Ónafngreindur lundi í póstkassanum

Fornleifur fær ekki oft póstkort frá framandi löndum, nema frá einstaka gamlingja á ferðalagi. Honum brá því mjög í brún þegar hann opnaði póstkassann í gær. Þar lá aldrei þessu vant enginn reikningur, en hins vegar póstkort með mynd þessum fína lunda á syllu.

Lundinn hafði verið sendur 27. janúar frá Íslandi og því flöktað um í póstkerfinu í heila viku, sem þykir nú orðið bara nokkur góður tími.

Mér þótti strax furðulegt að lesa það sem á kortinu stóð. Sendandinn hafði ekki skrifað neitt á kortið, heldur prentað skilaboð sín og nafn og heimilisfang mitt í prentara, klippt það út og límt á kortið.

Lundinn er líka dývítis dóni, því skilaboðin voru heldur ekki undirrituð. Þau á þessa leið:

Áhugaverð lesning bíður þín á:

https://skemman.is/handle/1946/23442

Góða skemmtun

Venjulega opna ég hlekki sem nafnleysingjar og tröll eru að ota að mér, en þar sem ég veit hvað skemman.is er, ætlaði forvitnin næstum því að drepa mig. Ég opnaði hlekkinn, sem ekki týndist í póstkerfinu, og þar kom fram meistararitgerð Margrétar Hallgrímsdóttur þjóðminjavarðar við félagsvísindadeild HÍ, sem ber heitið Þjóðminjasafn Íslands. Þættir úr stofnanasögu (2016).

Einhvern tíma áður hef ég opnað þessa ritgerð og kíkti þá meira í hana en ég las. Ég man að mér þótti þetta frekar þunnur þrettándi fyrir mastersritgerð og hugsaði með mér að kannski hefði bréfum fækkað í bréfasafni Þjóðminjasafns frá þeim tíma að ég vann þar.

Ég kíkti aftur í gær í ritgerð þessa. Það er tóm tímaeyðsla eins og blogg þetta, og skemmti ég mér ekki yfir ritgerðinni frekar en fyrri daginn. Mér finnst skautað hratt yfir sum vandamálatímabil Þjóðminjasafnsins.

Mér þykir enn furðulegt að forstöðumaður ríkisstofnunar, sem í öðrum löndum yrði að hafa doktorsmenntun, skrifi meistararitgerð um stofnun sína og sögu hennar í starfi. Það er eiginlega það sama og að viðurkenna, að yfirmaðurinn hafi ekki verið meistari á stofnun sinni, áður en hann skrifaði ritgerð við Háskóla Ísland. Eins þykir mér með ólíkindum að menn hafi tíma til að skrifa slíka ritgerð, þegar þeir stjórna einni að helstu menningastofnunum landsins. Slíkt er örugglega á Íslandi talið til hæfileika, þegar kona á í hlut - og ég viðurkenni fúslega að konur eru til flestra verka hæfari en karlar. Mig grunar aftur á móti, að ef karlræfilstuska hefði gert það sama, hefði hann verið rekinn með smán fyrir að hafa verið í námi í vinnutíma - og ekki er Háskóli Íslands neinn kvöldskóli - eður hvað?

Lundi minn góður, sparaðu póstkortin og frímerkin. Saga Þjóðminjasafnsins hefur enn ekki verið rituð að viti. En það er þó harla fyndið að sjá lundarfar sumra manna að þeir telja það köllun sína að skrifa sögu embætta sinna, þegar þeir sitja enn á embættisstóli og allt leikur í lundi þegar ekki er verið að reka starfsmenn og líka á öðrum stofnunum. Það minnir mann einna helst á keisara í Róm. Tilfallandi lundapysjur og gamlir fornleifafræðingar eiga vitaskuld erfitt með að skilja slíkar prímadonnur. Við eru svoddan einfeldningar. Fornleifur las þó hér áður fyrr einhverja latínu með litlum skilningi og kann því að sjá í gegnum áróðursrit manna fyrir sjálfa sig.

En hvernig það er hægt að framleiða slíkt í HÍ um hábjartan dag og verða meistari fyrir, er ofar mínum skilningi. En meiri af tíma mínum eyði ég ekki í slíkar vangaveltur. Flest á hinu háa Íslandi er ofar mínum skilningi hvort sem er. Góðar stundir.

Er óreiða í Skemmunni?

Nokkrum mínútum eftir að ég birti ofanstæða frásögn af óundirrituðu póstkorti, ætlaði ég að sjá hvort allt virkaði á blogginu. Þá sá ég að ritgerðin eftir þjóðminjavörð var ekki lengur aðgengileg á Skemman.is. Það er búið að loka fyrir gegnsæið sem var þar í gær.

Viðbót við viðbótina einni og hálfri klukkustund frá birtingu þessa blogs. Sviðsstjóri þjónustu og miðlunar á Landsbókasafni upplýsir:

Í gær var afgreitt erindi frá höfundi ritgerðarinnar sem vildi láta loka aðgangi að henni.

Það var svar við erindi mínu til skemman.is, sem sent var kl. 9:17 að íslenskum tíma í dag 4. febrúar 2020:

Í gær opnaði ég og las í ritgerð á Skemmunni sem hægt var að finna hér:

https://skemman.is/handle/1946/23442

Í dag er búið að loka á lestur.

Mér leikur forvitni á því að vita hvað veldur þessu breytta ástandi á milli daga.

Líklegt tel eg að fleiri lundar hafi verið á ferðinni með póstþjónustunni.

Góði hirðirinn í Fellsmúla og lélegi hirðirinn við Suðurgötuna

Fréttir (sjá hér og hér) herma að Þjóðminjasafnið hafi fengið plastkassa frá Góða Hirðinum/Sorpuversluninni í Fellsmúla fullan af forngripum úr bronsi, járni og gleri, sem einhver skilaði af sér í Sorpu í nytjagám. Góði hirðirinn hirti góssið en glöggir sérfræðingar þeirra sáu að Þjóðminjasafnið ætti líklega frekar að fá gripina sem lent höfðu í nytjagám Sorpu í Kópavogi.

Einn ágætur starfsmaður Þjóðminjasafns  Íslands hefur nú sýnt þessa gripi Morgunblaðinu og Ríkissjónvarpinu en virðist greinilega ekki vita rass í bala um það sem hann hefur á milli handanna.

Hann talar um að sumir gripanna geti verið frá miðöldum, t.d. öxin. Að tala um spjót úr bronsi frá miðöldum líkt og hann gerir er álíka og þegar bandaríski fornleifafræðingurinn sem er giftur ruðningsboltafréttamanninum í BNA taldi sig hafa fundið danska koparmynd frá lok Víkingatíma í Skagafirði (koparmynt var aldrei slegin í Danmörku á þeim tíma). Hann hafði reyndar fengið smá "hjálp" hjá myntsérfræðingi Seðalbanka Íslands, sem er eins og allir vita stofnun sem ekki þekkir aura sinna ráð.

Þessi öxi var til sölu á eBay. Kemur frá Úkraínu.

Það virðist nú greinilegt að starfsmenn Þjóðminjasafns Íslands hafa aldrei lært neitt um gripafræði rómverskar eða keltneskar járnaldar (keltneska járnöld kalla Danir stundum ældre romersk jernalder). Spjótsoddar þeir sem í kassanum fundust eru frá því um Krists burð eða skömmu síðar og öxin er af gerð sem notuðu var víða, en þó mest Mið-Evrópu. Slíkar fornar axir er í dag reyndar hægt að kaupa á eBay fyrir 100 bandaríkjadali. Þegar á bronsöld á áttundu öld f.Kr. var þessi gerð af flatöxum notuð í Evrópu, en síðar var farið að framleiða þær úr járni. Sú gerð sem hent var á haugana á Íslandi ver í notkun á frekar löngu tímabili, eða frá ca. tveimur öldum fyrir Krists burð fram á 1. öld eftir Krists burð.

Þessi öxi kom úr safni bresks safnara og var nýlega seld á uppboði.

Að mínu mati má telja líklegt að þessir gripir hafi komið frá Miðevrópu hugsanlega Póllandi eða Litháen.

Góði Hirðirinn og Sorpa sinntu skyldum sínum og sýndu frábæra árvekni, en Þjóðminjasafnið sýnir enn og aftur allt annað en afburðahæfileika. Safnið verður aldrei betra en starfsfólkið. Safnið ætlar að bíða þangað til einhver gefur sig fram sem eiganda þessara gripa;

"Við förum nú ekki í rannsóknir á þessu að svo stöddu"

eins og starfsmaður Þjóðminjasafnsins orðaði það í sjónvarpsfréttum 9. júní 2018. Já hvers vegna að afhjúpa vanþekkingu sína í einni svipan? Þetta er uppgjöf í beinni.

En það er tvímælalaust hlutverk Þjóðminjasafnsins að svara spurningum um þessa forngripi og nú þegar. Ef þeir eru ekki frá Íslandi, sem er afar ólíklegt - en er auðveldlega hægt að komast úr skugga um - ber safninu skylda að ganga úr skugga um hvaðan þeir eru ættaðir, svo ekki komist á kreik gróusögur um að þetta séu fornleifar frá "landnáminu fyrir landnám", sem mörgum manninum er svo hjartnæmt. Nú þegar eru  fjölmiðlar farnir að tala um að gripirnir gætu "sumir hverjir verið frá fyrstu öldum Íslandssögunnar" og hafa það eftir fornleifafræðingi á Þjóðminjasafni Íslands.

En ef þessi "fundur" úr Sorpu, líkt og ég held, hafi verið eign eins margra þeirra ágætu Austurevrópubúa sem sest hefur að á Íslandi, sem hugsanlega er látinn eða fluttur á brott, þá geta menn orðið að bíða heldur lengi eftir dæma má út frá þeirri aðferð sem starfsmaður  Þjóðminjasafnsins ætlar sér að nota: Að fara ekki rannsóknir á þessu að svo stöddu.

Keðjan sem fannst er alls ekki nokkurra áratuga gömul eins og haldið var fram á RÚV, og er hvorki úr Bauhaus eða Húsasmiðjunni. Glerið sem var í plastkassanum þarf ekki að vera úr lyfjaglasi. Það gæti allt eins verið úr rómversku glasi, til að mynda glasi fyrir ilmvötn.

Mér þykir líklegt að gripirnir séu ekki allir frá sama stað eða nákvæmlega sama tíma. Ég útiloka það þó ekki.

Áður en menn haldnir keltafári og ranghugmyndum um elstu sögu Íslands fara að ímynda sér að hér sé komið í leitirnar haugfé fyrir einn af leiðangursmönnum Pýþeasar frá Massalíu sem borinn var til grafar í Kópavogi, að þetta séu leifar eftir Rómverja eða jafnvel eftir Krýsa, góðkunningja Íslendinga úr bjánasagnfræði sjálfstæðisbaráttunnar -  svo ekki sé talað um lyklana að skírlífsbeltum Papanna og vopn þeirra, þá leikur enginn vafi á því skv. lögum, að það er algjör skylda Þjóðminjasafns Íslands að rannsaka þessa gripi og miðla fræðilegri þekkingu um þá. Safninu ber að hirða um þá fljótt og samviskusamlega líkt og starfsmenn Góða hirðisins/Sorpu gerðu, er þeir komu gripunum strax til Þjóðminjasafnsins, sem þeir héldu að hefði sérfræðiþekkingu til að upplýsa hvað þeir hefðu á milli handanna. En kannski er bara orðið betra að fara með fornleifar beint í Góða hirðinn  þegar þekkingin og áhuginn eru í algjöru lágmarki eins og raun ber vitni ?

Plastkassinn, sem gripirnir fundust í, gæti einnig veitt svarið við spurningunni um uppruna eiganda gripanna. Ekki sýnist mér hann vera úr Ikea, Bauhaus, Hagkaup, eða Húsasmiðjunni. Reyndar sýnist mér að á kassanum standi Plast Team, en það eru danskir kassar, sem seldir hafa verið á Íslandi. En þeir eru helst framleiddir í Slupsk í Póllandi. Nú verða menn því að vinna fyrir laununum sínum á Þjóðminjasafninu. Miðinn á kassanum gæti verið hjálplegur.

Ferill Fornleifaráðherranns í annálum Fornleifs

Sigmundur Davíð Gunnlaugsson er sagður ofsóttur maður. Því trúir maður nú mátulega, enda tala öll verk hans sínu skýra máli. Flestir þekkja stjórnmálaferil og skipbrot þessa fyrrverandi RÚV-fréttamanns og tækifærissinna sem nú á sér helst vini í fólki sem ímyndar sér að hann hafi einn komið í veg fyrir Icesave-afhroðið.

Færri muna kannski að hann gerðist einnig Þjóðmenningaráðherra. Fornleifur fylgdist því vel með ferli Sigmundar sem ráðherra. Jafnvel betur en George Soros og aðrir sem sakaðir eru um að hafa brugðið fótum fyrir hinn heimsþekkta íslenska kökudeigsdreng.

Um leið og Leifur forni óskar lesendum sínum gleðilegra Jóla, leyfir hann sér að minna á greinar sínar um Sigmund og menningararfinn og það siðleysi sem einnig tíðkaðist í "Þjóðmenningarráðuneytinu".  

Nýlega kom út bókin Þjóðminjar, rituð af eins konar "ráðuneytisstjóra" Sigmundar í antikráðuneyti hans. Þar er að öllu að dæma sögð saga Þjóðminjasafns Íslands. Ekki býst ég við því að sagan sé rétt sögð í þeirri bók og það geri ég alveg kaldur án þess að hafa lesið hana. Ég þekki nefnilega höfundinn. Hér fyrir neðan má lesa greinar um Þjóðmenningarráðuneytið sem hún starfaði fyrir og það sem hún ætlaði sér að fá fyrir snúð sinn fyrir "störf" sín þar. Er nokkuð af þeim upplýsingum sem lesa má í pistlum Fornleifs með í bókinni? Varla. Eins rotið og ráðuneytið var og ráðherrann spilltur og firrtur, jafn satt er allt sem lesa má í pistlum Fornleifs um "þjóðmenningarráðuneyti" Sigmundar og starfsmann þess:

Úr annálum Fornleifs:

2013

16.10.2013. Kattarslagurinn um þjóðmenninguna og þjóðararfinn

13.11.2013  Fjórar drottningar í einum sal

2014

31.3.2014  Mikilvæg verðmæti

19.4.2014  Menninga19.4.2014rarfspizzan

6.5.2014     Beðið eftir Skussaráðuneytinu

2015

19.3.2015 Vangaveltur um Þjóðmenninguna og ESB

22.3.2015 Alveg eins og í henni Evrópu

2016

24.2.2016 Hinn mikli samruni Fornleifaráðherrans

25.2.2106 Sigmundur lögleysa

26.2.2016 Starf án vinnu. Hvað er nú það??

7.4.2016

Fallið mikla. Ómenning grafin upp á Panama og Bresku Jómfrúareyjum

8.6.2016 Birtingarmynd spillingarinnar

 

Veislan í algleymingi.

Fornleifur reyndist sannspárri en íslenska völvan sem lengi hefur hjálpað Dönum að sjá inn undir hulu framtíðarinnar. Í apríl 2014 ritaði Fornleifur þetta:

"Öllu líklegra tel ég, að áleggið á hjálparflatbökum til skuldsettra "fórnarlamba" eigin græðgi og óraunsæis verði m.a. sótt til þess sem skorið verður af í menningararfinum og menntakerfinu. Þau fáu grjúpán og sperðlar sem farið hefðu í aska menningararfsins í góðærum enda nú sem phoney baloney á pizzum menningarbakarans mikla. Þannig verður þetta meðan að fjármagni ríkisins verður hellt í kosningapizzur Framsóknarflokksins. Rýr hefur kosturinn hingað til verið, en óðal Simma bónda er ekkert menningaheimili, þótt hann kunni að baka pizza fiscale."

Birtingarmynd spillingarinnar

Nýlega skrifaði Fornleifur um undarlega hluti sem gerast á efstu hæðum Þjóðminjasafnsins og hjá spilltum öflum í Háskóla Íslands, sjá  hér, hér, hér.   Ein af hetjunum í þeim frásögnum sést hér koma í afmæli velunnara síns.

Var þetta allt skrifað löngu áður en forsætisráðherrann á myndinni hér fyrir ofan sagði af sér. Það var nú alveg nóg ástæða fyrir ráðherra að gera það í kjölfar greina Fornleifs, frekar en að bíða hópfýluferðarinnar til Panama og að lenda í svaðinu hjá Süddeutsche Zeitung og víðar.

Myndin var tekin af ljósmyndara Morgunblaðsins í afmælisveislu fyrrverandi forsætis-ráðherra. Hún segir mikið, ef ekki allt. Hvað ætli hafi verið í rammanum sem þjóðminjavörður afhenti Sigmundi Davíð?

Konan sem varð á milli aðalleikendanna getur líklegast ekkert gert að því. C'est la vie!

Starf án vinnu. Hvað er nú það??

Fyrir um rúmum 20 árum síðan brostu margir íslenskir fornleifafræðingar þegar einn starfbræðra þeirra var á erlendri grund titlaður Reichsarchäologe. Þótti þetta nokkuð fyrirferðarmikill titill miðað við störf mannsins og minna örlítið á 3. Ríkið sáluga.

Reichs-fornleifafræðinginum þótti þetta hins vegar alls ekki fyndið sjálfum, því hann varði þetta með því að segja að titill hans væri State Archaeologist á ensku. Það var reyndar titill sem prófessor einn í New York hafði gefið honum. Síðar kom í ljós að maðurinn sem bar þennan næsta fasíska titil, "Fornleifavörður Ríkisins", var ekki með neina gráðu í fornleifafræði og fékk hann hana löngu síðar með því að afhenda skráningarskýrslu með botninn í Borgarfirði, svo lögleg fil.kand. gráða frá Svíþjóð væri í höfn með milligöngu fyrrverandi þjóðminjavarðar.

Ríkisfornleifafræðingurinn, sem hafði mjög mikið á sinni könnu,starfaði á Þjóðminjasafni Íslands og er þar reyndar innanstokksmunur enn, þó styttist í ellilífeyrinn. Hann starfaði reyndar einn með öll minja-, fornleifa- og skráningarmál sem nú á að sameina undir einhvers konar "Stór-Þjóðminjasafn" við fyrirhugaða sameiningu Þjóðminjasafns og Minjastofnunar. Hann var því ef til vill vel að titli sínum kominn og þurfti að vinna.

En nú fáum við Prófessor Þjóðminjavörð án kennsluskyldu

En græðgi fólks í titla og nafnbætur á Þjóðminjasafni Íslands hefur þó ekkert minnkað, enda eru fæstir starfsmenn þar mikil "akademískir pappírar". Ritaður hefur verið nýr samningur (í janúarlok 2016) milli Þjóðminjasafns og Háskóla Íslands, sem Fornleifur hefur fengið sendan frá ónafngreindum aðila úti í bæ á Íslandi. Samningurinn bíður þess að verða undirritaður, en fréttir herma að það verði á næstu dögum. Svo við getum hæglega óskað Þjóðminjaverði Ríkisins til hamingju með prófessorsnafnbótina án vinnuskyldu.

Í samningi þeim sem Fornleifur fékk sendan og sem stendur til að undirrita segir greinilega í 9. kafla:

1. Starfstengsl – starfsmannamál

Þjóðminjavörður gegnir akademísku gestastarfi við háskóladeild án kennsluskyldu í samræmi við hæfnismat, sbr. verklagsreglur um akademísk gestastörf við Háskóla Íslands.

Þetta þýðir að Þjóðminjavörður getur verið t.d. prófessor án þess að kenna og gera nokkurn skapaðan hlut annað en að stjórna öllum þjóðminjamálum á Íslandi á sínum fasta vinnustað. Þannig getur það gengið í hæsta lagi 5 ár í senn, en hún getur þá eins og ekkert sé sótt um titilinn aftur.

Það er nú ekki dónalegt: "Gestastarf" án þess að starfa. Um Reglur um gestastörf við HÍ má lesa hér. Þetta eru greinilega mjög teygjanlegar. Ég hef aldrei séð neitt slíkt í öðrum löndum.

Hvers konar spilling er í gangi? Ef menn hafa lesið Fornleif um daginn (hér og hér), þá sjá þeir hve karlinn getur verið sannspár um hina votu drauma þjóðminjavarðar. Fornleifafræði gæti hæglega orðið heiðursdoktor, jafnvel gestaprófessor, í femínistískri sálarfræði við HÍ.

Ekki dreymdi Fornleif þó fyrir því að svo mikil andúð væri gegn þessari sameiningu og samningi, að fólk færi að senda honum samninginn óundirritaðan. Kollegar mínir á Íslandi eru í losti. Það fylgdi sendingunni sú upplýsing, að samningurinn yrði undirritaður næstkomandi mánudag, 29. febrúar 2016. 2016 er svo sannarlega ár Stórþjóðminjavarðar.

Núverandi þjóðminjavörður hefur greinilega haft prófessor í maganum mjög lengi. Ef Ísland væri eðlilegt land, væru þessi áform dauðfætt barn hennar. En eins og innviðir stjórnsýslu á Íslandi eru, verður þetta örugglega að veruleika.

Fólk með skitin kandídatspróf frá HÍ geta orðið prófessorar án þess að kenna, meðan hinn siðmenntaði heimur krefst sem lágmarks doktorsprófs þegar fólki eru veittar prófessorstöður. En hver sagði að Ísland væri í hinum siðmenntaða heimi? Ekki var það Fornleifur.

Hvað finnst ykkur? Ætlið þið ekki að fá ykkur gestastarf án þess að gera nokkuð? Algjör lúxus, en jafnframt tær spilling!

Mynd efst: Hér dreymir Margréti Hallgrímsdóttur ef til vill um prófessorstitil, sem hægt er að skreyta sig með, líkt og Idi Amin sagðist vera Englandsdrottning. Lög og reglugerðir í Úganda voru útbúin þannig að Idi Amin gæti orðið drottning. Ekki ósvipað því þegar fólk getur kallað sig prófessor, án þess að hafa akademíska burði til þess og vinna ekki fyrir titlinum. Ég skil ekkert í Margréti að stefna ekki bara beint á Bessastaði.

Embættismannafornleifarannsóknarferðar- skandallinn 1987

Í ágúst 1987 hélt hópur íslenskra embættismanna og eiginkvenna þeirra í helgarferð að Hraunþúfuklaustri í Vesturdal í Skagafirði.

Þór Magnússon þjóðminjavörður gaf út rannsóknarleyfi til fornleifafræðings eins með sænskt pungapróf í fornleifafræði, og bauð svo vinum hans og kunningjum í helgarrannsókn norður í land til að grafa nokkrar holur í rústirnar í Vesturdal. Þátttakendur í helgarrannsókninni töldu m.a. sendiherra, fyrrverandi Þjóðleikhússtjóra, deildastjóra og hjúkrunarforstjóra. Þetta glæsilega lið klæddist bláum æfingagöllum líkt og að ferðinni væri heitið á diskótek. Aldrei áður hafði farið fram fornleifarannsókn á Íslandi sem um leið var tískusýning fyrir forljótan útilegufatnað.

Hvorki meira né minna en hálft tonn af hafurtaski blýantsnagaranna var flutt norður að Gilhaga í Skagafirði og þar beið þyrla Landhelgisgæslunnar eins og auðmjúkir þjónar embættismannanna og flutti pjönkur þeirra síðasta spölinn inn að Hraunþúfuklaustri. Hljómsveit Rúnars Gunnarssonar, Geimsteinn, hjálpaði einnig með að flytja pinkla og drykkjarföng ferðalanga í Skagafjörð. Rúnar heitinn var alltaf sami öðlingurinn.

Næstu tvo daganna gróf þetta fína fólk eins og það hefði etið óðs manns skít og árangurinn lét vitaskuld heldur ekki leyna á sér. Í Lesbók Morgunblaðsins birtist árið eftir hin ýtarlegasta ferðalýsing eftir Hrafn Pálsson deildarstjóra í heilbrigðisráðuneytinu. Þar eru góðar myndir að aðförunum og lýsandi mynd þar sem Þór Magnússon er sagður útskýra stein sem búið er að finna - En hvenær fær almenningur og skattborgarinn sem borgaði þyrluflugið útskýringar?

Niðurstöður?

Þetta gerðist allt meðan fornleifar frá rannsókninni á Stóru Borg eyðilögðust á Þjóðminjasafni Íslands vegna vanrækslu og áhugaleysis helgarfornleifafræðingsins Þórs Magnússonar. Annað eyðilagðist einnig (sjá hér).

Hvað kom svo út úr þessu helgarkrukki skrifstofublókanna? Svarið er: EKKERT. Engin skýrsla hefur birst og engin gögn virðast hafa verið skráð frá þessu helgarverkefni í ágústmánuði árið 1987. Engin sýni hafa verið tekin til kolefnisaldursgreininga, þó svo að grafið hafi verið niður á fornt eldstæði.

Reyndar hafði Þór Magnússon farið þarna um áður. Það var í ágúst 1973. Afraksturinn var líka rýr í það skiptið. Til að mynda tók Þór með sér í bæinn nokkra leggi og bein og túlkaði herðablað bein úr kind sem mannabein (sjá hér). Það eru þau greinilega ekki, og hefur sá sem skráði beinin einnig átt erfitt að leyna fyrirlitningu sinni á ruglinu er hann skrifaði þetta í aðfangabók Þjóðminjasafnsins:

Mannabein úr Hraunþúfuklaustri. Minjar sem Þór Magnússon þjóðminjavörður afhenti 29/8 1973 sem fundust  við rannsókn þar. Herðablað og tveir beinhlutar. Fannst í rúst 1, skála. Mér sýnist þetta nú vera herðablað úr stórgrip, líklega nautgrip. Beinið neðst fyrir miðju er fjærendi af lærlegg líklega af kind/geit og beinið lengst til vinstri er líklega fjærendi af sveif úr kind/geit.

Fáeinar ljósmyndir, vitagagnlausar, frá rannsóknum Þórs á Hraunþúfuklaustri árið 1973 eru síðan skráðar á Sarpi. Sannast sagna er mestur fengur af vísu Kristjáns bónda Stefánssonar í Gilhaga um hina grafandi embættismenn.

Fornar götur gengið, riðið

geyst er stefnt í hlað.

Þannig herjar Henson-liðið

helgan klausturstað.

Sigurður Þórarinsson hafði einnig grafið holur í rústir á Hraunþúfuklaustri árið 1972. Holur jarðfræðinga gefa hins vegar mjög takmarkaðar upplýsingar um jarðlagaafstöðu sem fornleifafræðingar sækjast eftir, en Sigurður greindi þó frá því að hann í botni einni holunnar hafi fundið ljósa gjóskulagið úr Heklugosi árið 1104 yfir gólflagi. Fyrst var greint frá því í Morgunblaðinu árið 1972 (sjá hér).

Kristján Eldjárn ritaði síðan ágætt yfirlit, Punktar um Hraunþúfuklaustur, í Árbók fornleifafélagsins árið 1973, þar sem hann fer yfir rannsóknarsögu rústa og tilgátur um eðli rústanna að Hraunþúfuklaustri í Vesturdal.

Embættismannahelgarsportgröfturinn árið 1987 bætti engu við þá sögu, nema því að embættismenn gátu farið í helgarfornleifarannsókn í Henson-göllum í boði þjóðminjavarðar til að raska rústum engum til gagns og ánægju nema sér sjálfum.

Quo vadis?

Nú er öldin önnur. Jarðsjá, radarar og jafnvel vinsældalistar fréttastofa eru notaðir til að finna klaustur nú á dögum, og þau voru greinilega stærri á Íslandi en víðast hvar á Ítalíu, ef trúa má nýjustu niðurstöðum frá Þykkvabæjarklaustri. Ef rétt verður haldið á spöðum og skeiðum finnst líklega embættismaður í bláum Henson-galla á Hraunþúfuklaustri, sem er vel á við "fílamann" og tvær eskimóakonur að Skriðuklaustri, þó þau hafi blessunin reynst vera frekar þunnur þrettándi þegar upp úr holunni var staðið.

En ef aldursgreining Sigurðar Þórarinssonar sumarið 1972 voru réttar hefur nú vart verið klaustur í Vesturdal og líklegast hafa rústirnar dregið nafn sitt af þeim lokaða (Lat. claustrum) dal sem bæjarstæðið er í.

Auxiliator archaeologorum

Þegar Matthíasi var hent á haugana

Nú ætla ég að segja ykkur ljóta, íslenska sögu. Áður hef ég sagt hluta hennar þegar ég greindi frá landakorti sem henda átti út á Þjóðminjasafni í byrjun tíunda áratugar síðustu aldar. Kortið, einblöðung, sem prentað var á þunnan dagblaðapappír, átti upphaflega Matthías Þórðarson þjóðminjavörður. Þegar skjala- og einkasafn hans var skráð á Þjóðminjasafninu fyrir rúmum 20 árum var á algjörlega óskiljanlegan hátt ákveðið að farga ýmsu úr einkasafni Matthíasar sem ekki þótti ástæða til að geyma á Þjóðminjasafninu.

Matthías safnaði öllu, t.d. öllum aðgöngumiðunum sínum í Tívolí til fjölda ára. Þeir voru einnig meðal þess sem þjóðminjavörður ákvað að farga í byrjun 10. áratugar síðustu aldar (sjá mynd efst). Matthías fékk líka mikið af rituðu máli frá háttsettum nasistum í Þýskalandi, sem stundum var áritað af höfundum. Svo mikið var af þannig bleðlum í því sem Þjóðminjasafnið henti út á tveimur pöllum á haugana, að vart verður í framtíðinni hægt að sjá að Matthías hafi verið hallur undir hakakrossinn eins og svo margir kirkjuræknir menn gátu verið á Íslandi. Að mínu mati heillaðist Matthías mjög af þýskri menningu, en var einnig veikur fyrir nasismanum eins og margir Íslendingar, sem ekki sáu í gegnum hatrið og helstefnuna.  

Þegar persónulegri söfnunargleði Matthíasar Þórðarsonar var kastað á haugana var ég kominn með annan fótinn inn á Þjóðminjasafnið, og fékk leyfi þjóðminjavarðar í snarheitum að tína smáræði úr því "rusli" sem hent var úr geymslum Matthíasar Þórðarsonar, áður en því var hent inn í sendibíl. Meðal þess sem ég tók var kortið. En ég tók einnig sýnishorn af Tívolí, sirkusprógrömmum og nasistableðlum. 

Matthías átti mikið af sérritum úr Völkischer Beobachter (Das deutsche Weltblatt im Kampfe gegen Alljuda) og frá Ahnenerbe-stofnun SS, sem "vinir" hans í Þýskalandi sendu honum. Þetta var nú í raun eins konar sirkusblað.

 

Matthías var ekki nasisti, heldur þjóðernissinni af gamla skólanum, sem elskaði danska menningu og síðar þýska. Hér er hann (lengst til hægri) í fánanefndinni.

Matthías í leðurjakka og með hvítt kaskeiti sýnir fólki mannabein í kirkjugarðinum að Skeljastöðum í Þjórsárdal árið 1939, þar sem hann stóð fyrir rannsókninni. 

 

 

Eyðilegging Þjóðminjasafns á menningararfinum

Ímyndið ykkur hve mikið hefur verið eyðilagt af minjum um þá menningu sem ríkti á dansk-íslenskum heimilum í Reykjavík í byrjun 20. aldar. Hugsið ykkur hve mikilvægur þessi efniviður hefði verið þegar fólk fór loks að asnast til að rannsaka stöðu Dana og áhrifa danskra og annarra menningarstrauma á Íslendinga og Dani á Íslandi á 20. öld. Nýlega las ég um doktorsritgerð Írisar Ellenberger um þau málefni. Henni hefði ugglaust þótt bitastætt að komast í það efni sem sýndi áhuga Íslendinga á danskri skemmtanahefð snemma á 20. öld, en sem Þjóðminjavörður og safnstjóri Þjóðminjasafnsins létu henda á haugana.

Í þessu tilfelli var kastað á glæ einstakri heimild um fólkið sem menntaðist í Danmörku, sem fór til Hafnar til að ná sér í menningarauka. Þetta var fólkið sem ferðaðist á Gullfossum. Það var auðvitað ekki öllum gefið, en þessi menning var mikilvægur þáttur af menningarsögu Íslendinga. Matthías, sem um skeið var kvæntur danskri konu, Avilde Marie Jensen, hafði safnað saman sögu sinni í Kaupmannahöfn frá lokum 19. aldar og byrjun þeirrar 20, og fyrri konu sinnar. Því var kastað á glæ fyrir skammsýni Þórs Magnússonar Þjóðminjavarðar.

Matthías var í Tivolis Glassal þann 5. september 1903, á 60 ára afmæli Tivolis. Líklega hefur hann einnig hlustað á Harmoniorkesteret, sem mynd var af í skrá yfir Tivolis 60 Aars Jubilæums Fest, sem hann tók með sér til Íslands.

Kanahatrið efldi Danahatrið

Þjóðernishyggja vinstrimanna sem blossaði upp eftir síðara stríð, eða þegar bandarísk herlið kom aftur til að koma upp herstöð, olli á furðulega hátt ímugust á öllu dönsku. Keltamanían fékk byr undir báða vængi. Það komst í tísku að vera kelti en ekki einhver Skandínavi, sem bara höfðu verið Íslendingum til vansa síðan 1262.  Aftur var farið að kalla Dana Bauni og Baunverja. Þjóðviljinn kepptist við að skíta allt danskt út og hamra á gömlum mýtum um stjórnartíð Dana á Íslandi. Herinn átti að vera álíka slæmur ef ekki verri en stjórnartíð Dana, og að sögn nýþjóðernissinnanna, sem trúðu frekar á Kreml en kapítalista, var bandarískur her hið nýja ok sem Íslendingar kölluðu yfir sig rétt eftir að þeir höfðu losað sig undan Dönum. Samlíkingar milli varnaliðs og meints oks Dana á Íslendingum komst í tísku. Þetta hugarfar smitaði langt út fyrir hugarheim þeirra sem notuðust við barnalegar þjóðernisklisjur líkt og Þjóðviljinn notaði óspart.

Á fundi þjóðminjavarða í Borgarnesi árið 1994, þegar minjar um síðari heimsstyrjöld á Norðurlöndunum voru m.a. á dagsskrá, hélt Þór Magnússon eintal um hvel lítils virði honum og Íslendingum þættu herminjar á Íslandi. Ég var ritari fundarins, og man að ég var að springa úr skömm. Augnagotur annarra Þjóðminjavarða sýndu mér líka, að menn voru forviða yfir áhugaleysi Þórs Magnússonar á stríðsára- og hernámsminjum á Íslandi. Ég greindi eftir fundinn þjóðminjaverði Dana, Olaf Olsen, frá því hvernig Þór hefði leyft að varpa nasistableðlum og öðrum afrakstri söfnunargleði  Matthíasar Þórðarson á öskuhaugana. Ég vil ekki hafa það eftir sem Olaf Olsen, fyrrv. prófessor minn, sagði um fyrrv. þjóðminjavörð okkar.

En hér við þessa færslu sjáið þið úrval af þeim nasistaáróðri sem mér tókst að bjarga úr hrúgum þeim af ritum og bæklingum sem varpað var í tvö stór trog eða kassa, sem komið hafið verið fyrir á brettum. Mikið var af nasistaáróðri. Ég man eftir úrklippu, sem ég tók því miður ekki fyrir litarefni "Nationalbraun" sem men gátu keypt til að lita skyrtur sínar. Ef til vill hefur Matthías verið að velta fyrir sér að kaupa slíkan "taulit" til að vera í rétta tauinu þegar hann tók á móti "fræðimönnum" nasista sem ólmir vildu koma til Íslands.

Öllu þessu var lyft upp í sendibifreið og ekið á haugana. Ég sársé eftir að hafa ekki beðið sendibílstjórann um að aka þessu "drasli" heim til foreldra minna.

 

"Handritin heim", en dönsk-íslensk menningarsaga er sett haugana.

Á menningararfurinn á Íslandi aðeins að vera "hreinræktaður"? Það er þörf spurning handa Sigmundi Davíð Gunnlaugssyni, manninum sem í dag stýrir öllum menningararfinum úr ráðuneyti sínu. Hann situr einnig í forystu flokks sem notar hatur lítils hluta þjóðfélagsins í garð trúar- og minnihlutahópa til að snapa sér atkvæði í sveitarstjórnarpólitíkinni. 

Það hefur líklega ekki farið framhjá ykkur, en aðrir en skyldleikaræktaðir heimalningar hafa búið á Íslandi og gefið íslenskri menningu mikið og stundum meira en þeir sem vart migu út yfir hreppamörkin. 

Drakúla á Þjóðminjasafninu

Skömmu eftir að ég hóf störf á Þjóðminjasafninu í mars 1993 var haldin norræn kvikmyndahátíð í Reykjavík.

Ég hafði ekki tíma til að líta á hana, þar sem ég stóð í búferlaflutningum og var að koma mér fyrir í turni Þjóðminjasafnsins. Þjóðminjasafnið var lokað á mánudögum og er líklega enn. Ég var þennan morgun að koma út úr lyftu og að ganga inn í  fornaldarsalinn fyrrverandi, sem var orðin nokkuð fornfálega sýning en ágæt miðað við aldur, þegar að ég sé eldra, mjög vel klætt fólk komið inn á gólf í anddyri safnsins. Aðeins lítill hluti ljósanna var kveiktur og ég sá ekki hvaða fólk þetta var til að byrja með, en er ég gekk nær þeim sá ég að þarna var kominn sjálfur Drakúla greifi og spúsa hans, þ.e.a.s leikarinn heimsþekkti Christopher Lee (f. 1922) og kona hans dönsk. Lee var dómari á norrænu kvikmynda-hátíðinni.

Úti var leiðindaveður og éljagangur, og þau hjónin höfðu gengið veðurbarinn frá Hótel Sögu til safnsins til að fræðast um íslenska menningu. Þá var gengið inn um annan enda en nú á safnahúsinu. Árni húsvörður hafði líkast ekki enn lokað dyrunum þegar hann var að skafa tröppurnar en hann kom einnig að Drakúlu þegar hann var búinn að koma frá sér verkfærum.

Frúin talaði við mig dönsku og var ánægð yfir því að ég gæti talað við hana á dönsku, en heldur óhress á mjög yfirvegaðan og aristókratískan hátt yfir því að safnið væri lokað. Ég ég bað þau að koma daginn eftir.  Ég sé enn eftir því að hafa ekki boðið Drakúlu að skoða safnið í fylgd með mér. En ég var, man ég nú, upptekinn við að vinna verkefni sem tengdist sýningu íslenskra gripa í Bogasal sem höfðu verið á stórri víkingasýningu erlendis, en ég hafði skrifað sýningatexta um íslensku gripina fyrir þá sýningu.

En svona er maður stundum vitur eftirá og lítil blóðsuga í sér. Vona ég svo sannarleg að Drakúla hafi fyrirgefið mér þetta blóðleysi og skort á gestrisni í lok mars árið 1993. Annars er ég með blóðsugutryggingu, nóg af geirlauk og hælum sem reka má á bólakaf, og ef ég leita gæti verið að hentugur kross leyndist einhvers staðar ofan í skúffu uppi á háalofti.

Vanhæfni á Þjóðminjasafni, enn og aftur

Enn einu sinni sýnir Þjóðminjasafnið vanhæfni starfsmanna sinna opinberlega. Nú síðast voru það litlir fræðilegir burðir Lilju Árnadóttur sem landsmenn fengu sýnishorn af í fréttum ríkisfjölmiðilsins ótrúverðuga. Nýlega hreppti Lilja Árnadóttir rannsóknarstöðu í nafni Kristjáns Eldjárns fyrir framan nefið á 16 öðrum umsækjendum. Sú stöðuveiting átti sér stað eftir að Ástráður Erlendsson bókmenntafræðingur og forseti Hugvísindasviðs Háskóla Íslands gerðist skyndilega álitsgjafi í ráðningarmálum Þjóðminjasafnsins. Menn spyrja sig nú, hvaða vit prófessor Ástráður hafi yfirleitt á þess háttar. Svörin verða eins sauðaleg og fá og þegar þjóðminjavörður segir alþjóð að það sé í himnalagi að spara næturvarðmanninn yfir handritaarfinum í Þjóðmenningarhúsinu. Þetta er skammarlegt fyrir Þjóðminjasafnið.

Greinilega er það þó einhvers konar bókmenntafræði sem Lilja Árnadóttir stundar, því hún hafði greinilega ekki hundsvit á því sem hún talaði um fyrir framan alþjóð í 10-fréttum Sjónvarps í gær (16.10.2013; Sjá einnig hér) og slettir út þeirri ævintýralegu skoðun sína að sylgja ein, sem fannst í Borgarfirði, hafi verið borin af höfðingja.

Lilja Árnadóttir og forvörður með sylgju úr Húsafelli

Hringjan sem fannst í Húsafelli og sem "sérfræðingurinn" Lilja segir vera frá 13. öld og jafnvel frá 15. öld, til að hafa allan varann á, er skreytt með höfðaletri. Höfðaletur er íslensk leturgerð, stílfærðir höfuðbókstafir (svokallaðir majúsklar) 16. aldar, og eru þeir ekki þekktir fyrr en á 16. öld. Allt þvaður um 13. öld og að Snorri Sturluson hafi verið eigandi þessa grips er út í hött. Gripurinn er án vafa gerður á Íslandi. Það þekkjast fleiri málmgripir með slíku letri á Íslandi eða einhverju kroti sem líkist höfðaletri, og þar sem ekkert stendur að viti.

Þar að auki er þetta ekki nein venjuleg sylgja eða hringja sem fannst í Húsafelli, heldur skreyti af reiðtygjum, hugsanlega af hnakki eða söðli.

Höfðinginn, sem Lilja sér fyrir sér, hefur greinilega verið í leðurfötum.

 

Hjóllaga hringur er hnoðaður á þorninn.

Gripurinn uppfyllir ekki þau skilyrði sem venjulega sylgja eða hringja þarf að uppfylla. Á sylgjum, hringjum og hringlaga spennum er þorn (standur). Þorni spennunnar er stungið í gegnum eitthvað, t.d. auga á leðri eða í klæðnað/vefnað til að halda saman hlutum. Á þessari "sylgju" er það ekki hægt, því á það er negldur (hnoðaður) hjóllaga, flatur hringur ofan á þorninn, sem gerir að verkum, að ekki er hægt að stinga honum gegnum eitt eða neitt. Þetta er því næsta örugglega skrautsspenna af reiðtygjum og er líklega frá 16. öld og jafnvel þeirri 17.

Þetta ætti  "sérfræðingur" Þjóðminjasafnsins að vita. Lilja hefur reyndar tekið þátt í samnorrænu verkefni sem Norræna ráðherranefndin borgaði dýrum dómum og sem á sænsku kallaðist Föremålsnomenklatur för nordisk medeltid (og þegar fínt átti að heita upp á latínu Nomina Rerum Mediævalium) þar sem tekið var saman orðasafn á lausblaðaörkum fyrir heiti á forngripum frá miðöldum. Þetta verkefni gekk afar seinlega vegna skussaháttar sumra þátttakendanna í því, og voru áskrifendurnir sem borguðu vel fyrir þessi blöð farnir að kalla það Nordisk Valium. Lilja sem tók við verkefninu af Gísla Gestssyni safnverði var ein þeirra sem til vandræða var í þessu verkefni, skilaði illa af sér og undir lokin var mér greitt sérstaklega af verkefninu til að ljúka því sem hún hafði ekki haft tíma til að sinna. Á blaði um hringjur og spennur í þessu orðasafni, sem ég geng út frá því að Lilja þekki, kemur fram, hvernig sylgjur eru notaðar og hvað einstök atriði á sylgju heita. En aldrei hefur verið til sylgja, þar sem ekki var hægt að stinga þorninum í gegnum eitthvað (sjá hér á vef HÍ hvernig á að spenna belti).

Háskóli Íslands kennir mönnum að spenna beltisólar og nota sylgjur. Ef þorninn væri eins og á sylgjunni í Húsafelli á þessu belti, er víst að menn misstu niður um sig buxurnar. Ég geri mér í hugarlund að myndin sé líkast til af belti og sylgju Ástráðs Eysteinssonar, sem hann gleymdi á Þjóðminjasafninu.

Ástæðan fyrir því að leðurleifar finnast á þessari skrautsylgju, er að þorninum hefur verið stungið í gegnum leður og síðan hefur verið lokað fyrir frekari not með því að hnoða hjólið ofan á þorninn. 

Að Lilja Árnadóttir haldi að höfðingjar landsins hafi veið hross og gengið vel girtir með risavaxnar hrossasylgjur, er hins vegar ekki alveg út í hött.

Kattarslagurinn um þjóðmenninguna og þjóðararfinn

Furðulegt var að sjá og heyra (og lesa), hvað mikið bar á milli í frásögnum forstöðumanna Þjóðminjasafnsins og Árnastofnunar á framtíð handritasýningarinnar í Þjóðmenningarhúsinu við Hverfisgötu, sem heyrir undir stjórn Þjóðminjasafns. Guðrún Nordal hefur nú tekið handritin heim í vel varið Árnavirki. Hún gerði það um helgina, þar sem ekki er tryggð viðsættanleg gæsla í Þjóðmenningarhúsinu.

Margréti Hallgrímsdóttir lætur sem að ekkert sé að, og eins og bruna- og innbústrygging á diskótekstaxta væri nægileg til að vernda þjóðararfinn. Bakkar hún ekki með það. Guðrún sýnir hins vegar ekkert kálfskinn fyrr en fyllt hefur verið í botnlausa Menningarholuna við Hótel Sögu. Margrét ætlar hins vegar að sýna Brennu-Njálssögu in originalis á næsta ári, en það er vitaskuld í óþökk Guðrúnar.

Hvor maddaman er frekust á eftir að koma í ljós. Guðrún vinnur eftir reglum (þó hún láti dagsbirtu gægjast inn í stofuna með prismakrónuna á Árnastofnun, en slík birta mun ekki vera góð fyrir handrit frekar en tröll), en Margrét virðist ávallt vinna eftir skipunum og að geðþótta, eins og hún væri á fullu í pólitík.

Margrét telur ekki ástæðu til að hafa sólarhringsvakt á menningararfinum. Ætli sé nokkur vakt á Þjóðminjasafni Íslands? Hún talaði í fréttum eins og hún hefði umboð frá hærri stöðum, og það hefur hún kannski. Kannski beint úr fornminjaráðuneytinu.

Margrét segir hér frá stórfelldum breytingum á Þjóðmenningarhúsinu á næsta ári. Er verið að berjast um peningana sem fara í þær? Vann Margrét yfir Guðrúnu í fyrstu lotu slagsins um menningarkrónur Sigmundar Davíðs ?

 

Fyrir allnokkrum árum fór ég og skoðaði nýjar sýningar Þjóðminjasafnsins. Þar uppgötvaði ég m.a. að það lak frekar mikið meðfram nokkrum gífurlega löngum gluggum í nýrri viðbyggingu, sem sett var á suðurgafl safnsins (undir yfirstjórn eiginmanns Guðrúnar Nordal). Ég tók eftir því að ung gæslukona gaf mér óhýrt auga, þar sem ég gerði mig líklegan til að ljósmynda lekann og fór að tala í eitthvað tæki. Tæpum tveimur mínútum síðar kom Margrét Hallgrímsdóttir út á tröppurnar. Hún þekkti mig greinilega ekki, enda ég með hatt og skegg, en var greinilega mikið niðri fyrir vegna þess að ég var að ljósmynda galla á nýlegri viðbyggingu hússins og spurði mig af hverju ég væri að ljósmynda gluggana. Ég gekk svo framhjá henni efst á tröppunum og lét þau orð falla að húsið læki. Margrét gerði sér alls ekki grein fyrir því hver ljósmyndarinn var því hún bauð mér fáeinum árum síðar, og það margoft, að skoða sýningarnar ókeypis þegar ég væri á landinu, þar sem hún taldi að ég hefði aldrei séð nýopnaða sýningu safnsins í endurbættum húsakynnum. Gaman væri hins vegar að sjá reikninga fyrir viðgerðum á nýjum gluggum í viðbyggingunni.

Lengi var það svo, að minnst mátti tala um hrikalegt ástand byggingar Þjóðminjasafnsins og hvað þá endalausa óráðsíu í tíð Þórs Magnússonar. Eftir miklar og kostnaðarsamar lagfæringar og breytingar var þó mjög fljótt greinilegt, að húsið var enn ekki hæft undir sýningar á þjóðararfinum. Lengi hefur það verið svo á Íslandi, að mönnum þætti vænst um það sem nýtt var og sárast að missa það. Þjóðararfur sumra nær ekki út fyrir ást á steypu, járni, gleri og plasti í þjóðar-Hörpum og almúga-Kringlum.

Áhugi Guðrúnar Nordal á þvi að koma handritum sínum í Hús íslenskra Fræða, sem nú er stór hola sem Katrín Jakobsdóttir hóf gröft á rétt áður en hún hvarf úr embætti ráðherra, er líka skiljanlegur. Hafa ber í huga, að arkitektastofan Hornsteinar, sem rekin er af eiginmanni Guðrúnar Nordal hefur teiknað "fjöreggið" og mun sjá þar um hönnunarvinnu. Lag steinsteypunnar sver sig í ætt við kórinn á Þjóðminjasafninu sem ég skoðaði hriplekan skömmu eftir að sá bakhluti Þjóðminjasafnsins var vígður. En í holunni við Hótel Sögu er allt í stáli,

Við erum hér að tala um fólk sem er vant að fá allt sem það bendir á og sem gerir sér ekki grein fyrir að það gerðust voveiflegir hlutir á Íslandi árið 2008. Næturvakt í Þjóðmenningarhúsinu getur vart kostað mikið, meðan þjóðin er að safna í baukinn til að byggja enn einn minnisvarðann yfir arkitekta landsins. Margrét er nýbúinn að setja deildarstjóra á Þjóðminjasafninu í rannsóknarstöðu, meðan staða deildarstjórans er ekki auglýst. Ef ekki er verið að spara með því að setja starfsmenn safnsins í rannsóknarstöðu, þá ætti að vera til skildingur til að borga fyrir næturvakt.

 

Þjóðararfsuppgröftur í eyðsluvímu fyrir kosningar. Þetta er fínni tegund af fornleifafræði. Þarna yfir holunni á í framtíðinni að hýsa miklu merkilegri hluti en forngripina handan við Suðurgötuna. 

Hætt hefur verið við stærsta fornleifauppgröft landsins og lokað á 800 millur, sem ekki eru til.

Auðvitað er ekki í mál takandi, að ekki sé sólarhringsgæsla á handritaarfi þjóðarinnar í Þjóðmenningarhúsinu við Hverfisgötu. Þar hafa lengi ríkt mjög strangar reglur, og til dæmis hefur það verið vonlaust mál fyrir forstöðumenn hússins að ráða fjölskyldumeðlimi í hreingerningar. Nú er, sem sagt, líka bannað að hafa sólahringsvakt. Hvort þetta er kreppan, eða bara andleg kreppa hjá stjórnanda Þjóðminjasafni Íslands eða eiginhagsmunapot hjá Guðrúnu Nordal, læt ég lesendur mína sjálfa dæma. En vitaskuld á einnig að vera sólarhringsgæsla á menningararfinum í Þjóðminjasafni Íslands, því ekki er hann minna verður en bókfellið.