Bréf frá svörtum sauð

Þetta er stórmerkilegt bréf sem er til sölu. Furðulegt er hins vegar að það hafi hafnað á Íslandi. Upplýsingar sem seljandinn veitir er einnig nokkuð ábótavant. Bréfið er frá manni sem kallar sig árið 1824 Jorgen Jorgenson (upp á enskan máta). Það er sent bróður hans, Fritz Jürgensen. Fritz var gælunafn yngri bróðir sósíópatans og loddarans sem ritaði bréfið og sem við Íslendingar þekkjum sem Hundadagakonunginn.

Fritz hét í raun og veru Frederik og var úrsmiður, líkt og faðir þeirra bræðra og afi þeirra í móðurætt í Sviss. Fritz sem fékk bréfið árið 1824, var faðir danska úrsmiðsins og skopmyndateiknarans Georg Urban Jean Frederik Jürgensen, sem oftast var kallaður Fritz líkt og faðir hans og nafni.

Eldri bróðir Jörundar Hundadagakonungs, Urban J. Jürgensen.

Ekki vissi ég til þess að afkomendur úrsmiðsins Jürgensen hefðu sest að á Íslandi, og tel það vitaskuld næsta ólíklegt. Einkasonur Fritz, þess sem fékk bréfið árið 1824, dó barnslaus og hefur líklega erft bréfasafn föður síns og nafna, þmt bréf frá svörtum sauð fjölskyldunnar sem sat í steininum í London og beið þess að verða sendur down under. En hvernig bréfið hefur svo endað hjá sölumanni á lágu nesi við Faxaflóa uppi á Ísland og loks á eins ómerkilegum stað og eBay þykir mér furðu sæta.

Án þess að draga í efa heiðarlegan uppruna bréfsins þá leiddi þessi frétt strax hugann að stórfelldum þjófnuðum sem hafa átt sér stað, bæði í Konunglega Bókasafninu og á Ríkisskjalasafninu/Landsarkivet for Sjælland á síðustu árum.

Vona ég að núverandi eigandi hafi örugga eigendasögu fyrir bréfið ef ég tæki upp á því að kaupa það.

Við lestur bréfsins þótti mér merkilegt að sjá að skurðlæknirinn, efnafræðingurinn, líkþjófurinn, lögmaðurinn og ævintýramaðurinn John Pocock Holmes, sem einnig varð frægur árið 1845 fyrir að hafa fyrstur manna útbúið pemmican á Bretlandseyjum fyrir leiðangra um óþekkt svæði í Kanada, hafi tekið að sér að taka á móti og senda bréf Jörundar árið 1824.

Afi Jörundar Hundadagakonungs, JF Houriet, og dóttir hans Sophie Henriette, sem giftist Jürgen Jürgensen úrsmið, föður Jörundar Hundadagakonungs og Fritz (Frederiks) úrsmiðs, sem fékk bréfið frá bróður sínum árið 1824.

Bréf frá Jörundi til sölu á eBay

Súkkulaði-Sigga - Fyrsta fornplakat Fornleifs

Heilaga hámeri! Tinni og Kolbeinn kafteinn hafa enn einu sinni leyst eitt erfiðasta vandamál íslensku þjóðarinnar. Ekki hafa þeir þó myndað ríkisstjórn í hinu stjórnlausa landi, þótt ráðagóðir séu. Þeir hafa hins vegar fundið bestu jólagjöfina í ár sem þeir telja að muni seljast betur en verstu Arnaldsreifarar Indriðasonar. Þeir félagar slá einnig tvær flugur í einu höggi, því þetta er líklegast besta tækifærisgjöfin árið 2017.

Tinni og Kolbeinn hafa hjálpað Fornleifi við að útbúa bestu jólagjöfina í ár: Súkkulaði-Siggu með sitt dularfulla bros sem óneitanlega minnir á lokkandi glott Mónu Lísu þar sem hún hangir löngum á Louvre-safninu í París.

MONA LISA Íslands í neðanverðu Bankastræti 1932; Þetta er fyrsta fornplakat Fornleifs, og vonandi ekki það síðasta. Chokolat Pupier, var nafn verksmiðju í eigu fjölskyldunnar Pupier í Saint Étienne (sjá hér og hér) sem lét útbúa þessar smámyndir sem fylgdu súkkulaðinu sem þeir framleiddu.

Pupier-verksmiðan i Saint-Étienne á velmektardögum hennar, þegar "Súkkulaði-Sigga" var sett í pakkana þeirra.

 

Súkkulaði Sigga kom upphaflega í heiminn í súkkulaðipökkum í Frakklandi snemma á 4. áratug síðustu aldar.

Fyrirtækið Chokolat Pupier, var stofnað árið 1860 í bænum Saint-Étienne suðvestur af Lyon í Loire héraði i Rhône-Alpes í Suðaustur-Frakklandi. Pupier var selt öðru fyrirtæki, CÉMOI, árið 1981. CÉMOI er nú fyrir nokkrum árum alveg hætt að nota nafnið Pupier.

Chokolat Pupier framleiddi um langt skeið súkkulaðipakka sem í var stungið kortum með uppfræðandi efni, mannbætandi og jafnvel trúarlegu. Slík kort í pakkavöru tíðkuðust víða og einnig var ýmsu fróðlegu og uppbyggilegu gaukað í tóbakspakka sem framleiddir voru í Evrópu í lok 19. og byrjun 20. aldar. Seinna komu leikararnir, sem við verðandi gamalmennin þekkjum manna best, einnig þrykkmyndirnar að ógleymdum stimplatyggjómyndunum.

Í langan tíma var efnið á smákortunum sem finna mátti í pökkum Chokolat Pupier fræðsla um lönd og þjóðir heimsins. Venjulega voru kortin þrjú fyrir hvert land. Kortin voru framleidd á tímabilinu 1920-39. Þannig varð Súkkulaði-Sigga og tvö önnur kort, þar sem Íslandi voru gerð skil, til árið 1932. Kortin þrjú voru alls ekki stór, eða aðeins 5,1 x 6,9 sm að stærð.

Fyrir utan Siggu á upphlutnum, (sem er nú ekki alveg réttur þar sem vestið er rautt líkt og á norskum búningum), var framleitt kort með landakorti af Íslandi og annað sem sýndi íslenska fánann (reyndar í röngum litum) og skjaldamerkið.

Ofdekruð frönsk börn gátu þegar þau höfðu safnað 6 eða 9 kortum farið með þau út í næstu næstu búð og afhent og fengið nýjan súkkulaðipakka. Þá var kortið gatað svo ekki væri hægt að nota það aftur.

Franskir tóbakssalar seldu venjulega einnig súkkulaði og eftir nokkur ár voru dekruðu börnin orðin tóbaksfíklar. Góð börn og þæg létu sér hins vegar nægja að safna kortunum og og setja þau í albúm sem hægt var að kaupa til að halda safni sínu til haga. Það hafa sum þeirra gert af mikilli natni

Plakatið

Súkkulaðikortið með upphlutsfegurðardísinni Siggu, sem Fornleifur keypti á eBay, hjálpaði norskættaður vinur minn Milton heitinn Rotschild mér að fá prentað sem 50 x 70 sm. stórt plakat. Það passar t.d. vel í "standardramma", sem ýmis fyrirtæki selja, t.d. stórverslun ein sem árlega býður brennuvörgum að kveikja í risvöxnum, sænskum geithafri. Við segjum ekki meira, missjö.

En á myndinni hér fyrir ofan er sendisveinn Fornleifs einmitt búinn að setja Siggu í ramma frá sænska geithafrafyrirtækinu. Ísetningin er auðveld þó maður hafi 12 þumla líkt og Fornleifur.

Plakatið fæst nú aðeins hjá hinni frábæru Guðrúnu í Gudrun´s Goodies i Sankt Peders Stræde 35 (kjallaranum) í Kaupmannahöfn. Athugið: Upplagið er takmarkað, svo fyrstur kemur, fyrstur fær.

 

Odin med sin solhat på Fyn

Af og til tager Fornleifur skeen i den anden hånd og skriver dansk på gadeniveau. Et fantastisk fund som danske amatørarkæologer gjorde i august i år på Fyn har gjort denne danske epistel dødnødvendig.

Ved Mesinge på Hindsholm fandt man på en bar mark en yderst interessant Odin-figur. Lignende genstande har man tidligere fundet i Sverige (i Levide og Uppåkra), samt i Rusland (Staraja Ladoga).

Odin fra Levide

Odin fra Uppåkra

De fynske arkæologer mener, at det som figuren bærer på hovedet og visse mennesker ville tolke som horn på en hjelm, er stiliserede ravne, d.v.s Huginn og Muninn. Selvom der her ikke skal afvises at der er tale om stiliserede ravne, er der dog intet tydeligt ved udformningen af "hovedprydet" som minder om ravne - og som bekendt kunne man i vikingetiden sagtens stilisere ravne bedre end med de buer som man ved første øjekast tolker som ravne.

Her skal der ikke rokkes ved den antagelse at det drejer sig om en gengivelse af selveste Odin den øverste af Aserne. Ej heller vil der her forsøges at overbevise nogen om, at Odin havde horn monteret på en ussel hjelm.

Tror man derimod på skriftlige overleveringer fra Island, ved vi at Odin bar mere end 200 forskellige navne, hvoraf man skulle kende nogle da man gik i gymnasiet på Island i min ungdom.  

Den lærdom som blev banket ind i ens hoved på Island dengang får mig til at overveje, at man i stedet for at se to ravne på Odins hoved, når de normalt satte sig på hans skuldre og hviskede ham i ørerne, skulle forestille sig en hat. Jeg vil faktisk vove min arkæologpels ved at fremlægge den alternative hypotese, at Oden bærer en hat på den nyfundne figur fra Mesinge.

Ikke hvilken som helst hat, men guden Hermea' hat - en ægte græsk solhat for vandrere.

Jeg er ikke den første til at påpege et slægtskab mellem Hermes og Odin. En af de første til at gøre det var den hollandske germanistiker Jan de Vries (1890-1964). De Vries påpegede i sin Altgermanische Religionsgeschichte visse ligheder mellem Odin og Hermes samt Hermes og hinduismens gud Rudra.

Her skal de Vries hypotese underbygges ved præsentationen af tre af Odins navne for at at understøtte slægtskabet med Hermes:

Höttr (Hat)

Síðhöttur (Bredhat/langhat)

Gangari, Ganglari eller Gangleri  (Vandrer, vandrermand)

Hermes bar gerne en stor hat for vandrere, med store skygger som beskyttede dem for solens stråler. Hans hat havde en ganske lille puld. Den slags hatte som Hermes bærer i antikkens kunst kendetegnes på græsk som πέτασος (Petasos). Hermes var sendebud og vandrede meget. Det havde han til fælles med Odin.

Desuden var et andet af Hermes' attributter en vandrestav eller et spyd. Spyddet var også et attribut som var fastankret til flere af Odins mange navne. Nogle af de navne han bar, som har tilknytning til spyddet, er:

Geirlöðnir (Spyddets bud)

Geirölni (Spyd angriber)

Geirtýr (Spydgud)

Geirvaldr (Spydmester)

Biflindi  (Spydryster - som må vel oversætters som Shakespeare på engelsk)

Darraður (Spydmand)

Jagtguden Hermes med alle sine spyd og en bue. Læg mærke til hatten.

Eftersom jeg savner dyb viden om guden Rudra, tør jeg ikke uddybe noget om Rudras lighed med Odin. Men blot dette:  Rudra bliver ganske vist kendetegnet som den mægtigste af alle guder som fint korresponderer med definitionen af Odin:  Æðstur Ása. Desuden var Rudras attribut ikke et spyd, men en drabelig trefork, og i stedet for at være spydgud var han først og fremmest en bueskytte i lighed med Hermes.

Hermes holdt gerne et lille scepter som med tiden er dog blevet bedre kendt som Mercurs slangestav. Men kigger man på tidlige fremstillinger af Hermes med sin stav på græske lerkar, kan man klart se, at der oprindeligt ikke var tale om så tydelige slanger på staven som i den romersk gudekunst.

Der er derimod store ligheder mellem formen af den Hermes stiliserede scepter og de meget senere skandinaviske Odin-fremstillinger, f.eks. den som er fundet ved Mesinge. Der kunne naturligvis være tale om tilfældigheder. Men det som Odin bærer på hovedet ligner dog mere en hat end to hviskende ravne. Sammen med mytologiens navneregister for Odin som bar store hatte og spyd lige som hans kollega Hermes, så er jeg i hvert fald tilbøjelig til at tro, at Odin snarere har græske aner, end at han var gay (bøsse), sådan som visse forskere indenfor det fortræffelige fag arkæologiske gender-studier (bl.a. Brit Solli, Oslo) hare fantaseret over. Måske var han det også - i hvert fald en smule bi. Hvad genstanden fra Mesinge var, må man nu diskutere. Den var dog ikke en fragmentarisk øloplukker.

Kaupmaðurinn á horninu - hlaut 10 ár

Margir eldri Reykjavíkingar, sem lifað hafa af óheilsusamlega tóbaksneyslu, muna kannski eftir Hjartarbúð í Lækjargötu 2. Þar var selt mikið af alls kyns tóbaki, pípum og kveikjurum, en einnig sælgæti, konfekt og jafnvel pylsur og reyndar einnig einhverjir ávextir til að vega upp á móti allri óhollustunni.

Um 1965 flutti þessi verslun inn á Suðurlandsbraut 10 (myndin efst er tekin þar árið 1967 af Ól. K. Magnússyni ljósmyndara Morgunblaðsins), og þar var löngum verslun og "söluturn" með þessu nafni, þó svo að eigandinn á seinni árum, eða eftir 1996, hafi á engan hátt tengst þeim Hirti sem upphaflega rak verslunina í Lækjargötu.  

Á 8. áratug síðustu aldar, er ég var í Landsprófsdeild í Ármúlaskóla, komum við þar oft við nokkrir bekkjafélagar að lokinni leikfimi sem við sóttum í Laugadalshöllina hjá kennara sem síðar varð stórútflytjandi á saltfiski. Í Hjartarbúð fengum við strákarnir okkur iðulega pylsu og kók, og jafnvel Prins Póló í eftirrétt. Þá var hálfbróðir Hjartar þar á bak við búðarborðið. Annar hálfbróðir hans, og elstur hálfsystkina Hjartar, var sonur hálfsystur afa míns. Hjörtur Fjeldsted Árnason, sameiginlegur faðir þessa frænda míns, Hjartar Hafsteins Hjartarsonar (f. 1908) og Hjartar Fjeldsted Hjartarsonar kaupmanns (f. 1919) hafði á öðrum áratugi síðustu aldar verið annálaður charmeur (les kvennamaður) í Reykjavík og eignast fjölda barna með mismunandi konum. Sannur Íslendingur það.

En nú er hún Hjartarbúð stekkur, því líkast til er nú, þegar þetta er ritað, búið að rífa húsið á Suðurlandsbraut 10. Þar á ugglaust að byggja nýja og enn stærri höll eða hótel með sprænugrænar rúður sem Esjan getur speglað sig í.  

Það er hins vegar Hjörtur í Hjartarbúð sem er hetja þessarar greinar. Hún fjallar reyndar um aðra tíma í lífi hans en verslunarstörf hans í Reykjavík, og þaðan af síður tóbak eða ávexti.

Þó svo að Hjörtur Fjeldsted Hjartarson (1919-1969) yrði ekki gamall átti hann sér nokkuð litríkan feril sem ekki var útlistaður í minningagreinum eins og oft gerist um litríka menn.

Fékk tíu ár fyrir að hafa þjónustað Þjóðverja

Hjörtur í Hjartarbúð var einn sá Íslendinga sem fékk hve lengstan fangelsisdóm fyrir að hafa unnið fyrir Þjóðverja í síðara stríði.

Hér skal þó strax tekið fram, og undirstrikað með þykkum blýanti, að Hjörtur Fjelsted fékk óvenjustrangan dóm fyrir dómstólum í Danmörku - miðað við þær yfirsjónir sem dönsk yfirvöld höfðu vissu um að hann hafði framið. Var dómnum reyndar síðar breytt í fjögurra ára dóm, líkt og oft gerðist með samreiðamenn Þjóðverja í Danmörku á stríðárunum.

Líklegast hefur Hjörtur ekki verið mikill nasisti. Hann var greinilega tækifærissinni og dulítill ævintýramaður eins og gerist með unga menn. En það var fyrst og fremst atvinnuleysi sem neyddi hann eins og marga aðra unga og fátæka menn í Danmörku til að fá sér miður ákjósanlegar verkamannavinnur hjá Þjóðverjum og í Þýskalandi á stríðsárunum.

Mér hefur svo sem látið mér detta í hug að þjóðerni hans hafi átt ákveðin hlut að máli þegar Danir dæmdu hann eins þungt og þeir gerðu. Algjörlega ósannaður grunur um að hann hafi verið "verri" nasisti en sannaðist á hann, t.d. félagi í Waffen-SS, hafði einnig eitthvað að segja við uppkvaðningu hins þunga dóms. Það hafði sömuleiðis áhrif að hann viðurkenndi að hann hefði verið í svokallaðri E.T. sveit (Efterretningstjenesten undir Schalburgkorpset) Þannig var álitið að hann hefði haft tengsl við hina alræmdu HIPO lögreglu í Kaupmannahöfn. Hjörtur sótti einnig um upptöku í Waffen-SS í maí árið 1944. Finnst nafn hans á einum lista yfir slíka upptöku, en ekki verður séð að hann hafi nokkru sinni þjónað í SS og þaðan að síður verið kallaður á "sessíón, til að æfa fyrir vígstöðvarnar. Hefur honum greinilega í staðinn verið úthlutað vaktmannsstarf hjá Sommerkorpset (sjá neðar) í stað þess að þjónusta á vígstöðvunum.

Svo segir um dvöl hans í Danmörku á stríðárunum í minningargrein í Morgunblaðinu árið 1969:

Enda þótt seinni heimsstyrjöldin væri skollin á lét Hjörtur það ekki aftra sér frá að fara út til Danmerkur og kom hann til Kaupmannahafnar í marz 1940 rétt áður en Þjóðverjar hernámu Danmörk. Hernám Danmerkur varð þess valdandi að Hjörtur og margir aðrir Íslendingar urðu innlyksa þar og annars staðar á meginlandi Evrópu. Hjörtur var alla tíð duglegur og úrræðagóður. Hann stundaði ýmis störf í Danmörku og Þýzkalandi þar til stríðinu lauk en þá kom hann heim aftur og þrátt fyrir hin erfiðu stríðsár var kjarkurinn óbilandi og hann hófst strax handa um að fá starf við sitt hæfi hér heima á gamla Fróni.

Þó hér sé sagt hreinskilnislega frá, sem ekki er þó hægt að segja að sést hafi oft í minningargreinum um aðra Íslendinga í þjónustu 3. ríkisins, er vitaskuld sneitt framhjá ýmsu, sem greinarritari hefur kannski ekkert vitað um.

Í lögregluskýrslum sem teknar voru af Hirti eftir að hann var tekinn höndum í Danmörku árið 1945, kemur í ljós ítarlegri saga:

Eftir komuna til Danmerkur í mars 1940 og eftir að hann varð innlyksa í Danmörku, starfaði hann fyrst sem aðstoðarmaður hjá slátrara í Holte, eða fram til febrúar 1941 að hann tók föggur sínar og skráði sig í vinnuþjónustu í Þýskalandi. Þá dvaldi hann hálft ár í Hamborg. Þar vann hann fyrir fyrirtæki sem hét Höker & Höne. Vinnan fólst í jarðvegsframkvæmdum við Elben og síðan við hreinsun eftir loftárásir inni í miðbor Hamborgar.

Sneri hann síðan aftur til Kaupmannahafnar, þar sem hann starfaði sem einkaþjónn fyrir aldraðan generalmajor, Grut að nafni, og síðar hjá gömlum gyðingi, heildsalanum "Levisohn í Klampenborg". Hér er ugglaust átt við William Levysohn (d. 1943; Sjá mynd hér til hægri). Hjá Levysohn starfaði hann fram til febrúar 1942. Um stund var hann atvinnulaus, en í júní 1942 fékk hann starf sem þjónn og uppvaskari á hinum fína veitingastað Els í miðborg Kaupmannahafnar. En 2. september 1942 hélt hann aftur til Þýskalands til að stunda verkamannavinnu. Hann starfaði í þetta sinn við þvotta á sporvögnum í Berlín. Þar var hann í hálft ár eða fram í mars 1943.

Í annarri skýrslu lögreglunnar upplýsti Hjörtur að hann hefði í Berlín starfað með öðrum Íslendingi, Hjalta Björnssyni og að þeir hefðu yfirgefið vinnustað sinn í leyfisleysi og haldið til Flensborgar og verið handteknir þegar þeir reyndu að komast yfir landamærin. Hjalti þessi tók seinna þátt í njósnaleiðangri til Íslands í apríl 1944 og var handtekinn ásamt öðrum og dæmdur fyrir njósnir á Íslandi. Danska lögreglan grunaði ýmislegt, m.a. vegna þekkingar á málum Hjalta og samskipta hans við danskan lögreglumann og föðurlandssvikara, Andreas Hager Pelving, sem starfaði um tíma við að safna saman Íslendingum til njósnaleiðangra. Pelving var þó miklu betur þekktur fyrir hrottaskap og þátttöku sína í aðför að gyðingum í Danmörku og síðar kommúnistum.

Kominn aftur til Kaupmannahafnar, gegndi Hjörtur ýmsum störfum sem þjónn, meðal annar hjá öðrum öldnum gyðingi, heildsalanum "Abrahamsen í Rungsted" (hann hét Reyndar Edgar Abrahamson; Sjá myndi hér til vinstri) og síðar hjá öðru gamalmenni, ekkju Nielsens framkvæmdastjóra á Strandvejen 130 í Hellerup. Síðar vann hann við lagerafgreiðslu hjá Burmeister og Wain fram til desember 1943. En 2. febrúar 1944 hélt hann á ný til Þýskalands og vann þar verkamannastörf í Leipzig fram til maí 1944, þar sem hann var málari í verksmiðjuhúsnæði Agfa.  

Án þess að ljúka vinnusamningi sínum í Þýskalandi sneri hann ekki aftur þangað að loknu orlofi í Kaupmannahöfn en meldaði sig þess í stað inn í það sem í daglegu tali var kallað Sommerkorpset (Wachkorps der Luftwaffe in Dänemark) og starfaði nú um tíma sem vaktmaður á flugvöllum á Jótlandi og í verksmiðju í Kaupmannahöfn. Verksmiðjur sem unnu fyrir Þjóðverja voru vaktaðar til að koma í veg fyrir árásir andspyrnumanna.

 

Fjölskyldan fylgdist með honum og treysti honum ekki

Hjörtur gekk í hjónaband í nóvember 1944 og hét dönsk kona hans Ella Annina N(afni leynt, fædd 1917). Hún var ættuð frá Borgundarhólmi. Þau áttu saman barn sem var orðið þriggja mánaða gamalt er Hjörtur var hnepptur í fangelsi 1945. Ekki er gefið upp kyn barnsins í skýrslum danskra yfirvalda.  

Eftir að Hjörtur var hnepptur í fangelsi árið 1945 var fjölskylda Ellu Anninu í Kaupmannhöfn kölluð á stöðina til að gefa skýrslu um Hjört og sumir voru viljugri til þess en aðrir. Ella Annina var snúin með barn sitt heim til Borgundarhólms og gaf því ekki skýrslu.

Greinilegt var að fjölskyldan grunaði hann um græsku og hélt t.d. mágur hans að hann starfaði fyrir þýsku öryggislögregluna eða HIPO (hinar alræmdu dönsku hjálparlögreglu sem í voru eintómir bófar, hrottar og illmenni). Fjölskylda konu hans sá hann þó aldrei í neinum einkennisbúningi og mágur Hjartar og móðurbróður konu Hjartar kíktu í töskur hans en fundu ekkert sem undirbyggt gæti þann grun. Að sögn ættingja mun kona hans hafa verið mjög döpur þegar Shell húsið, þar sem Gestapo hafðist við, þegar húsið varð fyrir sprengjuárásum orustuflugvéla Breta. Hún hélt að sögn, að hann vinni þar fyrir Þjóðverjana. Það gerði hann ekki.

Dönsk yfirvöld einblíndu sömuleiðis á tengsl Hjartar við íslenskan njósnara (Hjalta Björnsson) og veru hans í Sommerkorpset sem leyst var upp í febrúar 1945. Margir félagar í Sommerkorpset fóru þá í störf fyrir  E.T. (Efterregningstjenesten), Hipo-korpset og aðrar vafasamari deildir danskra samverkamanna þjóðverja í Danmörku á stríðárunum. Það sannaðist á Hjört af launaskrám E.T. að hann hafi starfað fyrir E.T. sem var hluti af Schalburgkorpset. Konur tvær, sem bent höfðu andspyrnumönnum á Hjört á götu úti rétt eftir stríðslok, og urðu til þess að hann var hnepptur í fangelsi, upplýstu hins vegar að þær vissu að hann hefði verið í einkennisbúningi Sommerkorspet. Starfi Hjartar hjá E.T. var að fara út á götur og stræti, óeinkenniklæddur, og njósna um samtöl Dana á götum úti og ljóstra upp um fólk ef hann yrði þess vís að illa væri verið talað um setuliðið eða Hitler. Hann sagðist þó aldrei hafa framselt nokkurn mann í hendur þeirra sem sáu um barsmíðarnar á fólki sem sagði skoðun sína í torgum úti. Ekkert slíkt kom fram við yfirheyrslur á öðrum starfsmönnum E.T. og HIPO. Tvær íslenskar konur af fínum ættum, búsettar í Kaupmannahöfn, stóðu sig hins vegar miklu betur í slíkum slúður- og uppljóstrunarstöðum og hlutu einnig fyrir það verðskuldaða dóma.

Þrátt fyrir að ekki væru færðar neinar sönnur fyrir, annað hvort hrottaskap, eða alvarlega glæpi Hjartar Fjeldsted Hjartarson í þágu Þjóðverja, hlaut hann 10 ára fangelsisdóm, sem verður eins og fyrr segir að teljast í efri kantinum miðað við fábreytilega "afrekaskrána".

Fyrir utan að þjóðerni hans gæti hafa aukið árum á fangelsisdóminn, voru margir Danir og einnig dómarar á þeirri skoðun að starfsmenn E.T. væru allir fyrrverandi og aflóga Waffen-SS liðar. Nýjustu rannsóknir danskra sagnfræðinga sýna hins vegar augljóslega að svo var alls ekki. Aðeins rúm 10% þeirra komu úr þeim Waffen-SS sveitum sem Danir tilheyrðu (Skv. Andreas Monrad Petersen (2000): Schalburgkorpset: historien om korpset og dets medlemmer 1943-45. Odense Universitetsforlag, s. 179).

Grátbroslegt er t.d. að sjá að Waffen-SS maðurinn sem ég hef unnið að heimildavinnu um fyrir Simon Wiesenthal Center i Jerúsalem, sem óskar eftir því að hann verði dæmdur fyrir glæpi sem hann tók þátt í fangabúðum í Hvíta Rússlandi árið 1941-42, fékk styttri fangelsisdóm en Hjörtur Fjeldsted. Dönsk yfirvöld höfðu afar takmarkaðan áhuga á hugsanlegum morðum mannsins í Bobruisk í Hvíta Rússlandi. Réttarkerfi Dana var mjög furðulegt eftir síðari heimsstyrjöld.

Mig grunar, og leyfi mér að halda fram, eftir að hafa lesið hundruði dóma í Københavns Byret frá þessum árum, að Hjörtur Fjeldsted hafi verið dæmdur allt of þungum dómi. Sekt hans var ekki eins alvarleg og fjölda annarra sem dæmdir voru svipuðum dómum, og það fyrir miklu verri afbrot. Nasistasleikjan Gunnar Gunnarsson framdi verri afbrot með blindri aðdáun sinni á nasismanum. Afbrot forsetasonarins Sveins Björns Sveinssonar, sem dæmdi mann til dauða og ofsótti konu kynferðislega (sjá hér) var mikill. Meðleikur Guðmunds Kambans í morði (sjá hér) og gyðingahatur flokksbundins krata á Íslandi (hér) voru að mínu mati miklu verri glæpir en gjörðir ungs manns sem fékk sér vinnu í Berlín og Hamborg til eiga til hnífs og skeiðar - og það voru svo sem til nasistar með vafasamari fortíð sem versluðu annars staðar í Lækjargötunni - en það er svo önnur saga.

Það var því að mínum dómi ekki morðingi eða harðvítugur nasisti sem seldi tóbak í Hjartarbúð. Íslensku morðingjarnir sátu hins vegar í góðum embættum, á ráðherrastól eða í ráðuneytunum. Það voru fyrirmenn sem t.d. vísuðu gyðingum á dyr og í dauðann með því að hafna fólki landvist. Í nútímanum sitja kollegar þeirra á sömu slóðum og tíma ekki að bjóða einum þeirra sem vísað var úr landi. Það var Felix Rottberger, fyrsti gyðingurinn sem fæddist á Íslandi. Yfirvöld tíma ekki og vilja ekki bjóða honum til Íslands í tilefni af 80 ára afmæli hans. Felix var vísað úr landi með foreldrum sínum og systkinum árið 1938. Íslenskir mektarmenn sendu í raun fjölskylduna í dauðann, því þær leiðbeiningar fylgdu til danskra yfirvalda, að ef þeim hugnaðist ekki að skjóta yfir þau skjólshúsi myndi Ísland borga fyrir áframhaldandi ferð Rottberger-fjölskyldunnar til Þýskalands.

Það var ekki, og er ekki, sama hver maðurinn er á Íslandi.

Felix hefur alls ekki gleymt Íslandi

.. en hefur Ísland gleymt honum?

Síðla dags í gær ók ég suður á hina fallegu eyju Møn ásamt konu minni. Það var reyndar í fyrsta sinn sem við heimsóttum þá fögru eyju og kom hún okkur báðum á óvart. Erindið var að hitta gamlan og góðan vin, Felix Rottberger, fyrsta gyðinginn sem fæddist á Íslandi.

Foreldrar Felix komu til Íslands árið 1935 en var vísað úr landi árið 1938. Margir hafa ritað um afdrif fjölskyldunnar á Íslandi, þó mest hafi verið fært í skáldlegan búning, fyrst og fremst af Einari heitnum Heimissyni. Ég sagði hins vegar alla söguna þeirra, sem var betur skjalfest í Danmörku en á Íslandi. Einnig greindi ég frá afdrifum fjölskyldunnar í Danmörku eftir að þeim hafði verið vísað frá Íslandi. Um það má allt lesa í bók minni Medaljens Bagside (2005) sem hægt er að fá að láni á nokkrum góðum íslenskum bókasöfnum.

Liðin voru níu ár í gær síðan ég sá Felix og konu hans Heidi síðast, er þau gistu hjá okkur árið 2006 (sjá hér). Í gær (1.9. 2016) hélt hann fyrirlestur á safnaðarheimili í Magleby á Møn, þar sem hann gistir í sumarleyfinu hjá góðum vinum. Fjölmenni var og var fyrirlestur Felix afar áhugaverður og skemmtilegur því karlinn er fyndinn og góður sögumaður.

Hann greindi stoltur frá því að hann hefði fæðst á Íslandi árið 1936, en sömuleiðis frá þeirri dapurlegu staðreynd að honum og fjölskyldu hans var vísað úr landi. Sjáið hér hvað skrifað var í Morgunblaðinu þann 28. apríl 1938 - Og þið sem hamist mest út af flóttamönnum nútímans: Gerið það nú fyrir mig og skammist ykkar örlítið, þó svo að ég geri mér fulla grein fyrir því að það er bæði óheiðarlegt og ómögulegt að líkja þessum tveimur tímum og flóttamannahópum eins og gyðingum  og múslímum saman, að minnsta kosti meðan að meirihluti múslíma heimsins hatast út í gyðinga.

Felix, sem brátt verður 80 ára, greindi einnig frá heimsókn sinni til Íslands árið 1993. Hann hefur mikla reynslu af því í Þýskalandi að miðla af lífsreynslu sinni og sögu fjölskyldu sinnar.

Er hann heldur fyrirlestra hefur hann ávallt með sér skjalatösku fulla af minningum, blöðum og bókum, þar sem um hann hefur verið skrifað. Hann hefur einnig þrjá fána með sér í töskunni. Þann danska, þann íslenska og þann ísraelska. Danmörk, Ísland og Ísrael eru ríki sem eru honum afar hugleikin, þó svo að hann líti á sig sem Þjóðverja. Enda hefur fjölskylda hans búið í Þýskalandi síðan að foreldra hans fluttu þangað árið 1955 eftir langa þrautargöngu í Danmörku, þar sem oft var lítil sæla að vera flóttamaður af gyðingaættum ef maður hafði komið til landsins fyrir stríð. Fordómarnir og smámunasemin lifði þar áfram og vilja margir Danir sem minnst um þá tíma heyra.

See you in Iceland, Felix

Ljósmynd af ljósriti af áritaðri ljósmynd af Örnu Ýr Jónsdóttur: Arna Ýr hefur fengið sérstaka undanþágu til að birtast hér á þessu forngripa og steingervingabloggi Fornleifs. Ljósmyndarinn, Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, og fegurðardrottningin eiga það þó sameiginlegt að þau hafa stokkið á stöng; Hún sem frjálsíþróttarkona, en Vilhjálmur á Stöng í Þjórsárdal.

Felix var tíðrætt um Ísland í fyrirlestrinum í gær, líkast til vegna þess að ég hafði slegist með í för. Fagnaði hann árangri núverandi landsliðs síns (því íslenska) og sagði síðan frá nýlegum kynnum sínum af íslenskri fegurðardís, sem hann rakst á í sumar í skemmtigarðinum Europa Park, nærri Freiburg í Þýskalandi þar sem hann býr í húsi umsjónamanns grafreits gyðinga í bænum.

Felix hafði hitt Örnu Ýr Jónsdóttir, Ungfrú Ísland sem einnig hreppti titilinn Miss EM 2016 þarna í garðinum. Felix var þarna staddur með barnabörnum sínum og gerði sér lítið fyrir og gaf sig á tal við Örnu Ýr, þessa bráðhuggulega konu frá Íslandi, sem hann sjarmaði örugglega alveg upp úr háhæluðum skónum - og sagði síðan með glettni í auga eins og honum einum er lagið, að hann væri Íslendingur alveg eins og hún og spurði hana, hvort hún sæi það ekki. Arna hváði, og þá sýndi hann henni vegabréf sitt þar sem stendur að hann hafi fæðst í Reykjavík. Þegar hann upplýsti hana að hann yrði áttræður hér í september lét hún þau orð falla að hún myndi reyna það sem í hennar valdi stæði til að láta bjóða honum til Íslands! Hún áritaði fyrir hann mynd af sér í fullum skrúða.

Hvort fegurðardrottningunni frá Íslandi hefur fengið einhverju framgengt í því, sem ég vona að hún hafi, verð ég nú að upplýsa, en vona um leið að allir haldi því leyndu svo afmælisbarnið frétti ekkert um sinn, að þegar hann bauð mér í júlí sl. í afmæli sitt ákvað ég þegar að fara í veisluna. En um leið hóf ég sókn til þess að þessum Heiðursíslendingi yrði boðið til landsins meira en 78 árum eftir að honum var vísað úr landi vegna uppruna síns, trúar og nafns, sem ekki hentaði sumum Íslendingum.

Guðni Th. Jóhannesson lætur ekki á sér standa

Ekki stóð á Forseta Íslands, Guðna Th. Jóhannessyni, sem þegar hefur sagt sig viljugan til að bjóða Felix til veislu á Bessastöðum ef stjórnvöld geta borgað fyrir formleg boð til Felix og nokkurra dag heimsókn hans og konu hans í Reykjavík. Felix á sér t.d. þá ósk heitasta að geta heimsótt gröf ömmu sinnar sem dó á Íslandi og móðurbróður síns, Hans Mann Jakobssonar, sem hann heimsótti árið 1993.

Bíð ég nú eftir svörum Lilju Daggar Alfreðsdóttur utanríkisráðherra og ríkisstjórnarinnar.

Vona ég svo sannarlega að stjórnvöld sjái sér fært að bjóða þessum sjarmerandi og síunga Íslendingi í heimsókn. Hann höfðar bæði til the beauty and the beast, þ.e.a.s. fegurðardísarinnar frá Íslandi og karlpungsins, bróður Fornleifs, sem er að sögn með ljótari mönnum, þegar hann skrifar þessar línur.

Felix og eiginkona hans Heidi, sem þýsk og upprunalega frá Berlín. Hún starfaði lengst af sem hjúkrunarkona. Hún sneri til gyðingdóms. Hér heldur hún á forsíðumynd af DV frá 1993 þegar þau hjónin og yngstu börn þeirra, Thorsten og Anja, heimsóttu Ísland. Felix gantast að gömlum vana. Ljósm. eins og aðrar við þetta blogg: Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson.

Íslendingar hefðu mjög gott af því að kynnast Felix Rottberger aftur. Viss er ég um, að slíkt boð frá Íslandi væri besta gjöfin sem hægt væri að gefa Íslendingnum Felix Rottberger á 80 ára afmæli hans, og felur jafnframt í sér tækifæri til uppgjörs við dapurlega atburði í Íslandssögunni.

Sýnum að við höfum ekki gleymt honum og heldur ekki þeirri smámunasemi og fordómum sem urðu til brottvísunar hans og fjölskyldu hans árið 1938. Bjóðum honum nú sem þjóðhöfðingja og tökum á móti honum sem þeim Íslendingi sem hann er, þrátt fyrir þann fjandskap sem mætti fjölskyldu hans á 4. tug síðustu aldar.

Tímarnir breytast og mennirnir með

Þetta er ekki negri

Í anda óhemjulegrar yfirborðsmennsku og hraðsoðinnar fáfræði nútímans, þar sem fólk með sérleyfi á frelsi og einkarétt á réttar skoðanir vill láta banna öðrum skoðanir og hugsanir, eru það vitaskuld ekki mikil tíðindi þegar Ríkislitasafn Dana, Statens Museum for Kunst (SMK), í Kaupmannahöfn breytir titlum á verkum í listasafni dönsku þjóðarinnar.

Öll verk sem sýna blökkumenn og negra, sem mjög lengi hafa á dönsku verið kallaðir negre (neger í eintölu) fá nafnabreytingu. Neger er orð sem líkt og negri á íslensku er vitaskuld upphaflega leitt af lýsingaorðinu niger á latínu sem þýðir einfaldlega svartur). Héðan í frá verða negrar kallaðir Afríkumenn á Statens Museum for Kunst (sjá hér).

Nú er þessi gullfallega smámynd af negrastúlku eftir hollenska meistarann Karel van Mander hinn þriðja, sem varðveitt er á SMK, ekki lengur af negra og bannað er að notast við upphaflegan titil verksins Negerhoved. Nú verða menn að kalla verkið "Et afrikansk hoved". Á að kalla svart fólk sem  kannski er fætt og uppalið í Danmörku eða á Íslandi fyrir Afríkumenn? Hvar endar vitleysan?

Á Norðurlöndum urðu Norðmenn fyrstir til að hoppa á þessa bandarísku yfirborðsmennsku og banna negraorð og hottintotta í barnabókum. Vart er nokkur negri sjáanlegur lengur á prenti í Svíþjóð. Tvískinnunginn þrífst í Skandinavíu ekki síður en í BNA. Negrar sjálfir mega t.d. kalla sig nigga, en við bleika fólkið verðum að kalla þá Afríkumenn. Jafnvel þótt að Afríkumennirnir sé ekki fæddir í Afríku.

Vitaskuld eru margir Danir sem efast um þetta tiltæki Statens Museum for Kunst, enda er þetta ekkert annað en dómadagsrugl. Afríkumenn geta verið að mjög mismunandi uppruna. Í Afríku bjuggu negrar, en einnig fólk af ýmsum öðrum uppruna, svo sem Berbar, Arabar og gyðingar. Við eigum sameiginlega formóður og föður meðal þeirra sem nú á að kalla Afríkumenn. Öll erum við, misjafnlega sapiens, upphaflega komin frá Afríku, en höfum lýsts og aflitast á leiðinni norður. Eða þangað til að sumir, eins og Íslendingar, eru orðnir svo litlausir að þeir hætta rökhugsun þegar þeim er skipað það af fólki í löndum þar sem rökhugsun og skynsemi virðast vera bannorð.

Málverkið hér fyrir neðan er af manni, ljósum yfirlitum með rauðar kinnar, sem fæddist í Marokkó, en bjó í Lundúnum á 19. öld. Hann var gyðingur - sem fæddist í ...., jú .. Afríku. Forfeður hans þurftu að flýja frá Spáni eða Portúgal vegna þess að þeir voru gyðingar, og það var líklega einnig ástæðan fyrir því að ætt hans leitaði til Niðurlanda, Bretlandseyja og Marokkó. Sjálfur skilgreindi hann sig sem gyðing, en hann bar líklega spænskt eða portúgalskt nafn og ef til vill hollenskt, ef ekki nafn fyrir öll tækifæri, svona til vonar og vara ef ofsóknir hæfust aftur á morgun - en hann var samt sem áður Afríkumaður. Hann fæddist í Afríku. Fólk sem ekki vissi betur gæti álitið að hann væri Skoti, og ef myndin héngi á Statens Museum for Kunst, yrði víst að breyta titlinum á myndinni af gyðingnum sem hangir á safni í New York í Afríkumann til að fylgja jafnréttisreglu.

Hottintottar

Því má bæta við, að eitt myndverk á Statens Museum for Kunst innihélt hið "óheppilega" orð Hottentot (ísl. hottintotti). Það orð var búið til af Hollendingum og fyrst og fremst notað yfir fólk sem bjó á svæðum í Suður-Afríku og Namibíu nútímans, þar sem Hollendingar voru nýlenduherrar. Vísaði heitið til "klikk-" eða "smell-hljóða" sem heyrast í tungumáli sumra þjóða á þessu svæði, t.d. í zulu, xhosa, siswati, hjuthi, ndebele, sesotho, fanakalo, yeyi, mbukushu, kwangli og diriku. Hollendingum þótti hin smellandi hljóð hljóma eins og og hot og tot, sem gæti leitt líkum að því að Hollendingar fyrrum hafi verið með of mikinn eyrnamerg í eyrunum. Síðar var heitið hottintotti notað á niðrandi hátt um fólk sem stamaði og um fólk sem álitið var ómenntað og frumstætt.

En á þeim tíma sem orðið hottintotti var notað, var litið niður á annað fólk vegna uppruna, litarháttar og trúarbragða. Ef við fáum ekki að vita það og upplýsingar um fordóma í gömlum titlum á listaverkum eru fjarlægðir, vegna pólitískrar rétthugsunar, er á vissan hátt verið að falsa söguna.

Forn titill á verki á listasafni er ekki rasismi. En skoðanalögreglutilburðir sums "nútímafólks" geta hins vegar hæglega verið það. Þannig fjarlægir UNESCO á seinni árum menningartengsl þjóða við ákveðna staði sem er helgir þjóðum og sögu þeirra. Þetta er hins vegar gert undan þrýstingi og yfirgangi annarra þjóða sem vart þekkja annað úr menningu sinni en einræði og mannréttindabrot og sem eiga sér trúarbrögð sem opinskátt ala á fordómum gegn öðrum trúarbrögðum og kynþáttum og hvetja til heilags stríðs gegn þeim og jafnvel til útrýmingar. UNESCO hefur þannig fjarlægt tengsl gyðinga við Musterishæð og Grátmúrinn og gefið Grátmúrnum nýtt nafn sem friðþægir þá sem útrýma vilja gyðingum í Miðausturlöndum. Fólk sem getur ekki sagt negri, er oft sama fólkið sem í andlegri blindni styður hryðjuverkasamtök og mannréttindabrot, svo ekki sé talað um kúgun kvenna þar sem hún er verst. Sjálfsánægjan yfir því að telja sig besta og réttlátasta byrgir oft bestu mönnum sýn.

Fornleifur í fjarðaleit

P.s. Leitinni er lokið - Myndin er tekin í Trékyllisvík:

Haukur Jóhannesson jarðfræðingur, sem er manna fróðastur um Strandir, áleit til að byrja með  að myndin væri tekin á Ingólfsfirði (sjá hér). Hann hafði þó samband við Guðmund Jónsson fyrrv. hreppstjóra í Munaðarnesi, sem þekkir einnig vel til á þessum slóðum, sérstaklega frá sjó, þó hann sé nú fluttur á Grundarfjörð. Guðmundur, taldi víst að myndin væri tekin í Trékyllisvík og tekur Haukur Jóhannesson heils hugar undir það. Haukur ritaði mér eftir að þessi grein hafði birst: "Ég er búinn að bera myndina undir Guðmund á Munaðarnesi. Hann segir að myndin sé tekin á Trékyllisvík og það er rétt þegar betur er að gáð. Skipið hefur verið undir bökkunum innan við Krossnes og það sést yfir Melavíkina og upp á Eyrarháls. Haugsfjall er á sínum stað og Eyrarfjall en hægra megin sést í Urðanesið undan Urðartindi milli Melavíkur og Norðurfjarðar.    Þetta er alveg örugg greining."

Fornleifur tekur einnig undir þetta og þakkar hér með Hauki og Guðmundi fyrir alla hjálpina í leit að hinu sanna um myndina af Camoens.

Sannast sagna hefur Fornleifur ekki minnstu hugmynd um hvar þessi mynd (sem er skuggamynd/glerskyggna) er tekin. Fornleifur verður nú að viðurkenna vanmátt sinn og biðja um hjálp lesenda sinna.

Um 1885-87, þegar þessari mynd, einni af elstu myndaskyggnum frá Íslandi, er lýst í sölulista fyrir skuggamyndasyrpu sem kölluð var England to Iceland, hét skipið Camoens. Skrifað stendur að skipið sé við Akureyri. Myndin er ugglaust tekin af tveimur Bretum, Burnett og Trevelyan, sem ferðuðust saman til Íslands til að stunda stangaveiðar og til að ljósmynda land og þjóð.

Ég kannast þó ekki við þessi fjöll úr sjóndeildarhring Akureyrar. Ég hef haft samband við frótt fólk á Seyðisfirði sem ekki telur myndina tekna þar. Ágæt hjón, sjómaður og bókavörður á Seyðisfirði, telja myndina ekki vera tekna á Austfjörðum. Þau létu sér detta Ólafsfjörð í hug. Þúsundþjalasmiður á Siglufirði telur myndina ekki vera frá Siglufirði og heldur ekki frá Ísafirði, þó svo að hann telji meira en mögulegt að hún geti verið frá Austfjörðum eða Patreksfirði. Ég hef ekki siglt nóg í fjörðum landsins til að þekkja fjöll. Mér finnst fjöllin í fjörðum alltaf breytast, eftir því hvað klukkan er og líka eftir árstímum. Þessi mynd er þó líklegast tekin í byrjun sumars.

Myndirnar í syrpunni England to Iceland, af þekktum stöðum snúa rétt þegar miðinn með titlinum England to Iceland og númerið snýr að manni. Hugsanlegt er þó, að þessari mynd hafi verið snúið rangt miðað við miðana. Ég set hana hér einnig fyrir neðan á röngunni ef vera skyldi að það sé réttan.

Vænt þætti mér ef fjarðafræðingar, sjómenn, bændur, prestar, Ómar Ragnarsson, ómagar og jafnvel þingmenn segðu mér, hvar þeir telji að myndin sé tekin. Allir sem þykjast vita meira en Fornleifur mega skrifa á athugasemdasvæði hans í dag.

Sagnfræðilegt mat á tveimur forsetaefnum

Það er skrítið hvernig nasisminn loðir við suma forseta og forsetaframbjóðendur á Íslandi. Allir þekkja örugglega örlítið til sonar Sveins Björnssonar, fyrsta forseta lýðveldisins. Sögurnar eru margar upp lognar, aðrar réttar.

Ég leyfði mér nýlega að skrifa smá viðbætur við þá sögu (sjá hér) sem ekki voru áður þekktar. Ég uppgötvaði fyrr á árinu, að Björn gerðist SS-dómari í lok stríðsins og dæmdi mann til dauða fyrir liðhlaup. Þetta hafði sonur forsetans tíma til að gera þegar hann var ekki að leggja litla, sæta danska skrifstofukonu hjá SS í einelti, bæði vegna þess að hann hafði kynferðislegan áhuga á henni en einnig vegna þess í ljós kom að hún hafði verið kunningi dansks gyðings sem tókst um tíma að plata Gestapo þannig að þeir héldu að hann væri Dani sem vildi njósna í þágu Þjóðverja.

Það notaði Björn gegn konunni, þegar hún hafnaði tilburðum hans við að sænga með henni. Björn hafði meira að segja skaffað íbúð handa skrifstofupíunni og samverkakonu hennar, og hélt greinilega að hann með lyklavöldin hefði ótakmarkaðan aðgang að konu þessari. Hitnar nú yfir 1000 gráður. Gyðingurinn, sem hún hafði þekkt, og sem einnig hafði fallið fyrir fegurð hennar, hafði litað á sér hárið, gult og síðar rautt. Með því furðulega uppátæki var hann fyrst og fremst að reyna að bjarga ættingjum sínum í fanga og útrýmingabúðum Evrópu.

Þessi maður, Jacob Thalmay að nafni, ætlaði með gagnnjósnum að freista þess að komast til Þýskalands undir fölsku flaggi. Hann missti hins vegar lífið fyrir bragðið, þar sem íslenska hetjan Guðmundur Kamban bar kennsl á hann og sagði Þjóðverjum hver hann var. Gyðingurinn hafði búið í sama húsi og Kamban á Østerbro. Þetta hefur vitanlega ekki komið fram í ævisögum um Björn Sv. Björnsson eða Kamban, frekar en sú vitneskja að Kamban hafi þóst verið sérlegur sérfræðingur nasista í kalkúnum í Evrópu á fyrri hluta miðalda. Meira um það síðar á Fornleifi. Þangað til geta menn fræðst hér og hér.

Rudolf Hess með Töpfer

Andra Snæ langar að stýra Draumalandinu 

Þótt langt sé um liðið frá lokum síðar stríðs, flækist það á hinn furðulegasta hátt fyrir forsetaframbjóðendum nútímans. Fyrst er það náttúrudrengurinn Andri Snær - Tarzan Íslands, sem nú er búinn að taka allan vafa af áætlunum sínum. Hann nennir ekki að skrifa lengur, nema undir lög. Já, hann er einnig líka örlítið nasífíseraður. Fyrir nokkrum árum tók hann á móti stórfé frá þýskum sjóði sem stofnaður var af gömlum nasista - en ekki hvaða nasista sem er. Það fúlmenni hét Alfred Töpfer(1894-1993) og var félagi í SS. Hann var m.a. foringi í gagnnjósnadeild í París. Hann komst í álnir vegna starfa sinna fyrir SS. Starf hans var að ræna fé af fórnarlömbum nasismans. Hann stórgræddi á stríðinu. Seldi meðal annars kalk til Lodz ghettósins, sem notað var til að hella yfir líkhrúgurnar. Eftir stríð hafði hann í þjónustu sinni stríðsglæpamenn eins og  Edmund Veesenmayer sem hafði unnið með Adolf Eichmann við morð á 400.000 ungverskum gyðingum. Hjá honum starfaði einnig Hans-Joachim Riecke, sem var viðriðinn útrýmingu á rússneskum föngum.  Allt fram til 1970 studdi Töpfer nasistann Thies Christoffersen fjárhagslega, (Christoffersen bjó um tíma í Danmörku), Christoffersen gaf síðar út ritið "Lygarnar Um Auschwitz" (Die Auschwitzlüge). 

Af sjóðum þessa Töpfers hefur náttúrubarnið Andri Snær einnig verið alinn og notið góðs af illa fengnu fé líkt og einn helsti helfararafneitari Dana. Það finnst mér álíka ósiðlegt og að fela fé sitt á aflandseyjum. En Andri Snær sér ekkert athugavert við að hafa verið styrktur fyrir fé sem græddist á því að heygja gyðinga undir kalki og stefnir beint í virðulegasta embætti Íslands. Spurningin er bara, hvort umheimurinn muni ekki spyrja Andra forseta, hvað hann hugsaði, ef þá nokkur,  er hann tók við morðfé frá SS-Töpfer? Já, ein réttmæt spurning til viðbótar. Gaf Andri fé sitt úr fjöldagröfunum upp  til skatts? 

Frystiskipið Arctic sem kyrrsett var um tíma á ytri höfninni við bæinn Gourock á vestursströnd Skotlands sumarið 1942. Afa Guðna Th. og nafna var falið að að halda áhöfninni um borð, en Bretar fengu einn Íslending í áhöfninni til að ljóstra upp um áhöfnina. Sá hét Hallgrímur Dalberg og varð síðar starfsmaður í íslenskum ráðuneytum.

Guðni Th. og nafni hans á frystiskipinu Arctic

Hinn ágæti sagnfræðingur Guðni Thorlacius Jóhannesson, sem alltaf er til í fréttaskýringar og tilfallandi barning á Ólafi Ragnari Grímssyni á besta útsendingartíma, og sama hvað rætt er um, er nú enginn heiða-Tarzan. Ég hef gaman af Guðna og gæti vel hugsað mér að kjósa hann eftir svona 8-12 ár, þegar hann hefur nægan þroska til.  Áður en það gerist gæti ég vel hugsað mér að spyrja Guðna, af hverju hann setti eftirfarandi athugasemd sína við á síðu sem Óli nokkur Ragg heldur úti og sem kallast Fragtskipaskrá Óla Ragg:

"Kærar þakkir fyrir þessa fróðlegu Arctic-frásögn." (15.2.2015).

Þarna þakkaði Guðni Óla Ragga fyrir frásögn af skipinu Arctic sem afi Guðna og nafni sigldi um tíma á sem 1sti stýrimaður. Því miður er frásögn Óla Ragg sem Guðni gleðst yfir langt frá sannleikanum og heilu kaflana vantar í sjóferð Arctic hjá Óla Ragg farskipafræðingi. Öðru safaríkara er bætt við.

Það undrar mig að Guðni, sem nú hugsar sinn gang varðandi Bessastaðavist, þakki fyrir slíkt - í ljósi þess að hann er sagnfræðingur og veit hvernig maður á að nálgast heimildir öðruvísi en að vitna aðeins í "eina hlið" málsins. Arctic-málið er nú flóknara en sem svo. Njósnari sá sem var um borð á skipinu og sem sendi út veðurskeyti fyrir Þjóðverjana var í nánu sambandi við Helga Jónsson nasista og kaupmann í Keflavík. Afi Guðna forsetaefnis var hins vegar "bara stýrimaður", og kom svo vitað sé ekkert nálægt Þjóðverjum í þeirri för Arctic til Vigo á Spáni, sem varð svo afdrifarík fyrir hann, að hann var að sögn barinn í plokkfisk af Bretum á Kirkjusandi eftir heimkomuna frá Bretlandseyjum. En var það nú það sem gerðist? Vart hefur Guðni forsetaefni aldur til að muna afa sinn vel, og ólíklegt tel ég að afinn hafi sagt nafna sínum sögur af Arctic, áður en hann dó þegar Guðni yngri var á 8. ári.  Kannski segir Guðni okkur þó alla söguna þegar hann er orðinn forseti, ef hann þekkir hana. Ef ekki gæti hann boðið mér í menningarkaffi á Bessastaði, jafnvel í Candle light dinner, þar sem ég gæti sagt honum sögur af hinu góða, en hripleka skipi, Arctic. Sagan sem hingað til hefur verið sögð er þó greinilega álíka óþétt og dallurinn, en virðist þó ekki valda Guðna neinum töluverðum áhyggjum sem sagnfræðingi.

Þetta voru nú bara minnispunktar um tvo af þeim mönnum sem vilja hugsanlega njóta útsýnisins frá Bessastöðum næstu fjögur árin. Ég verð að viðurkenna að ég veit ekkert hvor nasistadraugar og sjóferðarsögur sveimi í kringum hina frambjóðendurna, en mér þykir vitaskuld ótækt að maður eins og Andri Snær, sem hefur þegið fé sem safnaðist við þjóðarmorð, sé kosinn forseti - nema að hann skili því aftur. Náttúra Íslands gæti fljótt orðið að ónáttúru og Draumalandið að helvíti.

Sterkustu rök stuðningsfólks Andra Snæs síðast þegar ég benti á ósiðleika hans, er hann þáði fé úr illa fengnum sjóðum Töpfers, voru þau að ég hlyti sjálfur að hafa drukkið Fanta. Þjóðverjar þróuðu Fanta þegar þeir gátu ekki lengur fengið Coca Cola til að svala sér við gyðingamorðin. Vörumerkið Fanta var síðar notað af Coca Cola Company. Nei, ég drekk ekki nema til neyddur Fanta, en appelsínur eru vitaskuld alsaklausar og hollar ef þær eru ekki bragðbættar með nasistasykri. Ég bíð mig heldur ekki fram til Bessastaða eins og sá sem þáði morðfé frá Þýskalandi - Enda hef ég engin "lík í lestinni" og er ekki haldinn fanta-þorsta eftir peningum sem græddir voru á þjóðarmorði.

Þjóðin okkar

Litháískir lesendur Fornleifs eru örfáir, veit ég, en ég er viss um að þeir hafi heyrt af nýrri bók sem komin er út í Litháen. Höfundur hennar er Ruta Vanagaite. Hún uppgötvaði að ættingjar hennar höfðu tekið þátt í morðum óbreyttra borgara í Litháen á gyðingum í síðari heimsstyrjöld. Í stað þess að leyna því, andmæla og afneita, líkt og margir Litháar gera og þ.m.t. ríkisstjórn landsins, hefur Ruta Vanagaite ritað merka bók, sem ber titilinn Musiskiai, (Þjóðin okkar). Segir bókin frá morðunum út frá sjónarhorni ættingja þeirra seku. Ruta Vanagaite brýtur með þessu blað í sögu Lithaugalands og bætir vonandi söguskoðun Litháa.

Bókin er unnin í samvinnu við vinnuveitanda minn á síðasta ári, Efraim Zuroff, forstöðumann skrifstofu Simon Wiesenthal stofnunarinnar í Jerúsalem, sem Íslendingum er vel kunnur frá því að þeir, og sér í lagi ýmsir blaðamenn og siðlausir stjórnmálamenn, útúðuðu honum sem eins konar glæpamanni er hann benti Íslendingum á að þeir hefðu hýst stríðsglæpamanninn Evald Mikson og bað þá um að rannsaka mál hans. Þið munið hvað gerðist.

Bókin mun bráðlega koma út á ensku og kallast: Our People; Journey With An Enemy.

Bókin er í þremur hlutum. Í fyrsta hlutanum, eins konar formála, þar sem Ruta Vanagaite skýrir af hverju hún ákvað að rita þessa bók. Annar hlutinn er sagnfræðileg yfirferð á því hvernig litháískir stjórnmálamenn veittu Þjóðverjum lið og um morðsveitir Litháa sem frömdu glæpi í Litháen og Hvítarússlandi. Síðasti hlutinn fjallar um hvernig höfundurinn hitti Efraim Zuroff og hvernig það kom til að þau ákváðu að heimsækja 35 staði, þar sem Litháar myrtu gyðinga, og viðræður þeirra tveggja um það.

Ég les ekki litháísku og hlakka því til að kaupa bókina á ensku. Merkari bók hefur vart komið út á síðari árum í Litháen og seldist 1. upplag upp nokkrum dögum.

 

Til skýringar á meðfylgjandi Youtube-mynd frá bókarkynningunni: Prestarnir tveir eru annars vegar Richardas Doveika sem er langvinsælasti kaþólski presturinn í Litháen, og hins vegar Tomas Shernas (sá í hjólastólnum) sem varð þjóðhetja er hann einn manna lifði af árás sovéskra hermanna á tollstöð í Litháen árið 1991 og hefur síðan gerst prestur í mótmælendasöfnuði. Ruta segir frá viðræðum sínum við þá báða í bók sinni og þeir styðja af heilu hjarta nauðsyn þess að Litháar horfist í augu við sögu sína og þá glæpi sem margir Litháar frömdu í helförinni. Annars kemst maður ekki áfram.

Heiðursnasistar í Morgunblaðinu

Grein Morgunblaðsins um Dietrich von Sauchen og Heinz Guderian er ófyrirleitin smekkleysa og blaðamanninum til mikils vansa.

Þó að "hetjan" Diedrich von Sauchen herhöfðingi hafi slegið í borðið hjá Hitler vegna þess að honum þótti vegið að æru sinni sem herhöfðingja þegar Hitler ætlaði að skipa honum að fara eftir tilskipunum ómerkilegs umdæmis- stjóra (Gauleiter) nasistaflokksins, sem var ótíndur glæpamaður, þá var von Sauchen engin hetja. Allir vita, að brjálaði eineistlingurinn Hitler snobbaði fyrir gamla heraðlinum í Þýskalandi og Hitler aðhafðist heldur ekkert gangvart von Sauchen fyrir að berja í borðið og taka ekki einglyrnið af.

Heinz Guderian, sem blaðamaður Morgunblaðsins telur einnig til "hetja" var svæsinn gyðinghatari og í lok stríðsins áður en Berlín féll lét hann  þau orð falla að hann «hefði sjálfur barist í Sovétríkjunum, en aldrei séð neina djöflaofna, gasklefa eða þvíumlíka framleiðslu sjúkrar ímyndunar.». Þetta sagði hann 6. mars 1945 fyrir framan þýska og erlenda blaðamenn er hann gerði  athugasemdir um fréttir af útrýmingarbúðum nasista. Þó stríðið væri tapað var hann enn til í að verja ósómann.

Bæði von Sauchen og Guderian börðust fyrir nasismann og fyrir það óeðli sem hann var. Þeir tóku hvorugur þátt í áformum um að setja Hitler af eða drepa hann. Þeir iðruðust aldri gerða sinna og þegar Guderian var leystur úr haldi bandamanna árið 1948 gerðist hann meðlimur Bruderschaft, samtökum gamalla nasista undir stjórn Karl Kaufmanns fyrrv. umdæmisstjóra i Hamborg. Árið 1941 stakk Kaufmann fyrstur umdæmisstjóra nasistaflokksins upp á því við Hitler at senda gyðinga frá Hamborg austur á bóginn, svo hægt væri að nota hús þeirra og íbúðir til að hýsa Þjóðverja sem misst höfðu heimili sín í loftárásum á borgina. 

Skömm sé Morgunblaðinu að mæra nasista og glæpamenn - ENN EINA FERÐINA. Ef blaðamaðurinn sem skrifaði þessa meinloku er ósammála mér, má hann gjarna stíga fram opinberlega og verja skrif sín hér fyrir neðan í athugasemdakerfinu.

Guderian stendur hér lengst til vinstri og hlustar af andagt á hinn mikla "leiðtoga" og þjóðarmorðingja Heinrich Himmler

Hellti sér yfir Hitler