandi. Börnin halda ţarna á stórri gjöf.

Síđan voru myndirnar sem ónískir Skotar tóku gefnar út í nokkrum eintökum á Latterna Magica skyggnum. Örfáar ţeirra eru enn til í dag. Fornleifur á sumar af ţessum grćnlandsmyndum og hefur rannsakađ ţćr niđur í kjölinn og líklega fundiđ út hvađ börnin á myndinni hétu og mun birta ţađ í frćđi(mynda)grein síđar á ţessu ári.

Ég lćt Grćnlandsáhugafólk vita ţegar sú grein birtist, ef litlu karlarnir í Rússlandi og Úkraínu hafa ekki sprengt upp heiminn fyrir okkur hinum sem reynum ađ njóta hans án lítilla karlam ţjóđernisrembu, merkjablćtis og eiturefna.


Ť Fyrri síđa | Nćsta síđa ť

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikiđ á Javascript til ađ hefja innskráningu.

Hafđu samband